Katalog

13 HAZİRAN 2025 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 39.3370 45.6980 53.6880 43.04 9.520 28.744 4.285 15.6 kuruş 69.7 kuruş 43.9 kuruş 0.35 puan 166 puan 431 lira 87 lira Başkanlar Orhan Turan ve Ömer Aras’a açılan davalar sonrası ilk toplantı yapıldı Sağduyu ve uyum çağrısı İran’a saldırı TÜSİAD Başkanı Orhan Turan fikir üretmeye, daha SESSİZ DESTEK hazırlığı mı? iyi için katkı sunmaya devam JALE ÖZGENTÜRK edeceklerini belirtti. Yüksek Neden? 12 ŞUBAT 2025... 54 yıllık tarihinde istişare konseyi başkanı hükümetlerle pek çok kez gerilim aha sular durulmadan Ortadoğu yeni- den karıştırılmaya çalışılıyor. İsrail’in, Ömer Aras ise “En önemli yaşayan patronlar kulübü için Dİran’ın nükleer tesislerine yönelik “ön- kritik bir gün… TÜSİAD’ın yıllardır sorun enflasyon” dedi. leyici saldırı” hazırlığında olduğu yönünde- topluma önemli mesajlar verdiği ki haberler art arda gelirken ABD’nin böl- yüksek istişare konseyi toplantısında ürk Sanayici ve İş İnsanları gedeki diplomatlarını çekmesi ve güvenlik başkanlar Ömer Aras ve Orhan Derneği (TÜSİAD) başkanlarına uyarıları yapması bu olasılığı güçlendiriyor. Turan, kamuoyunda büyük tepki Peki, bu gerilim gerçekten askeri çatışma- Työnelik soruşturmaların çeken konulara değindi: Belediyelere ya mı evrilecek? İran’a yönelik olası bir sal- ardından ilk Yüksek İstişare Konseyi kayyum atanması, siyasetçilerin dırı kimin işine yarar? Ve bizi de ilgilendiren tutuklanması, Kartaltepe’deki (YİK) toplantısını düzenledi. TÜSİAD yönü ile “muhalefeti her yönü ile baskıla- yangında onlarca kişinin yanarak Başkanı Orhan Turan, “Sağduyu, yan, yargıyı sopa olarak kullanan, belediye- hayatını kaybetmesi, şirketlere el lere el koyan 22 yıllık AKP iktidarının büyük ortak akıl güven ve dayanışma konulması... Toplantının en çarpıcı bir toplumsal gerilim içine soktuğu” Türkiye, her zamankinden daha önemli. cümlesi ise şuydu: “Sistem çöktü.” bu durumdan nasıl etkilenir? Kutuplaştırma yerini uyum almalı” Bu çıkışın ardından TÜSİAD Önce şu noktayı açıklığa kavuşturalım: derken, YİK Başkanı Ömer Aras ise tarihinde bir ilk yaşandı. İki başkan ABD Dışişleri Bakanlığı, 11 Haziran itibarıy- görüyoruz. GSYH’de yıllık bazda elverişli bir zemin hazırlayacağını hakkında soruşturma açıldı. Polis “Tek çıkış yolunun sürdürülebilir la Irak’taki tüm diplomatik personelin bü- yüzde 2’lik büyümeye karşılık, düşünüyoruz. eşliğinde evlerinden kelepçeyle yük kısmını çekti, aynı günlerde Ürdün ve düşük enflasyon olduğunun altını Ömer Aras ise “En önemli imalat sanayisi yüzde 2.4 küçüldü. alındılar. Bugün hâlâ, beşer yıl hapis Bahreyn’de de benzer adımlar atıldı. Ancak çiziyoruz” dedi. ekonomik sorunumuzun ‘yüksek istemiyle yargılanıyorlar. n Bir süredir büyümeyi sanayi bazı analistlere göre bu aynı zamanda Bi- TÜSİAD’ın “Rekabetçiliğin Yeni Dün yapılan yüksek istişare den yönetiminin bölgeye bağımlılığı azaltma enflasyon’ olduğunu unutmamalıyız” üretimi dışındaki faaliyetler Küresel Dinamikleri, Avrupa Birliği konseyi, işte bu sürecin ardından stratejisiyle uyumlu bir adım. Dolayısı ile acil diyerek şunları söyledi: sürüklüyor. Türkiye gibi büyük bir gerçekleşen ilk toplantıydı. Önce bir tehdit algısı kadar, uzun vadeli yeniden ve Türkiye” temasıyla düzenlediği ekonomi için sanayisiz bir büyüme geleneksel kokteyle katıldık. yapılanmanın işaretleri olarak da okunabilir. Sorun harcamalarda toplantının açılışında konuşan modeli elbette düşünülemez. İkinci nokta şu: İsrail ABD desteği olma- Ancak geçmiş yılların aksine, bu başkan Orhan Turan, üstü kapalı n Enflasyonda 2024 sonunda dan da harekete geçebilir mi? İsrail basını yılki kokteyl TÜSİAD tarihinin en n Ekonomi sadece para politikasın- verdiği mesajla TÜSİAD’ın 55 yıldır dünyada 7. sıradayız. Savaşan (Haaretz ve Jerusalem Post), üst düzey İs- sönük olanlarından biriydi. Büyük dan ibaret değil. Ekonomimizi daha Ukrayna’da enflasyon yüzde 15, insan hakları evrensel ilkeleri, laik railli yetkililerin, “Tek taraflı harekete hazırız” patronların hiçbiri orada değildi. rekabetçi kılacak yapısal dönüşümle- söylemini dillendirdiğini bildiriyor. Ancak bu bunu mutlaka çözmeliyiz. hukuk devleti, katılımcı demokrasi Katılanlarsa yorum yapmaktan ri de hayata geçirmeliyiz. söylemin iç politikaya mesaj verme boyu- kaçındı. Toplantı salonundaki n Yüksek enflasyon sadece anlayışı gibi bir toplumsal düzenin tu da var. İsrail, 1981’de Irak’taki Osirak re- n Terör sorununun, kalıcı olarak tablo ise çok farklıydı. Salon hayli fiyatların yükselmesi değildir; oluşmasına katkı sağlamak aktörünü, 2007’de Suriye’deki nükleer tesi- ortadan kalkmasının en büyük kalabalıktı. Ömer Koç, Bülent toplumun her hücresine yayılan amacıyla faaliyet gösterdiğini si tek başına vurmuştu. Bu tür önleyici sal- Eczacıbaşı, Cem ve Ümit Boyner, dileğimiz olduğunu, hep vurguladık. bir bozulma ve istikrarsızlık dırılar tarihsel olarak İsrail’in askeri doktri- vurguladı. Küresel gelişmeler Güler Sabancı, Tuncay Özilhan gibi Terörsüz Türkiye süreci barışın nine uygun. Ancak ABD hava sahası, yakıt halidir. Sorun kaynakların verimsiz ve Türkiye ekonomisi hakkında eski tüm başkanlar oradaydı. Bu ikmali ve lojistik desteği olmadan bu çapta tesisi yolunda çok önemli bir kullanımında ve harcamalardadır. yoğun katılımın anlamını, TÜSİAD’a değerlendirmeler de yapan Turan, bir saldırının başarı şansı tartışmalı. gelişme oldu. Bu sürecin ülkemizin Sıkı para politikası yanı sıra daha yakın bir isim şöyle özetledi: konuşmasında şunlara dikkat çekti: ekonomik kalkınma ve demokrasi “TÜSİAD, bu görüntüyle başkanlara etkili bir mali politika uygulamalıyız. Saldırı kimlerin işine yarar? destek verdiğini gösteriyor.” Sanayisiz büyüme olmaz ortamına da olumlu yansımasını n Ekonomik büyümenin bir miktar Böylesi bir gerilim ortamı bazı aktörler Ancak başkanların konuşmasındaki n Türkiye’de 2025 yılının ilk temenni ediyoruz. yavaşlamasını kabullenmeliyiz. açısından son derece işlevsel: yumuşak üslup ve özenle seçilmiş, n Toplumsal kutuplaşmanın yerini - İsrail’deki sağcı hükümet, iç kamuo- çeyreği için açıklanmış olan büyüme Özel sektörde ve kamuda kaynakları ölçülü kelimeler genç üyelerde derin yundaki dikkati dağıtmak ve güvenlik kartını verilerine baktığımızda ekonomideki toplumsal uyuma bırakmasının, verimli kullanmalı ve harcamaları bir hayal kırıklığı yarattı. yeniden masaya koymak ister. yavaşlamanın teyit edildiğini sorunlarımızın çözümü için kontrol altına almalıyız. - ABD’deki bazı Cumhuriyetçi çevreler ve silah lobileri, İran karşıtı tutumu seçim kampanyalarının merkezine yerleştirir. 3.5 aydır kamu işçisini oyalayan hükümet, ilk teklifini bugün sunacak - Silah endüstrisi ve enerji tekelleri: Mar- tin, Raytheon gibi savunma sanayi devleri, Ortadoğu’da kriz yaşandıkça silah satışları- nın arttığını defalarca deneyimledi. Petrol fi- yatları, çatışma ortamında hızla yükselir; bu Emekçi nefesini tuttu! da petrol ve doğalgaz şirketlerinin (Exxon- Mobil, Chevron, Aramco vb.) kârlarını katlar. MUSTAFA ÇAKIR - Radikal İslamcı veya Şii milis grup- lar: Böyle bir saldırı, Şii eksenli milis örgütler Yetkili sendikaya aklaşık 600 bin işçiyi kapsayan için meşruiyet ve mobilizasyon fırsatı yaratır. - Rusya ve Çin gibi aktörler ise Batı’nın Ykamu toplu iş sözleşmesinde, Sanayi üretimi iki kat aidat hakkı dikkatini Ukrayna ve Pasifik’ten Ortadoğu’ya dün kritik gelişmeler oldu. kaydırarak stratejik alan kazanır. Çin “barışçı ANAYASA Mahkemesi, kamuda Türk-İş’in kamuda örgütlü bulunan nisanda çakıldı arabulucu” pozisyonunu daha fazla kullan- çalışan memurların ağustos sendikalarından oluşan Kamu ma fırsatı bulur ve enerji tedarik zincirlerinde ayında başlayacak 8. dönem SANAYİ üretimindeki sorunlar yeniden merkezi bir rol oynayabilir. Koordinasyon Kurulu dün Türk-İş’te toplu sözleşmesi öncesi tartışma verilere yansımaya devam ediyor. toplandı. Toplantı devam ederken yaratacak emsal bir karara imza attı. Bu ilk teklif olduğu için hangi TÜİK’in dün yayımladığı “Sanayi İran ne yapabilir? kamu işverenlerini temsil eden AYM’nin dünkü Resmi Gazete’de oranda olacağını bilmiyoruz. Teklif Üretim Endeksi, Nisan 2025” İran, doğrudan saldırıya uğramadığı süre- yayımlanan kararıyla, yetkili TÜHİS’in ilk zam teklifini bugün edilen rakamı bilmeden bir şey raporuna göre sanayi üretimi, Nisan ce genellikle vekil güçleri kullanarak misil- sendikaya üye olmayan kamu saat 14.00’te işçi tarafına sunacağı 2024’e (yıllık) kıyasla yüzde 3.3 arttı. söylemek erken olacaktır” dedi. leme yapar. Ancak bu kez doğrudan nükle- emekçilerinin toplu sözleşmeden er tesislerin hedef alınması halinde, Tahran Bu kapsamda üretim, yine yıllık bilgisi geldi. Çalışma ve Sosyal Kulislerde zam teklifi konusunda yararlanmak için yetkili sendikaya yönetimi açık karşılık vereceğini ilan etti. Bu bazda madencilik ve taşocakçılığı Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yüzde 30 gibi rakamlar dile dayanışma aidatı (iki katı aidat) da bölgesel savaş riskini artırıyor. İran’ın bu sektöründe yüzde 1.3, imalat sanayi Türk-İş Başkanı Ergün Atalay’ı getiriliyor. Ancak hükümetin ilk ödeme zorunluluğunun önünü tehditleri caydırıcılıkla blöf arasında bir çiz- sektöründe yüzde 3 ve elektrik, gaz, arayarak bugün teklif vereceklerini açıldı. AYM, kararında söz konusu teklifinin yüzde 15-20 civarında gide duruyor ama sonuç ne olursa olsun buhar, iklimlendirme üretimi ve aidat düzenlemesinin toplu tırmanma kaçınılmaz. iletti. Türk-İş ve Hak-İş taleplerini kalabileceği beklentisi de var. Bu dağıtımı sektöründe yüzde 8.8 arttı. sözleşmeden yararlanmanın aidat 27 Şubat’ta hükümete iletmişlerdi. oranlar, ilk altı ay için yüzde 50 Buna karşın Mart 2025’e (aylık) farkı ödemesiyle sınırlandırılmasının AKP iktidarı bunu da kullanır Böylece yaklaşık 3.5 ay sonra zam isteyen sendikaların talebinin kıyasla ise (mevsim etkisinden sendikal örgütlenmeye zarar Türkiye, hem İran’la hem İsrail’le diplo- altında. Bu nedenle önümüzdeki hükümetten ilk teklif gelmiş olacak. arındırılmış) sanayi üretimi yüzde vermeyeceğini belirtti. Alınan matik ilişkilerini sürdüren az sayıda ülkeden günlerde pazarlık görüşmelerinin 3.1 azaldı. Bu kapsamda da aylık karar, gereği için Danıştay 11. biri. Ancak bu tarafsızlık, iç siyasetteki derin Miting gündemde üretim madencilik ve taş ocakçılığı hızlanması bekleniyor. Bu arada işçi otoriterleşmenin gölgesinde başka bir an- Dairesi’ne gönderildi. Kararı lam kazanıyor. Çünkü bu kriz ortamı, Türki- sektöründe yüzde 2.5, imalat sanayi yorumlayan eski Eğitim Sen MYK Bu konuda basın toplantısı yapan tarafı iktidardan gelecek teklif düşük ye’deki iktidar için bir “siyasal oksijen” işle- sektöründe yüzde 3.4 azalırken Üyesi Özgür Bozdoğan ise “Sendikal Türk-İş Genel Başkan Yardımcısı kalırsa ne yapılacağı konusunu da vi görebilir. demokrasisini, azınlık sendikasının elektrik, gaz, buhar, iklimlendirme Ramazan Ağar, “Verilen teklife değerlendirdi. Alınan bilgiye göre - Dış tehdit ve beka söylemi, Erdoğan çoğunluk sendikası olmasını ortadan üretimi ve dağıtımında yüzde 0.2 bakacağız. Talebimizin karşılığında hükümetten düşük teklif gelirse iktidarının yıllardır kullandığı bir iç politika kaldıran bir durum” dedi. arttı. l Ekonomi Servisi aracı. İran’a yönelik bir saldırı ve olası böl- ne vermişler onu değerlendireceğiz. basın açıklamaları, mitingler l AYTUNÇ ÜRKMEZ/ ANKARA gesel çatışma ortamı: Ondan sonra süreç devam edecek. yapılması planlanıyor. l ANKARA Türkiye’yi “kuşatma altındaki bir ülke” Günlük gıdaya en olarak sunmaya, güvenlik eksenli politikala- rı meşrulaştırmaya, muhalefetin “devlet çı- KISA... KISA... KISA... az 787 lira gerekli karlarına karşı duyarsız” olduğu algısını yay- Şeffaf ve adil rekabet istiyoruz maya yarar. BİRLEŞİK Metal İş Sendikası Sınıf l TÜİK’in “İnşaat Maliyet Seçim dönemlerinde etkili olan bu söylem, VODAFONE Türkiye Üst Yöneticisi 4 Ülkenin dijitalleşmesi için sabit Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Endeksi, Nisan 2025” raporuna muhalefetin manevra alanını daraltır, kitleleri (CEO) Engin Aksoy, Varlık Fonu internet altyapısı çok önem taşıyor. Mayıs 2025 ile ilgili açlık ve göre inşaat maliyeti, Nisan 2025’te etrafında yeniden toplanmaya zorlar. şirketlerinden Türksat’ın yine fon Türkiye’de fiber alt yapısı ise yetersiz. yoksulluk sınırlarını dün açıkladı. önceki aya (aylık) kıyasla yüzde 1.67, - Yeni bir göç dalgası korkusu, milliyet- şirketlerinden birine satılmasının Bugün Türkiye’de 605 bin km fiber var. Buna göre dört kişilik bir ailenin Nisan 2024’e (yıllık) kıyasla yüzde çi duyguların yeniden mobilize edilmesine sektörde rekabeti zedeleyeceğini Bizim 2 milyon km ihtiyacımız var. 3 sağlıklı ve dengeli beslenmesi için hizmet eder. 22.69 arttı. Yıllık artış önceki ay açıkladı. Aksoy, “Yüksek şeffaflık ve katına çıkartmamız gerekiyor. - Ekonomik krizden saptırma; yüksek aylık yapması gereken harcama yüzde 23.23’tü. adil bir satış süreci olmadan, sektör ve 4 Bunun için Türk Telekom’un enflasyon, döviz baskısı, işsizlik sarmalın- tutarı 23 bin 615 TL, açlık sınırı l TÜRKİYE genelinde satılan daki ülkede “milli birlik” çağrılarıyla ekono- tüketici zarar görür” dedi. lisansı engel deniyordu. Artık üzerinden hanehalkı tüketim gayrimenkul sayısı ilk 5 ayda geçen mik sorunlar geçici olarak bastırılır. Medya, İcra kurulu başkan yardımcılarından doluyor. İmtiyaz uzatılırsa, ayrışmaya harcamaları esas alınarak yapılan yılın aynı dönemine göre yüzde diplomasi, güvenlik ve ordu merkezli geliş- Hasan Süel’le birlikte bir basın gidilmezse ve Türksat da varlık hesaplamaya sonucu yoksulluk 13 artarak 1 milyon 196 bin 100’e melerle iç kamuoyu yönlendirilir, toplantısı düzenleyen Aksoy, fonu şirketlerinden birine satılırsa tutarı 81 bin 686 lira oldu. Bu yükseldi. İlgili dönemde tapu Erdoğan yönetimi, “arabulucu lider” imajını Türk Telekom’un lisans süresinin rekabetin iyice zedeleneceğini tutarlar önceki ay 23 bin 590 TL dairelerinde 7.7 milyonu aşkın işlem kullanarak hem Batı hem Doğu nezdinde ulus- bitmesinden 5G ihalesine kadar düşünüyoruz. Biz yatırımı artırmak ve 81 bin 599 TL, Mayıs 2024’te gerçekleştirildi. lararası meşruiyetini tazeleme şansı yakalar. gelişmeleri sektördeki değerlendirdi. istiyoruz. l Ekonomi Servisi ise 18 bin 489 TL ve 63 bin 955 TL Kısacası, bölgesel kriz, içeride baskıcı l KRİPTO varlık hizmet Özellikle Türksat’ın Turkcell’e politikaları meşrulaştırma ve otoriteyi pekiş- idi. Bu kapsamda günlük gıda için sağlayıcılarının uzaktan kimlik satılacağı yolunda ortaya çıkan tirme için kullanılabilir. gereken en harcama tutarı da 787 tespitiyle işlem yapmasına Sonuçta; tarihsel olarak Türkiye’de ikti- iddialara değinen Aksoy ve Süel şu lira olarak hesaplandı. Bu tutar olanak tanıyan düzenleme Resmi dar, her dış kriz ortamında iç baskıları artır- uyarıları yaptı: önceki ay 786 lira, Mayıs 2024’te Gazete’de yayımlandı. Doğrulama mak ve otoritesini pekiştirmek için fırsatlar 4 Türksat ve diğer büyük altyapı 616 liraydı. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel yarattı. İran’a yönelik olası bir saldırı ve böl- şirketlerinin satışı, sadece ekonomik Öte yandan tek başına yaşayan Müdürlüğü üzerinden olacak. gesel savaş senaryosu bu amaçla kullanıla- değil, stratejik bir karar. Bu nedenle, bir kişi için yoksulluk sınırı Mayıs l AKARYAKIT sektörü kaynakla- caktır; şüpheniz olmasın. tüm paydaşların şeffaf ve adil bir 2025’te 37 bin 912 liraya çıktı. Bu rının verdiği bilgiye göre benzinin Bunları yazıyoruz çünkü zaten büyük bir süreçle hareket etmesi şart. Aksi tutar Mayıs 2024’te 29 bin 709 kıskacın içinde olan muhalif kitlenin bunu litre fiyatına bugünden geçerli takdirde, Türkiye’nin dijitalleşme önceden görüp hazırlıklı olması lazım. liraydı. l Ekonomi Servisi olmak üzere 1.46 TL zam yapıldı. Engin Aksoy Hasan Süel hedefleri ciddi şekilde riske girer.