Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 19 MART 2023 PAZAR9 Depremzede terziler, Los Chullos markası altında bir araya geldi, sipariş bekliyorlar Yıkımdan ‘umut’ çıktı İzmir İktisat Kahramanmaraş’tan göçmek istemediklerini belirten Kongresi depremzede girişimciler şu çağrıyı yaptı: “Nakit para veya gıda istemiyoruz, üretelim ayakta kalalım istiyoruz.” urtuluş Savaşı’na bütün Anadolu’yu örgütleyerek başlayan Mustafa epremin yaraları kendi markamızı kurduk. Kemal Atatürk, zaferden hemen K sarılmaya çalışılırken Bugün 11 atölye var. Ama iş sonra, daha Lozan Barış Anlaşması Detkilenen şehirlerin olursa gelecek olan 4-5 atölye imzalanmamış ve Cumhuriyet ilan terk edilmesi ise herkesi daha bizden haber bekliyor.” edilmemişken İzmir İktisat Kongresi’ni (17 Şubat- 4 Mart 1923) topluyor. korkutuyor. Resmi verilere Yaptıkları hesaba göre Ali cAn Kongreye katılan her kesimden 1135 polat göre 11 il arasında sadece toplamda 50 bin sipariş delege, iki hafta boyunca, Türkiye’nin Kahramanmaraş’tan 500 bin alırlarsa bir araya geldikleri harap olmuş ekonomisinin kendi kişinin ayrıldığı tahmin ediliyor. grubun maddi hasarını karşılamış ayakları üzerinde nasıl kalkınabileceğini Bu durum bölgedeki ekonomiyi de ve yeniden kendi ayakları üzerinde tartışıyorlar. Çünkü Cumhuriyeti olumsuz etkiliyor. Büyük üreticiler durmalarını sağlamış olacaklarını kuran kadrolar, ekonomik bağımsızlık Girişimcilerin hikâye ve koleksiyonlarına “www.loschullos.com” adresinden ulaşılabiliyor. güçlü maddi yapıları ve ilişkileriyle belirten Çullu, ayrıca tasarımlarıyla sağlanamadan, siyasi ve askeri zaferlerin sürekli olamayacağının bilinci yeniden ayağa kalkarken küçük ilgili de şu duygusal örneği verdi: içindeydiler. üreticiler için her şey yeni başlıyor. Bu kongrede Türkiye milli iktisat ‘Alfa’ tişört oldu Bu durumun farkında olan politikasını benimseyerek; milli “Kahramanmaraş’ta birçok Kahramanmaraşlı küçük ölçekli burjuvazinin yaratılması, tarımın enkazda çalışan jandarma hazır giyimciler bir araya gelerek güçlendirilmesi ve “özel sektörün arama kurtarma köpeği Alfa’nın yeni bir marka oluşturdu. öncülüğünde serbest piyasa ekonomisi” da aralarında olduğu birçok Depremde atölye ve makineleri tercihlerinde bulunuluyor. Ancak bu özgün tişört tasarımımız var. Bu kazandıklarıyla hayatlarını kararın bir yandan da devam etmekte ağır hasar alan 11 terzi, olan Lozan barış görüşmelerine köpek bizzat arkadaşlarımızın geçindirsinler. İnsanlarımız oluşturdukları “Los Chullos” Girişimlere uzun katılan İtilaf Devletleri’ne, Türkiye’nin ailelerimizin bulunduğu buradan göçsün istemiyoruz. Biz markası ile yeniden ayağa Sovyetler Birliği’ndeki ideolojiye yakın enkazlarda hayat kurtardı.” nakit para veya gıda istemiyoruz, vadeli teşvik şart kalkmak, şehirdeki istihdamı durmayacağına ilişkin bir mesaj olduğu Markanın ortaklarından olan üretelim ayakta kalalım istiyoruz.” korumak istiyor. Markanın fikir Gİr İşİmc İlere destek veren da anlaşılıyor. Nitekim daha sonraları, Melih Mutlu Eroğlu ise 25 yıldır Girişimci grubun arasında Türkiye esnaf ve Sanatkârları babası olan ve İstanbul’da yaşayan özel sektörün yetersiz kaldığı görülünce; bu işi yaptığını, depremden önce kadınlar da var. Satış Konfederasyonu Başkanı Bendevi Güven Cem Çullu, depremde anne ekonomi politikası, devletin öncülüğünde Palandöken, “Bunlar bölgenin eski atölyesinde 80 kişinin çalıştığını, mağazalarının yıkıldığını, planlamaya dayalı korumacı ve ve babasını kaybettikten sonra haline dönmesi için çok önemli. kalkınmacı karma bir modele evriliyor. bugün ise 25 çalışanla yeniden atölyenin ise sağlam olduğunu babasının atölyesini yaşatmak Benzer girişim çeşitlenmeli. Özel sektör ve devlet sanayisi biri birini üretim yaparak ayağa kalkmaya belirten bir kadın girişimci mevcut istiyor. Çullu başlattıkları girişimi Devletin de bu girişimlere, tamamlayacak şekilde tasarlanıyor. çalıştıklarını belirtti. Mutlu durumu şöyle anlattı: “Kadın şöyle anlattı: “Babam 40 yıldır makinede gümrük muafiyeti, Özellikle 1930-1939 yılları arasında Eroğlu sözlerini şöyle sürdürdü: çalışanlardan oluşan atölyemizi bu mesleği yapıyordu. Babamın elektrikte tarifesinde indirim, Türkiye ekonomisi, devlet kanalıyla milli “İnsanların cebinde paraları ayakta tutmak için gayret ediyoruz. uzun vadeli vergi muafiyetleri mirasını yaşatmak istiyordum ama sanayileşmesinde önemli aşamalar getirmesi gerekir. Ayrıca büyük yok. Onlar işbaşı yapana kadar Ama bu konuda yalnız bırakıldık. bu tek başına olmazdı. Bu nedenle kaydediyor. markaların da mağazalarında bu destek olmaya çalışıyoruz. Ama Malzemeye ulaşmak çok güç, babamın meslektaşlarının da üreticilerin ürünlerine yer vermesi Neoliberal politikalar istiyoruz ki işlerine dönsünler, destek bekliyoruz. Çünkü biz depremde aldığı hasarları bildiğim elzemdir” dedi. kimseye muhtaç olmadan kendi şehrin ayağa kalkmasını istiyoruz.” dönemi ve krizleri için onları bir araya getirdim ve Şimdi yüz yıl sonra Türkiye ekonomisi yine büyük bir çıkmazın eşiğinde ve İzmir İktisat Kongresi’ne atıfla İzmir’de “İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi” düzenleniyor. Fitch: enflasyon Bölgede kayıtdışı istihdam yüzde 39 Elbette Türkiye bugün içeride ve dışarıda farklı koşullar altında bulunuyor. STr ATejİ ve Bütçe Başkanlığı’nın istihdam ise 28.7 milyon. Bunun yukarı yönlü risk 24 Ocak 1980 kararlarıyla yürürlüğe güncel “İşgücü Piyasasındaki 8.3 milyonu kayıtdışı. Kayıtdışı konulan neoliberal ekonomi politikalarla Kre Dİ derecelendirme kuruluşu Gelişmelerin Makro Analizi” oranı yüzde 29. Türkiye geneli KİT’lerin özelleştirilmesi başlatılmış, Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi raporunda deprem bölgesine ayrı ile karşılaştırıldığında bölgedeki özel sektörün önündeki engeller notunu (B) ve görünümünü başlık açıldı. kayıtdışı istihdamın büyüklüğü kaldırılmış, devletin ekonomideki dengelenmesiyle birlikte, (negatif) değiştirmedi. Buna göre 11 ili kapsayan de daha net ortaya çıkıyor. rolünün azaltılması hedeflenmiştir. büyümenin 2023’te yüzde 2.5’e Değerlendirmeye göre enflasyon bölgede 2021 itibarıyla istihdamda Rapordaki şu vurgu da dikkat Küresel ekonomiyle entegrasyona ineceğini tahmin ediyor. Ekonomik beklentilerindeki yükseliş ve toplam 3.9 milyon kişi var. çekti: “11 ili etkileyen deprem gidilerek, sermaye hareketleri ve dış İşbirliği ve Kalkınma Örgütü TL’de daha fazla değer kaybı Bölgenin ülke istihdamındaki felaketinin başta kayıtdışı ticaret serbestleştirilmiştir. Ücretlerin (OECD) ise Türkiye ile ilgili bu yılki enflasyon üzerinde yukarı yönlü payı yüzde 13.3. Çalışanların 2.3 istihdam olmak üzere işgücü baskılanması gibi bütün kamusal mal büyüme tahminini yüzde 3’den risk oluşturuyor. Fitch ayrıca, milyonu kayıtlı. Buna karşın 1.5 piyasaları üzerinde etkilerinin ve hizmetler, çıkar ve maliyet temelinde yüzde 2.8’e düşürdü. OECD’nin depremlerinin ekonomik faaliyet milyon çalışan ise kayıtdışı. Bölge olması beklenmektedir.” Rapora piyasalaştırılmıştır. Bunun içindir ki 2023 yılı için manşet enflasyon üzerindeki olumsuz etkisinin genelinde kayıtdışı istihdam göre alınan önlemler ise istihdam neoliberal bakış açısıyla, ekonomide tahmini de yüzde 44.6’da sabit 14 Mayıs seçimleri öncesinde insanı odağa almak, etik ilkelere göre oranı yüzde 39’a ulaşıyor. kaybını sınırlayabilir. tutuldu. sürdürülebilir, sosyal dengeleri olan mali ve kredi teşvikiyle kısmen Türkiye genelindeki toplam l mUSTAFA ÇAKIr / ANKAr A bir kalkınmayı sağlamak pek mümkün değildir... Nitekim neoliberal politikalar eşliğinde büyüyen finansal kapitalizmin Bireysel kart borçlusu bir ayda 498 bin kişi artışla 34 milyonu aştı spekülatif karakterinin, sürekli krizler ürettiği görülüyor. 2008’de ABD’de başlayan Mortgage krizini, 1997 Asya krizini, Türkiye’deki 2001 krizini örnek olarak verebiliriz. Uluslararası Finans Kredi kartına yüklendik Enstitüsü’nün (IIF) yayımladığı rapora göre, 2021 yılında küresel borç tutarı 303 ürkiye Bankalar Birliği kullananlar 141 bin kişi artışla Kasapların umudu trilyon dolara ulaşarak dünya GSYH’nin T(TBB) Risk Merkezi’nin yeni 15 milyon 225 bin kişi, borç toplamının 3 katını aşmış bulunuyor. zamsız ramazan yayımladığı “Aylık Bülten, Ocak yüzde 49.3 artışla 639.4 milyar Bugünlerde ABD bankacılık sisteminde ortaya çıkan iflasların altında yine bu Tür Kİye Kasaplar Federasyonu 2023” raporu, yurttaşın yeni lira oldu. Yine konut kredisi büyük borçlanmaların yaratığı sorunlar Başkanı Osman Yardımcı, yıla bireysel kredi kartlarına kullananlar 111 bin düşüşle 2 bulunuyor. ramazan ayında yeterince kırmızı yüklenerek girdiğini gösterdi. milyon 248 bin kişiye gerilerken etin olacağını belirterek şu Ocak sonu itibarıyla bireysel borç yüzde 20.2 artışla 366.8 Türkiye ekonomisi büyük konuya dikkat çekti: “Et ve Süt kredi kullananların toplam milyar TL, taşıt kredisi Kurumu’nun piyasaya satacağı enkaz altında sayısı Aralık 2022’ye (aylık) kullananlar 95 bin artışla 468 1.8 trilyon lira etin piyasaya denge olmasını Türkiye ekonomisinin ise gelişmiş kıyasla 451 bin, Ocak 2022’ye bin kişi, borç yüzde 163.7 artışla sağlayacağız. Çalışma yapıyoruz, ülkelerden daha fazla kriz üretecek zayıf c HP TBMM Grubu’nun yeni (yıllık) kıyasla 2 milyon 133 62.8 milyar liraya çıktı. yönleri bulunuyor. Bunların birkaçına sakin zamsız bir ramazan haftalık ekonomi raporunda, bin artışla 38 milyon 281 bin değinerek yazımı tamamlamak istiyorum. geçirmeyi umut ediyoruz. yurttaşın borç durumuna yer Ortalama 43 bin Tl kişi oldu. Kredi hacmi (borç) de Birincisi, ürettiğimizden fazla borçlanarak Ramazanda vatandaş kırmızı et verildi. Öte yandan kişi başına tüketiyoruz. Dolayısıyla sürekli borç aylık yüzde 5.3, yıllık yüzde 62.6 sorunu yaşamayacak.” Rapora göre, son aylarda yükü artan ve dışarıya bağımlı bir ortalama borç (kredi riski) ise Girdi maliyetlerindeki artışla 1 trilyon 641 milyar lirayı aralıksız bir büyüme eğilimi ekonomiye dönüşmüş durumdayız. artışı da anımsatan Yardımcı, Ocak 2022’den Ocak 2023’e aştı. Bu kapsamında kredi kartı sergileyen bireysel kredi ve kredi İkincisi, yüksek katma değerli teknolojik ayrıca besicilikte özellikle bireysel kredilerde 27 bin 926 borçluları aylık 498 bin, yıllık 2 kartı borçları, 24 Şubat-3 Mart ürünler üretemediğimiz için uluslararası aile işletmelerinin sektörün milyon 943 bin artışla 34 milyon liradan 42 bin 876 TL, kredi haftasında 29 milyar lira daha rekabet gücümüz düşük, neredeyse sürdürülebilirliği açısından önemli artarak 1 trilyon 762 milyar 189 bin kişi, tutar aylık yüzde kartında 6 bin 795 liradan 14 ihraç ettiğimizin iki katı ithalat yapıyoruz. olduğuna dikkati çekti. l AA liraya çıktı. Ayrıca yurttaşın 9, yıllık yüzde 131.5 artışla 491 bin 377 TL, ek hesapta 1527 Bu nedenle, giderek kötüleşen ödemeler vadesinde ödeyemediği için dengesiyle dışarıya sürekli kaynak milyar liraya çıktı. liradan 2 bin 929 TL, ihtiyaç bankalar tarafından icraya aktarmaya devam ediyoruz. Üçüncüsü, ‘Gaz fiyatları bir Ayrıca yıllık bazda kredili kredisinde 28 bin 404 liradan 41 verilen takipteki borcu 32.1 üretebilmek için dışarıya bağımlı olmanın mevduat hesabı (ek hesap) bin 999 TL, konutta 129 bin 387 kuruş düşmedi’ ötesinde ekonomiyi daha çok rant temelli milyar TL, TOKİ’ye borcu 28 kullananlar 1 milyon 528 bin liradan 163 bin 120 TL ve taşıtta kurguladığımız için merkeze alınan emlak milyar lira, varlık yönetim HAzİNe ve artışla 27 milyon 568 bin kişi, 63 bin 698 liradan 134 bin 359 spekülasyonunun ve fiyat şişkinliklerinin şirketlerine borcu 36 milyar TL. Maliye Bakanı gelecekte Türkiye’nin başına bela olacağı tutar yüzde 103 artışla 80.8 liraya ulaştı. l mUSTAFA ÇAKIr / ANKAr A Nureddin görülüyor. Dördüncüsü, kötü, liyakatsiz milyar lira, ihtiyaç kredisi l Ekonomi Servisi Nebati, iki ay ve nepotizm temelli yönetim anlayışı önce yanıtladığı yüzünden bütçe açıkları giderek büyüyor. bir soru önergesi Son olarak, bilinçli olarak yaratılan aracılığıyla Ek vergi teknoloji girişimlerini vuracak yüksek enflasyonun gelir dağılımını Ahmet Akın enerji bozduğu, sabit gelirlileri ve emekçileri Bİl İşİm Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) sonuçların yanı sıra yatırım yapan maliyetlerinin düşmesi sürekli yoksullaştırdığı ve geniş halk ve Türkiye Bilişim Vakfı ve Girişimcilik ve büyüme amacı olan şirketlerin durumunda faturaların da kesimlerini açlık sınırının altında Vakfı dün ortak açıklama yaparak “Bazı teknoloji geliştirme odaklı yeni ticari yaşamaya mahkûm ettiğini görüyoruz. düşeceğini söyledi. Aradan Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile faaliyetlerinin olumsuz etkilenmesine Bütün bu ekonomik sorunlar, siyasal, geçen zamanda değişiklik Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına de neden olabilecektir.” kurumsal, hukuksal ve demokratik yaşanmadığını vurgulayan CHP Dair Kanun”la getirilen ve yatırım alan açıklarımızla birleştiğinde oluşan Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Dijital notumuz düştü 670 milyon dolar büyük enkazı kaldırmak hiçte kolay girişimlerin de ödemekle yükümlü Akın, “Avrupa’da doğalgaz görünmüyor. “İkinci Yüzyılın İktisat kalacağı yeni ek vergiye karşı çıktı. Yine açıklamaya göre teknoloji fiyatları son 7 ayda yüzde 90 Tü BİSAD’ın hazırladığı “Dijital Kongresi”nde, akademisyenlerin, Açıklamada bu konuda şu vurgu girişimleri, geçen yıl girişim oranında düşerken Türkiye’de ise Dönüşüm endeksi 2022 r aporu” geçen siyasetçilerin, iş insanlarının, yapıldı: “Türkiye’nin girişim ve yatırım ekosisteminden 670 milyon tek bir kuruş bile inmedi” dedi. hafta açıklandı. Buna göre Türkiye’nin profesyonellerin ve STK’lerin yaptığı ekosistemine çok ciddi olumsuz etki dolar yatırım aldı ve önemli bir Akın şöyle devam etti: “İktidar dijitalleşme notu 2021’de beş üzerinde ortak akıl çalışmasından, bu enkazı edecek ve özellikle yabancı yatırımcılar kısmı yurtdışından geldi. İlginin kendi beceriksizliğini bütün 3.21 iken 2022’de 3.12’ye düştü. Bu kaldırmak için ülkenin ve yurttaşların açısından Türkiye’ye olan güveni kaybolmasına neden olacak yeni dünyada enerji fiyatları katlandı kapsamda genel endeksi oluşturan genel yararı için, neoliberalizmin sarsacaktır. Uygulama yatırımcı vergi aynı zamanda başarılı girişimleri bahanesiyle gizlemeye çalıştı.” 64 alt göstergenin 35’inin değeri tuzaklarına düşmeden akılcı çözümler ilgisinin azalması ve yatırım yapılacak Türkiye’de kalmaya ikna etmeyi de gerilerken 23’ünün değeri arttı, 6 l SeNA yAşAr / ANKAr A üretmesini bekliyoruz... şirketlerin yurtdışına taşınması gibi zorlaştıracak. l ekonomi Servisi göstergenin değeri ise değişmedi.