Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 25 EKİM 2025 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler KKTC, bağımsız bir devlettir Prof. Dr. Hikmet Sami tÜrk uzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), K19 Ekim 2025 günü seçmenlerin yüzde 64.82 Zeytin saldırı altında oranında katılımıyla yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi ile yeni yasal düzenleme, 26 Temmuz 1916 Prof. Dr. Çağatay GÜler bir döneme girdi. Cumhuriyetçi tarihli 1117 sayılı Lieutenant’s Decree, Türk Partisi’nin adayı genel Ül KemiZ uzmanlarının değişmez bir valinin önceden izni olmaksızın zeytin başkan Tufan Erhürman, kaderidir aynı doğruyu defalarca yazmak ağaçlarının (ve asmaların) kesilmesini geçerli oyların yüzde 62.76’sını zorunda kalmak. Görünmez bir el veya sökülmesini yasaklar. Daha sonraki oluşturan 87 bin 137 oyla bilimin, aklın, sağduyunun söylediğinin yasalar (örneğin 29/1955 sayılı kanun), cumhurbaşkanı seçildi; bağımsız tersini yaptıkça bir kez daha, bir kez daha zeytinlik kullanımına ilişkin yetki ve aday önceki Cumhurbaşkanı yazmak zorunda kalırsınız bilimin, aklın, kamu denetimi gerekliliğini pekiştirmiş Ersin Tatar, geçerli oyların yüzde sağduyunun gereğini. ve güçlendirmiştir. İtalyan adli veya 35.76’sı oranında 49 bin 650 oy 15 Kasım 2014 tarihinde “Zordur idari makamları, Puglia bölgesinde, aldı. yazmak zeytini” başlığıyla bu köşede gereklilik kanıtları tartışmalı olduğu dile getirilmişti zeytin ağaçlarına yapılan Yeni Cumhurbaşkanı halde Xylella fastidiosa hastalık etkeni kıyım. Bu kıyım kim bilir daha başka kaç bahane edildiğinde; zeytin ağaçlarının Erhürman ve kuracağı (m. 2). Bunun yaptırımı da içeren KKTC Anayasası’nın 1. uzman tarafından dile getirildi. büyük ölçekli kıyımını engellemek için hükümetin beş yıllık görev var: “Antlaşma hükümlerine maddesine göre; “Kuzey Kıbrıs Türkiye’de, başlangıçta zeytinliklerin müdahale etmiştir. süresi (2025-2030) içinde uyulmaması halinde garanti Türk Cumhuriyeti Devleti, korunmasını (yok edilmesini, başarılı çalışmalar yapması, veren devletler (Yunanistan, demokrasi, sosyal adalet ve Kültürel miras, gıda güvenliği azaltılmasını veya başka amaçlarla bu arada KKTC’nin anavatan Türkiye ve Birleşik Krallık), hukukun üstünlüğü ilkelerine Aslında zeytin ağaçlarını ve kullanılmasını kısıtlayan); zeytin Türkiye’den başka devletlerce de alınması gereken tedbirler dayanan laik bir cumhuriyettir.” zeytinyağını korumak yalnızca ekonomik ağaçlarının kesilmesi için bakanlık onayı tanınması, böylece uluslararası hakkında birbirleri ile istişare Anayasa’nın 2. maddesinin 1 ve bir sorun değil, aynı zamanda halk gerektiren ve zeytinlik arazilerinde inşaat planda önünün açılması, diğer etmeyi taahhüt ederler. 4. fıkralarına göre; “(1) Kuzey sağlığı, çevresel sürdürülebilirlik, yapılmasını sınırlayan bir “Zeytinciliğin ülkelerle ilişkilerinin her alanda Birlikte veya anlaşarak hareket Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti, kültürel miras ve gıda güvenliği Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması gelişmesi Türk milletinin içten mümkün olmadığı takdirde ülkesi ve halkı ile bölünmez Hakkında Kanun” (Kanun No. 3573, 1939) sorunudur. Zeytinyağı, özellikle de sızma dileğidir. garanti veren üç devletten her bir bütündür. (4) Cumhuriyetin bulunmaktadır. zeytinyağı tekli doymamış yağ asitleri Fakat son zamanlarda biri, bu antlaşma ile kurulan başkenti Lefkoşa’dır.” Bu yasanın 20. maddesine göre ve biyoetkin bileşiklerden zengindir. Bu bazı konularda çarpıcı düzeni tekrar kurmak amacı ile zeytinliklerin en az 3 km yakınında, bileşiklerin kalp-damar hastalığı riskini Bağımsız devlet anlayışı açıklamalar yapan, KKTC’deki harekete geçmek hakkını saklı zeytin yetiştiriciliğine zararlı kimyasal düşürdüğü, lipit tablosunu iyileştirdiği ve Bu hükümler karşısında cumhurbaşkanlığı seçimine tutar.” (m.4) atık, toz veya duman yayan hiçbir tesisin yangısal tepkileri azalttığı bilinmektedir. Kıbrıs Cumhuriyet Meclisi’nin (zeytinyağı fabrikaları hariç) kurulama- katılım oranını az bulan MHP Kıbrıs Barış Harekâtı, “Garanti Oksitleyici strese, metabolik sendroma KKTC’nin varlığına son vererek yacağını belirtmektedir. Zeytin ağacının ve bazı kanser türlerine karşı koruma Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Antlaşması”nın bu hükmüne Türkiye’nin 82. ili olmayı kabul izinsiz kesilmesi para cezasına tabidir. sağladığı gösterilmiştir. ertesi gün (20 Ekim 2025) şöyle dayanılarak gerçekleştirildi. etmesine olanak var mıdır? Ancak son zamanlarda, zeytinliklerde Zeytin ağaçlarının korunması, kalite konuştu: “Kıbrıs Türklüğünün Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan Bağımsız bir devletin başka bir madencilik veya enerji projelerine ve özgünlüğü garanti eder. Üretim kaderi bu katılımla temsil ve Türkiye arasında imzalanan devletin ili haline gelmeyi kabul izin veren tartışmalı teklif ve azalıp zeytinyağı pahalandığında edilemeyecek durumdadır. İttifak Antlaşması ile Yüksek etmesi düşünülebilir mi? Bunun düzenlemeler aracılığıyla zeytin sızma zeytinyağının yerini; sahte veya KKTC Parlamentosu acilen Sözleşmeci Taraflar, ortak mantıklı bir açıklaması olabilir ağaçlarının korunmasını neredeyse tağşiş edilmiş zeytinyağı, rafine edilmiş toplanmalı, seçim sonuçlarının savunmaları için işbirliği mi? ortadan kaldırmaktadır. Örneğin, çekirdek yağları alabileceğinden sağlık ve federasyona dönüşün kabul yapmayı; Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, kesilen her ağaç için iki yeni zeytin yararlarını çok azaltır. edilemeyeceği ilan edilmeli ve bağımsızlık ve toprak dolayısıyla KKTC’nin fidanı dikilmesini gerektiren madde Zeytin ağaçları uzun ömürlüdür Türkiye Cumhuriyeti’ne katılma bütünlüğüne yönelik herhangi sadece zeytin ağaçlarının kesilmesini bağımsızlık ve toprak bütünlüğü (yüzlerce, binlerce yıl), çok yıllık tarımsal kararı almalıdır.” İzleyen bir saldırıya karşı koymayı “kolaylaştırmaktadır”. ile anayasal düzenini “Garanti ekosistemler oluşturur. Özellikle Akdeniz gün, bu katılımın Türkiye’nin taahhüt ettiler (m.1, 2). İttifakın Antlaşması” ile güvence altına yamaçlarında toprak erozyonunu ve italya örneği mülki idare yapısında nasıl amaçları bakımından Kıbrıs alan Türkiye, bu taahhüdüne çölleşmeyi önler. Karbon tutulumunu Yasa büyük oranda işlevsizleştirilmiş; uygulanacağını açıkladı: “81 Cumhuriyeti toprağında bir aykırı olarak onu ilhak edebilir artırır, bir hektarlık zeytinlik yılda 5-6 ekonomik gerekçelerle yapılan Düzce’den sonra 82’nin KKTC “Üçlü Karargâh” kurulması, mi? Kıbrıs’ın stratejik konumu tona kadar CO² tutabilir. Böcekler, değişiklikler nedeniyle tampon bölgeler, olması artık hayat memat Yunanistan ve Türkiye’nin dolayısıyla Doğu Akdeniz’deki kuşlar ve mikroorganizmalar için yaşam izin gereklilikleri, zararlı salımların meselesidir.” bu karargâha I numaralı “Ek dengeleri değiştirecek böyle alanı sağlayarak biyolojik çeşitliliği (emisyonların) yasaklanması gibi Her şeyden önce şunu Protokol”de gösterilen askeri değişiklik, aynı garantiyi veren destekler. hükümlerin içi boşaltılırken, zeytin söyleyelim ki, seçmenlerin yüzde birliklerle katılması öngörüldü diğer devletler ve uluslararası “Zordur yazmak zeytini” demiştik, ağaçları korunamaz duruma gelmiştir. 64.82 katılımı azımsanabilecek (m. 3-4). toplum tarafından da olumlu yüreğine sokmak ister gibi zeytin ağacına İtalyan hukuku, zeytin ağaçlarına bir oran değildir. Yeni 15 Temmuz 1974 günü karşılanmaz. Kaldı ki ne sarılan kadınlara görünce, zor olanın uygulanan, örtüşen üç yasal çerçeve Cumhurbaşkanı Erhürman’a Kıbrıs’taki Yunan subaylarının Türkiye’nin ne yavru vatan zeytin ağaçlarını çıkarlarını doğayı ezip içermektedir: tarım hukuku, peyzaj/ verilen oy sayısı ve oranı da yönetimindeki Ulusal Muhafız KKTC’nin böyle bir karardan parçalamakta görenlerin kıyımından çevre hukuku ve “anıt/kültürel korumak olduğunu anlıyorsunuz. yüksektir. Yapılan seçim, Gücü tarafından yapılan sağlayacağı hiçbir yarar yoktur. miras” koruması. Önemli bir tarihi KKTC’de işleyen bir demokrasi hükümet darbesi üzerine Ne yapmalı? olduğunu göstermiştir. Bu Türkiye, “Garanti Antlaşması” Yapılması gereken, Türkiye’nin durumun KKTC’nin uluslararası çerçevesinde 20 Temmuz ve 14 Cumhuriyet yazarları, okurlarıyla buluşuyor... Birleşmiş Milletler (BM) tanınması bakımından dikkate Ağustos 1974 günleri Başbakan Güvenlik Konseyi’nin KKTC’nin alınması beklenir. Bülent Ecevit başkanlığındaki tanınmasına engel olan 18 CHP-MSP koalisyon 6. İzmr Ktap Fuarı - Kültürpark Kasım 1983 tarih ve 541 sayılı Kuruluş, garanti ve hükümetinin TBMM tarafından kararını kaldırmasına yönelik ittifak antlaşmaları onaylanan kararıyla Türk Silahlı girişimde bulunmaktır. Güvenlik 16 Ağustos 1960’da Lefkoşa’da Kuvvetleri’nce üçer günlük Konseyi’nin o zamandan bu Büyük Britanya, Türkiye, iki aşamada yürütülen “Barış yana Kıbrıs’ta barış içinde 42 Yunanistan ve Kıbrıs’taki iki Harekâtı” gerçekleştirildi. yıl geçtiğini dikkate alan yeni toplumun temsilcileri tarafından bir değerlendirme yaparak KKTC Anayasası’nın “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bu kararı kaldırması ya da temel hükümleri Kuruluşuna İlişkin Antlaşma” KKTC’nin tanınmasına olanak imzalandı. Aynı gün bir tarafta Daha sonra adanın kuzeyinde veren yeni bir karar vermesi Kıbrıs Cumhuriyeti, diğer tarafta önce 28 Aralık 1967’de Kıbrıs gerekir. Çünkü KKTC’nin Yunanistan, Türkiye ve Birleşik HALİL GENÇ NECDET NEYDİM LÜTFİYE AYDIN Geçici Türk Yönetimi, sonra kurulması, Kıbrıs Türk halkının Krallık temsilcileri tarafından 25 Nisan 1975’te bağımsız BM Antlaşması’nın Birleşmiş 25 Ekm - 13.00 25 Ekm / Söyleş - 13.00 25 Ekm - 14.00 imzalanan “Garanti Antlaşması” Kıbrıs Federal Devleti yönünde milletlerin amaçlarını belirten “Çocuk, Edebyat, Hayat” ile Kıbrıs Cumhuriyetinin Kıbrıs Türk Federe Devleti, 1. maddesinin 2. fıkrasında İmza - 14.00 bağımsızlık ve toprak bütünlüğü 15 Kasım 1983’te Kuzey öngörülen “halkların kendi ile anayasal düzeni, Büyük Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kaderlerini belirleme” hakkını Britanya, Türkiye ve Yunanistan kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti kullanmasından başka bir şey tarafından güvence altına alındı Anayasası’na benzer hükümler değildir. Dolayısıyla Güvenlik Konseyi Kararı, BM Antlaşması’na aykırıdır. Yeni kurulan başka hiçbir devlete benzeri yapılmayan DURSALİYE ŞAHAN AHMET GÜREL DENİZ BERKTAY bir haksızlığa son verilmesi 25 Ekm - 16.00 26 Ekm - 12.00 26 Ekm - 13.30 zamanı çoktan gelmiştir. Güvenlik Konseyi’nin bu yönde alacağı yeni bir karar, KKTC’nin bağımsız bir devlet olarak uluslararası tanınması yolundaki engeli kaldırabilir ve bu nedenle KKTC’ye YÜCEL ERTEN MUSTAFA BALBAY uygulanan 26 Ekm - 15.00 26 Ekm - 16.00 ekonomik ve siyasi ambargoları kaldırabilir; KKTC’nin önünü açabilir.