Katalog

25 ARALIK 2023 PAZARTESİ söyleşi 9 Eski DPT Müsteşarı Dr. Ali Tigrel ekonomik krizden çıkış için alınması gereken radikal önlemleri sıraladı: Kazanan çok vergi ödesin 4 Devlet Planlama Teşkilatı tekrar açılmalı. 4 Bütçe birliği sağlanmalı. 4 Türkiye Varlık Fonu tasfiye edilmeli. 4 Tartışmalı, projelerden vazgeçilmeli. 4 Tasarruf önlemlerine kurumlar uymalı. 4 Çok kazanan daha fazla vergi ödemeli. 4 Dövize endeksli projeler kamulaştırılmalı. 4 Dolaylı değil, dolaysız vergiler arttırılmalı. 4 Kurumlar bağımsız olmalı. laşan, temiz ve yeşil bir ülke haline gelmek olmalıdır. ski Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarı Dr. Ali Tigrel Parlamenter sistem şart ECumhuriyet’in sorularını İç ve dış siyaset normalleşmeden, yanıtladı. parlamenter demokrasiye geri dönül- n DPT’nin kapatılmasının meden, hukuk ve yargı sisteminin ba- ekonomiye etkisi ne oldu? ğımsızlığı ve tarafsızlığı tam olarak te- 2011 seçimlerinden sonra Devlet sis edilmeden, kuvvetler ayrılığı ve de- Planlama Teşkilatı kapatıldı ve DPT’nin netim mekanizmaları şeffaflık içinde ça- halefi olarak Kalkınma Bakanlığı lışmadan, kilit atamalar liyakat esas- kuruldu. Cumhurbaşkanlığı hükümet larına göre yapılmadan, MB, TÜİK gi- sistemine geçişle beraber Kalkınma bi kurumların bağımsızlığı konusunda Bakanlığı’nın tüzel kişiliği 2018’de son hiçbir kuşku bırakılmadan ve nihayet, buldu. Kalkınma Bakanlığı’nın yerine belki de çok önemli olan bir konu da de Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe budur, toplumu kutuplaştırıcı söylem Başkanlığı kuruldu. DPT’nin kapatıldığı ve politikalardan vazgeçmeden beklen- dönem aynı zamanda ekonomi tiler olumluya dönmez. P 0 R T R e politikalarında keyfiliğin arttığı bir n Ne gibi radikal önlemler alınmalı? 1946’da İstanbul’da doğdu. TED Ankara Koleji’ni bitirdi. Londra Üniversitesi, Imperial College’de kimya mühendisliği dönemdir. 2008-2009 küresel krizi Kamuda, mutlak surette planlı eko- okudu. Master sınıfını birincilikle bitirdi ve mezuniyet tezi Londra Üniversitesi’nde sadece üç kişiye verilen “üstün başarı” ödü- önemli merkez bankalarının olağanüstü lüne değer görüldü. Zamanın DPT müsteşarı Turgut Özal’ın isteğiyle kısa bir süre Devlet Planlama Teşkilatı bünyesinde bulunan nomiye geri dönmeli. DPT tekrar açıl- parasal genişlemesiyle aşılmıştı. “Araştırma Grubu”nda görev yaptı. 1988’de DPT Müsteşarlığı’na atandı. 1989-1991 arasında Petkim Yönetim Kurulu Başkanlığı malı. Kanal İstanbul gibi ekonomik 2013 Mayıs ayında Amerikan Merkez yaptı. 1993’te Başbakan Tansu Çiller’in isteği ile başbakan başdanışmanlığı yaptı. Tigrel’in mühendislik ekonomisi ve siyasi yapılabilirliği son derece Bankası Başkanı Ben Bernanke’nin dalında basılmış iki kitabı, değişik yayın organlarında yayımlanmış binden fazla yazısı bulunmaktadır. tartışmalı, çok büyük altyapı projele- para musluklarını kapatma sinyali rinden vazgeçilmeli. Ekonominin ge- vermesiyle beraber gelişen ve yükselen leceğini ipotek altına alan köprü, ha- ekonomilerin kırılganlıkları daha çok vaalanı, şehir hastanesi, otoyol gibi dikkat çeker hale geldi ve Türkiye ‘Türkiye üretmeden harcıyor’ dövize endeksi gelir garantisi verilen ekonomisi bu tarihten itibaren en kamu özel işbirliği projelerinin yeni- kırılgan ekonomiler listesinde hızla üst Cari açığın finansmanı için alınan borçlar karşılığında 112 milyar doları leri yapılmamalı, var olanlar kamu- sıralara yükseldi. dış borç olmak üzere 545 milyar dolar faiz ödemiş. Bu korkunç bir şey. laştırılmalı. Türkiye Varlık Fonu tas- fiye edilmeli. Bütçe birliği sağlanmalı. ‘Maliyeti büyük oldu’ yor. Kronik bir sürü sıkıntının ya- borç olmak üzere 545 milyar dolar fa- n 31 Mart seçimlerinin ardından Tasarruf tedbirlerine başta Cumhur- nında bir de ekonominin giderek gö- Ülke ölçeğinde planlama; sistemli ekonominin daha kötü olacağı yö- iz ödemiş. Bu korkunç bir şey. Türki- başkanlığı ve Türkiye Büyük Millet Mec- ze çarpan iki ciddi yapısal sorunu düşünceye yer vermek, eldeki kısıtlı nünde tedirginlik var. Siz ne öngö- ye kazanmadan harcayan bir ülke. lisi olmak üzere istisnasız tüm kamu var. Birincisi yüksek katma değer- kaynakları önceden belirlenmiş rüyorsunuz? ‘Tarihte bir ilk’ kurum ve kuruluşları uymalı. Merkezi li üretimin dışlanması, diğeri de dış amaçlara göre ayırmak ve bu amaçları İnsanların tedirgin olması için ben- Türkiye COVID salgınının başından yönetim bütçesinde de bir taraftan sıkı ticarete konu mal üretmeyen inşaat kısıtlı imkânların elverdiği ölçüde ce çok neden var. Enflasyon rakamla- bu yana en fazla rezerv harcayan, pa- tasarruf önlemleriyle harcamalar azal- sektörünü, ne pahasını olursa olsun sağlamaktır. Bu açıdan bakıldığında rına bakmak yeterli. Ama ben şu aşa- rası en çok değer kaybeden ülke du- tılırken gelir artışına çok büyük önem lokomotif sektör olarak gören zihin planlama, Türkiye gibi kaynak sıkıntısı mada biraz daha beklemek istiyorum. rumuna düştü. Cumhuriyet tarihinde verilmeli. Büyüme dostu olmayan do- yapısı. Cari işlem açığı aslında 2021 çeken bir ülke için yaşamsal derecede Bu yeni ekibe zaman tanımak lazım. ilk kez MB’nin net rezerv pozisyonu laylı vergiler yerine dolaysız vergilerin ve 2022 arası iktidarın öngördüğü- önemli. DPT’nin kapatılmasının Türkiye Ama beklenti faktörü maalesef olum- eksi oldu. Son olarak bir yapısal so- arttırılması yoluna gidilmelidir. nün aksine adeta patladı. Bu açığın ekonomisine çok büyük maliyeti oldu. Bu lu değil. Beklentileri olumsuzdan run olarak gördüğüm olay da Varlık n Dolaylı vergiler tamamen kaldı- yarısı, kaynağı belli olmayan serma- maliyet her geçen gün giderek artıyor. olumluya çevirmek de çok zordur. Fonu. Varlık Fonu’nun kamu varlık- rılmalı mı peki? ye girişleriyle finanse edildi. n En temel ekonomik sorunları- ‘DPT’nin yeri dolmadı’ ları ipotek edilerek üzerine kredi çek- Dolaylı vergiler adil değil. Dolaylı n Kaynağı belli olmayan sermaye mız nelerdir? n Hükümet sizce planlama girişleri nedir? mek için kurulduğu çok açık. Dolayı- vergilerin toplam vergi gelirleri için- Ekonomide yapısal sorunlar çok yapabiliyor mu? Yani bu kaynağı belli olmayan ser- sıyla da para ve maliye politikalarının deki payı çok yüksek. Dolaysız vergile- önemli bir yer tutuyor. Kendilerine sorarsanız “Yapılıyor” maye girişlerinin ne olduğu üze- koordinasyonunu ve etkinliğini zora rin toplam vergi gelirleri içindeki payı- n Ne demek yapısal sorun? diyeceklerdir. Ama DPT kaldırıldıktan rinde şu anda yorum yapmak sokan bir unsur olarak göze çarpıyor. nın mutlaka arttırılması lazım. Yani da- Yapısal sorun, ekonominin bugüne kadar olan zamanda istemiyorum. Ama kaynağı n Bu saatten sonra ne yapılmalı? ha çok kazanan çok daha fazla ödesin. işleyişinden, dengesizlikle- benim anladığım şekliyle bir belli olmayan sermaye gi- Şeffaf ve doğru politikalarla eko- n Bu önlemler alınmazsa ne olur? rinden kaynaklanan ve ba- Dış borç planlama yapılamıyor. DPT’nin yeri rişleriyle yahut da döviz gi- nomiyi bir toparlanma sürecine sok- Açıkça söyleyeyim, bunlar yapıl- zı önlemlere kolay kolay patlaması doldurulamadı. rişleriyle bir cari açığın fi- mak mümkün olur ve ülkemizin bu mazsa ekonomide öngörülebilir- karşılık veremeyen, çok n Ekonomik krize gelişteki başka yaşandı. nanse edilmesi sürdürü- potansiyeli olduğuna yürekten ina- lik geri gelmez. Risk birimi istediği- daha radikal önlem gerek- kırılma noktaları neler? lebilir bir hadise değil. Bir nıyorum. Ancak makul bir sürede miz seviyelere düşmez. Türkiye için- tiren konulardır. Mesela Benim üzerinde durduğum üç önemli başka konu daha var. Türkiye ferahlayabilmek için bana göre ha- de bulunduğu koşullardan kurtulabil- Türkiye’nin dış borçları aşı- konu var. Biri DPT’nin kapatılması. son 20 yılda, 4.1 trilyon dolar it- talı ekonomi politikalarının yol aç- mek için taze para girişlerine ihtiyacı rı yüksek. 2011’in son çeyreğin- İkincisi 2019-2020 yıllarında aşağı halat yapmış. Buna karşılık 2.8 tril- tığı belirsizlik çarkının mutlaka kı- olan bir ülke. Yatırımcı da gelmez. den itibaren Türkiye adeta bir dış yukarı 22 aylık bir dönemde yaşanan yon dolar ihracat yapmış. Yani Türki- rılması lazım. Tek cümlede belirte- n Ne kadar zamanda toparlanma borç patlaması yaşadı. Toplam fak- MB rezerv kaybı. Ve son olarak da ye son 20, 21 yılda yaklaşık 612 mil- tör verimliliğinin düşüklüğü, büyü- cek olursam, Türkiye’nin temel stra- mümkün? 2021’in eylül ayından 2023’ün haziran yar dolar cari işlem açığı vermiş. Bu me hızını aşağı çekiyor. Dış borçlan- tejik hedefi, demokrasisi, kurumları Bu sert önlemler alınsa, bütün doğ- ayına kadar geçen 20-21 aylık bir açığın finansmanı için aldığı borç- ma ile sağlanan kaynaklar da her ve kuralları güçlü, üreterek zengin- ru şeyler yapılsa dahi üç beş yıl süre- sürede izlenen aşırı negatif reel faiz lar karşılığında 112 milyar doları dış zaman doğru yerlerde kullanılmı- leşmesini bilen, zenginliği adil pay- bileceğini düşünüyorum. politikası finansal sisteme çok büyük zarar verdi. n Yolsuzluk iddiaları ekonomiyi nasıl etkiliyor? Dini eğitim ekonomiyi olumsuz etkiler Ekonomi tarihi, yolsuzlukların ekonomik gelişmeyi ne kadar olumsuz n Eğitimin ekonomideki etki- muzun çağdaş dünyadan gide- ru yerde istihdamına önem ver- ler. 2021 Eylül’den 2023 Haziran etkilediğini gösteren örneklerle si nedir? rek kopmasına yol açacağını bi- mek durumundasınız. Ekono- ayına kadar ekonomi bile din- doludur. Egemen siyaset eğitimin din- lim ve teknolojide çağın iyice ge- mik büyümeyi, bireysel gelişmeyi selleşti. Sonucunu gördük. Eko- Yolsuzluklar kamu yatırımlarının selleşmesi yönünde yapmadığı- risinde kalmamıza neden olaca- ve eşitsizliği azaltmanın en iyi ve nomi sonuç olarak bir bilim ve maliyetlerini yükseltir, ekonomik nı bırakmıyor. Ülkenin geleceği- ğını düşünüyorum. Milli Eğitim belki de tek yolu doğru eğitime kendi kendini uyarlayabilen bir belirsizliğin artmasına yol açar. Kaynak ni tehlikeye atıyorlar. Eğitimi din- Bakanlığı’nın şunu anlaması la- ve öğretime yatırımdır. sistemdir. Bu sistemin yapı taş- verimliliğini büyük ölçüde bozar. selleştirmenin Türkiye’yi olumlu zım: Bugün olduğu gibi geleceğin ları vardır. Eğer bu sistemin ken- Sürdürülebilir kalkınma için bize göre ‘Sonucu gördük’ bir noktaya götürmesi mümkün de en değerli sermayesi insana di iç dinamiklerine fazla müda- elzem olan öncelikleri ve teknoloji değil. Çünkü bilim, inancın anti- yatırım yapmaktır. Eğer bu ülke- hale etmezseniz sistem kendisi- Eğer siz eğitimi dinselleşti- tercihlerini olumsuz yönde etkiler. tezidir. Eğitimi dinselleştirmenin yi küresel rekabet liginde üst sı- ni değişen şartlara göre adapte rir, dogmalarla süsler hurafe- Yolsuzluklara bulaşmış iktidarların ve yozlaştırmanın din motifleriy- ralara taşımak istiyorsanız, insa- eder. Ama müdahale edersiniz, lerle donatırsanız ekonominin le donatmanın artık içinde bu- nımızın doğru ve çağdaş eğitimi- zorlamayla yaptırmaya çalışır- büyük altyapı ihalelerine ölçüsüz ihtiyacı olan bilgide ve beceri- lunduğumuz dönemin dinamik- ne, sağlık ve mutluluğuna, sos- sanız o zaman sistem bir yerde de gençleri yetiştiremezsiniz. O düzeyde ağırlık verdikleri görülür. leriyle bağdaşmadığını, toplumu- yal güvencesine ve nihayet doğ- nefessiz kalır, yapamaz. da ekonomiyi doğal olarak etki- Ben bunu Türkiye için söylemiyorum. Genel olarak söylüyorum. Bize benzeyen ülkelere bakıyorsunuz, bu özellikleri çok rahat bir şekilde T.C. ADANA 4. SULH HUKUK T.C. ADANA 4. SULH HUKUK MAHKEMESİ’NDEN gözlemleyebiliyorsunuz. MAHKEMESİ’NDEN n Peki Türkiye için? Sayı: 2023/83 Tereke Türkiye’ye gelirsek Kamu İhale Kahramanmaraş ili Elbistan ilçesi Gümüşdöven Mahallesi Cilt No: Sayı: 2023/87 Tereke Kanunu’nda bugüne kadar yapılan 31 Hane No:6 da nüfusa kayıtlı, Hüseyin ve Hatun dan olma Ankara Malatya ili Darende ilçesi Sayfiye Mahallesi Cilt No:14 Hane No:40 ta 200’e yakın değişiklik ile kamunun 20/05/1959 doğ. 35327024354 T.C.Kimlik numaralı 16/11/2022 tarihin- nüfusa kayıtlı, Osman ve Şefika dan olma Darende 01/07/1928 doğum - amaçlanan şeffaflık ve hesap de vefat eden muris Eşref Ali ÖZBEK'in mali durumu hakkında bilgi sa- lu. 63349005730 T.C.Kimlik numaralı 24/01/2021 tarihinde vefat eden verebilirlik ilkelerinden uzaklaşıldığı hibi olan herkesin, mirasçılarının ve muristen alacaklı olanların ve mu- muris Meliha BAŞER'in mali durumu hakkında bilgi sahibi olan herkesin, ve anlamsızca genişletilen istisna rise borcu bulunanların (kefalet sebebiyle alacaklı ve borçlu olanlar da- mirasçılarının ve muristen alacaklı olanların ve murise borcu bulunanla- kapsamıyla da denetim ve adil hil), işbu ilanın yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde Adana 4. Sulh Hu- rın (kefalet sebebiyle alacaklı ve borçlu olanlar dahil), işbu ilanın yapıl- rekabetin sağlandığı kamu alım kuk Mahkemesinin 2023/83 Tereke sayılı dosyasına başvurarak muri- dığı tarihten itibaren bir ay içinde Adana 4. Sulh Hukuk Mahkemesinin ve ihaleleri oranının özellikle sin mal varlığı hakkında bilgi vermeleri, alacaklı ve borçluların alacak ve 2023/87 Tereke sayılı dosyasına başvurarak murisin mal varlığı hakkında Devlet Planlama Teşkilatı’nın ilga borçlarını belgeleriyle birlikte dosyaya bildirmeleri, karşılığında kendile- bilgi vermeleri, alacaklı ve borçluların alacak ve borçlarını belgeleriyle bir- edilmesinden sonra hızla düştüğü rine makbuz verilebileceği, haklı bir sebep olmaksızın bilgi vermeyenler likte dosyaya bildirmeleri, karşılığında kendilerine makbuz verilebileceği, bilinmeli. Uluslararası Şeffaflık veya yanlış ya da eksik bilgi verenlerin bundan doğacak zararları miras- haklı bir sebep olmaksızın bilgi vermeyenler veya yanlış ya da eksik bil- Örgütü raporlarına göre güçler çıları, vasiyet alacaklılarına veya üçüncü kişilere tazminle yükümlü ola- gi verenlerin bundan doğacak zararları mirasçıları, vasiyet alacaklılarına ayrılığının gereğince çalışmadığı cakları, süresi içinde alacaklarını bildirip deftere yazdırmayan alacaklı- veya üçüncü kişilere tazminle yükümlü olacakları, süresi içinde alacak- ifade ediliyor. Ve özellikle kamu özel işbirliği projelerinde ve özelleştirme ların, TMK. m.629 gereği terekeden hak talep edemeyecekleri ilgililere larını bildirip deftere yazdırmayan alacaklıların, TMK. m.629 gereği tere- uygulamalarında göze çarpan kamu ilanen tebliğ olunur. 22/12/2023 keden hak talep edemeyecekleri ilgililere ilanen tebliğ olunur.22/12/2023 çıkarına aykırı ihale süreçlerinin Resmi ilanlar: www.ilan.gov.tr’de (Basın: 1957070) Resmi ilanlar: www.ilan.gov.tr’de (Basın: 1957084) önemli sorunlar olduğu vurgulanıyor.