Katalog

12 30 AĞUSTOS 2023 ÇARŞAMBA 30 AĞUSTOS ZAFER BAYRAMI Ara sıra yolumuzun soluna düşman mermileri düşüyordu. 4. Kolordu’nun fırkaları doğudan batıya doğru seri adımlarla ilerliyorlardı. Biraz evvel dediğim gibi, saat ikide şuraya çıkmış bulunuyorduk. Düşman kuvvetlerini gündüz gözüyle tamamen kuşatmak ve düşmanın inatla savunduğu savaş mevzilerinde süngü hücumlarıyla dahil olarak kesin sonuç almak zorunluydu. Bunun için bütün kıtaların en üst fedakârlıkla ilerlemesini ve bütün bataryalarımızın, gizlenmeye bakmaksızın ateş bölgelerine girip düşman mevzilerini sarsmasını istiyordum. Yanımdaki kumandanlar bu görüşlerimi anlar anlamaz derhal ve en öfkeli bir suretle harekete geçtiler. Ne yazık ki şimdi ismini hatırlayamadığım, yanımda bulunan kahraman bir süvari subayına birkaç kelime not ettirerek Bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran kahramanlar Büyük düşman mevzilerini kuzeyden saran Zafer’in ikinci yıldönümünde (30 Ağustos 1924) Dumlupınar’da 2. Ordu’ya gönderdim. Ve sözlü bir aradalar. O gün hem Zafer’i kutladılar hem de “Meçhul olarak burada benden işittiklerini Asker Anıtı”nın temelini attılar. Ortada; Atatürk. sağında sivil onlara da söylemesini emrettim. Bu giysili Salih Bozok, solunda Latife Hanım. Fotoğraftaki diğer subay görevini yapmış ve birkaç kişiler (soldan sağa), 1- Emer Behnan Şapolyo, 2- Bursa Mebusu saat sonra tekrar yanıma gelerek Muhittin Baha Pars, 3-Halis Bıyıktay, 4- Mareşal Fevzi Çakmak, bilgi de vermişti. 11. Fırka’nın 5- Tevfik Bıyıklıoğlu. 6- Ruşen Eşref Ünaydın, 7- Ali Fuat Cebesoy kahraman kumandanı Derviş (Nâzım Hikmet’in dayısı), 8-Yunus Nadi, 9-Fethi Bey (Okyar), Bey, bizzat ileri atılarak bütün lO- İsmet Paşa (İnönü), 11-Kazım Karabekir Paşa, 12- Ali kuvvetiyle düşman bölgesine Çetinkaya (Kel Ali), 13- Şükrü Naili Paşa (Prof. Macit Gökberk’in ilerliyordu. Kolordu Kumandanı babası), 14- İzzettin Paşa (Çalışlar), 15- Ali Hikmet Paşa Kemalettin Paşa güneyden ve (Ayerdem). (Fotoğraf: Namık Görguç -Cumhuriyet muhabiri) batıdan düşmana saldırdığı diğer fırkalarına yeniden yeniye harekâtı olacaktı. Ve beklediğimiz kurtuluş vardı. Artık düşman toplarının, bin kişilik kılıç artığından ibaret Kıyamet Günü şiddetlendirmek ve hızlandırmak tüfeklerinin ve mitralyözlerinin güneşinin doğabilmesi için bu yıkım idi. Fakat onlar da daha büyük Efendiler, ertesi günü tekrar bu için emirlerini ulaştırıyordu. ateşlerinde sanki öldürücü özellik gerekliydi. Karanlıklar içinde bu Türk çemberi içinden çıkmayı savaş meydanını dolaştığım zaman, 2. Ordu’nun 16. ve 61. fırkaları kalmamıştı. Bu ovadan, kuzeyden başaramayarak başlarında yıkım gerçekleşmeliydi. Gerçekten ordumuzun kazandığı zaferin ululuğu düşmanla ciddi savaşa girişiyorlar, ve güneyden birbirini izleyen avcı başkumandanları bulunduğu halde gökyüzünün karardığı bir dakikada ve buna karşılık düşman ordusunun diğer fırkaları da kuşatma çevresini hatlarımızın guruba yaklaşan beyaz bayrak çekmeye mecbur Türk süngüleri düşman dolu o içine düşürüldüğü felaketin dehşeti daraltıyordu. Bunları görüyordum. güneşin son ışınlarıyla parlayan olmuşlardır. beni çok etkiledi. O karşıki sırtların sırta hücum ettiler. Artık karşımda Süvari kolordumuzun daha batıdan süngüleri her an daha ileride gerilerindeki bütün vadiler, bütün düşmanın arkasını kesmek üzere bir ordu, bir kuvvet kalmamıştı. Kırık Kağnı Arabası görülüyordu. Düşman mevzilerini dereler, bütün korunaklı ve gizli bulunduğunu, bana haber getiren Tamamen yok olmuş, perişan bir Efendiler, ağustosun 31. günü saran bir daire üzerinde konum yerler, terk edilmiş toplarla, süvari subayı söylemişti. kılıç artığı kitlesi bulunuyordu. almış olan bataryalarımızın yaklaşık olarak öğlen idi ki yine otomobillerle ve sonsuz araç gereç ve Kendilerinin dediği gibi, çok korkan kesintisiz ve amansız ateşleri, bu Çalköy’de yıkık bir evin avlusu Kıyamet Kopmak Üzere malzeme ile ve bütün bu fark edilmiş ve titreyen, şekilsiz bir kitle, acayip düşman mevziini içinde barınılmaz içinde İsmet Paşa ve Fevzi Paşa ile malların arasında, yığınlar oluşturan Arkadaşlar, saatler ilerledikçe bir alaşım halinde kaçış için çıkış bir cehennem haline getiriyordu. buluştuk. Kırık kağnı arabalarının ölülerle, toplanıp karargâhımıza gözlerimin önünde gelişen manzara arıyordu. Artık gecenin koyulaşan Güneş batıya yaklaştıkça, ateşli, döşeme ve oklarına ilişerek bundan şu idi: Düşman başkumandanının yönlendirilmiş bulunan sürü sürü karanlığı, sonuçları gözle görmek kanlı ve ölümlü bir kıyametin sonraki durumu değerlendirdik. şu karşıki tepede son gayretiyle esir kafileleri ile gerçekten bir için güneşin tekrar doğudan kopmak üzere olduğu bütün Kazandığımız meydan savaşının çırpındığını görüyor gibiydim. kıyamet gününü andırıyordu. doğmasını beklemeyi zorunlu Bütün düşman mevzilerinde büyük ruhlarda hissediliyordu. Bir an Bu dar ateş ve hücum çemberinden bütün savaşı sona erdirebilecek bir heyecan ve yürek çarpıntısı sonra dünyada büyük bir yıkım kılıyordu. o an için kurtulabilenler birkaç büyüklük ve önemde