Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
24 MAYIS 2024 CUMA
2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER
2024 yılı
ortasında
enflasyon
Ahlaksızlığın
oranı TÜİK’e
göre, yüzde
69.8.
2024 yılı
ortasında
Şahsım devleti
enflasyon
kurumsallaşması-4
oranı
nasıl çöküyor (2):
ENAG’a
göre, yüzde
KEMAL KILIÇDAROĞLU Sorumlulara açılan davaların bir kısmı raporların tozlu raflarda kaldığı müşahede
124.3.
Ekonomi
zamanaşımına uğramış, verilen hapis edilmiştir.” Komisyon bir saptama
CHP 7. GENEL BAŞKANI Sonuç
cezaları ertelenmiş, yalnızca Veli daha yapıyor. Bu işten sorumlu kurum, ahsım devleti
olarak enflasyon oranı
nasıl çöküyor (2):
Göçer tutuklanmış ve hapis yatmıştı. kuruluş hangisi? Yanıtı yine rapordan
evgili dostlar, bu yazımı; hemen
Ş ENAG’a göre 6.7 misli,
Ekonomi
Ama örneğin, 316 kişinin öldüğü verelim. “Sorumlu Kurum/Kuruluşlar-
hemen her gün deprem uzmanlarının
TÜİK’e göre 3.8 misli
Faşist bir ceza
Yüksel Sitesi müteahhitlerine verilen Cumhurbaşkanlığı”. Tek kişinin iradesine-
Stehlikeyi haber veren uyarıları ve 6
artmış.
hukuku maddesi
sorumluluğuna bırakılan bir devletin
cezalar ertelenmiş ve hiç kimse hapse
Şubat depreminde aklımızdan çıkmayan, ???
olarak “Etki Ajanı”
girmemişti. Bu bağlamda toplumda geldiği dramatik durum bundan daha
yardım feryatlarının ve yaşanan acıların Bu iktidar, ülkeyi
önerisi...
büyük bir infial de oluşmamıştı. Mağdur iyi anlatılamazdı. Devlette liyakatin
tanığı olarak kaleme alıyorum. kalkındırmak yerine
OHAL ilanından bile
ailelerin feryatları artık yeterince çöküşü aynı zamanda bu tür felaketlere
kendi oligarşisini
Evlerimizin duvarları çatlak, temeli
geniş ve sert önlemleri
medyaya yansımıyordu. O tarihten de zemin hazırlıyordu. Liyakatin çöküşü,
zengin etmeyi
sağlam değil. Kimi fay hattında, kimi dere
içeren, “seferberlik
devlette adamsendeciliğin, yolsuzlukta
günümüze neler oldu? Kısaca bakalım. hedeflediğinden
yatağında, kiminin betonu deniz kumu...
ilanı” hakkını
sıradanlaşmanın dolayısıyla ahlaksızlığın
? Deprem unutulmuş, İstanbul’un rantını dolayı, Türkiye’nin
İmar planına uyulmamış. Rant için yüksek “Şahsa” tanıyan yeni
kurumsallaşmasının kapılarını açar. refahı için gerekli
vahşice paylaşmak AK(!) Parti iktidarının
kat izinleri verilmiş; deprem değil, para kararname...
olan bütün iç ve dış
temel amacı olmuştu. Dönemin Başbakanı ? Ahlaki zafiyetin en büyüğü ise
Asgari ücrete ve
hesabı yapılmış. Bu, Saray’da yaşayanlar
tasarruf, borç ve
Erdoğan, TOKİ başkanına “Özellikle kupon TBMM’de ortaya çıkıyordu. 22 Şubat
emekli maaşlarına
ile tabutta yaşayanların mücadelesi...
yatırım kaynaklarını
2000 tarihli Araştırma Komisyonu
yerlerin satışında benden okey alacaksın. zam yapmama kararı...
Büyük felaketlerin toplumsal dayanışmayı
tüketti ama üretimi
Raporu’nda “...İmar affı politikasından Milli Eğitim
Benden onay almadan bunların satışını
sağladığı bir gerçektir. Bu dayanışma
artırmadığı gibi,
fonksiyonlarının
kesinlikle vazgeçilmelidir” diyen TBMM,
yapmayacaksın” talimatını bile vermişti.
değişik boyutlarıyla ortaya çıkar.
üretim kapasitesini
bazılarının tarikatlara
bu kararına hiç uymadı. Üzülerek ifade
? Yalnızca arsa satmakla kalınmamış,
Duygusal açıdan acılar paylaşılırken,
ve verimliliğini da
ve Diyanet İşleri
Ecevit döneminde belirlenen deprem edeyim ki 1999 Gölcük depreminden
maddi açıdan oluşan kayıpların
düşürdü.
Başkanlığı’na terk
sonra altı kez daha imar affı yasası
toplanma alanları da imara açılmıştı.
giderilmesi için yardım kampanyaları
Bu süreç sırasında,
edilmesi...
çıkarıldı. En son çıkarılan imar affı yasası
İnşaat Mühendisleri Odası’nın
açılır, ek vergiler konulur. En önemlisi
geniş halk kitleleri,
Sokak hayvanlarını
ise 2018 seçimi öncesinde yürürlüğe
saptamalarına göre İstanbul’da afet
benzer bir afetle karşılaşıldığında can ve
katletme önerisi... orta sınıf ve özellikle
girmişti. Bu gerçek bilindiği içindir ki
sonrası toplanma alanı olarak belirlenen
mal kayıplarının olmaması ya da en az
Mevduat faizlerinin de dar ve sabit gelirli
Nisan 2023 tarihli raporda şu “utangaç”
470 yerden 300’ü imara açılmış ve
düzeyde gerçekleşmesi için felaketlerden
yüzde 50’ye emekçiler yoksullaştırıldı
tespite yer veriliyordu. “Tespit 45: Kaçak
alışveriş merkezleri, rezidanslar,
dersler çıkarılır ve gerekli önlemler alınır.
yükseltilmesi ve bu ve onlardan alınan para,
ve ruhsatsız yapılarla mücadelede çeşitli
gökdelenler inşa edilmişti (2015).
Halkın sesi, gözü ve kulağı olan medya oranda sabit tutulması
oligarşinin yani iktidar
sorunlarla karşılaşılmaktadır. Ülkede
Rant, yaşamın önüne geçmiş, binlerce
kararı.
da bu sürecin en etkili organı -takipçisi- yandaşlarının cebine
artık kaçak yapı yapılamayacağı anlayışı
insanın olası ölümü ve sağ kalanların da
Bütün bunlar gittikçe
aktarıldı.
olmak zorundadır.
yerleşmelidir.”
toplanacağı alanlar ranta kurban edilmişti. taban ve destek
İktidar, 22 yıl boyunca,
1999’dan bugüne
İyi de bu anlayışı kim yerleştirecekti? kaybeden otoriter
Rant, ahlaka ve adalete galip gelmişti.
benim hesaplamalarıma
Yanıt rapordan; “Sorumlu Kurum/Kuruluş
17 Ağustos 1999 sabahı meydana bir iktidarın, “Şahsım
? Deprem yaralarını sarmak, ekonomik göre, ülkenin yaklaşık 4
-TBMM”. Aldığı kararların arkasında Devleti Rejimi”nin çöküş
gelen “Büyük Marmara Depremi”nde 18 kayıpları gidermek ve depreme dirençli
trilyon dolar dolayındaki
belirtileri.
durmayan, kendisini sorumlu tutup
bin 373 kişi yaşamını yitirmiş, 48 bin kentler oluşturmak için toplanan para tüm gelirini ve bir
Şahsım Rejimi’nin
bunu yerine getirmeyen, iradesi Saray miktar servetini kendi
901 kişi yaralanmış, 285 bin 211 ev ve da başka işlerde kullanılıyordu. Deprem
çöküşünün Emniyet
tarafından esir alınmış bir kurum, ahlaki oligarşisine nakletti.
42 bin 902 işyeri yıkılmış ya da hasar vergileri ne oldu sorusuna karşın
güçlerindeki ve yargı
olarak sorgulanmak zorundadır. Ama yeniden
görmüştü. Felaketin büyüklüğü, maddi dönemin Maliye Bakanı Mehmet
mekanizmasındaki
üretim için yatırım
kayıpların giderilmesi ve yaraların
Şimşek, “Bu duble yollara
görüntülerini dün, son
Devlet aklı yerine Saray aklı yapmadığından ve
sarılması için ek ve yeni vergileri zorunlu
gidiyor, demiryollarına gidiyor,
olaylar ve bu sürecin
? Kendisine “AK” diyen parti, 3Y üretim yapacak olan
kılıyordu. Dönemin hükümeti 17 Ağustos havayollarına gidiyor, çiftçimize
belgelerini yayımlayan
fabrikaları satıp
ile mücadele edecekti: Yolsuzluk,
1999 depreminin ekonomik kayıplarını gidiyor, eğitime gidiyor değerli
kitaplar bağlamında
tarım alanlarını
yoksulluk ve yasaklar. Bugün 3Y, parti
gidermek amacıyla Başbakan Bülent arkadaşlar” demişti.
anlatmaya çalışmıştım.
da daralttığından
kimliğinin parçası oldu. Ahlaksızlık
Ecevit imzasıyla ivedilikle bir vergi
Bugün sıra
sonunda iflas etti.
meşrulaşıyor ve kurumsallaşıyor.
paketi hazırlamış ve depremin 8. günü
ekonomik çöküşün
Mehmet Şimşek
Bu kurumsallaşma yolsuzluk
TBMM Başkanlığı’na sunmuştu. Üç
görüntülerinde!
aracılığıyla izlenmeye
yapanların devlet katında kabul ve
gün sonra da TBMM’de bir araştırma ???
çalışılan Ortodoks
itibar görmesine de olanak sağlıyor,
Yıl 2002, Aralık ayı;
komisyonu kurulması kararı
politikalar, yani klasik
dokunulmaz kılıyor. Devleti soyan 5’li
Erdoğan/AKP yönetimi
alınmış, hazırlanan rapor Komisyon
krizden çıkış modeli,
çetelerden, uyuşturucu baronlarına iktidara gelmiş:
Başkanı A. Mutman imzasıyla TBMM
iç ve özellikle dış
kadar örnekler verebiliriz. 1 ABD Doları 1.37
Başkanlığı’na sunulmuştu.
kaynaklardan doğrudan
Türk Lirası.
? AKP iktidarıyla birlikte aşama aşama
Deprem yaraları sarılmalıydı ancak
sermaye ve/veya borç
Yıl 2024, Mayıs ayı;
toplumun değerleri yıpratılmaya
toplanan paralar amaca uygun
bulmak için, güven
aradan 22 yıl geçmiş,
başlanmıştı. Yasama organı ise
harcanacak mıydı? Hükümet, gelen
tesis etmeye yönelik
Erdoğan/AKP yönetimi
Saray’ın kontrolündeydi. O kadar
bağış ve yardımları ve toplanacak
ama bu hedefin de
hâlâ iktidarda:
ki 6 Şubat depreminden sonra yerel
vergileri tam bir şeffaflık içinde
bu güven ve adalet
1 ABD Doları 32.22
seçimler için Hatay’a giden Erdoğan,
kamuoyuna duyuracağı sözünü eksikliği ortamında
Türk Lirası.
“Merkezi yönetimle yerel yönetim el ele
vermişti. Hem Başbakanlığın internet gerçekleştirilmesi pek
? Peki “Deprem vergileri olarak
ABD Doları 23 buçuk
vermezse, dayanışma halinde olmazsa o
sayfasında hem de Maliye Bakanlığı’nın olanaklı değil.
tanımlanan vergilerden yapılan tahsilat
misli değerlenmiş.
şehre herhangi bir şey gelmez. Hatay’a
Özetle Şahsım
kamu hesapları bülteninde bu bilgilere
(2000-2024/1) ne kadardı?” Bu sorunun
Bir başka deyişle,
geldi mi? Şu anda Hatay garip kaldı, Rejimi, devleti iflas
yer veriliyordu. O dönem bürokrasiden
yanıtını bir uzmandan alalım: “Birikimli Türk Lirası 23 buçuk
mahzun kaldı” dedi. Kurumsallaşan
ettirdi ve bu iflastan
ayrılmış ve Vatandaşın Vergisini Koruma
kat değer kaybetmiş.
enflasyonla güncellendiğinde anapara
ahlaksızlığın sonucu olarak Hatay garip pek kurtarabilecek
Derneği’nin başkanlığını yapıyordum. ???
olarak 24 yıllık toplam tahsilatın
gibi de görünmüyor.
kaldı. Çünkü vergisini ödeyen Hataylıya
Yıl 2003, Erdoğan/
Yayımlanan rakamlarla, başbakanın
bugünkü reel değeri 731.5 milyar lira
???
Erdoğan, “Bana oy vermezseniz, size AKP yönetimi iktidara
açıkladığı rakamlar arasında fark görünce,
ediyor. Toplanan deprem vergilerinin
Öyle bir rejim ki
gelmiş:
ödediğiniz vergilerle bile hizmet etmem”
Milliyet’ten Melih Aşık’a şu açıklamayı
ayrı bir fonda tutulup çeşitli finansal
halkının güvenliğini,
Enflasyon oranı
diyordu. Devlet katında ahlaksızlığın
yapmıştım: “Önümde Maliye Bakanlığı’nın
araçlarla nemalandırılması olasılığında
toplumun adaletini,
TÜİK’e göre yüzde 18.4.
ulaştığı boyut hiç vicdan sızlatmıyor mu?
31 Mayıs 2000 tarihli Kamu Hesapları
ise getirisi ile birlikte toplam birikimin
ülkenin üretimini ve
2024 yılı Mayıs ayı;
İnsan onurunun bu denli hırpalandığı,
Bülteni duruyor; orada toplanan tüm
bunun çok daha üzerinde bir büyüklüğe
refahını sağlayamıyor.
aradan 22 yıl geçmiş,
ahlaki değerlerin yönetenlerce
paranın ‘166 trilyon 387 milyar’ lira
ulaşmış olacağı görülüyor.” (Naki Bakır,
Sizce ne kadar
Erdoğan/AKP yönetimi
yozlaştırıldığı bir dönemi hiç yaşamadık.
olduğu ifade ediliyor. Oysa Başbakan Sayın
08.02.2024) Toplanan para, İstanbul’u
hâlâ iktidarda: devam edebilir?
“Devlet aklı”nın adeta yok edildiği ve
Bülent Ecevit, depremin 1. yıldönümü
depreme dirençli bir kent yapma
“Saray aklı”nın devlet yönetimine egemen
dolayısıyla 17 Ağustos günü düzenlediği
konusunda oldukça iyi bir birikimdi.
olduğu bir süreç yaşıyoruz.
basın toplantısında, toplanan tüm paranın
Deprem vergileriyle İstanbullular güvenli
? Oysa bu devletin anayasanın 57.
‘157 trilyon 979 milyar’ lira olduğunu
konutlara kavuşacaklardı ancak bu olmadı,
maddesi yurttaşın konut hakkını
açıkladı. İki buçuk ay arayla hesaplarda 10
İstanbul bir beton ormanına dönüştü.
düzenliyordu. Bu hak bile AKP iktidarında
trilyon fark var. Ne oldu bu para?”
oy karşılığı elde edilebilecek bir lütfa
Bunun üzerine dönemin Maliye Bakanı Sorumlular kim?
dönüşüyordu. Siyasal iktidar utanma
Sümer Oral, büyük bir olgunlukla beni
? “Para toplandı, gereği yapılmadı, bunun
duygusunu yitirdiğinde, toplumun
makamına davet etmiş ve ayrıntılı bilgi
İstanbulluya maliyeti ne?” Yanıtını
vermişti. Bugün böyle bir sorumluluğu değerler yapısını da tahrip eder. Gelinen
uzmanlar veriyor. 7.5 büyüklüğündeki
taşıyan bakan bulmak imkânsız. nokta budur. “Çalıyor ama çalışıyor”
olası bir depremde İstanbul’daki binaların
diyerek utanma duygumuzu yok ediyoruz.
yüzde 17’sinin,yıkılacağı ya da ağır hasar
Araştırma komisyonu raporu
Oysa utanma, toplumun değer yargılarının
göreceği, 25 milyon ton ağırlığında bir
TBMM’de depremden hemen sonra
en önemli güvencesidir. Bu güvence
enkazın ortaya çıkabileceği, depremin
kurulan Araştırma Komisyonu raporunun
yıpratıldığı için yapanın yanına kâr
gece olması halinde, ortalama 14 bin 150,
öneriler bölümüne baktığımızda şu
kalıyor, sorumlulara yasalar işlemiyor. Bu
gündüz olması durumunda ise beklenen
cümleyi görüyoruz: “Gecekondulaşma ve
anlayışın sonucu olarak ahlaki değerlerde
can kaybının ortalama 12 bin 400
kaçak yapılaşmayı teşvik eden imar affı
aşınmaya ve zamanla ahlaksızlığın
civarında olacağı raporlanmıştır. (Boğaziçi
politikasından kesinlikle vazgeçilmelidir.”
kurumsallaşmasına yol açıyor.
Üniversitesi Deprem Araştırma Enstitüsü
O dönem parlamentoda bulunan bütün
ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2019)
partilerin ortak önerilerinden en önemlisi Sonuç
Ortaya çıkan acı gerçek şu, 12 bini aşkın
buydu. Rapor, 22 Şubat 2000’de TBMM
Bize bırakılan değerler miras değildir ki
İstanbullu bugün tabut evlerde yaşıyor.
Genel Kurulu’nda görüşülmüş ve gereği
har vurup harman savuralım. Değerler
? 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş
için de Başbakanlığa gönderilmişti.
bize, sonraki kuşaklara aktarmak için
merkezli 11 ili etkileyen ve 53 bin 537
Daha önce imar affı yasalarını
bırakılan emanetlerdir. Ahlak ve vicdan,
kişinin ölümüne yol açan yeni bir deprem
kabul eden TBMM, bu uygulamanın
yaşamanın anlamıdır. Yaşamımızın bir
felaketi ile karşılaştık. Ve TBMM’de bir
doğurduğu sakıncalarını görmüş ve anlamı olsun. Gelecek kuşaklar için
Bu kitabın konusu ve amacı, olaysal tarihin
araştırma komisyonu kuruldu. Komisyon,
“İmar affı politikalarından kesinlikle sonsuzluğa uzanan bir yol olsun. Bu kara
hikâye edilmesi, anlatılması değil, bunların
çalışmalarını tamamlayıp, 113 “tespiti”
vazgeçilmelidir” kararına varmıştı. Çünkü günler de geçer elbet. Metin Eloğlu’nun
arka planındaki “gizli mantık” bağlarının
içeren raporu TBMM Başkanlığı’na Veysel
daha önce çıkarılan 11 imar affı yasasının da dediği gibi:
öne çıkarılmasıdır. Kısaca ifade etmek gerekirse,
Eroğlu imzasıyla sundu. Rapordan bir
“Hadi uyan
insani ve ahlaki boyutunu ve maliyetini;
numaralı tespiti aynen alıyorum: “Tespit ilgi alanımız ”Türk Devrim Tarihi” değil,
Aydınlığa çık da çil gözlerin ışısın
büyük Marmara depremi ortaya koymuştu.
1: Depreme hazırlık ve afet yönetimi
İlkyazlar sıcağı biriksin yüreğine “Türk Devrimi”dir. İncelenen devrim olayının
Ve AK(!) Parti iktidarları
hususunda illerde muhtelif çalışmalar Yoksul olsan da uyan
iki cephesi vardır: “Kurtuluş” ve “Kuruluş”.
TBMM Araştırma Komisyonu yapılmıştır ancak kurumlar arasında
Garip olsan da uyan
Raporu’nun gereklerinin yerine istenilen uyum sağlanamamaktadır. Madem ki güzelsin, güzeli yaşatmak için
getirilmesine zaman kalmadan 2002’de Hatta yapılan bazı çalışmalardan ilgili Madem ki iyisin, iyiliği yaşatmak için
AK(!) Parti iktidar oldu. İktidar değişimiyle diğer birimlerin haberinin dahi olmadığı Madem ki umutlusun, umudu yaşatmak
deprem ve depremzedeler unutulmuştu. ortaya çıkmıştır. Hazırlanan birtakım için”
İnceleme - 13,5x21 - 416 sayfa