Katalog

? ? gorus@cumhuriyet.com.tr 16 MAYIS 2023 SALI 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Nisan 1960 yılında uygulamaya koyduğu Tahkikat Encümeni CUMHURIYETIN ile bir “Sivil Darbe” gerçekleştirerek Tek Parti Rejimi’ne benzetti! Demokrat Parti’nin yanlışlarını engellemek Demokrasi ve ülkeyi gerçek bir 100. yılı ve Aydınlanma Demokratik, Laik ve mücadelesi zor Sosyal Hukuk Devleti’ne dönüştürmek için kabul ve uzundur edilen 1961 Anayasası, MUSTAFA GÜNAY 12 Mart 1971 ve 12 Eylül SK Başkanı kesin 1980 askeri darbeleriyle YDINLANMANIN olmayan 14 Mayıs ortadan kaldırıldı... Y2023 seçim sonuçlarını ne olduğu hakkında Ve Türkiye önce AKP/ açıkladı: Abugüne kadar çeşitli Erdoğan iktidarına, sonra Erdoğan: Yüzde 49.51 da bu iktidarın zorlamasıyla tanımlar ve yorumlar Kılıçdaroğlu: Yüzde 44.88 yapılan sözde 16 Nisan yapılmıştır. Kant’a göre; Sinan Oğan: Yüzde 5.17 2017 Halkoylamasıyla Aydınlanma, insanın kendi Muharrem İnce: Yüzde kabul edilen “yamalı bohça” suçuyla düştüğü bir ergin 0.44 niteliğindeki bir Anayasa’ya ve Bu sonuçlar, Parlamenter olmama durumundan “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Demokratik Rejimi yok eden kurtulmasıdır. Kurtuluş Sistemi” dedikleri, siyaset ve onun yerine siyasal bilim bilimi literatüründe Neo- için, kişinin kendi aklını literatüründe “Neo-Patrimonyal Patrimonyal Sultanizm denilen herhangi bir otoriteye, Sultanizm” denilen “Şahsım ucube bir “Şahsım Devleti”ne vasiye bağlı olmadan Devleti Rejimi”ni kuran mahkûm edildi. özgürce kullanması, Erdoğan’ın, seçimin ilk turunu Erdoğan/AKP iktidarı, 20 kazanamadığını gösteriyordu. aklını kamusal alanda yıl boyunca, bütün gücüyle, Ama ne yazık ki Demokratik özgürce kullanma cesareti mali, ekonomik, siyasal, İttifak da bu seçimi birinci toplumsal, kültürel ve eğitimsel göstermesi gerekir. turda kazanamadı. politikalarla din ve mezhep Akıl, cesaret, eleştiri, Buna karşılık, Milliyetçi kimliğinin istismarına dayanan, ve bilimin belirleyici Aydınlanma bir süreç kalmıştır. Aydınlanmanın temel ideolojik çizgide, Atatürkçü Demokratik Cumhuriyet karşıtı olmasıdır. Aydınlanmacı olarak görülebilir. Her Bugünlerde bunun unsurlarıdır. izlenimleri de çağrıştıran bir politika izledi ve Atatürk’ün düşünceyle birlikte dünyevi ne kadar 18. yüzyıl, acılarını, sıkıntılarını bir propaganda izleyen Aydınlanma için aklını kurduğu Cumhuriyetin Aydınlanma çağı olarak yoğun biçimde yaşıyoruz. bir toplumsal yaşam ve partilerin kurdukları ATA temellerini erozyona uğrattı... kullanmak, eleştiri ve görülse de aydınlanma Bu nedenle yeni bir İttifakı’nın lideri Sinan Oğan, kültür, dine ve dinsel Bütün seçimleri kendi lehine sorgulamayla kendi yüzde 5.17 ile belirleyici bir belli bir dönemle ve aydınlanmaya, yeniden yapılan haksız, hukuksuz kurumların belirleyiciliğine varoluşunun anlamını orana erişti. ve adaletsiz kampanya ve toplumla sınırlı değildir. aydınlanmacılığa ihtiyacımız dayanan geleneksel temellendirmek, dinsel Şimdi sıra, 28 Mayıs uygulamalarla yönetti ve 7 Aydınlanmanın güçlü var. Aydınlanmanın kültürü dönüşüme uğratır. dogmaları reddetmek günü yapılacak olan ikinci Haziran 2015 hariç, hepsini olduğu, yoğunlaştığı çağdaşlıkla, uygarlıkla Demokrasi, temel insan tur seçimlerinin olası gerekir. Aydınlanma; doğa kazandı. dönemlerle zayıfladığı ve bağını yeniden güçlü hak ve özgürlükleri gelişir. sonuçlarının tartışılmasına Bu açıdan, kazanamadığı ve toplum olaylarının engellendiği dönemleri biçimde kurmamız gelmiştir. bu 14 Mayıs 2023 seçimleri, Aydınlanmacılık, aklın açıklanmasında, kültürün HHH birbirinden ayırmak kolay gereken tarihsel bir zaman Erdoğan/AKP iktidarının ilk eleştirisini de içerir. şekillenmesinde aklın Dünyada demokrasi çok net yenilgisini de vurguluyor. değildir. Aydınlanma, sürüp kesitinde yaşıyoruz. zor, çok uzun zaman alarak HHH giden, geçmişten geleceğe Geçmişe ve geleceğe ilişkin aşağıdan yukarı doğru Şimdi sorular şunlar: süren bir anlayış ve yaklaşım sorumluluklarımız çok mücadelelerle kuruldu... 1) Erdoğan/AKP iktidarı olarak karşımıza çıkar. fazla. Aydınlanmacı bir Çok kan ve gözyaşı döküldü. bütün siyasal ve ekonomik Bosna-Hersek’te dozu Bizde Cumhuriyetin tarih ve kültür bilinciyle, Türkiye’de Demokrasi, başarısızlıklarına ve Mustafa Kemal Atatürk’ün kuruluş felsefesi, yaşadığımız sosyal- Demokratik Cumhuriyet kazandığı Kurtuluş Rejiminin altını oymasına Aydınlanmaya dayanır. politik deneyimlerimizin azalmayan gerginlik Savaşı’ndaki kan ve gözyaşı rağmen hâlâ seçmenlerin Kuruluş ve gelişme bilgisiyle geleceğe ilişkin ile kurulan Cumhuriyet rejimi yarısına yakın bir desteği nasıl dönemlerinde Cumhuriyet, amaçlarımızla, olanaklarımız sayesinde... sağladı? eğitimde, kültürde, hukukta arasındaki ilişkiyi kurmamız İsmet İnönü’nün kararıyla... 2) Demokratik İttifak niçin DOÇ. DR. GÖKTÜRK TÜYSÜZOĞLU AB’ye aday ülke statüsünü ve daha pek çok alanda gerek. Cumhuriyetin Ne kan ne de gözyaşı birinci turda kazanamadı? resmen elde etmiş bulunan dökülerek... Hangi hatalar yapıldı? Giresun Üniversitesi Uluslararası aydınlanma yolunu açmıştır. kurumlarının, değerlerinin Bosna-Hersek’teki iç Çok Partili Rejime barış 3) Sinan Oğan’ın yüzde İlişkiler Bölümü. Ancak 1940’lı yıllardan varlığı ve gelişimi de ancak içinde geçilerek... siyasal gerginlik bir 5.17 oranı ikinci turda ne itibaren aydınlanmadan, Aydınlanma felsefesiyle, osna-Hersek’i oluşturan Yukarıdan aşağıya doğru yönde etki yapar? Hangi türlü sona ermiyor. aydınlanmacılıktan giderek aydınlanmacılıkla mümkün. kurulmak istendi... ittifaka destek vermesi B2 federe entiteden Dayton Antlaşması’nın uzaklaşılmıştır. Dinci, Cumhuriyetin yüzüncü Ve hâlâ kurulamadı! beklenir? Propagandaları nasıl biri olan Bosna-Hersek ortaya koyduğu idari/ gelenekçi anlayışların yılında aydınlanma yolunda HHH etkileyecektir? Federasyonu’nda (diğeri de siyasal düzenlemelerle Ne yazık ki İsmet İnönü’nün 4) Ülkemizde hiçbir siyasette güçlenmesi, nerede olduğumuzu, neler Bosna Sırp Cumhuriyeti) yakından ilgili olan bu kararıyla beş yıl içinde zaman Demokratik Rejim Cumhuriyetin temel yapmamız gerektiğini hükümetin bir türlü geçilen Çok Partili Rejim, durum, aslında, Bosnalı kurulamayacak mıdır? Türkiye değerlerinden ve düşünmek de bugünden kurulamaması üzerine bir türlü Demokratik Rejim’e Demokratik Cumhuriyete Hırvatlar ve Boşnaklar aydınlanmacılıktan geleceğe yönelik bir evrimleşemedi... layık olmayan ilkel bir toplum (Ekim 2022’deki seçimden arasında federasyon uzaklaşılmasının yolunu sorumluluk ve görevdir. Çünkü Demokrat Parti, mudur? Yoksa Demokrasi beri) BM Yüksek Temsilcisi entitesinde yaşanan bu açmıştır. Bazı kesimler Cumhuriyet, Batı dışı Çok Partili Rejim sayesinde mücadelesi ikinci turda veya Alman diplomat Christian sorundan ibaret değil. iktidara gelmiş olmasına ikinci turda olmazsa da toplumsal uyanıştan, toplum ve kültürlerde, Schmidt, Bonn Yetkileri’ni Bosna Sırp Cumhuriyeti karşın, bu rejimi gerçek ileride bir gün, mutlaka zafere kültürel aydınlanmadan özellikle de İslamiyetin kullanarak yeni hükümeti bir Demokratik Rejim’e ulaşacak mıdır? entitesinin lideri Milorad korkmuş, çağdaşlaşma çoğunlukla benimsendiği bir “dayattı”. Böylece SDA dönüştüremedi... 28 Mayıs gününe kadar, Dodik geçtiğimiz günlerde girişimlerinin önünü toplumda, aydınlanmanın Tam tersine, on yıl boyunca siyasal olayları da izleyerek (Demokratik Eylem Partisi) entitenin Sırbistan’la kesmeye çalışmışlardır. mümkün olduğunu ortaya yaptığı Antidemokratik bu soruların yanıtlarını ile Sosyalist Parti (SDP) birleşebileceğine ilişkin Aydınlanmamız yarım koymuştur. uygulamalarla ve 28 arayacağız. ve Hırvatların ülkedeki bir açıklamada bulundu. en önemli temsilcisi Özellikle Ukrayna’daki olarak bilinen HDZ BIH kriz sonrası bu söyleme (Hırvat Demokrat Birliği- başvurma sıklığı arttı. Bosna Hersek) arasındaki Entitedeki taşınmaz kamu hükümet krizi sona ermiş ABD, hangi Müslüman mallarının Bosna-Hersek oldu. federal hükümetine değil Entitede yeni hükümeti entitelere ait olduğu görüşü SDP ve HDZ BIH’in ekseninde, Dodik’in, liderliğinde irili ufaklı merkezi hükümetle ve Boşnak ve Hırvat partileri anayasa mahkemesiyle ülkeyi destekledi kurmuş oldu. Hükümette arasındaki gerginliğin dozu Boşnakların en büyük partisi hiç azalmıyor. Bu hususta SDA (Bakir Izetbegovic’in Cristopher’in imzası vardı Necdet Sezer tarafından Bosnalı Hırvatlardan DR. GIRAYALP KARAKUŞ partisi) ise bulunmuyor. ve sonuç olarak şöyle Anayasa Mahkemesi da destek istedi ancak Böylece Alman diplomat ; Batı deniyordu: “Refah Partisi üyeliğine atanan laik Schmidt’in Bonn Yetkileri’ni Schmidt ikinci kez Bonn ABDAvrupa’da seçimlerden eskisinden üyeler, nasıl oldu da AKP kullanmasıyla Hırvatların Yetkileri’ne başvurmuş yükselen komünist daha güçlü çıkacaktır.” kapatılmasın diye oy taleplerinin yerine geliyor oldu. Bu yetkiye ilk kez akımları yenilgiye Bu çıkarım, 28 Şubat verdiler? ABD bu kararın olması sonrasında Dodik, Ekim 2022’de yapılan uğratmak için, sivil süreciyle birlikte Siyasal alınmasında önemli bir rol onlardan istediği desteği de seçimlerin ardından, Bosna- toplum kuruluşlarını İslamın yükselişinin oynamış mıydı? alamadı. Dodik, Kosova’da Hersek Federasyonu’ndaki harekete geçirmişti. Kamu bir ABD komplosu olup Türkiye’nin düşünsel Ohri Süreci çerçevesinde seçim yasasında yapılan diplomasisine önem verdi. olmadığı sorusunu dünyasında ajite edilmiş yaşanan Belgrad-Priştine düzenleme esnasında Antikomünist olmak, ABD gündeme getirmektedir. milliyetçi Türk yönetici gerginliği ekseninde Beyaz Saray başvurmuştu. Yine SDA yardımı almak için ön şart 2002’nin ağustos veya İslamcı ideolojiye Sırbistan’dan söylem ve HDZ BIH arasında haline getirildi. Komünist ayında Ankara’da inanmış kişilerde bazında da olsa destek yaşanan bu anlaşmazlık, olmayan yatırımcılara ABD’li yetkililerin bir komplo zihniyeti alabileceğini umuyor aslında Bosnalı Hırvatların destek sağlandı. ABD katıldığı bir resepsiyon mevcuttur. Bunun en açık olmalı. Fakat Sırbistan federasyondaki siyasal elçileri üzerinden verildi ve ABD’nin örneği Gezi olaylarında Devlet Başkanı Aleksandar ve hukuki etkilerini propaganda yapıldı. Türkiye topraklarını yaşandı. Bu olay, dış Vucic’in Bosna Sırp ya da görünürlüklerini Düzen partilerine paralar kullanarak Irak’a güçlere, örneğin THY’nin Cumhuriyeti’nin ayrılıp artırmak amacıyla talep aktarıldı. Antikomünist saldırması konuşuldu. Alman havayolu şirketi Sırbistan’la birleşmesine şu ettikleri seçim yasası çetelere ve güvenlik Başbakan Bülent Ecevit Lufthansa’nın pazar konjonktürde onay vermesi reformu hususunda birimlerine, para ve silah ABD’nin dayatmalarına payını azaltmasından mümkün değil. Zira Belgrad, Boşnaklarla (özellikle SDA başta olmak üzere her direniyordu. Oradaki rahatsız olan Almanya’ya AB üyeliği için Kosova’yla ile) anlaşamamalarından türlü yardım yapıldı. ABD istihbarat görevlisi ve faiz lobilerine bağlandı. müzakere yürütmeyi bile kaynaklanıyordu. Schmidt’in Peki, AKP bu yolun ağzından şunu kaçırıdı: Daha sonra FETÖ de buna göze almış durumda. Dış yaptığı değişiklik Bosnalı dışından ilerleyerek nasıl “Ecevit diye biri eklendi. politikada pragmatizm Hırvatların görünürlüğünü yükseldi? yok.” Aslında olanlar AKP-Batı-ABD Vucic’in en önemli özelliği. ve etkisini artırmalarıyla ABD Dışişleri, 30 açıktı. Bağımsızlıkçı işbirliği, 2011 yılına Dodik’in bu tavrı ve Bosna- sonuçlanmıştı. Şimdi Ekim 1996’da Ankara Ecevit’in yerine, ABD dek sürmüştü. Taner Hersek’teki gerginliğin bir kez daha bu yetkinin Büyükelçiliği’ne emperyalizmiyle Timur’un da ifadesiyle, Belgrad ve Vucic’ten çok kullanılmasıyla içinde gönderdiği belgede, işbirliğine girecek 2010 referandumuyla Rusya’nın işine geldiği SDA’nın olmadığı bir hükümeti devirmeye bir hükümet ülkeyi birlikte AKP “yenilmezlik de bir sır değil. Zira hükümetin kurulması yönelik girişimlerden yönetecekti. O hükümet yanılgısına” kapıldı. Balkanlar’daki gerginlik özellikle bu partide ve bahsediyordu. Belge AKP idi. AKP’nin, İhvancı-İslamcı dikkatlerin Ukrayna’dan Boşnaklarda tepki yaratmış ulusal güvenlik belgesiydi. 2008’de, “AKP’yi çizgiye kaymasıyla bu bölgeye yönelmesini de durumda. Belgede dönemin ABD kapatma davasında” birlikte de Batı ve ABD’yle sağlayabilecektir. Dışişleri Bakanı Warren Cumhurbaşkanı Ahmet bağı koptu.