Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 17 MART 2024 PAZAR9 Cumhurbaşkanı yüzde 4.5 ile övünürken İŞKUR çalışma yaşamındaki sorunlara dikkat çekti Büyüme var yeni iş yok Ekonomimiz Türkiye İş Kurumu, yeni “Stratejik Planı”ndaki “tehdit” uyuşturucu başlığı altında “kaynakların istihdam yaratmayan alanlara yönlendirildiği”ni vurguladı. Ücretlere de dikkat çekti. bağımlısı 3 milyon 214 bin kişi Ocak 2024’te dar tanımlı umhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, başlığının altında da “kaynakların KP iktidarının uyguladığı düşük işsiz sayısı yerel seçimler kapsamında istihdam yaratmayan alanlara faiz oranı, düşük döviz kuru, Ckatıldığı Aydın mitinginde yönlendirildiği” kaydedildi. Bu Aborçlanmaya, inşaata, yandaşa ve tüketim artışına dayalı enflasyonist ekonomi konusunda kendisine tür tespitler sonrası planda şu tür ekonomi politikaları, üretimde kaliteyi, yöneltilen eleştirilere önlemlere atıf yapıldı: “Ekonomik verimliliği ve rekabeti zayıflattı, ithalatı karşı “Türkiye ekonomisi büyüme yaratan sektörlerde patlattı, gelir dağılımını bozdu, zengini geçen yıl deprem ve girişimciliğin teşvik edilmesine daha zengin ederken Türkiye’de diğer olumsuzluklara yönelik aktif programlar ve yoksulluk sosyal yapımızı tehdit edecek düzeyde derinleşti. Cari açık ve bütçe rağmen yüzde 4.5 danışmanlık hizmetleri sunulması. SARP açığı aldı başını gitti. Türkiye’nin 5 yıllık 10 milyon 453 bin kişi büyüyerek çok önemli SAĞKAL İlave istihdam yaratmayan kredi risk primi (CDS) Mayıs 2023’te Ocak 2024’te geniş tanımlı bir başarıya imza işletmeler için teşviklere 700 baz puan seviyelerini gördü. işsiz sayısı attı. Hani ekonomi kötüydü?” sınırlandırma getirilmesi.” Diğer bir ifadeyle Türkiye ekonomisi tepkisini gösterdi. Ancak Türkiye kredibilitesi olmayan, yabancı Göçmen ve ücretler başlığında ise “zorunlu göçmenlerin aktif işgücü politika ve projeleri yatırımcının gelmediği, dışarıdan ancak İş Kurumu’nun (İŞKUR) geçen ocak büyük maliyetlerle borçlanabilen bir Planın politik analiz bölümünde işgücü piyasasında reel ücretleri çeşitlendirerek işverenlerin talep ayı sonunda yayımlanan ve gelecek ülke ekonomisi haline geldi. Üstelik ise “zorunlu göçmenler”in durumu düşürdüğü ve işgücü piyasasında ettiği becerilerin kazandırılması” dört yıla ilişkin hedeflerinin yer OECD’ye bağlı Mali Eylem Görev da değerlendirildi. Bu kesim için kayıtdışı istihdamın artırmasına önlemleri yer aldı. Planın aldığı 2024-2028 Stratejik Planı’nda Gücü (FATF), Türkiye’yi karaparanın planın “fırsatlar” başlığının altında neden oldukları” belirtildi. Bu sosyokültürel analiz bölümünde ise ise bu konuyla da ilgili dikkat çekici aklanması ve terörizmin finansmanını “İşgücü piyasasındaki düşük vasıflı tespitlerin yanında, planda “Kayıtlı doğal afetlerin işsizliğe etkisi işlendi. engellemede eksikleri olduğu için gri değerlendirmeler yapıldı. listeye aldı. Olup biteni sürekli tekrar işgücü açığının karşılanması. istihdamı teşvik edici mekanizmalar Afetler sonucu ortaya çıkan iç göçün, İŞKUR’un planının ekonomik etmezsek yapılan hatalardan ders Zorunlu göçmenlerin istihdamının geliştirmesi. Kayıtdışı istihdamın işgücü piyasasını da etkilediği analiz bölümünde “Ekonomik çıkaramıyoruz ve uyuşturucu bağımlısı işverenlerin rekabet edebilirliklerini engellenmesine yönelik denetim aktarılan planda “Tarım sektöründe büyümenin beklenen istihdam gibi tedavi olmakta zorlanıyoruz. artırması” değerlendirmeleri mekanizmalarının etkinleştirilmesi. üretim ve işgücü kaybı yaşanması” artışını yaratmaması” tespitine Haziran 2023’te göreve gelen yer aldı. Analizin “tehditler” Zorunlu göçmenlere yönelik tehdidine yer verildi. l ANKARA Mehmet Şimşek, “Türkiye’nin rasyonel yer verildi. Bu tespitin “tehdit” bir zemine dönmekten başka çaresi kalmamıştır” diyerek eski politikaları tasfiye etmeye girişti ancak kademeli geçiş yaklaşımıyla, siyasi iradenin tam ‘40 milyon kişi’ desteğini alıp almadığı hep şüphe oluşturduğu için iki arada bir derede barajı geçildi kalmaya devam etti. Politika faizi yüzde 8.5’ten yüzde 45’lere çıktı ama hâlâ TBB Risk Merkezi’nin Ocak 2024 sonu gerçekleşen enflasyon (Şubat TÜFE itibarıyla yayımladığı veriler, bireysel yüzde 67.07) oranının çok altında, mevduat faizleri negatif getiri sağlıyor. kredi kullanan kişi sayısında yeni bir Türk Lirası’nda kalmak hâlâ rasyonel eşiğin daha aşıldığını gösterdi. zemine kavuşmadı. Yurttaşlar ya Buna göre Ocak 2024 itibarıyla geçinemiyor ya da elinde en küçük bireysel kredi kullanan toplam kişi tasarrufu olan onu hemen harcamaya sayısı Aralık 2023’e (aylık) kıyasla 132 çalışıyor; daha fazla imkânı olan döviz bin kişi, Ocak 2023’e (yıllık) kıyasla 1 alıyor, altın alıyor ya da gayrimenkul milyon 749 bin kişi artarak 40 milyon alıyor. Merkez Bankası’nın Mart 2024 30 bine ulaştı. Bu kişilerin kullandığı “Piyasa Katılımcıları Anketi” sonuçları, katılımcıların her ayki yılsonu dolar kuru bireysel kredilerin toplamı da aylık ve TÜFE tahminlerinin kademeli olarak bazda yüzde 3.1, yıllık bazda yüzde 72.6 arttığını gösteriyor. artarak 2 trilyon 832 milyar lira oldu. Bu artışların kaynağı daha çok düşük Piyasalarda tedirginlik gelirli kesimin kullandığı finansal artıyor araçlar oldu. Örneğin sadece geçen Geçen hafta piyasalarda belirgin bir ocakta ilk kez 155 bin kişi kredi kartı, tedirginlik ortaya çıktı, dövize talep geldi, 123 bin kişi de kredili mevduat hesabı kurlar yükselmeye başladı. Herkes neler (ek hesap) kullandı. l Ekonomi Servisi olduğunu anlamaya çalışırken Merkez Bankası kuru tutmak için 8 Mart ile biten haftada piyasaya yaklaşık 8.4 milyar AKP iktidarı, geçinemeyen yurttaşın kullandığı para kaynaklarına göz dikti dolarlık net döviz satışı gerçekleştirdi ve zorunlu karşılıkların bloke olarak tesis edilmesi uygulamasına gitti. Böylece TL likiditeyi sıkılaştırmaya, mevduat faizlerinde yükseltici etki yaratmaya ‘Nakit avans’ pahalandı çalıştı. Büyük resme baktığımızda piyasalardaki gelişmeler ortaya çıkan tedirginliği haklı çıkarıyor. MUSTAFA ÇAKIR oranı. En yoksul kesime bu kadar BDDK verilerine göre, 8 Mart ile biten yük bindirmekle enflasyonla haftada döviz mevduat hacminin 5 ktidar, dar gelirlinin aylık, ücret mücadele edilmez. Fatura sürekli ‘Başlangıç girişimi’ milyar 941 milyon dolar artarak 207.1 İve maaşıyla geçinemediği için düşük gelir gruplarına kesiliyor. milyar dolara yükseldiğini gösteriyor. kullanmak zorunda kaldığı finansal KKM’den çözülen paraların bir kısmının İktidarın yaptığı iş yoksul kesimi çok yatırımları azalıyor araçlara el attı. da dövize yöneldiği anlaşılıyor. daha zor bir duruma sokacak.” KPMG Türkiye M&A ve 212 Ayrıca yabancıların 8 Mart ile biten Merkez Bankası, kredi Prof. Dr. Fatih Özatay da şu şirketleri tarafından hazırlanan haftada hisselerden 293 milyon dolar, kartlarından yapılan nakit avans vurguyu yaptı: “Asgari ücret açlık “Türkiye Startup Yatırımları” tahvillerde de 265 milyon dolarlık çıkış işlemleri ve kredili mevduat Karatepe, “Peki bunu kim ödeyecek” sınırında, ortalama emekli maaşı yaptıkları gözlendi. Merkez Bankası’nın raporuna göre “başlangıç hesaplarında (KMH) uygulanacak diye sordu ve şöyle devam etti: bunun çok altında olunca ‘nakit toplam brüt rezervleri 8 Mart haftasında girişimi” olarak tanımlanan aylık azami akdi faiz oranının 130.5 milyar dolara inerken, net çekimi’ kaçınılmaz. Ücretler bu startuplara yatırımlar azalıyor. Fatura yoksul kesime uluslararası rezervleri sınırlı artarak hesaplama yönteminde değişiklik kadar düşük olmasa (çalışanların ve Rapora göre bu tür küresel risk 20.8 milyar dolara yükseldi. Bunda “Mesela maaşı yetmediği için yaptı. Dün yapılan düzenlemeye göre sermayesi yatırımları, 2023’te emeklilerin söz hakları ve pazarlık bankalardan swap olarak alınan dövizin KMH’den nakit çeken emekli 344 milyar dolara geriledi. nakit avans çekiminde aylık faiz güçleri yüksek olsa), para otoritesi ve altın değerlemesinin etkisi oldu. Tüm Türkiye’de de 2022’de 1 milyar ödeyecek. İnsanlar oradan 200 lira, yüzde 4.42’den yüzde 5, gecikme enflasyonu düşürecek adımları swaplar hariç net rezervler ise eksi 53.9 840 milyon dolar olan toplam 300 lira, 1500 lira para çekiyor. faizi yüzde 5.3’e çıktı. KMH (ek tereddütsüz atsa hem bu kadar nakit milyar dolara sert geriledi. işlem hacmi geçen yıl 497 milyon Öte yandan ocak ayı cari açık Şimdi bunlara ödemek zorunda hesap) faizi de yine yüzde 5 oldu. çekimine hem karmaşık sıkılaştırma dolara düştü. Ancak 2022’de 277 rakamları, cari açıkta bir iyileşme kalacakları faiz yıllık yüzde 113’ü Aynı zamanda CHP genel başkan mekanizmalarına ihtiyaç olduğunu gösteriyor. 2023 sonunda olan işlem sayısı 2023’te 297’ye bulacak. Enflasyonun üç katı faiz yardımcısı da olan Prof. Dr. Yalçın kalmayacak oysa.” l ANKARA 45.4 milyar dolar olan cari açık, Ocak yükseldi. l Ekonomi Servisi 2024’te 12 aylık cari açık 37.5 milyar dolara düştü ama bu sefer de cari açığın Kı Sa ... Kı Sa ... Kı Sa... finansmanında net hata ve noksan r ekabet avantajı kaleminden 1.9 milyar dolar çıkış olduğu ortaya çıktı. Son beş ayda bu kalemden l El Ektrik piyasası için yeni iş arayışı 9.1 milyar dolarlık çıkış görülüyor. katılımcılarının, mevcut teminat mektuplarını 1 Ocak 2025’e kadar Koç Holding’in, 2023’te Mart ayında politika elektronik teminat mektubuna konsolide bazda toplam 54.5 dönüştürmesi zorunlu hale geldi. faizinde artırım gelir mi? milyar dolar gelir elde ettiği, 3.7 EPDK’nin düzenlemesi dünkü Halbuki uluslararası kredi milyar dolar kombine yatırım derecelendirme kuruluşu Fitch, yıllar Resmi Gazete’de yayımlandı. Işın Çelebi Şemsi Bayraktar yaptığı açıklandı. Şirketin son 5 sonra Türkiye’nin kredi notunda artırıma l t icar Et Bakanlığı Gümrük yıldaki kombine yatırımları 11.2 gitmiş, “B” olan kredi notumuzu Muhafaza ekipleri, Mersin ve milyar dolara ulaştı. “B+”ya yükseltmiş, görünümünü de tarımın durumu ciddi tehlike Ankara’daki operasyonlarda, 252 Koç Holding Üst Yöneticisi “durağandan pozitif”e çevirmişti. Bu milyon liralık kaçak ticari eşya, T M sektöründe yaşanan sorunlarla bekliyor. Türkiye’nin hem ekonomik Levent Çakıroğlu, dengeli not artırımı yatırım yapılabilir ülke makaron ve kıyılmış tütün ele ilgili tartışmalar, üretim alanlarının hem sosyal sorunları büyüyor. Kalkınma portföy yapısı ve sağlıklı bilanço notunun dört kademe altında (S&P 5 geçirdi. kademe, Mody’s 6 kademe altında not azalmasından gıda güvenliğine kadar bir bütündür. 17 başlıktan oluşan BM sayesinde riskler karşısında l t ürkiy E Sağlık Endüstrisi veriyor) olsa da sembolik bir değeri geniş bir çerçevede devam ediyor. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri de dirençli olduklarını, küresel İşverenleri Sendikası Başkanı Metin vardı ve Mehmet Şimşek’le başlayan Altınbaş Üniversitesi’nin “Ekonomi bunu ortaya koyar. Açlık ve yoksulluk, düzeyde büyüme vizyonuna Demir, küresel tıbbi cihaz pazarının rasyonel ekonomi politikalarına dönüş Söyleşiler” programında konuşan bugün Türkiye için de bir tehlike.” sahip olan bir topluluk olarak programına destek anlamına geliyordu. 2030’a kadar 799.7 milyar dolara Prof. Dr. Işın Çelebi, 2023’ün dördüncü Yerel seçim kapsamında açıklama yurtiçi ve yurtdışında stratejik Buna rağmen öyle anlaşılıyor ki seçim çıkacağının tahmin edildiğini çeyreğindeki yüzde 4 büyümenin yapan TZOB Genel Başkanı Şemsi adımlar attıklarını dile öncesinde uygulanan ürkek ve kademeli belirterek “Bu pazarda bugün hizmetler sektöründen kaynaklandığını, Bayraktar ise 2014’te Büyükşehir getirdi. Çakıroğlu ayrıca, ekonomi politikaları, aynı anda hem yüzde 0.85 payı olan Türkiye, bunu aynı dönemde tarımdaki büyümenin Kanunu yürürlüğe girdikten sonra mevcut yetkinlikleriyle gaza hem de frene basılması nedeniyle artırmak için yerli üretim, Ar-Ge yüzde 0.5’te kalmasının ise gelecek için 30 büyükşehir belediye sınırlarındaki rekabet avantajı kayışı koparma tehlikesi yaratmış yatırımları, inovasyon ve ihracata çok ciddi bir tehlike olduğunu söyledi. işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü sağlayabilecekleri görünüyor. Amerikan yatırım bankası JP önem vermeli” dedi. Morgan yayımladığı araştırma notunda, Ayrıca yıllık büyüme yüzde 4.5 olurken bitki alanı toplamının 13 milyon 590 yeni alanlarda ve manşet enflasyon, şubat ayında aylık tarımın yüzde 0.2 küçüldüğünü belirten bin hektardan 13 milyon 338 bine yakın sektörlerde yüzde 4.5 ile beklentilerin üzerinde Çelebi şöyle devam etti: gerilediğine anımsatarak şu önerileri iş geliştirmeye gerçekleştiğinden hareketle, Merkez yaptı: “Tarım arazileri korunmalı. önem Bankası’nın nisanda politika faizini 500 Belediyelere çağrı Kırsalda genç nüfusu tutabilmek için verdiklerini baz puan daha artırarak yüzde 50’ye “Dünyada gıda fiyatları yüzde 10 sosyal alanlar artırılmalı. Belediyeler ve aktardı. çıkaracağını öngördü, ekonomideki düşerken Türkiye’de yüzde 70’den fazla ziraat odaları birlikte hareket etmeli. l Ekonomi kısır döngü ve belirsizlik devam ediyor, artması ciddi bir sorun. İnsanlar, 1 Ürün işleme tesisleri kurulmalı.” Servisi bekleyip göreceğiz… Levent Çakıroğlu kilo kıyma alabilmek için kuyruklarda l Ekonomi Servisi Grafik: Müge Kaygusuz arı