Katalog

20 ARALIK 2023 ÇARŞAMBA Haber 9 ‘Alsancak Limanı milli SINAN MEYDAN Şeyh Sait İsyanı’nın Tarihten güvenlik meselesidir’ Günümüze 2017 yılında Türkiye Varlık ihalesiz bir şekilde satmak için Fonu’na devredilen İzmir ayaklarına kadar gittiniz?” Alsancak Limanı’nın Birleşik CHP İzmir Milletvekili Sevda anatomisi (1) Arap Emirlikleri sermayeli bir Erdan Kılıç ise “Satışla ilgili şirkete satılacağı iddialarına anlaşmanın imzalanmasının iyarbakır’da bir bulvara tepkiler sürüyor. CHP İzmir İl artık yakın olduğunu yabancı “Bizi yanlış yola sevk eden habisler (kötülükler), bilirsiniz ki çok “Şeyh Sait” adının Başkanı Şenol Aslanoğlu, “Bu basından öğreniyoruz. İzmir Dverilmesiyle başlayan Şeyh kere din perdesine bürünmüşler, saf ve temiz halkımızı hep şeriat liman İzmirlinin malıdır. Bu Alsancak Limanı’nın satışıyla Sait tartışması sürüyor. Ancak liman milli güvenlik ve beka ilgili Ulaştırma ve Altyapı Bakanı sözleriyle aldatagelmişlerdir. Tarihimizi okuyunuz, dinleyiniz, tartışma tarihsel bağlamından meselesidir” dedi. Aslanoğlu Abdulkadir Uraloğlu’nu daha kopartılarak siyasi zeminde görürsünüz ki milleti mahveden, esir eden, harap eden fenalıklar hep şöyle devam etti: “İzmir’e yatırım önce uyarmıştık. Yine uyaralım! yapılıyor. Peki ama tarihsel din kisvesi altındaki küfür ve kötülükten gelmiştir. (Atatürk, 1923) yapmak yerine İzmir’in mallarını, Mustafa Kemal Atatürk’ün gerçek nedir? İşte iki hafta milli değerlerini satmakla millileştirdiği İzmir Alsancak boyunca bu sayfada bu soruya uğraşan AKP’lilere sormak Limanı’nı satmak; İzmir’e, tarihe yanıt vereceğim. isteriz: Böylesine değerli olan ve vatana ihanettir. İhanetin İsyan hazırlığı bir limanı bunca yıldır devlet nedeni olmaz bedeli olur!” işletirken ne oldu da Birleşik ifadelerini kullandı. l İzmİr/ Cumhuriyetin ilanından bir süre önce dağılmış olan Arap Emirlikleri’ne üstelik de Cumhuriyet Kürdistan Teali Cemiyeti’nin önde gelenlerinden Seyit Abdülkadir, Ceyranlı Hüsnan, Orban: Bir beygire karşılık Cibranlı Halit, Hacı Musa ve eski milletvekillerinden Yusuf 435 beygir gücü elde ettim Ziya ve ailelerinin katıldığı gizli bir komite kurarak “bağımsız CUmhUr Ba Şkanı Recep Kürdistan” için çalışmalara Tayyip Erdoğan, Budapeşte başlamıştı. Hınıs’ta oturan Şeyh ziyaretinde Macaristan Sait ve ailesi de Yusuf Ziya’nın Başbakanı Viktor Orban’a hediye aracılığıyla bu örgüte katılmıştı. olarak Oltu siyahı renginde ve Şeyh Sait İsyanı’nda isyancıların çembere alınması (Behcet Cemal, Şeyh Sait (Cumhuriyet, 30 Mart 1925) iki ülke arasındaki ilişkilerin İsyanı, İstanbul, 1955, s. 13) 100. yılına özel hazırlanan Bağımsız Kürdistan etkilendiğini itiraf Cevap: “Erzurum Mebusu mücadelesi için Cibranlı Halit “HU TR-100 plakalı” TOGG edecekti. (Metin Raif Hoca.” Bey tarafından “Kürt Azadi götürdü. Orban da Erdoğan’a Toker, Şeyh Sait ve Soru: “Ziya Hoca’nın Örgütü” kurulmuştu. Örgüt, dört yaşında siyah bir yarış atı İsyanı, Ankara, 1994, s. beyanatını duydun mu? İngiltere’nin Bağdat’taki hediye etti. Orban, geleneksel hesabından hediyeleşmeye 26-27) Cevap: “Ziya Hoca’nın yüksek komiserliği ile Macar süvarisi kıyafetindeki bir ilişkin gülümseten bir paylaşım Ocak beyanatını Sebilürreşat’ta, bağlantı içindeydi. Yüksek asker eşliğinde getirilen Macar yaptı. TOGG ve Macar atının 1925’te Şeyh Sait daha başka yerlerde Komiser Henri Dobbs’un Ordu Müfettişi Kâzım (Orbay) haralarında yetiştirilen atı, yer aldığı fotoğrafları paylaşan imzalı bildiriler Doğu okurduk. Bir kere okudum 1924 yılında Londra’ya Paşa, Vali Cemal (Bardakçı) Erdoğan’a verdi. Ardından ikili, Orban, “Yaptığım en iyi anlaşma. Anadolu’da elden ele ki Kılıçzade Hakkı Bey, gönderdiği raporlarda, Doğu Bey ve Kolordu Komutanı Orban’ın kullandığı TOGG’la Bir beygir gücü karşılığında 435 dolaşmaya başlamıştı. Bu peygamberimizin aleyhinde Anadolu’da geniş kapsamlı Mürsel (Bakü) Paşa tarafından başbakanlık konutuna geçti. beygir gücü elde ettim” dedi. bildirilerde “Halife sizi bulunmuş... Okurduk ki kız bir Kürt ayaklanmasının yapılan savunmaya Diyarbakır Orban, daha sonra sosyal medya l h aber merkezi bekliyor!”, “Halifesiz mekteplerinde İslamiyete çıkabileceği olasılığından söz halkı da katıldı. İsyancılar bir Müslüman olmaz!”, “Halife aykırı şeyler oluyormuş! Kızlar ediliyordu. Ayrıca örgütün, ara kente girmeyi başarsa memleketten çıkarılamaz!”, piyano çalıyorlar, erkekler Kürt Teali Cemiyeti’nin da geri püskürtüldüler, 8 “Şiarımız dindir!”, “Hükümet keman çalıyorlar, sabaha Yılbaşında eğlenmek başkanı olan Seyit Abdülkadir Mart’ta Diyarbakır kurtarıldı. dinsizdir!”, “Şeriat isteriz!”, kadar sohbet ediyorlarmış... aracılığıyla İstanbul’daki İngiliz Ancak Varto, Bulanık ve Sebilürreşat’ın her nüshası “Kadınlar çıplaktır!”, Büyükelçiliği dragomanı Malazgirt’in de isyancıların isterken tuzağa düşmeyin beni müteessir ediyordu. “Mekteplerde dinsizlik Andrew Ryan ile de ilişkileri eline geçmesiyle 12 Mart’ta Farmasonluk, laiklik de bizi ilerliyor!” deniliyor, Cumhuriyet vardı. Bu örgütün üyelerinden isyan en geniş sınırlarına ulaştı. gerektiğini söyledi. Ödeme NAGİHAN YILKIN çok müteessir ediyordu.” “dinsizlikle” suçlanıyordu. Yusuf Ziya, Hacı Musa ve 24 Mart 1925’te Türk ordusu işlemlerine de değinen Güllü, Soru: “Sait Efendi! Geçen Bildiriler ileri bir teknik- Cibranlı Halit beyler ve bazı tenkil harekâtına başladı. 26 yEn İ yıla günler kala “Yılbaşı gecesi için tercih edilen celsede ‘Beni isyana sevk le basılmıştı. İsyancıların arkadaşları, 1924’teki Nasturi Mart’ta Varto, 27 Mart’ta Piran dolandırıcılığa yeni yöntemler eden üç neden var’ demiştin. tesisin, restoranın veya eğlence elinde yabancı silahlar da İsyanı nedeniyle tutuklanıp (Dicle) ve Maden, 1 Nisan’da ekleniyor. Eğlence mekânlarının Birincisi, din hükümlerinin merkezinin kendi telefonundan vardı. (Aybars, s.213) mahkûm olmuşlardı. Bu Lice ve Silvan, 2 Nisan’da adını ve internet sitelerini uygulanmaması; ikincisi, basının ulaşılarak rezervasyon yapılmalı. Piran’a giden Nakşibendi sırada Şeyh Sait, tanıklığına Hani, 4 Nisan’da Palu, Bulanık etkisi; üçüncüsü, Meclis’teki kopyalayan dolandırıcılar, Ödeme yapılacaksa mutlaka o Şeyh Sait, verdiği vaazda şunları gerek duyularak Bitlis Harp ve Malazgirt, 8 Nisan’da Kulp muhalefet... Bunları açıklar bu siteler üzerinden rezervasyon yapılan tesisin adına söylemişti: “Medreseler Divanı’na çağrılmıştı. Fakat ve Çapakçur (Bingöl), 12 mısın?” sahte rezervasyon alıyor açılmış olan banka hesabına para kapandı. Din ve Vakıflar yaşlı ve hasta olduğunu ileri Nisan’da ise Darahini (Genç) Cevap: “Sebilürreşat’ta ve rezervasyon yaptıran Bakanlığı kaldırıldı. Din gönderilmeli. Kredi kartı bilgileri sürerek mahkemeye gitmeyen isyancılardan temizlendi. şeriata aykırı olan şeyler hep kişilerden ödeme talep ediyor. okulları Milli Eğitim kesinlikle paylaşılmamalı. Bu Şeyh Sait’in ifadesi Hınıs’ta (İhsan Şerif Kaymaz, yazılıyordu. Derdik ki, ‘Yalan Bakanlığı’na bağlandı. Dolandırıcıların tuzaklarına bilgilerin paylaşılması daha alınmıştı. Bunun üzerine “Şeyh Sait Ayaklanması”, ise nasıl yazar?’, ‘Nasıl Gazetelerde birtakım dinsiz karşı dikkatli olunması sonrasında da olumsuz sonuçlar Şeyh Sait, bir taraftan oğlunu ataturkansiklopedisi.gov.tr) söyler?’, ‘O halde doğrudur yazarlar dine hakaret gerektiğini söyleyen Tüketici doğurabilir” dedi. Tüketicilere İstanbul’a gönderirken diğer 1925’te Şeyh Sait ki yazmaya cesaret etmeye, peygamberimize dil Konfederasyonu (TÜKONFED) bütçe uyarısında da bulunan taraftan Diyarbakır, Çapakçur, İsyanı güçlükle bastırıldı. Ama diyor!’ Zaten Sebilürreşat uzatmaya cüret ediyorlar. Başkan Vekili avukat İbrahim Güllü, “Yılbaşı nedeniyle fiyatlar Ergani ve Genç dolaylarında 1926’da Musul kaybedildi. yazdığını hep bir gazeteye Ben bugün elimden gelse Güllü, e-posta ya da mesaj bir ay kadar dolaştıktan sonra neredeyse üçe, dörde katlanmış Sonuçta isyan İngilizlere yaradı. dayandırırdı. Başka bir bizzat dövüşmeye başlar; yoluyla gelen site linklerinden 13 Şubat 1925’te isyanı durumda” diye konuştu. İsyanın elebaşlarından Şeyh neden de Tevhid-i Efkar’dı... dinin yükselmesine gayret başlatacağı Piran köyüne rezervasyon yapılmaması l İSTan BUL Sait ve Seyit Abdül- Sonra Cibranlı Halit bir ederim.” (Uğur Mumcu, Kürt- gelerek kardeşinin evine kadir yakalandı. İsyan Bölgesi gazete gönderdi. Gazetede İslam Ayaklanması, İstanbul, yerleşmişti. İstiklal Mahkemesi, 23 Mayıs ‘Allah’ü Teâlâ yoktur. Her 1994, s. 68) ‘Filenin Sultanları değil Plana göre doğuda isyan 1925’te Seyit Abdülkadir ve 5 kulun dayanağı ne ise Allah Şeyh Sait sorgusunda da başlayınca Batı Anadolu’da arkadaşını, 28 Haziran odur!’ diyordu. Buna da amacının “Hükümete şeriat ve İstanbul’da da hilafetçi 1925’te de Şeyh Sait ve 46 kızdık... Velhasıl! Din, ırz, Atatürk’ün kızlarıyız’ hükümlerini uygulatmak” ayaklanmalar çıkarılacaktı. arkadaşını idamla cezalandırdı. namus, farmasonluk, laiklik olduğunu söylemişti. Böylece Ankara iki ateş (Ergun Aybars, İstiklal Dünya ve Olimpiyat hakkındaki yazılardan kin ve arasında kalacaktı. Bu sırada Mahkemeleri, Ankara, 2009, s. nefret duyuyorduk.” şampiyonu A Milli Kadın Şeyh Sait’in sorgusundan kaçak halife Vahdettin 241, 253-254) Soru: “Neden Terakkiperver Voleybol Takımı “GQ Men Mahkeme başkanı ile Şeyh İstanbul’a getirilecekti. Cumhuriyet Fırkası’nın Of The Year” ödül töreninde Sait arasında geçen Vahdettin taraftarları Şeyh Sait İsyanı’nda programını beğendin? “İlham Veren Kadınlar” konuşmaların bir bölümü şöyle: karşıdevrim hazırlıklarına Cevap: “Çünkü ‘İçkiyi, “din” kullanıldı ödülünün sahibi oldu. Ay (Soru: Mahkeme çoktan başlamıştı; “Hilafet fuhuşu yasaklayacağız!’ yıldızlı takım adına ödülü milli Şeyh Sait, görünüşte Başkanı, cevap: Şeyh Sait) Komitesi” adlı bir komite, demesi hoşumuza gitti. Bir de halkı “din adına” Türkiye sporculardan Gizem Örge ve Soru: “Niye isyan ettin?” Cumhuriyet’e karşı halkı ‘dine hürmetkâr olduklarını’ Cumhuriyeti’ne karşı isyana İlkin Aydın aldı. Aydın’ın ödül Cevap: “Medreselerde fıkıh kışkırtıyordu. Bu komite, Şeyh söylüyorlardı.” çağırdı. 1924 yılından itibaren töreninde yaptığı konuşma okudum... Şeriat hükümleri Sait ve Seyit Abdülkadir ile Soru: “Asker­i Rum nedir?” Cumhuriyeti “din düşmanı” gündem oldu. İşte İlkin Aydın’ın uygulanmazsa kıyam vaciptir. anlaşmıştı. (Cemal. s. 16) Cevap: “Biz Kürtler, Türk olarak suçlayan propagandalar ayakta alkışlanan konuşması Kaza ve kader beni buraya Milletler Cemiyeti Konseyi’nin askerlerine ‘Asker-i Rum’ başlamıştı. Buna göre sevk etti... Binaenaleyh şöyle: “Bizim başlattığımız yıllar deriz. Tabirdir, öyle deriz!” yerinde incelemeler yapmakla “Cumhuriyet yasalarıyla şeriatımız yolunda ölürsek (Savcının iddianamesi, önce başlayan bu sessiz devrim görevlendirdiği üç kişilik Gizem Örge İlkin Aydın İslamiyetin, dinin, namaz, dinsiz gitmeyiz!” savunmalar ve karar konusunda bu sene Cumhuriyetimizin İnceleme Komisyonu’nun oruç, Kuran, nikâh, ırz ve Soru: “Yunan ordusu bkz. TBMM Arşivi, Dosya daha çok hoşuma gidiyor. Onun Musul’da göreve başladığı 11 100. yılında daha sesli daha namusun kalkacağı; bütün İslamiyetin merkezini ayaklar 69, Karar no 69 ve IV-12, bizim bu şekilde yaşamamızı Şubat 1925 tarihinden iki gün çoşkulu bir hale geldi. Tabii ki aşiret ağalarının ve hocaların altına almışken cihadın farzlarını b-1; Şark İstiklal Mahkemesi sonra (13 Şubat 1925’te) Doğu sağladığı Türkiye’de yaşıyor arkamızdaki federasyonumuz Ankara’ya sürülecekleri Karar Defteri, S.15, niye yerine getirmediniz?” Anadolu’da Şeyh Sait İsyanı olmak ve bunun bir parçası olmak üzere bize bu sürede saat ve bunlardan yasalara D. 4/32; Hâkimiyet-i Cevap: “O zaman çıkacaktır. İsyan, Türkiye’nin olabilmek çok büyük gurur. fark etmeksizin destekleyen uymayanların denize Milliye, 28 Haziran 1925, muhacirdik ve perişan Musul konusunda elini Burdan tüm kadınlarımıza ve herkese çok teşekkür etmek atılacağı” söyleniyordu. Daha Behcet Cemal, Şeyh Sait haldeydik! Vaktimiz yoktu!” zayıflatacaktır. kız çocuklarımıza sesleniyorum. istiyorum. Filenin Sultanları sonra dini ayaklanma fetvası İsyanı, İstanbul, 1955, s. Soru: “Din hükümlerinin Işığı bulduğunuz zaman diyoruz ama namıdiğer 112 vd. Toker, age, s. 150- hazırlandı. Cumhuriyetin ve zedelendiğini söylerken neyi İsyanın gelişimi yakalayın sönmeden önce.” Atatürk’ün Kızları demek benim 170, Aybars, s. 242-256, Mustafa Kemal’in dinsizliği, din kasettiniz?” Şeyh Sait İsyanı, 13 Şubat Mumcu, s.123-140. İddianame, kurallarına aykırı davrandıkları Cevap: “İçki yasağı 1925’te Diyarbakır’ın Eğil savunmalar ve kararın günümüz ileri sürüldükten sonra mal kaldırıldı.” bucağına bağlı Piran (Dicle) Türkçesine çevrilmiş tam metni ve canlarının helal olduğu Soru: “‘İslama kılıç çeken ‘KYK yurtlarındaki tek köyünde saklanan mahkûmları için bkz. Ümit Doğan, Şeyh belirtildi. (Aybars, s. 209-210) İslam değildir’ hadisinden almaya gelen jandarmalara Sait İsyanı ve Gerçekler, Şeyh Sait İsyanı’ndan sadece haberiniz yok mu?” ateş açılmasıyla başladı. Ankara, 2023, s.137 vd.) sorun asansör değil’ iki hafta önce Erzurum Cevap: “Müslümanlara din Şeyh Sait’in emriyle telefon Benim gördüğüm şu: Milletvekili Ziyaeddin hükümleri bıraktırılmıştı.” ve telgraf hatlarını kesen erişimi sorunu olan yurtlar Nasıl ki 98 yıl önce Türkiye YUSUF KÖRÜKMEZ Efendi, Meclis kürsüsüne Başkan, “Hamdolsun! Hepimiz isyancılar, 16 Şubat’ta Dara­ Cumhuriyeti’nin üniter var. Yemekler maalesef gerek çıkarak “yeniliğin”, işret, Müslümanız. Kuran okuyoruz, hini’yi (Genç) ele geçirerek vali, bütünlüğüne ve laik yapısına Eğ İTİm Sen İzmir Üniversiteler nitelik gerekse kalori ihtiyacını dans ve plaj sefasından zekât veriyoruz” deyince Şeyh jandarma komutanı ve diğer karşı din kullanılarak Şeyh Şubesi Yönetim Kurulu üyesi karşılaması açısından yeterli başka bir şey olmadığını Sait, “Din hükümlerinden görevlileri esir aldılar. Çapakçur Sait İsyanı çıkarılmışsa, 98 Ümit Akıncı, Kredi ve Yurtlar değil. Öğrenciler bu konuda söylemişti. Ona göre “fuhuş” hangisi var?” diye sordu. (Bingöl), Muş ve Diyarbakır yıl sonra bugün de Türkiye Kurumu’na (KYK) bağlı çok ciddi yakınmalarda artmıştı! Müslüman kadınlar Soru: “Şeyh yalan söyler mi?” olmak üzere üç cepheden Cumhuriyeti’nin üniter yurtlardaki eksiklere bulunuyorlar.” edepsizleşmişti! Sarhoşluk Cevap: “Eh! Söyler ya! Allah saldıran isyancıların Diyarbakır bütünlüğüne ve laik yapısına dikkat çekti. “Tek KYK yurtlarında başlatılan teşvik olunuyordu! “Dini bilir!” cephesi komutanlığını Şeyh karşı yine Şeyh Sait üzerinden sorun asansör değil” “manevi danışmanlık” hisler” rencide oluyordu! Yeni Soru: “Hükümetin dine karşı Sait üstlendi. 21 Şubat’ta bir saldırı gerçekleştirilmek diyen Akıncı şöyle adı altında Diyanet’e rejim sadece “ahlaksızlık” olduğunu nereden çıkardınız?” Lice, 23 Şubat’ta Çapakçur isteniyor. devam etti: “Öğrenci Cevap: “Gazetelerden, bağlı din adamlarının getirmişti! Bunlar “terakki” (Bingöl) ve Palu, 24 Şubat’ta HHH popülasyonunun kılıfı altında, “Batılılaşma” diye dergilerden, gelen tüccardan yurtlarda görev yaptığı Elazığ isyancıların eline geçti. Devam edecek. ve milletvekillerinden.” çok yoğun olduğu üç “medeniyetçilik” adına sisteme tepki gösteren İsyancılar ele geçirdikleri Gelecek hafta: TBMM, neden Ümit Akıncı yapılıyordu! “Rezil bir Soru: “Hangi gazetelerden?” büyük ilde barınma kentleri yağmaladılar, dini siyasete alet etmeyi vatana Akıncı, “Öğrencilerin jandarmayı ve devlet idare” memleketi çamurlar Cevap: “Sebilürreşad, ihanet suçu saydı? Şeyh Sait’in ilk sorunu ciddi boyutlara ulaştı. öğrenim hayatından kaynaklı içine sürüklemişti! Şeyh Tevhid-i Efkâr.” görevlilerini esir aldılar. 7 sorgusundaki büyük itirafı neydi? Yurtlardaki nitelik sorunu hâlâ olarak yaşadığı sorunlara çözüm Mart’ta Şeyh Sait’in emrindeki Sait, sorgusunda, Ziya Soru: “Sana dinin kalmadığını Savcının iddianamesinde neler vardı? devam ediyor. Bunu maalesef getirebilecek olanlar ancak beş bin silahlı aşiret mensubu Hoca’nın Meclis’teki bu söyleyen tüccarlar ve Mahkemenin kararı, hangi gerçeği asansör facialarında defalarca alanında uzman psikologlar ve üç koldan Diyarbakır’a saldırdı. açıklamalarından çok milletvekilleri kimlerdi?” ortaya koyuyordu? gördük. Çalışma ortamı yetersiz, sosyologlardır” dedi. altyapı eksiklikleri var. İnternet l İzmİr /Cumhuriyet