Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
25 KASIM 2025 SALI
2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER
olarak CHP de yok edilmeye
çalışılıyor.
CHP, “Sürece” ve “Komisyon”a
Radbruch formülü
katılarak kendisini yok etmek isteyen
İktidara destek vermek gibi inanılmaz bir
yanılgıya düşüyor!
Kısa, net ve açık bir çözüm:
CHP’nin hem Türkler hem Kürtler
CHP’nin
için Cumhuriyet Rejimi’ni ve
ve Türkiye bağlamı
Anayasa’yı savunması...
savunması
Türklere de Kürtlere de yapılan
AV. DR. BAŞAR YALTI
haksızlık ve hukuksuzluklar
karşısında, Demokratik Cumhuriyeti
için Okkam’ın
aha önce bu sütunlarda
ve kendi varlığını sürdürebilmek için,
yayımlanan “Adaletsizliği
“Sürece” de “Komisyona” da karşı
usturası!
DGörmek” (Cumhuriyet,
çıkmasıdır.
kkam’ın Usturası” bir HHH
07.11.2025) başlıklı yazımızda;
önermedir:
CHP, bu iktidarın:
adalete giden yolun adaletsizliği
“O Bir konunun veya bir
1) Anayasa’yı ihlal ettiği...
görmekten geçtiğini, bir
sorunun anlatımında veya çözümünde, 2) Hem Cumhuriyete hem de
hukuk düzeninde karar veren
en basit ve en kısa yolun genellikle “Demokratik Laik ve Sosyal Hukuk
konumundaki tüm görevliler ile
gerçeğe en uygun ve en doğru yol Devleti”ne karşı uygulamalar yaptığı...
olduğu biçiminde özetlenebilir.
hukuk normlarını uygulayan tüm 3) İnsanları haksız ve hukuksuz olarak
HHH
hapse attığı, mallarına el koyduğu...
yetkililerin adaletsizliği görmek,
Önce CHP’in sorununu özetleyelim: 4) Medya üzerinde dayanılmaz baskılar
önlemek ve adaleti yerine
Bir yandan, İmralı’ya gitmeyi kurduğu, gazetelere ve televizyonlara el
getirmekle görevli olduklarını,
reddederek öte yandan “Barış Süreci”ne koyduğu...
adaletsizliği görme yetisine
karşı olmadığını belirterek...
5) CHP’yi kapatmak istediği...
sahip olmayanların yargıç ve Ne bu “meşrulaştırma” operasyonu
6) HDP’nin ve CHP’nin
için CHP’nin katılımına muhtaç olan Cumhurbaşkanı Adayları’nı hapse
savcı yapılmaması gerektiğini
İktidara ve DEM Parti’ye yaranabiliyor... attığı...
belirtmiştik. Ayrıca, göz göre
Ne de bu “Sürecin”, Demokratik
7) HDP’li, DEM’li ve CHP’li belediye
göre adaletsiz karar verenlerin
Cumhuriyeti ve aynı anda CHP’yi de
başkanlarını ve belediye çalışanlarını
yalnızca vicdani bir sorumluluk
yok etmeye yönelik olduğunu görenleri haksız ve hukuksuz olarak hapse attığı...
yasayı uyguluyoruz” şeklindeki ve felsefi anlamda farklı
değil, Radbruch formülü
tatmin edebiliyor. 8) Şeffaf ve Demokratik olmayan,
savunması boşa çıkartılmış değerlendirilebiliyorsa ya da
Yani ikircikli bir tutum ve davranışla, Faşizan bir ortamda hiçbir çözümün
çerçevesinde hukuki sorumluluk
oluyordu. uygulanan kuralın bulanık
her iki tarafı da kızdırıyor!
geçerli olamayacağı...
taşıdıklarını da vurgulamıştık.
Ayrıca, hukukun görevi adaleti bıraktığı bir alanda takdir hakkı Peki çözüm nerede:
9) İktidarın ömrünü uzatmak
Bu yazıda Radbruch
Çözüm, Cumhuriyetin ve ve Suriye’de İsrail’in güvenliğini
gerçekleştirmek olduğundan kullanılıyorsa yorumdur.
formülünün anlamı ve Türkiye
Anayasa’nın tahrip edildiği, sağlamak için kurulacak Kürt devletini
yargıçlar yalnızca yasayla
Yasaların yargıca takdir hakkı
bağlamı üzerinde durmak
CHP’nin CB Adayı’nın ve belediye gerçekleştirmek amacıyla hem Türklerin
değil, aynı zamanda adaletle de
bırakmayacak denli açık olduğu
istiyoruz. başkanlarının hapse atıldığı, CHP’nin
hem Kürtlerin aldatıldığı...
bağlı olduklarını bilmelidirler.
konularda yargıcın kuralın
kapatılmak istendiği ortamda,
Gerekçeleriyle...
Nazi Almanya’sı döneminde,
Radbruch, ahlaken geçersiz olan
aksi yönünde bir uygulama
İktidarın Emperyalizmle ittifak halinde, Emperyalizmle ittifak halinde,
insan haklarına açıkça aykırı
bir yasanın hukuken de geçersiz kendi iktidarını uzatmak için önerdiği “Barış” adı altında pompalanan,
yapması ise açık keyfilik ve
olan yasaları uygulayan
hiçbir projeye destek vermemek ve Türkiye’yi güçsüzleştirme ve
olduğunu formüle ettiğinden,
bariz takdir hatası olarak
yargıçların verdikleri
bunu, Türk, Kürt herkese anlatmaktır.
“Ortadoğu Bataklığı”na sürükleme
insan onurunu yok eden yasaya
nitelendirilmektedir. Benzer
kararlardan dolayı sorumlu HHH
projesine karşı olduğunu belirterek
uyulmaması aynı zamanda ahlaki
şekilde bir idari karar veya işlem,
“Barış” denilen süreçte, eşzamanlı Komisyon’dan da çekilmelidir.
olup olamayacakları tartışması,
bir ödev durumuna gelmektedir.
kişilere, kamuya, doğaya ve
2. Dünya Savaşı’ndan sonra
Çünkü yasanın kendisi suç
çevreye karşı açıkça adaletsizlik
gündeme gelen önemli bir hukuk
işlemektedir ve yasallık
üreten sonuçlar yaratıyorsa
sorunu olmuştu. Bu sorunu
adaletin önüne geçemez. Bu
o karar uygulanmamalıdır.
aşmak üzere hukuk felsefecisi
formül Immanuel Kant’ın ahlak
Uygulama sonucu ortaya çıkan
Gustav Radbruch tarafından
TÜRKIYE ARAF’TA
felsefesine de uygundur. Çünkü
görüntü, hukukçu olmayı
formüle edilen ve yargıçların
Kant’a göre bir yasa meşruiyetini
gerektirmeyecek kadar adaletsiz
verdikleri kararlar nedeniyle
yürürlükte olmasından değil,
sonuçlar üretmekteyse, bu tür bir GANİ AŞIK otoyolların devleti soymak amaçlı
sorumlu tutulmaları gerektiğini
akla ve ahlaka uygun olmasından
ihalelerini kim yaptı veya direktifi
karar alan ve uygulayanın, “Ben
ortaya koyan anlayışa “Radbruch
E.MÜFTÜ VE MİLLETVEKİLİ
almaktadır.
kim verdi? “Beşli çete”nin ve bu
emirlere uydum” savunması
formülü” denmektedir.
imdilerde Türkiye’ye bir hal oldu;
holdinglerin devletteki gizli ortağı
kendisini kurtarmayacaktır.
Gustav Radbruch, başlangıçta,
Kasıtlı yanlış
Ş
Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal
kimdir?
(Anayasa m.137)
hukuki pozitivizmden yana
uygulama suçtur
oldu. Komisyonlar kuruluyor, bir
CHP bunu araştırmaya muktedir ve
görüşlere sahip bir hukuk
Türkiye’de yaygın biçimde
Hukuk, çıkara alet ediliyor
algı pompalanıyor, umarsız Türkiye,
karanlıkları yırtarak şafak aydınlığına
felsefecisi olarak bilinmektedir.
yaşanan adaletsizlik sorunu,
“terörsüz Türkiye” biçiminde
Dolayısıyla yasaları uygularken ayna tutacak güçtedir. İktidar üstünde
Hukuki pozitivizm, yürürlükteki
Nazi Almanya’sında olduğu
maskeleniyor. PKK, Lozan’ı geçersiz
bilinçli olarak bariz takdir oturduğu günah dağının ETNA gibi
kuralların öncelikle
gibi adaletsiz yasaların
ilan etmeye yelteniyor. KCK’nin
hatası yapanlar, hukuku açıkça gazaba geleceğinden derin kaygı
uygulanmasını ve kuralların
varlığından değil, mevcut
stratejik talebi olan ilkokuldan
kişisel veya politik çıkarlarına duymaktadır. CHP’yi ve belediyelerini
meşruiyetini yürürlükte
yasalara ve anayasaya açıkça
üniversiteye kadar Kürtçenin hem
devlet gücü ile hırpalaması ve sıkça
göre keyfi olarak kullananlar,
olmalarından aldığını savunan
aykırı uygulamalardan
eğitim dili hem de ikinci resmi dil
öfke nöbetleri geçirmesi, hesap
adaleti ve sağduyuyu hiçe
bir hukuk görüşüdür. Ancak
kaynaklanmaktadır. Ülkemizde
olarak tanınması, orta vadede ülkenin
gününün yaklaşmasındandır. Kindar
sayanlar, kim olursa olsunlar bu
Nazi döneminde yaşananları
yasaları uygulayan kimi yargıç
bölünmesi anlamına geliyor.
nesil balonu ellerinde patlasa da
davranışlarından dolayı hesap
gördükten sonra Radbruch, görüş
ve savcılar verdikleri kararların
Padişah Vahdettin’in Sevr’i,
kendi kinleri katmerlenmektedir.
vermek zorundadırlar.
değiştirerek bir bakıma doğal
adaletsizlik yarattığını ya
koltuğunu kurtarma karşılığında
Örneğin, anayasanın yok
hukuk ilkesine ve Kantçı ahlak
görememektedirler ya da Laikliğe bakış
tereddütsüz onayladığı gibi, söz
sayılması, Anayasa Mahkemesi
anlayışına dayanan önerisini
görmezlikten gelmektedirler. Bu
Gazzeliler Netenyahu ile ve
konusu halife sultanın “torunu
kararlarının uygulanmaması
geliştirmiştir.
durumda, hukukta adaletsizliği
Yahudiler Hitler’le belki barışabilirler
olduklarını” gururla dillendirenlerin
yargıçların keyfiliğine bırakılmış
görmeyenlerin ya da kasıtlı
ama siyasal İslamcılar Atatürk ile
de siyasi geleceklerini güvenceye
değildir (anayasa m.153/son).
Yasa adaletsizlik üretirse
olarak görmezlikten gelenlerin
asla... “Mustafa Kemal zaferden
almak için kan içici örgütün
Benzer şekilde yargı yolunu
Hukuki pozitivizm anlayışına
sorumluluklarının bulunup
sonra devletin anahtarını neden
dayatmalarına boyun eğebileceği
çiğneyip YSK yerine geçerek
göre yargıç, önüne gelen
bulunmadığının tartışılması
padişahımız efendimize teslim
kaygısı, yurttaşlarımızı tedirgin ediyor.
karar verenler, yasak delillerle
olayda, öngörülebilirlik ilkesi
gerekmektedir. Çünkü yasayı
etmedi” (Diğer deyişle, “Anahtarı al
Ancak durum bu tedirginliğe karşın
iddianame düzenleyenler,
gereğince, yürürlükteki
uygulamak başka bir şey,
da devleti bir daha batır” demedi) ve
bu tür ham hayaller, halkın ve devletin
tutuklama önlemini cezalandırma
yasaları uygulamak zorundadır.
yasayı açıkça yanlış uygulamak
“Laik sistemle dine zarar verdi” gibi
tunç iradesinde parçalanacaktır.
amacıyla kullananlar,
Hukuk düzeninin sağlanması
bambaşka bir şeydir. Eğer yasa savlarla asırlık hezeyan halindeler.
Pentagon’un gizli haritalarında
kararlarıyla insan yaşamı ve
için yürürlükteki yasalara
açıkça adaletsizlik üretiyorsa, Gerçekte ise laik devlet inanmanın ve
Kürdistan, Sivas’ı da içine alarak
güvenliğini hiçe sayanlar,
güvenilmeli ve uygulanmalıdır.
yasa değildir, uygulanmamalıdır. inanmamanın güvencesidir.
kutsal Anadolu topraklarını yutuyor.
politik yandaşlığı açık olan
Ancak yürürlükteki yasaların
Yasa, doğru olduğu halde yanlış Kuranıkerim, “Dinde zorlama
Yakın tarihimizde Gaziantep,
siyasal nitelikli karar verenler
açıkça adaletsizlik üretmesi
uygulanıyor ise ortada kasıtlı bir yoktur” buyruğu ile o çağlarda
Kahramanmaraş ve Şanlıurfa dahil
ve bu tür keyfi kararlarında
durumunda ne yapılacağı
durum söz konusudur ki bu da bilinmeyen laikliğe gönderme
pek çok ilimizin balta ve kazma ile
ısrar edenler, yaptıkları mevcut
konusu tartışmalıdır. İşte bu
mevcut hukuk sistemimize göre yapmıştır. Laiklik, İslam şafağını
düşmanı kovaladığı örneği ortadayken
yasalara göre suç olduğundan
sorunun aşılmasında Radbruch
suçtur. küresel büyüklüğe taşımıştır.
Sivaslılar ve öteki iller bu bölünmeyi
(TCK m.257, 2802 sk. m.
formülü etkili olmuş ve Nazi
“Laiklik dine zarar verdi” savı, İslamı
çiçekle mi karşılayacak? Sosyal ve
69,70,72 vd) bugün olmasa dahi
yasalarını uygulayan yargıçların
Yorum ve keyfilik farkı
yeterince bilememek anlamında
moral bütünleşme içindeki Kürtler ve
ileride sorumlu tutulmaktan
cezalandırılması olanaklı
Radbruch formülünde
cehalet ötesidir. İslam, üç ana
Türklerin arasına ayrılık seddi nasıl
kurtulamayacaklarını
olabilmiştir.
olduğu gibi, bir yasa açıkça
bölüme ayrılır: İman, ibadet ve
inşa edilecek?
Formüle göre bir yargıç, bilmelidirler.
adalete aykırı ise ve o yasaya
muamelat. Cumhuriyet, iman ve
Unutulmasın, “Kötü yasa
yasayı uyguladığında adalet
göre yargıcın verdiği kararlar İhanete CHP engeli
ibadete dokunmadı, laiklik gereği
yoktur, iyi yargıç vardır.” Adalet,
ile hukuki güvenlik arasında
adaletin özüne aykırı olacak
Ulus devleti kuran CHP; PKK,
dokunamazdı da. Dünyevi işler
hukukun varlık nedenidir.
bir çatışma çıkacağını öngörse
biçimde haksızsa, yasa geçerli
İmralı ve KCK’nin önünde çelik bir
anlamındaki muamelatı çağın
Mevcut hukuk düzeni açık
bile öncelikle yürürlükteki
değildir ve yargıç, “Ben yasayı
set olarak konumlanmıştır. CHP’nin
gereklerine (kadınların şahitliği,
yasayı uygulamalıdır. Ancak şekilde haksızlık, yolsuzluk,
uyguluyordum” savunmasının
komisyonda yer alması ulusal
izdivaç, boşanma ve miras gibi)
aradaki çelişki katlanılmayacak sömürü yarattığı halde, bu
arkasına sığınamaz. Benzer
duruşunu gölgeleyemez. İktidarın
uygun duruma getirdi. Atatürk
derecede adaletsizlik üretiyor durumu yaratanlardan hesap
biçimde bir yargıç, mevcut
CHP’yi ve belediyelerini yolsuzluk
imamı azamı, Muhammet Abduh’u
ve insanların yasa önündeki sorulamıyorsa demokratik hukuk
bir yasayı açıkça adaletsizlik
iftirası ile çembere alması, genel
ve “İslam milletleri bir Rönesans
eşitliğini kasıtlı olarak göz devleti batıyor demektir. Artık
yaratacak biçimde uyguluyorsa,
başkan Özgür Özel’in “yüzük”
geçirmeli” fikrinin öncüsü Muhammet
görev, sorumlu yurttaşların
ardı ediyorsa artık o yasa, “Ben yasayı bu şekilde
işini biraz açmasını kaçınılmaz
İkbal’i okumamış olamaz. Atatürk,
yasa olmadığından yargıcın bu yorumluyorum” savunması hukuka ve demokrasiye olan
kılmaktadır. Uçuş garantili hava
Everest’tir; düşmanları köstebek
kuralı uygulaması mümkün da yapamaz. Çünkü yorum; bağlılık ve sevgisine dayalı
alanları, geçiş garantili köprü ve
toprağıdır.
değildir. Böylece yargıçların “biz uygulanan kural, hukuki omuzlarının üzerindedir.
kitapları...

