Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
22 MAYIS 2023 PAZARTESİ
6 HABER
Seçimden sonra(1)
Hizbullahçılar,
patatesi inceleyip alamayan yurttaş.
iktidarın küçük
vicdanı ve Kürtleri
kırdırma aracı
Seçim analizi-4
eçimin birinci perdesi
ürkiye’yi kana bulayan domuz
kapandı. Siyaset bağcı Hizbullah’ın devamı,
Tparçası, iz sürücüsü HÜDA PAR’ı
Sbilimciler ve anketlerle
kanatları altına alarak parlamentoya
tahmin yapanların günü
sokan RTE’nin 150 bin oya ihtiyacı mı
başladı. Uzmanlık alanlarına
vardı? Üstüne üstlük, Hizbullahçıların
girmeyelim. Ekonomide kalalım.
en büyük ideolojik düşmanı olan ve
olması gereken MHP’ye rağmen ona
Halk ekonomiden
HÜDA PAR’ı yutkundurarak...
anlıyor mu?
Peki bu nasıl gerçekleşti? RTE
ile Bahçeli ikili buluşmalarında,
Bu her seçimden sonra
Iphone’nun yeni modeli
ittifaklarına domuz bağcıları almadan
gündemde yer tutan sorudur.
için uzayan kuyruk.
bu konuyu görüştüler şüphesiz ki...
Bu seçimde daha da vurgulandı.
Ne konuştular sizce? Ben kestirimimi
Ekonomiden anlamak!
oldu. Dolar bolluğu yılları ile “emerging market” olmasıyla tercihleri farklı olabilir.
söyleyeyim. Bahçeli’ye demiştir ki:
Nedir? Hangi ekonomi? Önce,
başlandı, şimdi dolar kıtlığı ekonomiyi anlamış oluyor.
İlgilenmiyoruz. Ekonomiyi
“Ya zaten etkisi ülke çapında küçük
unutmamak için bunun zeminini
vaktine gelindi. Bu “market” Meslektaşımız iktisatçıların ama Güneydoğu’da önemli bir güç.
anlamakta ortaklıklarıyla
Güneydoğu HDP’nin etkisi altında, bu
ve zamanını yazalım. Türkiye yeterince dolar üretemiyor ama çoğunluğu ekonomiyi
ilgiliyiz.) “Patates”le konuşanın
partinin İslamcılığı az veya yok, bize
2000’lerde dünya sermayesine hep daha çok dolara ihtiyacı döviz (dolar)-faiz ikilisiyle
ekonomi (nasıl olmalı?) üzerine
düşman, laik, PKK ile ilişkisi de var...
sıkıca eklemlendi ve böylece var. Dolar kıtlığı gitgide daha konuşuyorlar. Hareket ve
önerisi yok. Patatesle başı
HDP’nin etkisini dengeleyecek tek
onun terimleriyle bir “emerging çok artarak seçim yılına geldik. varış noktaları bu. Onlarla da
dertte, ötesini düşünemiyor.
güç bölgede HÜDA’cılar. HDP can
market” (dünya sermayesi Ve ekonomiden anlamak ne ise sınırlı değil. Ekonomiyi döviz/
düşmanları, birbirlerini öldürdüler.
“Iphone”la konuşan öneriye
için “yeni yetme bir piyasa”) merak ediyoruz. Konuşanlara faiz ikilisiyle konuşma inanışı
Evet Türk konusunda sorunları
gerek görmüyor. Çünkü “her
oldu. Ticaret zincirlerinin ve bakarak anlamaya çalışalım. yaygınlaşıyor ve bir bilgiçlik var ama HDP’nin Güneydoğu’da
şey iyi”. Dolar/faizle konuşan
egemenliği bizler için çok daha
finans piyasalarının bir yeni Bir insan “patates”i göstererek muhabbeti de yaratıyor.
iktisatçının (“iş dünyası”
tehlikeli; gerektiğinde onları birbirine
stajyer üyesi oldu. Başta bu konuşuyor. Ekonomiyi “Patates”le konuşan insan
sözcülerini de katalım) önerileri
kırdırırız, Abdülhamit’in o bölgede,
geliyor. Topraklarını ve doğasını anlamakta hareket noktası “Iphone”la konuşanla da bir
Ermeni tedhişçilerine karşı Sünni
özünde Merkez Bankası’na
dörtnala koşan inşaata açtı. bu. “Patates 20 lira. Para dil birliği kuramıyor, dolar/
İslamcı Kürtlerden kurduğu Hamidiye
(TCMB) çıkıyor: “Faiz politikası
Sanayi de “market”te bir rol aldı yetmiyor” diyor. Nedenini faiz konuşan iktisatçıyla
Alayları’nı düşün. HÜDA’cıların
(TCMB politika faizi) değişmeli
ama yeri Amerikan filmlerinin açıklayamıyor, kalıyor. İkinci da. “Iphone”la konuşanın,
üstesinden nasılsa istediğimiz zaman
ki tıkanmış olan ‘döviz damarı’
başında yazıldığı gibi, “also bir insan “Iphone”u göstererek aynı “emerging” bakışını geliriz...”
açılabilsin! Gerisini piyasalar
starring” (o da oynuyor!) idi. konuşuyor. Hareket noktası bu. paylaştıkları için dolar/faizle
Kürt-İslam sentezi
“Emerging”ler “dolar” ile çalışır. “Her şey var, her şey iyi” diyor. konuşan iktisatçıyla ortak bir halleder!” Basitleştirilmiş bir
Türk-İslam sentezi 1970’lerde
“Dolarlaşma”lıdırlar. Öyle Söylemeyi bilmese de ülkenin dil birliği zemini var. (Siyasal özet oldu. Ama böyle.
sağ ideolojinin ülkeyi dönüştürme
aracı olarak ileri sürüldü. Merkez sağ
ideolojik partilerin ülkeyi çökertmeleri
sonucu, ülke RTE’cilere teslim edildi.
Türkiye’yi bir zamanlar 17 etnik gruba
Faiz sebep, enflasyon neticedir!
ayıran ve gerekirse Osmanlı zamanı
gibi eyaletlerle yönetilebileceğini
söyleyen RTE (önceki günkü Özdemir
iyaset mi ekonomiye göre “bol ve ucuz TL” senaryosu o
İnce’nin yazısı), aslında Osmanlıcılık
belirleniyor, yoksa ekonomi pilot proje ile oradan başlıyor.
politikasını yürürlüğe koydu, MHP’yi
Smi siyasete göre belirleniyor? Elbette, ilgililerin işin özünü
de peşine takarak...
Ne zaman hangisi? Son 20 yıla doğru anlaması için “yeni
19 Mayıs’ta dünkü Meclis başkanı
bakarak buna dilerseniz “iki bolluk” senaryosunun en yetkili
şahıs, Atatürk’ün adını anmadı. Sanki
19 Mayıs sıradan bir gün; kurtuluş ve
bolluğun öyküsü” de diyebiliriz. ağızdan açıklanması, yani
kuruluşun ilk adımının atıldığı zaman.
Ünlü eser “İki Şehrin Hikâyesi”, “doktrinleşmesi” lazım. O da 15
Yani Gençlik Bayramı olmanın çok
biliyoruz, Fransız Devrimi’nin Mayıs 2018’de seçimden bir hafta
ötesinde bir anlamı var. Diyanet İşleri
bir öyküsüdür. Bizim son 20 önce CNN Türk’te duyulacaktır:
Başkanlığı’ndaki şahıs ise hiç anmıyor
yılın “iki bolluğu” ise buradaki “Faiz sebep, enflasyon neticedir!”
(zerre anmasını istediğimden değil, bir
karşıdevrimin bir öyküsü. Meslektaşlarımız
düşmanlık saptaması olarak...).
2002’den başlayarak Türkiye’ye dayanamadılar, hemen bunun
İkili sarmalın ağı
dolar yağdı. Dolar girişleri tüm iktisat kavramlarını tersine
Atatürk Cumhuriyetini reklam arası
enflasyonu düşürdü. İthalatı çevirdiğini yüksek sesle, uzun
olarak kabul eden RTE, bir zamanlar
patlattı. Doları 2005’te 1.32 uzun söylediler. Şimdi, aradan beş
dediği gibi, son durağa geldiğini
TL yaptı. İthal mallar yerli yıl geçtikten sonra sıra TCMB’ye
Kaynak: Değerli iktisatçı Hakan Özyıldız’ın t CMB kredi verileri üzerindeki KGF
anladığı demokrasi tramvayından indi.
ürünlerden daha ucuz oldu. geldi. 2021 Eylül’ünden sonra,
etkisi berraktır. COVID’de t CMB ve kamu bankaları koşmuşlardı. 2021’de koşu
Meclis’e soktuğu Hizbullahçılardan
Ekonomi hızlandı. Bir “yapay bu kez TCMB’nin doğrudan “doktrin”le hızlanıyor. KKM ile biraz yavaşlıyor. 2022 ile gaz pedalına 2023
yararlanacağı özelliği, HDP düşmanlığı
seçimi için basılıyor. İnişler ve çıkışlarda yabancı ortaklı bankalar çok aktiftir.
bolluk” dönemi yaşandı. “Ucuz “politika faizi ile havai fişek” atıp
değil sadece.
“Özel”ler de ayak uyduruyor. İktisatçı için soru: para kimin için yaratılıyor?
dolar” dönemi. Yeni kurulmuş TL ile “ucuz para” politikasının Bu Hizbullahçı güruh, aynı zamanda
Atatürk, Cumhuriyet, laiklik düşmanı
AKP, 3 Kasım 2002’deki yüzde (ve böylece tırmanan enflasyon
sürdürmek zorundadır. Böyle “en yetkili ağız” 2021’in aralık
ve tabii ki tüm köktendinciler,
34’lük oyunu, 22 Temmuz ile sermaye sınıfına büyük
bakıyor. Kurduğu “sermaye ayında üzerinde dura dura
Talibancılar, İran’ın sarıklıları gibi kadın
2007’de 46.7’ye yükseltti. kaynak aktarma senaryosunun)
zincirleri” bunu şart kılıyor. “doktrini” tekrarladı: “Faiz
düşmanı da... Şeriatçı... Anayasayı
(CHP yüzde 19.8’den 20.8’e başladığını duyurmasından
Şimdiki bolluğun “para”sı sebep, enflasyon neticedir!”
reddediyor. Kadınlar onların köleleri...
gelmişti.) 2010’a gelince, dolar ve bir buçuk yıl bunun içinde
sadece TL olmuştur. “Ucuz TL” Siyasal ironi yapıyordu: (Düşük)
AKP liderinin açıkça net olarak dile
1.48 idi. “Market”leşen ekonomi yaşadıktan sonra ne konuşalım?
(TCMB’nin bilançosu, rezervleri faizin sebep, enflasyonun sonuç getiremediği gerçekleri, Hizbullahçılar
“dolarlaşma”da mesafe almıştı. Teori mi, pratik mi? Pratikse, çok açık dile getiriyorlar.
ve bütçenin açığı ne olursa olduğu zaten yaşanıyordu. Adeta
Bu ikili sarmal, biri iktidarda, diğeri
Dolarsız olamıyordu. Bu ekonomi öncelikle siyasetinkini mi,
olsun) resmi sözcülerin “yeni meslektaşlarımıza “Siz siyasetten
küçük ama iktidar liderinin vicdanının
2010’da artık kendi seçmenini ekonomininkini mi?
ekonomi modeli”nin eksenidir. anlamıyorsunuz ki iktisattan
birçok yönünü de temsil ediyor.
de her kademede siyasal Öncelikle siyasetinkini. Çünkü
Seçime kadar değişmeyecektir. anlayasınız!” diyordu. 2007’nin
Türkiye bir kıskaca alınıyor. Daha
militanlarını da yaratmıştı, unutmayalım, artık dolar kıtlığı
Ve değişmedi. TCMB’nin politika “ucuz dolarla seçim kazanma”
büyük toplumsal çatışmalar gündeme
yaratabileceğini vaat ediyordu. dönemindeyiz. Ve ekonomi
faizi enflasyon tırmandıkça, tablosundan 2023’ün “ucuz TL
sokulabilir. RTE’yi iktidara taşıyan,
(2011 seçiminden sonra, (“dengeleri” tutsun ya da
siyasetin senaryosuyla bütünlük ile seçim kazanma” tablosuna küçük ama yaptığıyla en büyük ortak
altyapıdan sorumlu bakan tutmasın) siyasetin şablonu ne ise bu ikili sarmalın katalizörü.
içinde, indirildikçe indirildi. geçilince “ekonomiden anlamak”
***
“Önümüzdeki dönem 500 milyar olacaksa, buna göre işleyecektir!
Meslektaşlarımızın “İktisat konusu biraz daha çetrefil hal
1- TİP’in açıkladığı sandıktaki torba
dolarlık inşaat yapacağız!” İktidar kendini bir “bolluk”la
bilmiyor!” muamelesi yaptıkları alıyor.
oylar ve seçmen kütüklerinin bu
diyordu. Dolarlı ve inşaatlı
açıdan gözden geçirilip incelenmesi
ufuklar.)
şart... Komplo mu değil mi belli değil.
Son bir buçuk meselesine iyice
Yukarıda vurguladım,
2- Ülkeye kurulan bu kumpas
yılın “Faiz sebep, yaklaşabiliriz.
‘Mar Ket’, Swap, CDS
dolarlaşıyor, fakat kendisi yeterli
bozulmalı... Hiç kimse oy vermemezlik
enflasyon netice” (Banka kârlarının
dolar üretemiyor. (Nedenlerine edemez...
fiyatlarının artış hızlarını etkiledi,
senaryosu 2022’de yüzde
bugün girmeyelim.) 2015-
sürükledi. Seçmen davranışını
süresince meslektaşlarımız 400 artışının şirket kârlarındaki
2016’ya gelince ufukta kara da etkiledi mi? Elimizde bir ölçü
“swap”ın ve “CDS primi”nin yine yüksek artışı geride bıraktığını
yok. Son bir buçuk, iki yılda en
bulutlar belirdi. Birinci bolluk allamesi oldular. (Bunlara da sermayenin mutluluk tablosunu
Çerkes sürgününün
hızla koşanlar çeşitli “varlıklar”,
girmeyelim.) O arada ekonomide eksik bırakmamak için kaydetmek
dönemi kapanıyordu. 2007’de
gayrimenkul, konut fiyatları
“bölüşüm”ü hallaç pamuğu gibi gerekir.)
dolar bolluğu iktidara şekil
acısı hâlâ taptaze
oldu. Koşuya önce başladılar ve
atan çarpıcı seyirler oldu. Maliye’nin TÜFE’yi de küçümsemeyelim. O
vermişti. O bolluk bir daha
en hızlı onlar koştular. (Otoları
yetkilisi Nebati Bey, 2021 Eylül’ünde da hızlı koştu. Ama “durduğu yerde Çarl IK Rusya’sının, stratejik açıdan önemli
olamazsa ne olacak? İktidar
saymıyorum) Sonra BİST
başlatılan “ucuz TL-enflasyon” zenginleşme”yi yaratan “varlıklar”ın gördüğü Kafkaslardan Çerkes halkını sürgün
sona mı erecek? (Not: Sermaye
(borsa) geliyor. Dünyanın tüm
senaryosunu açıklarken açık ve kârların gerisinden geliyor. etmesinin üzerinden 159 yıl geçti.
sınıfı, öncelikle ticaret-siyaset
borsalarının sürekli düştüğü o
sözlülükle “Bu modelimiz emekçiler Ücretler ayarlanırken TÜFE’ye Rusya’nın Karadeniz sahiline inme
zincirlerini ören ticaret ve kısmen
dönemde (Arjantin’le birlikte)
için değil” demişti! Son iki yılda bakılıyor ama onlar TÜFE’ye zaten politikasının gereği olarak Kuzey Kafkasya’yı
de finans sermayesi buna hazır
yüzde ortalama 150’lik hızla
“toplam hasıla”da (GSYİH) emeğin yetişemezler. Emek kemer sıkarak ele geçirme amacıyla 1556’dan itibaren
ve razı mı?) Çare ikinci “bolluk”
koştu. Bu “ucuz para”yı alarak
payında keskin düşüş bunu gösterdi. tanımlanır. Çünkü kaynak aktarmak başlattığı Kafkas-Rus Çarlığı savaşı 308 yıl
dönemini açabilmektedir: “servete doğru büyük hızla koşu”
Emek, sermaye sınıfına (mutaden) ona düşer. Emek “Para kimin için sürdü. 21 Mayıs 1864’ten itibaren 1.5 milyona
idi. Üretime doğru koşu değildi.
TL’yi “bollaştırarak” iktidarın kaynak aktarıyor. yaratılır” sorusunu bilmez, sormaz. yakın Çerkes, dünyanın çeşitli bölgelerine
Üretimi artırıcı bir etkisi varsa da
Ama iş bundan ibaret değil. İşin Yine öyle oldu. Bakıyorum, 2018’de sürgün edildi. Türkiye’deki Çerkesler her
tazelenmesi. Kaynak elbette
çok zayıf ve dolaylı idi. Havadan
özü, enflasyonun tüm dişlileri Cumhuriyet’te Mustafa Çakır yıl tarihe kara leke olarak geçen Çerkes
önce Hazine’dedir: İcadın adı
“rantiye” olmanın kapitalizme özgü
en keskin biçimde çalışınca neler bir röportaj yapıp bir de manşet sürgününü, gözyaşlarıyla anıyor. Çerkesler,
kredi garanti fonu (KGF). Tarih
koşusuydu. Bu zenginleşmenin
oluyor? Galiba ana soru burada. koymuş: “Halk kemerleri sıkacak.” deniz kenarında “Nart ateşi” yakıp “mezar
2017. Çünkü 2018 yazında
ticaret-finans-siyaset zincirleri
Meslektaşlarımız henüz (bildiğim Bugün “patates”le konuşan insanı taşı nöbeti” tuttuğu anma törenleri, “Sürgün
seçim var. Kullandırılan kaynak
içinde iktidara destek getirici
kadarıyla) üzerinde çalışmadılar görmüş sanki. Faiz düşük de Andı” okunmasıyla tamamlanıyor.
10 milyar TL’den birden 214
katkısı ise azımsanamaz. “Doktrin”i
ama Türkiye kapitalizminde son bir olsa (ucuz para), yüksek de olsa CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu,
milyara çıkacak! Siyasete oy
“Düşük faiz=ucuz para sebep,
buçuk, iki yılda “varlık enflasyonu” (pahalı para) bu manşet değişmez. Çerkes sürgününün yıldönümünde bir mesaj
olarak dönmek üzere sermaye
zenginleşme sonuç” diye okursak
öteki “fiyatların koşuları”nı geride Kardeşim Mustafa, aynı manşeti yayımladı. Kılıçdaroğlu’nun paylaşımı şöyle:
“zincirleri”ne kredilenmiştir.
son iki yıldaki ekonomiyi anlama
bıraktı. Bırakırken mal ve hizmet kullanabilirsin, eskimez. “Türkiye’yi kendine vatan edinen
2021 sonbaharında başlatılan
kardeşlerimizin acısı bizim acımız, kayıpları
bizim kaybımızdır.”