Katalog

EKONOMİ 1 EKİM 2023 PAZAR9 Memura yapılan son zamlar ‘ek ödeme’ şeklinde formüle edilince fatura işçilere çıktı Kıdemde ‘tavan’ çöktü Sanayide çarklar Tez-Koop-İş Sendikası’nın çalışmasına göre 1982’de brüt nasıl döndü? asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, bu Türkiye ‘en kötü’ eçen hafta yayımlanan İstanbul Sanayi Odası (İSO) raporundan yılın ikinci yarısında bu ücretin 1.75 katına düştü. ülkeler arasında! G2022 yılında Türkiye’deki 500 ULUSLAr Ar ASI Sendika büyük sanayi kuruluşunun, üretimden şçilerin bir yıl için alacağı en Memur maaşlarındaki artış büyük Konfederasyonu’nun satışlarının yüzde 119, dönem kârlarının fazla kıdem tazminatı, “kıdem oranda “ek ödeme” yöntemiyle (ITUC) son Küresel Haklar ise ortalama yüzde 121 oranında İtazminatı tavanı” uygulaması ile yapıldığı için, ikramiyelere ve Endeksi’ne göre Türkiye artmış olduğunu öğreniyoruz. 2022 sınırlandırılıyor. Bu tavan en yüksek dolayısıyla ikramiyeye endekslenmiş Bangladeş, Belarus, yılında Türkiye ekonomisi yüzde 5.5 Ekvador, Mısır, Eswatini, oranında büyürken, işsizlik oranı yüzde devlet memurunun bir kıdem tazminatı tavanına aynı Guatemala, Myanmar, 10’lar civarında kalmıştı. Buradan hizmet yılı için alacağı ölçüde yansımadı. En yüksek devlet bakınca ekonomide işlerin iyi gitmiş Tunus, Filipinler ile emeklilik ikramiyesine memuruna bir hizmet yılı için olduğunu söylememiz gerekiyor ama birlikte işçiler açısından endeksleniyor. Eskiden ödenen azami emeklilik ikramiyesi gerçekten öyle mi? Raporun detaylarına en kötü 10 ülke arasında girdiğimizde sanayide üretimin bir ev alınabilen, işçinin seviyesinde belirlenen kıdem yer aldı. Türkiye ile MUSTAFA yapısıyla ilgili pek parlak bir tabloyla ÇAKIR en büyük güvencesi olan tazminatı tavanı, kök ücretlerde ilgili temel eleştiriler karşılaşmıyoruz. arasında yetersiz yasal kıdem tazminatı artık yapılan artış yalnızca yüzde 17.55 uygulamalar, sendikal yıldan yıla eriyor. olduğu ve ek ödeme miktarı kıdem Düşük ve orta düşük engellemeler ve keyfi tazminatı tavanına yansıtılmadığı tutuklamalar, grev teknolojiyle büyüyoruz 23 bin 490 lira için 23 bin 490 TL’de kaldı. ertelemeleri, güven 2022 yılında, 500 büyük sanayi Tez-Koop-İş Sendikası, bu 1982’de brüt asgari ücretin altında olmayan haklar kuruluşunca yaratılan katma değerden; erimeyi kıdem tazminatı tavanı 7.5 katı seviyesinde olan kıdem gibi unsurlar bulunuyor. düşük teknoloji yoğunluklu sektörlerin l Ekonomi Servisi aldığı payın yüzde 28.9, orta düşük üzerinden inceledi. Tez-Koop-İş’e tazminatı tavanı 1992’de 5.73’e teknoloji yoğunluklu sektörlerin aldığı göre 1982 yılında resmen başlayan indi. AKP’nin iktidara geldiği 2002 payın yüzde 37.7, orta yüksek teknoloji kıdem tazminatı tavan uygulaması yılında oran 4.91’di. 21 yıllık AKP tavanının 23 bin 490 TL olması kıdem tazminatını da eşitleme yoğunluklu sektörlerin aldığı payın başlangıçta işçiler içinde en yüksek iktidarında iyice eridi. 1982’de brüt başta uzun hizmet yılları bulunan eğiliminde gerçekleştiğine dikkat yüzde 27.2, yüksek teknoloji yoğunluklu ücretleri alan küçük bir kesim için sektörlerin aldığı payın ise sadece yüzde asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem vasıflı işçiler olmak üzere tüm işçi çekildi. 40 yıl içinde tavanın brüt 6.2 oranında olduğu görülüyor. Son kayıplar yaratırken bugün tavanın tazminatı tavanı 2012’de 3.29, bu sınıfı için büyük güvencesizlik asgari ücretin 7.5 katından 1.75 yıllarda düşük teknolojiden orta düşük düşmesi nedeniyle hak kaybı yılın ikinci yarısında da 1.75 katına yaratıyor, çalışma barışını bozan bir katına gerilemiş olmasının işçi teknolojiye doğru bir kayma görülse de yaşayan işçi arttı. geriledi. Tez-Koop-İş, “2023 yılının uygulamaya dönüştü” vurgusu yaptı. sınıfının yaşadığı kaybın ne ölçüde orta düşükten orta yüksek teknolojiye Buna göre memur maaşlarında en ikinci yarısı itibarıyla kamu işçileri büyük olduğunu ortaya koyduğuna ve orta yüksek teknolojiden yüksek Büyük kayıp var teknolojiye geçişte kronik bir tıkanma son yapılan yüzde 17.55 artış ve 8 için en düşük çıplak brüt ücret 25 işaret eden Tez-Koop-İş, “Sonuçta, görülüyor. bin 77 TL tutarındaki seyyanen ek Çalışanları asgari ücret tabanında bin 12 TL. Brüt asgari ücretin dahi kıdem tazminatı için getirilen ‘tavan’ Ayrıca 500 büyük sanayicimizin ARGE ödeme sonrasında, en düşük memur eşitleme eğiliminin bir benzerinin 13 bin 414.50 TL seviyesinde olduğu tüm Türkiye işçi sınıfının üstüne harcamalarında da durum pek parlak maaşı net 22 bin 17 TL’ye çıkarıldı. çalışanların önemli bir bölümünün çalışma yaşamında kıdem tazminatı akıyor” dedi. l ANKARA görünmüyor. Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranı 2019’da yüzde 0.58 iken, bu oran azalarak 2022’de İSO 500’e giren şirket sayısı 2022’de 108’e düştü. Bu sayı 2011’de 140’tı yüzde 0.36’ya kadar düşüyor. Ar- Ge harcaması yapan şirketlerin sayısı 2018’de 276 iken, bu sayı 2022’de 260’a düşüyor. Üstelik bütün sanayiciler Yabancı sermaye nitelikli iş gücü bulamadıklarından yakınıyorlar. Maalesef nitelikli işgücünün yurtdışına göçü devam ediyor. Kalitesiz ve düşük katma Türkiye’ye yabancı Elektrik fiyatında değerli üretim, dış ticaret S&P’den dengeli açıklarına yansıyor ürkiye’ye sanayi, hizmetler, çıkarken bugün yüzde 28’e indi. ‘siyaset’ gölgesi Üretimde kalitesizliğin, verimsizliğin Ttarım üzerinden giren 2011’de yüzde 31.1 olan çalışan ve rekabet gücü zayıflığının büyüme uyarısı En Erji Piyasası Düzenleme uluslararası doğrudan yatırımların sayısındaki pay da bugün yüzde yansımalarını dış ticaret verilerimizde Kurumu (EPDK) yeni elektrik (yabancı sermaye) büyüklüğü, 26.6. Öte yandan İSO 500’deki bu de gözlemliyoruz. 2023 yılı ağustos ayı STAn DAr D&POOr’ S (S&P), tarifesini dünkü Resmi Gazete’de dış ticaret açığı 8 milyar 657 milyon özellikle 2015 sonrasında hızla şirketlerin 77’sinde uluslararası Türkiye’nin kredi notunu yayımladı. Ticarethane ve sanayi dolar olarak açıklanınca ocak-ağustos azaldı. Son yıllarda ise daha sermaye payı yüzde 50’nin “B” olarak teyit ederken not abonelerine yüzde 20 zam gelirken döneminde toplam dış ticaret açığı görünümünü “negatif”ten çok gayrimenkul alımları üstünde. 82 milyar 304 milyon dolara yükseldi. mesken aboneleri için tarife “durağan”a çıkardı. üzerinden girişlerde bir İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde değiştirilmedi. Ancak sanayi istikrara dikkat Merkez Bankası’nın net artış görülüyor. Yaşanan 66.7’ye geriledi. Bu dönemde ihracat ve ticarethanelere gelen zam döviz rezervlerinin güçlenmesi Bu gelişmeyi yorumlayan içindeki yüksek teknoloji yoğunluğu bu sorunlu süreci, İstanbul maliyetlerinin ürün ve hizmet halinde görünümü pozitife olan imalat sanayisi ürünlerinin payı İSO Yönetim Kurulu Sanayi Odası’nın (İSO) her fiyatlarına yansıtılması ile yurttaşa çevirebileceğini işaret eden, faiz yüzde 3.6 iken, ithalat içindeki imalat Başkanı Erdal Bahçıvan, da dolaylı olarak yansıyacak. yıl açıkladığı “Türkiye’nin sanayisi ürünlerinin payı ise yüzde 10.2 Erdal Bahçıvan artışlarının sürmesini bekleyen Türkiye’nin kalıcı nitelikte, Elektrik Mühendisleri Odası 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” seviyesinde gerçekleşti. Elbette dış S&P, ayrıca şu vurguyu yaptı: (EMO) Enerji Daimi Komisyonu kaliteli rekabet getiren bu ticaretin bu yapısıyla hiçbir zaman dış verileri üzerinden de takip “Yenilenen siyasi belirsizliğin fazla vermesi mümkün olmayacaktır. Başkanı Bülent Damar, tarifelerin tür sermayeye ihtiyaç olduğunu etmek mümkün. ortadan kalkmasıyla 2026’ya Bütün bu olgular sanayicilerimizin; uzun zamandır maliyetlerle belirterek şu noktaya dikkat kadar yeni ekibin Türkiye 2022 yılıyla ilgili geçen hafta inovasyon, yeşil ve dijital dönüşümü ilişkilendirilmekten uzaklaştığını, ekonomisini dış borçla çekti: “İstikrar kaybı olunca bu açıklanan rapora göre İSO 500’deki mümkün kılan ileri teknolojiye dayalı siyasi duruma göre kararlar finanse edilen tüketimden tür yatırımlar gelmiyor, uzak uluslararası sermayeli şirket sayısı yüksek katma değerli üretim üzerinden alındığını söyledi. Damar ayrıca, uzaklaştırarak daha dengeli değil, vasıfsız ucuz emek, düşük kalıyor Türkiye’ye.” Erdal Bahçıvan 108’e düştü. Bu rakam 2021 yılında yerel seçimler öncesi tepki dış ve mali hesaplara, daha faiz, düşük kur, beraberinde yüksek ayrıca, son aylarda ümit veren 109, 10 yıl önce; 2013’te 137 ve çekeceği için mesken abonelerinin kabul edilebilir enflasyon borçlanma ve ürünlere yaptıkları görüşmelerin yeniden başladığı 2011 yılında 140 adetti. Bu tür tarifelerinde artış beklemediğini yüksek fiyat artışı avantajları üzerinden seviyelerine doğru yeniden gördüklerini de ifade etti. şirketlerin üretimden satışlardaki belirtti. l MUSTAFA ÇAKIr / büyüdüklerini gösteriyor. Ülkeyi dengeleyebileceğine inanıyoruz.” yönetenlerin bilinçli olarak yükselttiği l Ekonomi Servisi ANKARA payı 2016’da yüzde 33.4’e kadar enflasyon, büyük işverenlerin ve bankaların kârlarını artırırken dar gelirlilerin ve emekçilerin sefaletine Dış borç stokumuz sebep oluyor. ‘En büyük gücümüz 475.8 milyar dolar Dar gelirli ve emekçiler HAZin E ve Maliye Bakanlığı’nın açlık ve yoksulluk sınırının Hakan Aran insan kaynağımızdır’ yeni verilerine göre Türkiye’nin altında yaşıyor brüt dış borç stoku Haziran Üretimin bu yapısındaki çarpıklık Tür KiyE İş Bankası’nın, Cumhuriyetin Ayrıca Atatürk’ün, “yurttaşlarım, 2023 sonu itibarıyla geçen yılın ekonominin genelinde de görülüyor. 100. yıldönümü nedeniyle düzenlediği efendiler, ey Türk gençliği” diyerek aynı dönemine kıyasla yüzde 8.1 TÜİK verilerine göre, işgücü ödemelerinin TESK tabelada “Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla yaptığı konuşmaların önemine ve artarak 475.8 milyar dolar oldu. milli gelirdeki payı; 2019’da yüzde 34.7 Bakış” konferansının kapanış gösterdiği yola atıf yapan Hakan Aran iken, sürekli azalarak 2022’de yüzde Bu kapsamda kamunun borcu ‘standart’ istiyor oturumunda “Geleceğin Bankası sözlerini şöyle sürdürdü: 26.3’e düşüyor. Net işletme artığı/karma yüzde 8.8 artışla 194.7 milyar gelirin payı ise yüzde 47.4’ten yüzde Tür KiyE Esnaf ve Sanatkârları Olmak” başlıklı bir konuşma yapan İş “Ne ülkemizin büyüklüğü ne dolar, Merkez Bankası’nın borcu 53.7’ye yükselmiş bulunuyor. Konfederasyonu (TESK) Genel Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, coğrafyası ne iklimi ne doğal yüzde 57.1 artışla 46.2 milyar TÜRK-İŞ’in araştırmasına göre 2023 Başkanı Bendevi Palandöken, çok teknolojiyi insanın yerine değil yanına kaynakları en önemli varlığımız, en dolar özel sektörün borcu yüzde eylül ayında, dört kişilik bir ailenin renkli, boyutları birbirinden farklı konumlandırdıklarını vurguladı. Aran büyük gücümüz her zaman insan 1.3 artışla 234.9 milyar dolara sadece gıda ihtiyacına karşılık olan açlık ve yabancı kelimelerin sıklıkla yer şuna dikkat çekti: kaynağımızdır. Biz hızlı öğrenen, hızlı yükseldi. sınırı 13 bin 334 lira olurken beslenme, aldığı dükkân tabelalarının cadde adapte olabilen, ufku açık bir halkız. Brüt dış borç stokunun gayri barınma, eğitim, ulaşım, sağlık, giyim ve sokaklarda görüntü kirliliğine Atatürk’e atıf yaptı Denemeyi, hatalarımızı düzeltmeyi, gibi zorunlu ihtiyaçlarının karşılığı olan safi yurtiçi hasılaya oranı ise sebep olduğunu belirterek standart “Yeni teknolojilerin insanlarımızın bildiklerimizi paylaşmayı biliriz. Atatürk yoksulluk sınırı 43 bin 433 lira olarak yüzde 46.5 oldu. Bu oran geçen yıl oluşturulmasını talep etti. hesaplandı. Bekâr bir çalışanın “yaşam kabiliyetini artırmak, onların daha hızlı, inkılaplarını başarmış bir halkız. Bugün yüzde 53.1’di. l Ekonomi Servisi maliyeti” ise aylık 17 bin 336 liraya Bendevi Palandöken şuna daha kapsamlı, daha düşük maliyetlerle Anadolu’nun köy pazarlarında bile kredi yükseldi. Asgari ücretin 11 bin 402 lira dikkat çekti: “İşletmelerin hizmetler almasını sağlamak ve ülke kartıyla alışveriş yapılıyorsa, ustalara olduğu, ortalama memur maaşının 25 tabelası müşteriler için ilk temas ekonomimiz için sürdürülebilir değer cepten EFT ile ödeme yapılıyorsa, 90 bin lira olduğu bir ortamda, Türkiye noktasıdır. Tabela boyutları, rengi yaratmak için kullanılması gerektiğine yaşındaki annemiz, babamız, teyzemiz, nüfusunun yüzde 80’inden fazlasını ve benzeri diğer özelliklerin belirli inanıyoruz. İnsanlarımıza teknolojiyi, amcamız akıllı telefon kullanabiliyorsa açlık ve yoksulluk sınırının altında bir standarda bağlı olması önce yeniliği kullanmayı, veriyle çalışmayı inanıyorum ki ikinci yüzyılımızda yaşadığını ve sosyal yardımlara muhtaç güven verir, sonra kurumsal kimlik öğreteceğiz, sürekli gelişeceğiz. Bu Atatürk’ün yapmak istediklerini hale geldiğini söyleyebiliriz. oluşumuna yardımcı olur.” l AA 2023 Mayıs seçimlerinden önce dönüşümün Türkiye’de öncüsü olacağız.” başarabileceğiz.” l Ekonomi Servisi bütün bu büyüyoruz söylemlerine rağmen, enflasyonu önlemeden TiM Başkanı Mustafa Gültepe, moda endüstrisinin kalıcı büyümenin sağlanamayacağı, KISA... KISA... KISA... 40 milyar dolarlık ihracat hedefi olduğunu anımsattı. yoksulluğun derinleşeceği, makro yeni KOZA’lar ödül aldı ekonomik istikrarsızlığın daha da l Ar DAHAn Posof Belediyesi, İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon büyüyeceği birçok kişi tarafından gelir paylaşımlı güneş enerji ifade ediliyordu. Ancak seçimi almak ihracatçıları Birliği’nin (iHKiB) bu yıl santralı yapımı, 20 yıl işletilmesi ve için ülkenin geleceği gözetilmedi. 31’incisini düzenlediği KOZA Genç işlerliğinin sağlanması işi için ihale Seçimlerden hemen sonra, makro Moda Tasarımcıları yarışması’nda ödül açtı. 22.5 milyon TL muhammen istikrarın sağlanması için Mehmet kazananlar açıklandı. KOZA Genç Moda Şimşek ve Gaye Erkan ikilisine görev bedelli ihale 13 Ekim’de. Tasarımcıları Çalışma Grubu Başkanı verildi. Mehmet Şimşek’in, Türkiye’nin l TOHUM Sanayicileri ve n ejdet Ayaydın başkanlığındaki jüri rasyonel bir zemine dönme dışında Üreticileri Alt Birliği Başkanı tarafından yapılan değerlendirmede bir seçeneği kalmamıştır” mesajı, Yıldıray Gençer, 100’den fazla Muhammed iloğlu birinci, Damla Çarkçı adeta ekonomideki kötü yönetimin ülkeye ihracat yapan sektörün ikinci, Elara Esmer ise üçüncü oldu. itirafı olsa da seçmenin bu yanlış gidişe geçen yıl ilk kez dış ticaret fazlası yarışmanın birincisine 100 bin, ikinciye ciddi bir itirazının olmadığını seçim verdiğini belirtti. 75 bin, üçüncüye ise 50 bin TL para sonuçlarından anlamış olduk... ödülü verildi. l Ekonomi Servisi