Katalog

Sağnak 10 TEMMUZ 2024 ÇARŞAMBA 6 HABER SADABAT PAKTI (1937) “Cumhuriyet hükümetinin Doğu’da uygulamakta bulunduğu dostluk ve yakınlık politikası yeni ve güçlü SINAN MEYDAN bir adım attı. Sadabat’ta dostlarımız Afganistan, Irak ve İran ile imza etmiş olduğumuz dörtlü antlaşma, büyük bir sevinçle kayda değer barış eserlerinden biridir. Bu antlaşmanın çevresinde toplanan devletleri, Faşizme karşı Tarihten aynı amacı sürdüren ve barış içinde gelişmeyi içtenlikle isteyen hükümetler arasındaki işbirliğinin Günümüze omuz omuza gelecekte de iyi sonuçlar vereceğinden emin bulunmaktayız.” (Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1937) mücadele! ransa’da geçen aydan bu yana yaşanan siyasi gelişmeleri ustafa Kemal Atatürk’ün Fözetlersek... “Yurtta sulh cihanda 9 Haziran’daki Avrupa Parlamentosu Msulh” politikasıyla seçimlerinde aşırı sağcı Ulusal hareket eden Türkiye Birlik Partisi’nin (UBP) açık farkla ilk Cumhuriyeti, tam bağımsızlığı, sırada yer almasından sonra Fransa ulusal egemenliği, ulusal Parlamentosu’nun alt kanadı olan çıkarları, komşularla iyi ilişkileri Ulusal Meclis’i feshetti ve erken seçim ve dünya barışını korumayı kararı aldı. esas alan, gerçekçi, rasyonel Faşizmin ayak seslerinin giderek ve çok yönlü dış politika yükselmesinin yarattığı bu tehlike doğrultusunda, 1930’larda karşısında, sol çizgideki Liberation barış paktları kurdu. gazetesi 10 Haziran’da kapak 1930’ların başına Almanya ve sayfasından dev puntolarla “Halk İtalya’nın saldırgan ve yayılmacı Cephesi oluşturun!” çağrısı yaptı. bir politika izleyeceklerinin Sol partiler hemen karar alıp üç anlaşılması üzerine Türkiye, hafta sonrasındaki erken seçim için sınırlarını koruyabilmek 1934 Balkan Antantı ve 1937 Sadabat Paktı ile Atatürk Türkiye’sinin kurduğu barış kuşağı. çalışmaya başladı. amacıyla bazı önlemler almak istasyonda karşılanmış ve Afrika’da yattığını açıkça Beş yıl geçerli olacak ve beş kalmışlıktan kurtulup gelişebilir istedi. Öncelikle 1930 yılında Akılcı strateji, bilinçli şerefine Ankara Palas’ta ifade etmişti. Mussolini’nin bu yıl sonunda imzacı taraflardan ve rejimlerini istikrarlı bir hale Yunanistan’la barışıldı ve iyi seçmen  akşam yemeği verilmişti. Bu konuşması, Ortadoğu ve Doğu biri sona erdirilmesini getirebilirlerse Türkiye’nin ve ilişkiler kuruldu. Türkiye’nin Yaklaşık 100 yıl önce faşizme karşı ziyaretin gerçekleştiği sırada Akdeniz ülkelerinde endişeyle istemediği takdirde beş yıllar bölgenin bundan büyük yarar yoğun çabaları sonunda bir araya gelen Halk Cephesi’ne Irak Başbakanı Nuri Sait Paşa karşılandı ve bölgesel güvenliği şeklinde devam edecek pakt, sağlayabileceğini öngörmüştü. 1933 yılında Balkan ülkeleri atıfla “Yeni Halk Cephesi” (NFP) da Avrupa gezisi dönüşünde pekiştirecek bir ittifak arayışına taraflar arasındaki barış, Sadabat Paktı, “Halifelik ile ikili anlaşmalar imzalandı. adıyla kurulan bu birlik, merkez sol, İstanbul’a uğramıştı. Gelişen yol açtı. İtalyan yayılmacılığı, dostluk ve dayanışmayı kaldırıldı, İslam dünyası Sonra da 9 Şubat 1934 sosyalist ve komünist partileri bir araya Türkiye-Irak ilişikleri sonrası Atatürk Türkiye’sinin devam ettirmeyi amaçlıyordu. bölündü, parçalandı! Türkiye, tarihinde Atina’da Türkiye, getirirken derneklerin, örgütlü işçilerin 10 Ocak 1932 tarihinde iki Doğulu devletlerle bir pakt İmzaladıkları bu pakt ile İslam dünyasından dışlandı. Yunanistan, Yugoslavya ve ve demokratik toplumun katılımını da ülke arasında, “Ankara Ticaret çerçevesinde işbirliğine taraflar, Milletler Cemiyeti’ne Türkiye İslam dünyasıyla Romanya arasında Balkan sağladı. Antlaşması” imzalanmıştı. yönelmesinde doğrudan etkili ve 27 Ağustos 1928 tarihli ilgilenmedi!” gibi söylemlerin Antantı imzalandı. Böylece Erken genel seçimin 30 Haziran’da Bu arada İran-Afganistan oldu. İşte bu süreçte Türkiye, Kellog Paktı’na bağlı de temelsizliğini gözler önüne batı sınırlarını güvenceye yapılan ilk turunda hiçbir parti ve İran-Irak arasında da sınır İran ve Irak arasında 2 Ekim kalmayı, birbirlerinin içişlerine sermektedir. Sadabat Paktı, alan Türkiye, doğu sınırlarını meclisteki çoğunluk olan 289 sayısına sorunları sürüyordu. Türkiye, 1935 tarihinde, Cenevre’de karışmamayı, ortak sınırlarına İslam dünyasında devletlerin güvenceye almak için de Doğu ulaşamadı fakat UBP oyların yüzde İran ile Afganistan arasında üçlü bir antlaşma parafe edildi. saygı göstermeyi, ortak halife olmadan birlikte ülkeleriyle Balkan Antantı’na 33.1’ini alarak ilk sıraya yerleşti. sınır sorununun çözümünde, Daha sonra Afganistan da çıkarları ilgilendiren konularda hareket edebileceklerini benzer bir pakt kurmaya karar İkinci turda ise solun hedefi her iki ülkenin de davetiyle buna katıldı. birbirlerine danışmayı, gösterdi. Üstelik bu ülkeler, verdi. gerçekleşti. Sol birleşmekle kalmamış, hakemlik yaptı. Fahrettin Paşa 3 Ekim 1935’te İtalya’nın birbirlerine karşı herhangi bir halifeliği kaldıran Türkiye’nin 8 Temmuz 1937’de ikinci turda aşırı sağa karşı merkez (Türkkan) başkanlığındaki Türk Etiyopya’yı (Habeşistan) saldırıda bulunmamayı ve öncülüğünde, Türkiye’yle Tahran’da Sadabat partiler ile taktikte anlaşmıştı. heyetinin girişimleri sayesinde, işgal etmesi sonrası paktın saldırı amacı güden hiçbir birlikte bunu yaptılar. Bu pakt, Sarayı’nda Türkiye, İran, Bu sayede UBP’nin birinci parti İran-Afganistan sınır sorunu kuruluş süreci hızlandı. siyasal birliğe katılmamayı Atatürk Türkiye’sinin İslam Irak ve Afganistan arasında olması engellenerek mecliste üçüncü 1934 yılında çözüldü. Bu 1935 yılında parafe edilen garanti ettiler. dünyası ile de ilgilendiğinin ve Sadabat Paktı olarak parti konumuna gerilemesi sağlandı. sırada Irak da İran’la olan antlaşmadan sonra Türkiye, Türkiye-Suriye arasındaki iyi ilişkiler kurduğunun en açık bilinen dörtlü saldırmazlık Ancak Yeni Halk Cephesi 182 sandalye sınır anlaşmazlığı konusunda Doğulu devletlerle ilişkilerini Hatay sorunu nedeniyle Suriye kanıtıdır. antlaşması imzalandı. 1937 ile birinci sıraya yerleşse de aşırı sağın Türkiye’nin desteğini istedi. sürekli geliştirdi. İran ile 1937 paktta yer almadı. Sadabat Paktı, İkinci Dünya yılı yazında, Türkiye’nin meclisteki sandalye sayısını yüzde 60 Hem bu sınır anlaşmazlıklarını yılında İkamet Antlaşması, Sadabat Paktı, TBMM Savaşı sonrasında bölgedeki doğudaki üç ülkeyle Sadabat artırdığını da belirtmek gerek. Yine de çözmek hem de doğu sınırlarını Hava Seyriseferi Antlaşması, tarafından 14 Ocak 1938 yeni gelişmeler nedeniyle Paktı’nın imzalamasında, UBP’nin iktidardan uzaklaştırılması güvenceye almak isteyen Telgraf ve Telefon Hatlarının tarihinde 3324 sayılı yasa ile önemini kaybetti, 1955’te sınır sorunlarını kalıcı şekilde açısından tarihi bir seçimdi. Atatürk Türkiye’si, 1933 Tesisine Dair Özel Antlaşma, onaylandı ve diğer devletlerin imzalanan Bağdat Paktı çözme, bölgedeki aşiret Elbette bu sonucun alınmasında, yılında İngiliz hükümetine, Suçluların İadesi ve Adli de onaylamasının ardından 25 sonrasında zamanla unutuldu isyanlarını önleme ve İtalyan Fransızların faşizm tehlikesine karşı, Türkiye, İngiltere, İran, Irak ve Müzaheret Antlaşması, Baytari Haziran 1938’de yürürlüğe girdi. ve 22 Eylül 1980’de başlayan yayılmacılığına karşı doğuda genellikle tatilde oldukları bu aylarda Sovyetler Birliği’nin yer alacağı Antlaşması, Sınır Bölgesinin İran-Irak savaşı ile fiilen bir güvenlik duvarı oluşturma her zamankinden daha fazla bir oranda bir Ortadoğu paktı teklifinde Paktın önemi Güvenliği Hakkında Antlaşma, ortadan kalktı. oy kullanması da etkili oldu. isteği etkili oldu. bulundu. Türkiye, 1934 yılında Trabzon-Tebriz-Tahran Transit Sadabat Paktı’nın Sonuçta hem sol kanattaki bu teklifi yeniledi. Çünkü kurulmasında, ülkelerin sınır Yolu Antlaşması, Ticaret Barış kuşağı partilerin izlediği akılcı strateji Doğuda sınır sorunları her ne kadar 1930 yılında ve Seyrisefain Antlaşması sorunları yanında Türkiye’nin Sadabat Paktı’nı imzalayan hem de halkın bilinçli bir tavır Sadabat Paktı’na üye Irak’taki İngiliz mandası sona sınır güvenliği, Ağrı İsyanı’nın imzalandı. Bu arada Irak’la da Tevfik Rüştü Aras şöyle diyor: sergilemesiyle faşizme karşı olacak devletlerin tümünün ermişse de Irak dış işlerinde süresi biten Dostluk Antlaşması yarattığı iç güvenlik sorunları “O zamanki şartlara göre mücadele edildi. İran’la sınır sorunu vardı. hâlâ İngiltere’ye bağlıydı. ve İtalyan yayılmacılığı etkili 1937 yılında iki yıl daha uzatıldı. biz anlayışımıza uygun Bu sınır sorunları nedeniyle Ayrıca Irak’ın, henüz İngiliz Fransa’dan alınması  oldu. Ayrıca Sadabat Paktı’nın olarak bütün Ortadoğu’yu özellikle Türkiye-Irak-İran mandasından tam olarak kurucu devletleri, bağımsızlığını Paktın imzalanması kaplayacak bir dostluk gereken dersler var üçgeninde bazı ayrılıkçı Kürt kurtulamadığı bir dönemde yeni kazanmış veya emperyalist halkaları camiası kurmaya İran ile Irak arasındaki Türkiye’de 22 yıldır iktidarda olan aşiretleri iç güvenliği tehdit İngiltere’nin de pakta dahil devletlerin etkisinden yeni çalışıyorduk. Bu camianın Şattülarab Suyolu uyuşmazlığı siyasal İslamcı AKP, 2018’den bu eden isyanlar çıkarmaktaydı. olması Sovyet Rusya’yı rahatsız kurtulmuş “ulus” ve “devlet yüzeyinin Balkanlar ve sınır sorunları paktın yana MHP ile kurduğu Cumhur 1930 yılında patlak veren Ağrı edebilirdi. Bu nedenle paktın inşası” sürecindeki devletlerdir. dahil, Avrupa güneyinden imzalanmasını geciktirdi. İttifakı aracılığıyla ülkede faşizmin İsyanı, Türk-İran ilişkilerini kurulma sürecinde Türkiye, Uzakdoğu hududuna kadar Sadabat Paktı işte bu Bu sırada Türkiye, İran-Irak bayrağını dalgalandırırken buna karşı olumsuz etkilemişti. İsyancı İngiltere ve Sovyet Rusya’nın devletlerin bağımsızlıklarını olmasını istiyorduk. Sadabat sınır sorununun çözümünde Cumhuriyetçi merkez partilerin ve Kürt aşiretlerine müdahale da pakta katılmasını istedi ve Paktı’nın imzalanması vurguladıkları bir antlaşmadır. de arabuluculuk yaptı. Bu sol kanadın izlediği stratejilerin de etmek için bölgeye gelen bu ülkelerle görüştü. İngiltere, münasebetiyle yapılan Bu pakt, mazlum ulusların süreçte Tevfik Rüştü Aras sorgulanması gerek. Türk kuvvetleri ile isyancılar pakta katılmamakla birlikte törende verdiğim nutukta bir araya gelerek kendi Bağdat’a gitti. Türkiye’nin En yakın seçimlere bakarsak, arasında çatışmalar çıkmış karşı olmadığını bildirdi. belirttiğim üzere bütün bu politikalarını üretme yeteneğine arabuluculuğunda yürütülen 2018 genel seçimlerinde partilerin ve isyancılar İran sınırları Sovyet Rusya ise pakta sahayı, İngiltere ve Sovyetler sahip olduklarını ve sömürge diplomatik faaliyetler sonunda ittifak yapması için seçim kanunu içindeki Küçük Ağrı bölgesine Afganistan’ın da katılmasını Birliği arasında, tarafsız (manda) yönetimlerinin sona 4 Temmuz 1937 tarihinde değiştirildikten sonra kurulan kaçmışlardı. Bunun üzerine istedi. Kurtuluş Savaşı bir dostluk camiası haline taraflar arasında imzalanan ermekte olduğunu gösteren Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı, bir Türk birlikleri sınırı geçerek yıllarından beri Türk-Afgan getirmek için çalışıyorduk.” bir belgedir. Bir ulusal antlaşma ile Irak-İran sınır hattı yanlışlar silsilesi yaratarak bugün isyanı bastırmış, ancak 1934 Balkan Paktı ve onu ilişkileri çok iyi durumdaydı. sorunu da çözüldü. bağımsızlık savaşı sonunda içinde bulunduğumuz sonucu İran’a ait olan bu bölgeden tamamlayan 1937 Sadabat Böylece Afganistan’ın da pakta laik, çağdaş bir devlet olarak Atatürk’ün, Türkiye’nin doğurdu. çıkmamıştı. İran ile yapılan Paktı ile Atatürk Türkiye’sinin katılmasına karar verildi. Bu sınırlarını güvenceye almaya, kurulan Atatürk Türkiye’sinin, AKP hukuk devletini çiğneyerek görüşmeler sonunda Türk- öncülüğünde Balkanlar’dan arada Irak, Suudi Arabistan’ın Ortadoğu’dan Güney Asya’ya bölgede güvenliği ve barışı Türkiye’de rejim değişikliği yaptı ve İran sınırında yeni bazı Güney Asya’ya, Ege’den Basra da pakta katılmasını önerdiyse sağlamaya yönelik girişimleri İslam dünyasında “model zaman içinde ittifaka Büyük Birlik Partisi düzenlemeler yapılmıştı. Körfezi’ne ve Himalayalar’a de Afganistan, bu ülkenin ülke” olması, Türkiye’nin ile Yeniden Refah Partisi’ni katıp HÜDA sonuç verdi ve Türkiye, İran, Ocak 1932’de Türkiye ile İran kadar bir dayanışma ve barış PAR’ın dışarıdan desteğini alırken; CHP Milletler Cemiyeti’ne üye Irak ve Afganistan arasında paktın öncülüğünü yapmasına arasında yapılan antlaşmayla kuşağı oluşturulmuş oldu. Bu neden olmuştur. Türkiye, ise Millet İttifakı’nı korumak ve sağdan olmadığını ileri sürerek 8 Temmuz 1937 tarihinde iki ülke arasındaki sınır sorunu kuşak, modern dünya tarihinde oy almak stratejisine saplandığından -gerçekte bu ülke İngiliz Müslüman Doğu komşuları Tahran’daki Sadabad çözülmüş, Haziran 1934’te İran oluşturulmuş en büyük parti Kılıçdaroğlu yönetiminde, tam ile yalnızca sınır sorunları etkisinde olduğu için- pakta Sarayı’nda Sadabat Paktı Şahı Rıza Pehlevi’nin Türkiye dayanışma ve barış kuşağıdır. üç yıl önce bu köşede yazdığım gibi, veya aşiret isyanlarına ortak katılmasına karşı çıktı. imzalandı. Paktı Türkiye adına ziyareti ile Türkiye-İran ilişkileri Sadece Türkiye’yi yönetenlerin ortanın sağına çekildi. Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü bir çözüm bulmak için değil, ivme kazanmıştı. değil, dünyadaki tüm Ve muhalefet 14 Mayıs 2023 genel aynı zamanda bu ülkelerin 1926 Ankara Antlaşması İtalyan yayılmacılığı Aras; Afganistan adına Dışişleri liderlerin Atatürk’ten, Atatürk seçimlerinde de halkın karşısına Bakanı Faiz Mohammed Han, modernleşmesi için işbirliği ile Türkiye-Irak sınırı İtalya’nın faşist lideri Türkiye’sinin dış politikasından seçenek olarak CHP ile birlikte yapmıştır. Türkiye, eğer bu çizilmiş, 6 Temmuz 1931 Irak adına Dışişleri Bakanı Naji Mussolini, 19 Mart 1934 alacağı çok dersler var. sağ partilerden oluşan Millet İttifakı’nı el-Asıl, İran adına ise Dışişleri devletler de bağımsızlığını tarihinde Ankara’ya gelen tarihinde Faşist Kongre’de çıkardı; ittifakta toplumda karşılığı Irak Kralı Faysal, Mustafa Bakanı Enayetollah Samiy kazanıp çağdaşlaşabilirse yaptığı konuşmasında İtalya’nın Kaynakça cumhuriyet.com.tr’de olmayan tarikat savunucusu dinci imzaladı. sömürülmekten ve geri Kemal (Atatürk) tarafından tarihsel çıkarlarının Asya ve partiler ile AKP’den kopan siyasal İslamcıların liderliğindeki ufak partiler de yer aldı. Sonuçta taklit aslını ‘Kısırlaştırma güçlendirdi ve haksız, hukuksuz, hileli Hayvanları ‘uyutacak’ teklif seçimler sonucunda yine Cumhur seferberliği şart’ İttifakı kazandı. gelecek hafta TBMM’de HDP’nin girişimiyle kurulan Emek CEZALARIN caydırıcı ve Özgürlük İttifakı, sol ve sosyalist SOKAK hayvanları ile ilgili Cumhurbaşkanı Recep olmaması nedeniyle oyları HDP güdümüne alma çabasına düzenleme bir süredir Tayyip Erdoğan’a sunuldu. yaşanan hayvanlara yönelik dönüşünce, bu ittifak dışında kamuoyunda tartışılıyor. Teklifin hazır olduğu ve şiddetin son örneği önceki kalan sol partiler Sosyalist Güç Hayvanseverler, sokak üzerinde birkaç rötuşun gün Ankara’da yaşandı. Birliği’ni kurdu ancak gereken ivme köpeklerinin uyutulmasına yapılmasının ardından Yenimahalle’de metruk bir yaratılamadığından etkili olamadı. Çocuklar için oyuncak kütüphanesi karşı çıkarken, diğer yanda gelecek hafta TBMM’ye binada 7’si yavru 15 köpek Bu hataları hatırlarsak Fransa’da DERİN yoksulluk karşısında girişimin toplumsal dayanışmayı sokak hayvanlarının sunulacağı belirtilirken, ölü olarak bulundu. Geçen faşizme karşı üç haftada sağlanan çocukların oyuncaklara artırma potansiyeline de sahip saldırıları nedeniyle teklifin içinde “saldırgan, günlerde ise Erzincan’da birlikteliğin nasıl sonuç verdiğini erişimini sağlamak amacıyla olduğunu ileten komisyon görebiliriz. yaşamını yitiren insanların, kuduz riski taşıyan, hasta, 20 gündür kayıp Kangal Rize Fındıklı Belediyesi’ne üyeleri, “Çocukların oyun ve Türkiye için ÖNCELİKLİ SEÇİM “önlem alınmaması” rehabilite edilemeyecek cinsi 3 yaşındaki bekçi HEDEFİ bellidir: O da LAİK bağlı Yoksullukla Mücadele oyuncaklarla dolu bir dünya yönünde itirazları şekilde azgınlaşmış köpeği, harabe bir binada CUMHURİYET ile sorunu olanlarla Komisyonu öncülüğünde keşfetmelerini sağlayacak bulunuyor. AKP, uzun ve barınaklarda diğer hapsedilmiş halde bulundu. değil, LAİK CUMHURİYET’i ve “Oyuncak Kütüphanesi” projeler, gelecekte daha adil ve süredir sokak hayvanları hayvanlara saldıran” sokak Sosyal medyada ise HUKUK DEVLETİ’ni yaşatmak için kuruldu. Ebeveynlere yönelik eşitlikçi bir toplumun inşasına ile ilgili yasal düzenleme hayvanları uyutulacak. Türkiye’nin farklı yerlerinde gerçek bir mücadele verenlerle eğitim programların da olduğu yardımcı olacaktır” dedi. üzerinde çalışıyor. Teklifte Ancak teklif, belediyelerin farklı mahallelerde toplu birlikte, ASIL TEHLİKE olan “Oyuncak Kütüphanesi” Öte yandan Şarkıcı Teoman, son aşamaya gelindi. AKP de sorumluluklarını artıyor. kedi-köpek zehirlenmelerinin emperyalizm destekli siyasal projesinde ailelerin çocuklarıyla 30 yıldır bestelerini yaptığı Grup Başkanvekili Bahadır Buna göre belediyeler, yaşandığı öne sürüldü. İslamın yani faşizmin iktidarını nasıl daha etkili ve eğitici oyunlar gitarını Çocuk Esirgeme Yenişehirlioğlu’nun bir sokak hayvanlarının sağlıklı Hayvan hakları savunucuları engellemektir. oynayabileceklerine ilişkin Kurumu’na bağışlamak için süredir üzerinde çalıştığı koşullarda barınabilecekleri acilen kısırlaştırma “Faşizme karşı omuz omuza!” rehberlik edecek seminerler ve açık artırmaya çıkardı. Gitar, sokak hayvanları ile ilgili ortamları sağlayacak. seferberliği yapılması sloganının gereğini yapmak için bu atölyeler düzenlenecek. müzayedede 466 bin TL’ye düzenlemeye ilişkin rapor, l ANKARA/Cumhuriyet gerektiğinin altını çiziyor. aşamada akılcı strateji budur! İmece anlayışıyla yürütülen bu satıldı. l Haber Merkezi