Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12 EYLÜL 2025 CUMA
4 HABER
baris.pehlivan@cumhuriyet.com.tr baris.pehlivan@cumhuriyet.com.tr baris.pehlivan@cumhuriyet.com.tr
İç ve dış kışkırtıcı odaklar, kanlı kurgularla toplumu bölerek çatışmaya yönlendirdi
twitter:@barispehlivan twitter:@barispehlivan twitter:@barispehlivan
12 Eylül cuntasından
Yazarımız yıllık izninin bir bölümünü
kullandığı için yazılarına ara vermiştir.
bugüne ulaşan ruh
Türkiye, gençliğin birbirine düşürülmesi,
siyasetin istikrarsızlaştırılması yoluyla bilerek
ve isteyerek darbeye sürüklendi.
2 Eylül 1980, yurt, Büyükelçiliği Birinci
Komisyonda ‘İl
can ve demokrasi Sekreteri Alexander
1kırımının Peck, Amasya ve
başkanlığı’ gerilimi
günüdür. Çorum’da incelemeler
General Kenan IŞIK yapar. Konu, Hasan
Yeni açılım süreci kapsamında Meclis’te
KANSU
Evren’in liderliğinde Fehmi Güneş’e, CHP’li
kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve
gerçekleşen işbirlikçi Amasya Belediye
Demokrasi Komisyonu, dün TBMM Başkanı
darbe; 12 Mart muhtırasının Başkanı Gündüz Türem Numan Kurtulmuş’un başkanlığında
tarafından aktarılır. ABD’li sekizinci kez toplandı. Toplantıda Memur-
devamı niteliğindedir ve
Sen, Türkiye Kamu Sen, KESK, Türk-İş, HAK-
Peck, belediye başkanına
bugün doruğa ulaşmış
İŞ ve DİSK başkanları ve temsilcileri dinlendi.
karşıdevrime doğrudan “Buraların demografik yapısı
Temsilcilerinin dinlenmesinin ardından
kaynaklık eder. çok ilginç. Geziyorum bu
komisyon üyeleri söz aldı. CHP’li
Kahramanmaraş katliamının
12 Eylül faşist cuntası, bölgeyi, doğası çok güzel”
milletvekilleri, İstanbul il başkanlığında
ardından 26 Aralık 1978’de 13 ilde
1970’li yıllarda toplumsal dedikten sonra şu sorulara
yaşanan olaylara tepkilerini dile getirdi. CHP
sıkıyönetim ilan edildi.
muhalefetin giderek yanıt aramıştır:
Ankara Milletvekili Okan Konuralp, AKPli
“Burada bir çatışma
yükseldiği, demokratik
Cüneyt Yüksel’in, “yaşananların CHP’nin iç
“...olaylarda Amerikan sızmasına neden olmuştur.
sonrasındaki kimi ilintileri
çıkarsa nereden çıkar? Alevi-
istemlerin Bülent Ecevit’in
işi” olduğu sözlerine tepki gösterdi. Okan
de ortaya çıkarmıştır. Cunta döneminde
elçiliğinin parmağını
Sünni çatışması mı çıkar,
liderliğindeki CHP’nin oy
Konuralp’ın konuşması sırasında AKP’lilerin
Örneğin, Ankara hakkında tutuklama kararı
gözümle gördüm. Elçilik
işçi-işveren çatışması mı
oranının artışına yerelde “Bize hesap soramazsınız” diyerek tepki
Bahçelievler’de 7 TİP’li bulunan Fethullah Gülen,
mensubu Çorum’a
çıkar? Kömür ocağında bir göstermeleri üzerine gerginlik yaşandı.
ve genelde büyük ölçüde
gencin evlerinin basılarak Anadolu’yu serbestçe
gidiyor, olayları ayarlıyor,
Kurtulmuş’un araya girmesinin ardından,
göçük olursa, çalışanlarla
yansıdığı bir dönemin hemen
öldürülmesi olayına karışan dolaşıp vaaz vermeye devam
hadiselerin hemen ardından CHP’li vekiller ile diğer partilerin temsilcileri
aileleri ile işveren arasında
ardından gerçekleştirildi.
konuşmalarına devam etti.
dönemin Ülkü Ocakları etmiştir.
apar topar Türkiye’den
mı çatışma çıkar? Sağ-sol
12 Eylül öncesinde
Açılışın konuşmasını yapan CHP Grup
Derneği Başkanı Muhsin
ayrılıyor, Sivas olaylarında,
arasında mı çıkar? Nedir
Türkiye, gençliğin birbirine
ABD yanlısı Türk lider Başkanvekili Murat Emir, Kurtulmuş’un
Yazıcıoğlu, AKP’nin iktidar
Kahramanmaraş olaylarında
buradaki durum?” (Bkz:
düşürülmesi, siyasetin
sessizliğini bozmasını istedi. Komisyonda
ABD yetkililerince “Our
ortağı olmuştur. Aynı
da var bu oyun. MHP’nin
Cumhuriyet-25 Ocak 2013)
istikrarsızlaştırılması
bunun konuşulması gerektiğini, yoksa
boys have done it (Bizim
olayı gerçekleştirenlerden
içinde ajanlar cirit atıyordu”
Aynı Peck, daha sonra
yoluyla bilerek ve isteyerek
vekillerin makamının bir anlamının
çocuklar gerçekleştirdi)”
Abdullah Çatlı, siyaset-
itirafında bulunuyordu.
Trabzon’a gider ve benzer
darbeye sürüklendi. Başta
kalmayacağını vurgulayan Emir, “Tüm
diye tanımladığı 12 Eylül
mafya-polis bağlantılarını
(Bkz: Muzaffer İlhan Erdost-
çalışmalar yapar. Güneş’e
aydınlar olmak üzere
siyasi partilerin katılımı ile bir bildiri
cuntasının askeri kanadı
ortaya çıkaran Susurluk
Sosyalizmi Seviyorum)
göre, Peck, Amerika Merkezi
binlerce insanın sokaklarda yayımlamamızı, başta İstanbul’da yapılanlar
dışında, halkı yoksullaştıran
kazasında ölenler
Haberalma Örgütü (CIA) olmak üzere, başta milletvekillerine
katledildiği (1974-1980 arası
‘Demokrasiye
ve ezen 24 Ocak ekonomik
arasındadır. yapılanlar olmak üzere aynı zamanda bu
ajanıdır.
öldürülen yurttaş sayısı 5
dönüştü acele
kararlarının mimarı ve
saldırganlığın teşhis ve teşhis edilmesini,
Bu kaza sonrası yürütülen
bin 388’dir. Bkz: Muzaffer
etmeyin’
Ajan MHP ile uygulayıcısı, darbenin
eleştirilmesini, ilgililerin uyarılmasını bu
soruşturmada, Abdullah
İlhan Erdost- Kan ile Kardeş),
görüşüyor
Başbakan Yardımcısı Turgut komisyondan talep ediyorum” diye konuştu.
12 Eylül cuntasının
Çatlı’yı koruyan-kollayan
CHP lideri Bülent Ecevit’in
Dönemin Amasya Valisi Özal’ı unutmamak gerekir.
generallerine akıl verenler,
devlet görevlileri arasında
bile canına kastedilen
DeM’den demokrasi mesajı
Aydemir Ceylan’a göre de Turgut Özal’ın kardeşi
demokrasiye dönüşte
12 Eylül cuntasının başı
girişimlerin gerçekleştiği
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç
Peck, daha önce Güney siyasetçi Korkut Özal,
de acele edilmemesini
Kenan Evren’in istihbaratçı
bu süreçte ülkenin bağımsız
Koçyiğit ise CHP’ye yönelik operasyonlara
AKP’nin iktidara geldiği
Kıbrıs’ta görevlidir ve adada
öneriyorlardı. ABD’nin
damadı Erkan Gürvit’in de
davranabilme ve yönetilme
ilişkin söz alarak “Komisyonun rahat
günlerde Recep Tayyip
bulunduğu sırada Türkler
Ankara Büyükelçisi James
bulunduğu belgelenmiştir.
yetisi zayıflatıldı.
çalışması, sürecin de başarıya ulaşması
Erdoğan için “seçilmiş
ile Rumlar arasını açıcı kimi
Spain, “Türk ordusunu,
için yeniden geri vitese takmamak, ağır
Gülen korunuyor
kişilik” tanımını getirecektir.
Ajanlar devrede etkinliklerde bulunmuştur.
demokrasiye dönüş
maliyetler yaşamamak için hepimizin
Atatürk’ün adını AKP kadrolarının saygıyla
(Bkz: Aydemir Ceylan-Bir
Darbeye giden yolda; konusunda sıkboğaz
durduğumuz her yerde belki de bazen sesini
kullanarak onun
İhtilal Bir Darbe Arasında 20 andığı Turgut Özal’ın
Kahramanmaraş katliamı, etmiyoruz, etmek de
yükseltmesi ve hukuksuzluğa ‘hukuksuzluk’,
devrimlerine ihanet niteliği
Yıl, Bir Cumhuriyet Valisinin CIA’daki biyografisindeki
Çorum olayları gibi, istemiyoruz. Avrupa
antidemokratik olana da ‘antidemokratik’
taşıyan uygulamaları yaşama
Anıları) nota göre, kendisi “Gelmiş
toplumu bölerek çatışmaya Parlamentosu ve Avrupa demesi gerekiyor” dedi.
geçirdikleri için, gazetemizin geçmiş en Amerikan yanlısı
İşin bir başka yanı da 12
Komisyonun bugün yapılacak
sürükleyen kanlı kurgularda Konseyi, Türkiye’ye
başyazarlarından Nadir Türk lideri”dir. (Bkz: Emin
Eylül darbesi sonrası MHP toplantısında ise TOBB, TZOB, TESK,
doğrudan dış ve iç kışkırtıcı karşı bazı çıkışlar
Nadi’ye “Ben Atatürkçü Değer, Oltadaki Balık TİSK, TÜSİAD ve MÜSİAD temsilcileri
Genel Merkezi’nde yapılan
odaklar vardı. yapabilir. Bu çıkışların
dinlenecek. İlerleyen günlerde ise sürece
Değilim” dedirten 12 Eylül Türkiye)
aramada, dönemin MHP
Kahramanmaraş katliamı etkisi altında kalınarak
ilişkin akademisyenler, kanaat önderlerini
genel sekreteri emekli cuntası, sözde Atatürkçülük Yıllar sonra bir AKP
başlamadan önce, bu ile demokrasiye dönüş aceleye
dinlemesi bekleniyor. Öte yandan Birleşik
general Necati Gültekin’in adına topluma Türk-İslam kurucusu olan Cüneyt
çok sayıda milli piyangocu getirilmemelidir” diyordu.
Kamu-İş Konfederasyonu Merkez Yönetim
randevu defterinde, sentezi olarak adlandırılan Zapsu da, ABD yetkililerine
kılığı altında ajan provokatör (Bkz: Erbil Tuşalp-Eylül
Kurulu’ndan yapılan açıklamada, açılım
Alexander Peck’in de adının ideolojiyi zorla dayatmaya dönemin başbakanı Recep
gelmişti ve olayları İmparatorluğu)
komisyonunun toplantısına katılmama
yazılısı olmasıdır. MHP’liler, çalışmıştır. Böylece Tayyip Erdoğan için
kışkırtanların başında ABD
kararı alındığı bildirildi.
Türkiye’nin “ABD’ye ihtiyacımız var.
Peck ile görüşmüşlerdir. bölücülüğü ve gericiliği
Büyükelçiliği’nde ikinci
l An KARA/Cumhuriyet
sonrasındaki ilintiler Alternatifimiz yok. Delikten
Dahası, aynı süreçte azdırmış, casusluk cemaati
sekreter olarak çalışan
aşağı süpürmek yerine onu
MHP’lilerin avukatı olarak 12 Eylül öncesi gelişen Fethullahçılar ile birlikte
Gene Cyristy olduğu çeşitli
öne çıkan Can Özbay, kullanın” diyecektir.
olaylar, Türkiye’nin tarikatların topluma
kaynaklarda gündeme
Bahçeli’den
getirilmişti. (Bkz: Muzaffer
İlhan Erdost- Türkiye’nin
Rabıta ve AKP bağlantısı
provokasyon uyarısı
Kararan Fotoğrafları)
12 Eylül cuntasının, dünyadaki 12 Eylül cuntası ile haşır neşir olduğu 12 Eylül cuntasının toplumu bastırma,
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, son
Dönemin İçişleri Bakanı
Müslüman ülkelerin şeriatla yönetilmesi saptanan Rabıta örgütü ile doğrudan Osmanlı’nın siyasi haritasını yeniden
günlerde artan çocuk suçları ve şiddet
Hasan Fehmi Güneş’in,
için Suudi Arabistan ile ABD’nin ilintileri bulunan kimi vakıf ve örgütlerin diriltmeyi öneren CIA İstasyon Şefi Paul
tartışmaları nedeniyle yazılı açıklama yaptı.
gazetemiz Cumhuriyet
ortaklaşa kurdukları petrol şirketi yöneticileri, daha sonra Türkiye’ye uzun Henze’nin direktifleri doğrultusunda
Çocukların suç örgütleri ve terör yapıları
için yaptığımız söyleşide
Aramco’nun parasıyla beslenen Rabıta süredir bir karşıdevrim süreci yaşatan Türkiye’yi bağımsızlıktan uzaklaştırma
tarafından istismar edildiğini belirten
bize anlattığı bir ABD’li
örgütüyle yakından ilişki kurduğu bilinir. AKP kadroları içinde yer alacaktır. işlevi, bugün AKP-MHP ve ortakları
Bahçeli, “Bir çocuğun katil ve teröriste
diplomatın girişimleri de bir Cuntanın Bakanlar Kurulu, Bunlar arasında bulunanlara Recep tarafından üstlenmiş görünmektedir.
dönüşmesine çanak tutan, bununla birlikte
başka örnektir: devlet memuru olan ilahiyatçı din Tayyip Erdoğan (MTTB), Abdullah Gül İlk işlerinden biri CHP’yi kapatmak
eline silah tutuşturulan kirli ortamın
adamlarını Rabıta parasıyla yurtdışında (MTTB), İsmail Kahraman (MTTB), olan 12 Eylül cuntasının kötücül
Büyük bir Alevi-Sünni
inşasına davetiye çıkaran çok değişkenli
görevlendirmiştir. Ahmet Davutoğlu (MTTB), Kemal ruhunun tüm karanlığı ile bugün
çatışmasına dönüştürülmek
süreçlerin kombine ve kompleksiz mücadele
Gazetemiz Cumhuriyet ve gerici Unakıtan (Bereket Vakfı), Ömer Dinçer de başımızın üstünde uçuştuğunu
istenen Çorum olayları
stratejisiyle ele alınması mecburiyet ötesi
odaklarca aramızdan alınan Uğur (Ensar Vakfı) örnek olarak gösterilebilir. yaşayarak görüyor ve iliklerimize kadar
öncesinde, ABD Ankara
bir ihtiyaçtır” dedi. Açıklamasında CHP’ye
Mumcu’nun önemli araştırmaları ile (Bkz: Işık Kansu- Rabıta’nın Zabıtası) duyumsuyoruz.
de yüklenen Bahçeli, “Önümüzdeki günler
her türlü provokasyona açık ve yatkındır.
Sivil itaatsizlik çağrısı yapan, yabancı
SOl SİYASAl MUHAl Ef ETİ TIRPANl AYAN DARBE: 12 eYlül f Aşiz Mi
medya organlarına utanmadan Türkiye
aleyhine hayatı durdurma beyanatı veren,
kaybettiği siyasi itibar ve ahlakı sokakların
karanlığında arayan kriz ve kaos meraklıları
bu provokasyon ikliminin arayış ve
45 yılın yaraları hâlâ sarılamadı
arzusundadır” dedi. l An KARA/Cumhuriyet
Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve ve yüzde 92’lik evet oyuyla geçti. mahkeme temyiz aşamasındayken Evren
AYTUNÇ ÜRKMEZ
Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Anayasanın geçici 15. maddesi ise cunta 10 Mayıs 2015’te 98 yaşında, Şahinkaya
Bu Gün faşist 12 Eylül darbesinin 45.
Sedat Celasun’dan oluşan Milli Güvenlik yönetimine ömür boyu dokunulmazlık ise 9 Temmuz 2015’te 90 yaşamını yitirdi.
İki belediye başkanı
yıldönümü. Dönemin Genelkurmay
Konseyi bütün yetkileri ele aldı. Anayasa veriyordu. Bu madde 12 Eylül 2010
Özal’ın önü açıldı
Başkanı Org. Kenan Evren’in talimatıyla
kaldırıldı, TBMM lağv edildi. Dönemin anayasa referandumunda anayasadan
daha AKP’ye geçti
12 Eylül’ün siyasette en önemli etkisi
Genelkurmay 2. Başkanı Org. Hasan
CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Adalet çıkarıldı. Kararın ardından Türkiye’nin
AKP Merkez Karar ve Yönetim Kurulu
ise “siyasal İslamcılığın” yükselmesi
Saltık “Bayrak Harekâtı” adı verilen
Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel dört bir yanında Evren ve Şahinkaya
(MKYK), dün AKP Kongre Merkezi’nde
oldu. Cunta, zorunlu din dersini getirdi.
darbe planını hazırladı. Plana göre
Hamzaköy’e, MHP Genel Başkanı hakkında suç duyuruları yapıldı.
toplandı. Toplantıda AKP’ye katılan CHP’li
Bunun yanı sıra dönemin İslamcı partisi
darbe 11 Temmuz sabahı saat 04.00’te
Alparslan Türkeş ile Milli Selamet Partisi
Yargılanmışlardı Konya Seydişehir Belediye Başkanı Hasan
Milli Selamet Partisi ve Nakşibendici
yapılacaktı. Ancak Süleyman Demirel’in
Genel Başkanı Necmettin Erbakan
Ustaoğlu ve Yeniden Refah Partisi’li Emirgazi
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca İskenderpaşa cemaatinde yetişen Turgut
başbakanlığındaki hükümetin 2 Uzunada’ya sürgüne gönderildi.
Belediye Başkanı Mesut Mertcan’ın rozetleri
soruşturma başlatıldı, 10 Ocak 2012’de Özal’ın siyaseten yükselişi de 12 Eylül
Temmuz’da güvenoyu almasıyla
15 solcu, 8 sağcı asıldı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından
Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi 18 darbesiyle oldu. Özal, darbenin ardından
darbeciler bu planı erteledi. Ülkeyi
takıldı. Partiye geçişleri değerlendiren AKP
Darbe etkisini vuran idam kararları Haziran 2014’te Evren ve Şahinkaya’yı, Milli Güvenlik Konseyi tarafından
karanlığa sürükleyecek faşist darbe 12
Sözcüsü Ömer Çelik, “Önümüzdeki günlerde
ise 9 Ekim 1980’de başladı. Yaklaşık 1979’da verdikleri muhtırayla “anayasa ve hükümeti kurmakla görevlendirilen
Eylül sabahı gerçekleşti.
AKP’ye katılım sürecek” diye konuştu.
50 kişi idam edildi. Bu idamlardan 15’i TBMM’yi ortadan kaldırmaya ve görevini Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’ndan
Konuşmasında CHP’ye yüklenen Çelik,
Siyasiler sürgüne
sol görüşlü, 8’i sağ görüşlü kişilere yapmasını engellemeye teşebbüs”, emekli olan Bülent Ulusu hükümetinin
şunları kaydetti: “İddialarla ilgili olarak CHP
Genelkurmay Başkanı Orgeneral uygulandı. Bunun yanı sıra; 517 kişi 1980’deki darbeyle de “anayasayı tağyir, ekonomiden sorumlu devlet bakanı ve
içinde belediye başkanlığı, meclis üyeliği
Evren başkanlığında; Kara Kuvvetleri ölüm cezasına çarptırıldı, 14 bin kişi tebdil veya ilgaya ve bu kanunla teşekkül başbakan yardımcısı oldu, 20 Mayıs 1983
yapmış kişiler suç duyurusunda bulundular.
Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin,
yurttaşlıktan çıkarıldı. eden TBMM’yi ıskat ve cebren men” seçimlerinde ise kurduğu muhafazakâr-
Suç duyurusunda bulunanların hepsi CHP’li.”
Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral 1982 Anayasası “sıkıyönetim” suçlarından “ağırlaştırılmış müebbet liberal Anavatan Partisi (ANAP) ile
l An KARA/Cumhuriyet
Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri koşullarında halk oylamasına sunuldu hapis” cezasına çarptırdı. Ancak iktidara geldi. l ANKARA