Katalog

17 KASIM 2025 PAZARTESİ EKONOMİ 9 İstanbul’daki zehirlenme şüpheli ölümler denetim açıklarını yeniden gündeme getirdi Turizmde itibar riski Küresel Organize Uzmanlara göre olay yalnızca bir sağlık skandalı değil, turizmden yeme-içmeye uzanan bir alanda Suç Endeksi ve Türkiye’nin güvenilirlik algısına darbe. Şeffaflık Türkiye olmadan ekonomik itibar kaybı kaçınılmaz. üresel Organize Suç Endeksi’nin stanbul’da yaşanan zehirlenme Kültür ve Turizm eski Bakanı 2025 raporu açıklandı. Türkiye şüpheli can kayıpları, insan Bahattin Yücel yapısal sorunlara K2020’de 6.9 puanla 12. İhayatına yönelik ihmal zincirlerini dikkat çekiyor. Ekonomik kriz sıradayken bugün 7.2 ile 10. yeniden gündeme getirirken yüzünden işletmelerin küçüldüğünü sıraya yükselmiş. Küresel ortalama Türkiye’nin turizmden yiyecek-içecek ya da kurumsal hayattan çıkanlarca 5.08. Bu endeks, sadece mafyanın sektörüne uzanan geniş açılan çok sayıda yiyecek içecek gücünü ya da kaçakçılık hatlarını ölçmüyor; devlet içi yapılardan finansal bir alanda güven algısını hizmeti veren seyyar/küçük suçlara, yargı bağımsızlığından sarsıyor. Uzmanlara göre işletmenin ortaya çıktığını ekonomiye sızmış suç ağlarına kadar halk sağlığı ve güvenliğini belirten Yücel, sorunlardan birinin geniş bir tabloyu ortaya koyuyor. yasadan geri adım atılmadığını bu tür vakaların “gıda güvenliği önceleyen politikalar “kapasitenin çok üzerinde satış ELİF Ekonomi yıllardır toparlanamazken hatırlatan Yücel, şunları söylüyor: olmayan ülke” algısını otomatik olarak yerleşmediği sürece ülke ÖZGE YALÇIN yapma isteği” olduğunu söylüyor. bu tabloyu görünce aklıma Günter “Konaklama tesislerinin sayısı yaratmayacağını söylese de doğru ekonomisi daha büyük bir Yücel’e göre hem gıda hem Reimann’ın klasikleşmiş kitabı The birden bire 25 binin üzerine çıktı. ve hızlı şekilde yönetilmediğinde riskle karşı karşıya kalacak. konaklama alanında denetimler Vampire Economy (1939) geldi. Bu artan sayıyı denetleyecek yeterli gereksiz bir algı riski oluşabileceğini Reimann, Nazi Almanya’sında Son dönemlerde Türkiye’nin yetersiz: devletin ekonomi üzerindeki keyfi ve kadrosu yok bakanlığın. İnsan ifade ediyor. Şeffaf, hızlı, bilimsel farklı bölgelerindeki işyerlerinden, cezalandırıcı kontrolünü, iş dünyasının Denetimler yetersiz hayatının değeriyle karşılaştırılamaz açıklamalarla kamuoyunun düzenli hastanelerden ve öğrenci nasıl bir “suç ekonomisi” içinde yurtlarından art arda gelen gıda “Dünyada küçük işletmeler ama Kartalkaya yangınında da şekilde bilgilendirilmesinin çok sıkıştığını anlatırken aslında çok kaynaklı zehirlenme haberlerine, aslında büyük bir yapının içinde olduğu gibi bu yaşadıklarımız önemli olduğunu belirten Kınay’a evrensel bir uyarıda bulunuyordu: Almanya’dan İstanbul’a tatile faaliyet gösterir. Bölgedeki işletme Türkiye’nin güvenilirliğine, turizme göre olası “güvensiz ülke” algısı; Hukukun ve öngörülebilirliğin gelen Böcek ailesinin sokak sayısına göre bir genel hazırlık yeri vurulan çok büyük darbedir. İnsan paket tur satışlarını yavaşlatabilir, yerini keyfilik aldığında piyasa ekonomisinden geriye yalnızca yemekleri yedikten sonra yaşamını saptanır. Besinler, yiyecekler oraya hayatını önemsemeyen bir ülkede rezervasyon kararlarını geciktirebilir, asalak bir düzen kalır. getirilip işlenir. Bizde bu yok. Ayrıca yitirmesi de eklendi. Ailenin her sektör zarar görür. Başta turizm uluslararası basında Türkiye’nin Bugün Türkiye’de yaşanan ekonomik kapasiteye göre verilmesi gereken bir kumpir ve midye yediği işletmelere ve gıda meslek örgütleri iktidarla risk çerçevesinde yer almasına çözümsüzlüğü faiz politikalarıyla, para belgelendirme sistemi uygulanmalı. yönelik soruşturma sürerken, iyi geçinmeye çalışmak yerine yol açabilir ve ülkenin tanıtım basmayla ya da küresel konjonktürle Kayıt dışılık da nitelik sorunu konakladıkları otelde iki turistin bakanlıkları göreve çağırmalı çünkü maliyetlerini artırabilir. Bu açıklama çabaları yüzeysel kalıyor. yaratıyor.” daha mide bulantısı nedeniyle uzun vadede onlar zarar görecek.” nedenle merkezi gıda güvenliği Çünkü ekonominin ana arterlerine suç Konaklama alanında ise Kültür hastaneye başvurmasıyla inceleme Turizmci Dr. Cem Kınay ise protokollerinin güncellenmesi ekonomisinin mantığı yerleşmiş. ve Turizm Bakanlığı’nın denetim Türkiye’de insan kaçakçılığından genişletildi. Otelde yemek servisi Türkiye’nin yılda 65 milyondan fazla gerektiğini belirten Kınay, yerel uyuşturucuya, sahte ilaçtan akaryakıt yetkisini belediyelerin elinden olmamasına karşın insan sağlığına ziyaretçi ağırlayan, gastronomisiyle yönetimler, Turizm Bakanlığı ve ve altın kaçakçılığına, haraçtan aldığını, AYM’nin bunun yanlış zararlı ilaçlama yapıldığı iddiası ve otelcilik kalitesiyle dünyada sektörün ortak hareket etmesinin finansal dolandırıcılığa kadar geniş olmasına karar vermesine karşın araştırılıyor. marka olmuş bir ülke olduğunu, zorunlu olduğunu vurguluyor. bir alana yayılan suç piyasaları artık yalnızca yeraltı gruplarının değil; devlet içindeki aktörlerin, siyasi bağlantılı iş çevrelerinin ve rant-rüşvet-komisyon ‘Reel kayıp bakanlığa bağlı programların kapsamının daralmasına yol açıyor’ mekanizmalarının etkileşimiyle çalışıyor. Suç endeksinin “state- embedded actors” (devlet içindeki aktörler) kategorisinde 9.0 puanla Gençliğe de bütçe yok (küresel oran 6) en yüksek risk alanını oluşturması tesadüf değil. Reimann’ın anlattığıyla örtüşen bir dizi politikaları açısından reel bir daralmaya ELİF ÖZGE YALÇIN dinamik, Türkiye’nin bugünkü durumunu işaret ettiği, gençlik programları betimlemeyi, “noktaları birleştirmeyi” TBmm’de süren 2026 bütçe görüşmeleri için ayrılan 14 milyar TL’nin bakanlık çok kolaylaştırıyor. Reimann’ın temel çalışanlar ve emeklilerde hayal kırıklığı bütçesinin yalnızca yüzde 4.66’sına COP30’da iklim için tezi şuydu: Otoriterleşme ile suç yaratırken gençler açısından da tablo denk geldiği, gençlik odaklı faaliyetlerin ekonomisi iç içe geçtiğinde piyasa farklı değil. Gençlere ayrılan pay 2026’da ağırlığının sınırlı kaldığı vurgulandı. ‘finansman’ çağrısı aktörleri rasyonel değil, korkuya da artırılmadı. Gençliğin yüzde 19.5’lik sayısal göre davranır. Korkunun olduğu yerde Gençlerin siyasal temsilini artırmak Birleşmiş Milletler İklim ağırlığına karşın bütçedeki mevcut yatırım, inovasyon, planlama olmaz. için çalışan sivil toplum kuruluşu Arayüz Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. dağılımın ihtiyaç çeşitliliğini Çünkü kimsenin yarınına güveni yoktur. Kampanyası, gençlik politikalarının Taraflar Konferansı’nın (COP30) karşılamadığını savunan Arayüz Bugün Türkiye’de iş dünyasının en kapsamından yurt ve burs hedeflerine, ilk haftasında, küresel ortalama Kampanyası, gençliği yalnızca sık duyulan cümlesi, “Hukuka güven programların etki ve erişim düzeyinden öngörülüyor. Bakanlığın genel bütçeden sıcaklık artışında 1.5 derece sınırı, “korunması gereken” bir grup olarak yok” değil mi? Vergi cezasından bütçe payının yıllardır değişmeyen aldığı payın 2024’te yüzde 1.54, 2025’te finansman, adil geçiş, yerel katkılar değil, ‘özne ve kaynak’ olarak ele alan bir yerel yöneticilerin baskısına, yargı seyrine kadar pek çok başlıkta yüzde 1.45 ve 2026 teklifinde yüzde 1.46 süreçlerinin öngörülemezliğinden ve uluslararası işbirliği başlıkları yaklaşımın güçlendirilmesi gerektiğini “kaynakların sınırlı kaldığını ve şeffaflık seviyesinde olduğu hatırlatılan raporda şirketlere kayyum atanmasına kadar öne çıktı. Brezilya ev sahipliğindeki vurgularken raporda, ne istihdamda ne geniş bir alanda, iş insanları kendilerini ihtiyacının sürdüğünü” belirtti. son üç yılda payın yatay seyrettiğine zirvede Net Sıfır için Enerji Hizmeti eğitimde (NEET) gençler, engelli gençler, bir piyasa düzeninin değil, bir güç Arayüz Kampanyası’nın hazırladığı dikkat çekiliyor. Şirketleri İttifakı, enerji dönüşümü kırsal-kentsel farklılıklara sahip gençler ilişkileri sisteminin içinde buluyor. rapora göre Gençlik ve Spor Bakanlığı Bütçesinin 2025 ve 2026 yıllarında için yıllık yatırım hedefini 148 milyar ve dezavantajlı gruplara özel program Reimann’ın Nazi ekonomisinde anlattığı için 2026’da 300.3 milyar TL ödenek enflasyonun altında artmasının, gençlik dolara yükselterek 2030’a kadar tasarımlarının geliştirilmesini önerdi. gibi, hukuki çerçeveden çok “kimin kimi 1 trilyon doların üzerine taşıdı. koruduğu”, “kimin hangi hat üzerinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İklim dokunulmazlık kazandığı” önem taşıyor. Konuları Özel Temsilcisi Muhtar Yani piyasa ilişkisinin yerini patronaj ve FAO’dan Türkiye’ye Tarım Krediler ‘KOOP Babayev, iklim finansmanında koruma ilişkileri alıyor. taahhütlerin yerine getirilmesi Bir başka paralellik, güvensizlik 8.1 milyon dolar Market’ oldu çağrısı yaptı. Bağışçı ülkelere, geçen ekonomisinin büyümesi. Reimann, yıl kabul edilen Bakü Finans Hedefi iş insanlarının her an keyfi bir Bm Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Türkiye Tarım Kredi Kooperatif de dahil taahhütlerinin yerine suçlamayla karşılaşma ihtimali Yardımcısı Ayşegül Selışık, küresel çevre fonundan Marketleri, yeni marka adı KOOP Selışık getirilmesini talep eden faturayı nedeniyle stok gizlediğini, yatırım Türkiye’deki arazi tahribatını engellemeye yönelik Market ile faaliyet göstermeye gösterdi: “Son tarih geliyor. Gelişmiş yapmadığını ve ekonominin yeraltına projelere 8 milyon 150 bin dolarlık kaynak sağladıklarını açıkladı. başladı. Genel Müdür Şevket Varol ülkeler aradaki farkı kapatmak için kaydığını yazıyordu. Bugün Türkiye’de Türkiye’de arazi bozulmasına; erozyon, yanlış kullanım, aşırı otlatma, aşırı Halepli, markanın yenilenen kimliğiyle üreticiden tüketiciye her anı değerlendirmeli” BM İklim kayıtdışı ekonomi tarihin en yüksek sulama ve iklim kaynaklı kuraklık gibi etmenlerin neden olduğuna işaret aracısız, güvenli ürün sunma hedefinin sürdüğünü belirterek seviyelerinde. Çünkü iş insanı yasal Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi eden Selışık, “Bozulma, gıda güvenliği için tehdit oluşturuyor çünkü ürün Türkiye genelinde 2 bin 356 KOOP Market ve özel reyonlarla belirsizliğin olduğu yerde vergi İcra Sekreteri Simon Stiell de iklim kaybına neden oluyor, toprak verimini yitirdiği için, kimyasal girdilerin birlikte 4 bin 500 satış noktasına ulaştıklarını söyledi. Tarım ödemekten, uzun vadeli yatırım finansmanında 2035’e kadar yıllık kullanımı da artıyor. Kuraklık etkisi sulamayı artırıyor bu da toprağın Kredi Holding Yönetim Kurulu Üyesi Yılmaz Bademli, “Uçtan uca yapmaktan, istihdam yaratmaktan fiziksel ve kimyasal özelliklerini bozuyor. Maliyet artıyor” dedi. Selışık, 1.3 trilyon dolar hedefinin ulaşılabilir modelimiz tarladan sofraya tüm süreci kapsıyor. 2026’da yeni kaçıyor. Bu kaçınma bireysel bir strateji bakanlık ile çiftçi eğitimlerini de kapsayan projeler yürüttüklerini belirtti. olduğunu belirtti. konseptle 150 mağaza daha açacağız.” dedi. gibi görünse de aslında makro ölçekte ekonomik çöküşü derinleştiren bir davranış zinciri oluşturuyor. in bugünlerde tıpkı insan gibi çöküyor. 2025’in ilk sekiz temsilcileri İstanbul’a geldi ama Reimann’ın “vampir ekonomi” yürüyen robotunu tanıttı dünyaya. yatırım yapılabilir sadece 75 ayında sadece tekstil ve Ç kavramı da burada anlamlı hale O kadar hızlı ilerliyor ki teknoloji, ev girişimci bulunabildi. hazırgiyimde 2 bin 700 geliyor: Devlet ve ona bağlı ağlar, Endeavor Türkiye Başkanı işlerinde, yaşlı bakımında kullanılacak işyeri kapandı. Ekim ayında Emre Kurttepeli’nin “416 üretim yapan artık-değer üreten yeni nesil insansı robotlar için artık gün konkordato başvuruları milyon dolar yatırım aldık ama kesimlerin üzerinden bir tür “ekonomik sayılıyor. yüzde 70 arttı. İflaslar birbirini çok daha fazlasını hak ediyoruz” Tarih de veriyorlar, en geç 2027 yılında kan emme” mekanizması kuruyor. kovalıyor. derken kastettiği de bu olsa çok uygun fiyatlarla bu robotlara sahip İhale dağıtımındaki kayırmacılık, Bir yandan ihracat gerek. olmamız mümkün. belirli şirketlere aktarılan krediler, daralıyor, vatandaşın alım Dünya yapay zekâyla Fabrikalarda robot kolları çoktandır ‘Bu ülke derin bir gücü eridiği için iç pazar kamu kaynaklarının şeffaf olmayan koşarken Türkiye hâlâ kendi iç insanın yerini almaya başladı. 2045’te çökmüş. biçimde kullanılması, ekonomik krizleriyle meşgul. Zincir etkisiyle insan-makine birleşmesi tartışılıyor, Organize sanayi bölgelerinde gücün giderek daralan bir çevrenin uykuda’ büyümesi gereken ekosistem, hafızanın internete yüklenmesi makineler yavaşlıyor, vardiyalar elinde yoğunlaşması, bunların hepsi iç politik çekişmeler yüzünden konuşuluyor. Manas’ın sözleri umut verici değil: düşüyor. birer modern “vampirlik” sistemi yeterince ivme kazanamıyor. Dünya bir dönemeçten geçiyor. Yapay “Bu ülke derin bir uykuda.” Bu tabloya rağmen hâlâ “Türkiye üretim oluşturuyor. Üretenden tüketene Dünya 50 milyon dolarlık tohum zekâ, robotlar, otomasyon... Artık gelecek Haksız değil. Dünya üssü olacak” masalı anlatılıyor. kadar herkesin kanının emildiği ama yatırımlarından bahsediyor, bizde destek değil, kapımızın eşiği. robotlarla dönüşürken Türkiye Sanayi çökerken robotlardan söz büyüyen tek şeyin kırılgan bir iktidar- bulamayan girişimci ülkeyi terk ediyor. Birçok meslek son zamanlarını siyaset oyunlarıyla enerjisini tüketiyor. etmek, yangın yerinde ütopya anlatmaya sermaye ittifakı olduğu bir düzen bu. yaşıyor. Yapay zekânın yaratacağı “iş İçeride ekonomi kırılgan, siyasi gündem benziyor. Ve elbette bu durumun en Güven, hukuk, istikrar kıyameti” ise dünyanın bir numaralı sürekli dalgalı. İmamoğlu iddianamesi ağır sonucu, hukuk düzeninin Sermaye güven, istikrar, hukuk ister. tartışması. gibi ülkenin tüm enerjisini içine çeken Asıl çürüme d ilovası’nda çözülmesi. Çünkü organize suç Alphan Manas çok uzun yıllardan beri Türkiye’de ise bunların her biri kırık tartışmalar, toplumu da yatırımcıyı da Geçen hafta denetimsiz, ruhsatsız, dökük. Girişimcinin önünü açmak yerine endeksinde yükselmek, yalnızca tanıdığım, takip ettiğim bir gelecek bilimci. girişimciyi de yoruyor. Gündem her gün sigortasız bir fabrikada altı işçi yanarak sürekli engelleyen bir sistemde, robot Son zamanlardaki uyarıları artık hayal ekonomik bir gösterge değil; aynı yeniden sertleşiyor, uzun vadeli planların öldü. çağının aktörü değil seyircisi oluruz. değil: zamanda hukukun siyasete, siyasetin yapılabileceği bir iklim oluşamıyor. Bu sadece bir iş cinayeti değil bir Türkiye bugün dünyayı “Kısa süre içinde mavi yaka kalmayacak, Hukuku ayaklar altına alan tartışmalarla ise gayri resmi ilişkilere teslim ülkenin nasıl çürüdüğünün fotoğrafı. hepsi metal yakaya dönüşecek” diyor. izlemiyor, ıskalıyor. çok değerli yıllar heba oluyor. olduğunun işareti. Hukuk çöktüğünde Sanayide insan hayatını Geleceğin dili veri, yazılım, biyoteknoloji, Yani duvarcı ustası robot, depo işçisi Kusura bakmayalım ama bu ne para kalır ne piyasa ne de koruyamayan vahşi sistemi konuşmamız otomasyon... robot, kaynakçı robot yakınımızda... dönüşümde yokuz. toplumsal sözleşme. Bunun bedelini gerekirken üç gün sonra bir Bizde ise hâlâ “yüksek teknoloji” ABD, Çin, Güney Kore, Hindistan ve Dijital dönüşümü tamamlayamayan de sadece iş dünyası değil, öncelikle aile gıdada denetimsizliğin faturasını denince akla bant genişliği geliyor. Japonya... Yıllardır teknolojiye yaptıkları bir ülkenin robot çağında ayakta kalması çalışanlar, gençler, emekliler, kısacası yaşamıyla ödedi. yatırımlarla robot teknolojisi ve yapay Asıl tehlike bu ülkenin geleceği mümkün mü? toplumun tamamı öder. görmeyen yönetimi. zekâda üretici ülkeler. Tarımda yaş ortalaması 55, sanayide Reimann’ın uyarısı bugünün Girişimcilik de frenleniyor Dünya koşuyor. Korkutucu ama kaçınılmaz bir süreç verimlilik çökmüş, üretim zinciri kırılgan, Türkiye’si için de geçerli: “Hukukun Geçen hafta İstanbul’da önemli bir Türkiye hâlâ aynı yerde dönüyor. yaşıyoruz. eğitim sistemi yerlerde. bağımsızlığı kaybolduğunda, Artık vakit geçmeden tartışmamız toplantı vardı. “Go! Global” zirvesinde Ve saatin ibresi acımasız: Uyanmazsak Bırakın geleceği konuşmayı, ekonomi, kendini vampirlerin kendisi de girişimci olan Hande Çilingir’in gereken şu: robotların çağında değil, kendi elimizdeki değerler yok oluyor birer sofrasında bulur.” gayretiyle 500 milyar dolarlık fonların hatalarımızın enkazında ezileceğiz. “Türkiye bu dönüşümün neresinde?” birer. En çok istihdam yaratan sektörler