Katalog

30 ARALIK 2024 PAZARTESİ SÖYLEŞİ 11 CHP’li Türel, halktan ‘sabır isteyen’ iktidarın KÖİ projesinde yer alan bazı müteahhitlerden vergi almadığını söyledi Yakın tarihin en büyük bölüşüm şoku yaşanıyor 025’te bütçe açığı 1 trilyon 931 TV ve KDV’nin vergilerin içindeki ir yandan insanlardan sabır isteniyor 2milyar lira öngörülmüş. Vazgeçilen Öpayı toplam yüzde 65 iken gelir ve Bdiğer yandan KÖİ modeliyle vergiler ise 3 trilyon lira. Vergilerden servet vergilerinin payı yüzde 35 müteahhitlere paralar tıkır tıkır ödeniyor. vazgeçilmese açık verilmeyecek. Faiz seviyesinde. Bu vergiler adaletsiz, gelir KÖİ projelerinde 44 müteahhit var. giderleri ise patladı. 1 trilyon 950 milyar dağılımını bozuyor. Vergileri dar gelirli Bunlardan 37’si matrah beyan etmemiş. lirayla bütçe açığından bile fazla. vatandaş ödemeye devam edecek. Vergi vermiyor. Böyle bir model olamaz. BMM Plan ve Bütçe Komisyonu CHP Grubu TSözcüsü, İzmir Milletvekili RAHMI AŞKIN TÜRELI Rahmi Aşkın Türeli Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı. 1963’te Amasya’da doğdu. Ankara n Cumhurbaşkanı Erdoğan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi P “halkın bütçesi” diye bir paylaşım Maliye Bölümü’nü bitirdi. Yüksek yaptı. 651 milyar TL sosyal lisansını ABD’de Güney Kaliforniya Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde yardımlara ayrılan paradan söz 0 yaptı. Başbakanlık Devlet Planlama etti. Ne dersiniz? Teşkilatı’nda planlama uzmanı olarak Sosyal yardımdan yararlanmak, R çalıştı. ODTÜ’de öğretim görevlisi yoksulluktan kurtulmak bir ihsan, olarak ekonomi dersleri verdi. Türkiye İş bir bağış değil temel bir vatandaşlık Bankası’nda ve İş Portföy Yönetimi AŞ’de hakkıdır. Bu yüzden de sosyal T yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. yardımlara ayrılan para ile övünmek Mülkiyeliler Birliği’nde ikinci başkanlık, onur kurulu üyeliği ve mülkiye araştırma bir iktidar için doğru bir yaklaşım R Merkezi Kurucu Başkanlığı görevlerini değil. Diğer taraftan, ülkemizde sosyal yürüttü. İzmir milletvekili olan Türeli, yardımlara ayrılan para yüksek değil, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda CHP E düşük. Yıllar itibarıyla bakıldığında grup sözcülüğü görevini yürütüyor. milli gelirin yüzde 1.1’i civarında ve değişmiyor. Oysa gelişmiş ülkelerde bu rakam çok daha yüksek. OECD ortalaması yüzde 2.5. 2025’te enflasyon inmeyecek ‘Çözüm üretmiyor’ Ülkemizde sosyal yardımlar var n Geçen yıl vergi harcamalarının dezenflasyon hedefine kilitlenmiş yok. Diğer taraftan, enflasyonun olan sorunlara çözüm üretemiyor. yani istisna, muafiyet ve indirimler durumda. Yani hedef, enflasyonu bu söylenen rakamlar kadar dahi Sosyal koruma sistemi, sosyal yoluyla vazgeçilen vergilerin bütçe önümüzdeki 2-3 yıllık süreçte indirilemeyeceğini ve gittikçe yukarıya ‘Pembe sigorta, sosyal hizmet ve sosyal açığından daha fazla olduğunu kontrollü olarak tek haneye indirmek doğru revize edileceğini göreceğiz. yardımlardan oluşur. Burada sosyal söylemiştiniz. Şimdi durum nedir? üzerine kurulu. 2025’te enflasyonun yüzde 30-35 sigorta primli bir sistem, diğerleri Şimşek’in bu sözleri 2025’te bütçe açığı 1 trilyon 931 arasında gerçekleşmesi muhtemel tablo dezenflasyonun yükünü halkın ise primsiz sistemlerdir. Ancak milyar lira olarak öngörülmüş. gözüküyor. yüklenmeye devam edeceğini Vazgeçilen vergiler ise 3 trilyon lira. n Nasıl bir sistemle bütçe açığı ülkemizde bu sistemler birbirinden gösteriyor. İktidarın enflasyonu AKP iktidarları döneminde hazırlanan verilmez? ayrı çalışıyor. Bu çerçevede primli çiziyorlar’ düşürme politikasının iki temel ayağı tüm kalkınma planlarında, OVP’lerde, Kamu harcamalarından başlayarak ve primsiz sistemlerin tek bir çatı var. Birincisi toplam talebi kısmak. yıllık programlarda ve bütçelerde israfı önleyecek harcama reformu n Hükümet çevreleri artışı altında birleştirilmeye ihtiyacı var. Sıkı para, sıkı maliye ve sıkı gelirler “Vergi harcamaları etkinlik açısından yapılmalı. Ama bu kamuda çalışan dolar ile karşılaştırıyor... Türkiye’de sosyal transferlerin politikasıyla harcamaları gözden geçirilerek daraltılacak” işçinin, memurun, emeklinin Dolar ile karşılaştırmak yoksulluk oranı üzerindeki etkisinin azaltmak istiyorlar. İkincisi ise denmesine rağmen vergi harcamaları ücretlerinden kısarak olmamalı. döviz kurlarının baskılandığı AB ülkelerine göre daha sınırlı yüksek faiz politikası sonucunda artmaya devam ediyor. Bu vergilerden Ekonominin sermaye stokunu ve bu ortamlarda doğru bir yaklaşım olmasının temel nedeni o ülkelerde yurtdışından sermaye girişleri vazgeçilmese Türkiye ekonomisi çerçevede potansiyel büyümesini değil. Burada önemli olan primsiz sistemlerin ağırlıklı, bizde ile döviz kurunu baskılayarak bugün bütçe açığı vermeyecek, artıracak kamu yatırımları da bu bir husus da asgari ücret maliyet enflasyonu önlemeye ise primli sistemlerin ağırlıklı miktarının 12 ay boyunca devam borçlanmayacak. Harcamalar kapsamın dışında tutulmalı. Vergi çalışıyorlar. olmasından kaynaklanıyor. edecek olması. Dolar kurundaki da ekonomiyi büyütmeye, reformu yapılmalı. Kazanca göre n Beklentide değişiklik bir artış asgari ücretin satın istihdamı artırmaya adil bir vergi sistemi kurulmalı. oldu mu? ‘Sistem verimsiz’ alma gücünün azalması ve gelir dağılımını Vergi harcamaları daraltılmalı. Belli Enflasyonist beklentiler anlamına gelecek. O zaman ne Öte yandan son derece verimsiz bir düzeltmeye yönelik çok Düşük gelirli kesimlerin vergi yükü kırılmadı. MB’nin ile karşılaştıracaklar. Burada daha gerekli ve verimli firmalar hafifletilmeli. Kayıt dışı kontrol sistem var. Belediyeleri de sayarsak beklenti anketlerinde doğru olan, asgari ücretin alanlara yapılacak. altına alınmalı. Bütçe denk olsa yedi ayrı kurum sosyal yardım veriyor. piyasaya fiyat enflasyon beklentileri ülkedeki açlık ve yoksulluk sınırı n Açık, halkın borçlanma ihtiyacı da olmayacak. Bu kapsamda, tek bir çatı altında çok yukarıda seyrediyor. ile karşılaştırılması. Şu anda vergileri ile mi dikta ediyor Ancak bütçe açığı verdiğinizde birleşmiş, hanehalklarını temel alan Diğer taraftan piyasaların asgari ücret açlık sınırının çok tamamlanıyor? borçlanıyorsunuz. bir yapının kurulması büyük önem arz eksik, rekabetçi, tekelci az üstünde. Önümüzdeki 2-3 ay Vergi yükü son yıllarda ediyor. 22 yıllık AKP iktidarında ne ve oligopolist yapısını içinde açlık sınırının da altına ‘Faiz giderleri patladı’ artıyor. Dolaylı vergilere dayalı yazık ki bunlar yapılmadı. değiştirmiyorsunuz. Bugün Türkiye’de düşecek. Oysa asgari ücretlinin dengesiz yapı devam ediyor. ÖTV n Borçlanma kaynaklı faiz belli sektörlerde firmalar piyasaya n Türkiye’deki gelir adaletsizliği ailesi ile birlikte insan onuruna ve KDV’nin vergilerin içindeki payı giderlerinin durumu nedir? hâkim ve istedikleri gibi fiyatı dikta 2025 yılı bütçesine ne kadar yaraşır bir yaşam sürecek toplam yüzde 65 iken esas itibarayla Faiz giderleri patladı. 2025’te yüzde ediyor. gelir düzeyine sahip olması yansıdı? alınması gereken gelir ve servet 50.2 artacak. 1 trilyon 950 milyar TL gerekiyor. Bugün Türkiye, Cumhuriyet vergilerinin payı yüzde 35 seviyesinde. ile bütçe açığından fazla faiz ‘Enflasyonun n Erdoğan, “2025 bir önceki tarihinin en büyük bölüşüm Bunun da çok büyük bir kısmı gideri var. Bugün Türkiye’nin Şirket üzerinde kâr’ seneden daha iyi olacak” şokunu yaşıyor. Yoksulluk artıyor, çalışanlardan stopaj yoluyla kaynakta iç ve dış borçlarının faizleri dedi ve biraz daha sabır Hükümet kârları kesilen vergiler. Harcamalar açısından ana parayı geçti. Bunlar yaygınlaşıyor ve derinleşiyor. TÜİK’in istedi... cephesinde ise bakıldığında ise bütçe içindeki kara Türkiye ekonomisini yüzde 5’lik gelir dilimlerine göre enflasyonun 2025’te enflasyon inmeyecek, enflasyonun nedenini delikler büyüyor. sıkıştırıyor. en düşük gelire sahip yüzde 5, milli durum daha da kötüleşecek. ücret artışlarında üzerinde n Nedir kara delikler? n Asgari ücrette iktidar gelirin yüzde 1’ini alırken en zengin Bir pembe tablo çizmeye gören ve bu çerçevede Kamu özel işbirliği (KÖİ) modeliyle çevreleri dahi daha yüksek gerçekleşiyor yüzde 5, yüzde 24’ünü alıyor. Yine çalışıyorlar ama savaş halindeki ücret ve maaş artışlarını 2025’te köprülere, otoyollara, şehir bir artış bekliyordu. Neden uluslararası kuruluşların yaptığı Rusya ve Ukrayna’nın enflasyon sınırlayarak enflasyonu hastanelerine bütçeden ödenecek bu kadar düşük oldu? oranları bile Türkiye’den daha tahminlerde, Türkiye’deki en zengin düşürmeye çalışan bir para 204.2 milyar lira. 2025- Çünkü dezenflasyon süreci düşük. Enflasyonun altında yüzde 1 ülkedeki servetin yüzde yaklaşım var. Bu doğru değil. 2027 dönemini kapsayan üç yılda var ve vatandaşın alım gücünü ücret artışları var. Diğer 40’ına sahip. Kalan yüzde 99 ise Türkiye’nin son dönemde yaşadığı bu ödeme 689 milyar lira olarak azaltarak enflasyonu aşağı çekmeye taraftan vergi artışları yüksek. servetin yüzde 60’ını paylaşıyor. enflasyon kâr itişli enflasyondur. Son öngörülmüş. Bununla birlikte, bu çalışıyorlar. Diğer taraftan bazı Rakamlara bakınca gerçek açık yıllarda şirket kârları enflasyonun çok Bütçede ise bu eşitsizlikleri ödemeler döviz cinsinden yapıldığı uluslararası kuruluş temsilcilerinin ve net olarak ortaya çıkıyor. üzerinde gerçekleşti. düzeltmeye yönelik hiçbir politika ve için döviz kurundaki bir artış bu aylar önceki değerlendirmelerinde Bir yandan insanlardan sabır n Enflasyonda düşüş rakamları daha da yükseltecek. yüzde 30 rakamını refere etmeleri de önlem yok. Böyle bir sorun yokmuş isteniyor diğer yandan KÖİ başarılabilecek mi? n Kur koruma da kara delik mi? ilginç bir husus diye düşünüyorum. gibi hareket ediliyor. modeliyle müteahhitlere Ekonominin mevcut yapısına ve Tabii ki. 2023’te kur korumalı n Altıncı ayda ikinci kez n Vergi gelirlerindeki artış ne paralar tıkır tıkır ödeniyor. uygulanan politikalara bakıldığında mevduat sisteminden Merkez düzenleme yapılma ihtimali var mı? kadar öngörülüyor? Vazgeçilen vergilerde, istisna enflasyonun beklendiği gibi Bankası’nın (MB) yüklendiği zarar Hükümetin tavrından ve “Asgari ve muafiyetlerin kapsamında 2025 için vergi gelirlerindeki düşmeyeceğini göreceğiz. OVP’de 830 milyar lira. 2024 rakamları ücretliyi enflasyona ezdirmedik” hiçbir değişiklik yapılmadı. artış yüzde 46.5 olarak öngörülüyor. enflasyon tahmini 2025’te yüzde henüz açıklanmadı ama MB analitik söyleminden yıl içinde ikinci bir n Vergiler müteahhitlere mi Vergilerde ÖTV ve KDV gibi dolaylı 17.5 idi. 2026’da yüzde 9.7 ile tek bilançosu üzerinden yapılan bazı düzenlemenin yapılmayacağı gitti o zaman? vergilere dayalı vergi yapısı devam haneye indirmeyi planlıyorlardı. Yakın hesaplamalara göre 300-350 milyar anlaşılıyor. Oysa asgari ücret KÖİ projelerinde 44 ediyor. Bu vergiler son derece zamanda MB enflasyon raporunu TL civarında gerçekleşebileceği yüksek enflasyon dönemlerinde yılda müteahhit var. Bunlardan 37’si adaletsiz vergiler olup gelir dağılımını açıkladı. Yüzde 17.5 olan 2025 tahmin ediliyor. iki hatta üç veya dört kere matrah beyan etmemiş. Vergi enflasyon tahmini yüzde 21’e, yüzde bozuyor. Başka bir ifadeyle vergileri n Bakan Mehmet Şimşek dahi belirlenebilir. Yıl sonuna kadar vermiyor. Böyle bir model 9.7 olan 2026 yılı enflasyon tahmini “Dezenflasyon başladı ve devam aynı rakamla devam edilmesi asgari yine dar gelirli vatandaş ödemeye olamaz. Bunlar kara ‘ yüzde 12’ye yükseldi. 2026’nın edecek” dedi. Doğru mu? ücretli kesimde büyük kayıplar devam edecek. delikler. sonunda da tek haneli enflasyon Hazırlanan 2025 bütçesi tamamen yaratıyor. Bıçak kemiğe dayandı, artık seçim şart n CHP lideri Özel “30 bin lira yoksa emek örgütleriyle birlikte “Bu Asgari Ücrete kadarıyla iktidar önce enflasyonu düşük seçim bir gerekliliktir. Burada da muhalefet mücadeleye, itiraza devam edeceğiz. Yokuz” mitingini yaptık. Bugüne kadar hanelere indirmeyi, sonrasında seçime gitmeyi kadar, yurttaşlarımızın göstereceği tepkiler de Bu memleketi size dar edeceğiz” olduğu gibi bundan sonra da örgütümüzle, planlıyor. Bu anlamda da her şeyin düzeleceğini belirleyici olacak. demişti. CHP ne yapacak? partililerimizle birlikte sahada, meydanlarda, söyleyerek vatandaşlardan biraz daha zaman Yerel seçimde iktidarın uyguladığı yanlış Asgari ücretin açıklandığı ilk halkın yanında olacağız. istiyor. Ama artık bıçak kemiğe dayandı. Ülkede politikaların sonucunu gördük. Ülke bugün yerel günden itibaren CHP olarak tavrımızı n Açıklanan asgari ücreti de dikkate alırsanız yaşayan milyonlarca insanın açlık sınırının seçimin yapıldığı dönemden de daha kötü bir ortaya koyduk. Cumartesi günü yakın zamanda seçime gidilme ihtimali var mı? altında ücret aldığı, yoksulluğun giderek daha durumda. Türkiye’nin ihtiyacı olan ve sorunları Ankara’da Tandoğan Meydanı’nda Bunu yaşayarak göreceğiz. Anlaşıldığı çok yaygınlaştığı ve derinleştiği ortamda çözecek olan seçimdir. ‘