Katalog

3 OCAK 2023 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 AKP iktidarının yanlış ekonomi politikası ve tercihlerine küresel sorunlar eklendi Türkiye ithalata battı Yeni yılda kazasız Geçen yıl, 2021’e kıyasla ihracat yüzde 12.9 artışla 254 belasız bir seçim milyar dolar, ithalat yüzde 34.3 artışla 364 milyar dolar ve açık yüzde 138.4 artışla 110 milyar dolar oldu. istiyoruz icaret Bakanlığı ile Türkiye İh- OVP’de 2023 yılı ihracat hedefi ise klim Öngel arkadaşımızın dünkü Cum- huriyet’teki konuğu Türk-İş’in başkanı racatçılar Meclisi’nin (TİM) 265 milyar dolar. İErgun Atalay ile yaptığı söyleşiden alın- Tdün İstanbul’da ortak açıkla- Dış ticaret verilerinin açıklandı- mış başlığı genel dileğimiz olarak paylaş- dığı verilere göre, Aralık 2022’de ğı toplantıya katılan Cumhurbaşka- mak istiyorum. Yanlış anlaşılmasın Türk- Aralık 2021’e kıyasla ihracat yüzde nı Tayyip Erdoğan ise küresel olum- İş çatısı altında uzun yıllar sendikacılık 3.1 artışla 22.9 milyar dolar, ithalat suzluklara dikkat çekerek “2022 yı- yapmış bir kişi olarak, siyasal görüşleri- yüzde 14.6 artışla 33.3 milyar dolar lı ihracatımız Cumhuriyet tarihimi- ni hiç paylaşmamış olsam da sendikacı- lıkta “ahlak” kavramı üzerinden duruşla- ve dış ticaret açığı yüzde 52 artış- zin rekorudur. Bundan sonra hede- rına tanıklık ettiğim pek çok başkan ara- la 10.4 milyar dolar oldu. Buna gö- fimiz, Türkiye’nin, dünyanın en çok sında Ergun Atalay’ın da yeri ve değeri- re ihracatın ithalatı karşılama oranı ihracat yapan ilk 10 ülkesi arasın- ni bilirim.. ise yüzde 76.5’ten yüzde 68.8’e düş- daki yerini almasını sağlamaktır. Bu Büyük Körfez depremi sürecinde de- tü. 2022 yılının tümünde ise ihracat hedefe ulaşana kadar çalışmayı sür- miryolları çalışanı üyeleri ile birlikte Ada- yüzde 12.9 artışla 254.2 milyar do- düreceğiz” dedi. pazarı istasyonunda toplanmışlar; günleri- lar, ithalat yüzde 34.3 artışla 364.4 ni, aylarını depremde parçalanmış vagon- ‘Tek ülke kalmadı’ lar ve lokomotiflerin onarılmasını iş edin- milyar dolar ve açık yüzde 138.4 ar- mişlerdi. Şube başkanı kimliği ile, üyeleri- TİM Başkanı Mustafa Gültepe de tışla 110.2 milyar dolara yükseldi. nin morallerinin bozulmasına izin verme- Buna paralel olarak ihracatın itha- dünyada Türk ürünü ile tanışmayan miş, demiryolu işletmelerinin ayakta ka- tek bir ülke bırakmadıklarını söy- latı karşılama oranı da yüzde 83’ten labilmesi yolunda ellerinden geleni yap- İMALATTA SORUN 10 AYDIR SÜRÜYOR yüzde 69.8’e geriledi. ledi. Gültepe şöyle devam etti: “162 mışlardı. ülkeye ihracatımızı artırırken, 108 Uzmanlık mühendislik örgütlerinin üyele- stanbul Sanayi Odası (İSO) aralık ayı- vaşlamanın sürdüğüne işaret eder- ‘100. yıl’ çok uzakta ülkede ihracat rekoru kırdık. 1 mil- ri ile sürdürdüğümüz deprem vurgunu tara- İna ilişkin imalat satınalma yöneticileri ken sektör performansında zayıfla- malarında sık sık tanık olabiliyorduk. Emek- Bu sonuçlar ile “2023-2025” dö- yar doların üzerinde ihracat yaptı- endeksini (PMII) açıkladı. Kasım’da 45.7 manın ılımlı düzeyde olduğunu gös- lerinin karşılığını aldılar. Sonuçta demiryol- nemiyle ilgili geçtiğimiz aylarda ya- ğımız ülke sayısını 52’ye çıkardık.” olan endeks, aralıkta 48.1’e yükseldi an- terdi. PMI verilerini değerlendiren larının kapatılması kararına karşı direnişin yımlanan son orta vadeli program- Gültepe ayrıca, elektrik ve doğalgaz- cak 50 puanın altında kalarak daralma- S&P Global Ekonomi Direktörü And- de başını çektiler. Başardılar da Tayyip Er- daki 2022 yılı tahminleri karşılaştı- da indirimin sürmesini istedi. nın devam ettiğini gösterdi. rew Harker, “Son PMI anketinde or- doğan ile yakınlıkları siyasal, toplumsal it- l Ekonomi Servisi İSO için S&P Global tarafından der- taya çıkan kısmi iyileşme sinyalleri- rıldığında, ihracat açısından geride tifaklarının eseri olsa da Ergun Atalay’ın lenen imalat PMI endeksine göre nin yeni yıla taşınabilmesi halinde, kalındığı, ithalat açısından ise aşıl- Ankara’ya Türk-İş Başkanlığı’na da geçi- üretim ve yeni siparişlerdeki daral- Türk imalat sektörü için daha güçlü dığı ortaya çıktı. OVP’de ihracat tah- şi sürecinde, siyasetten kazançlı çıkmak ma güç kaybederken istihdamda Şu- bir tablo ortaya çıkabilir. Talep özel- üzere, o tarihlerde Meclis’e girmede ya- mini 255 milyar dolar, ithalat tah- bat 2022’den bu yana en keskin artı- likle yurtdışında kırılganlığını sürdü- saklı Tayyip Erdoğan’ın, Demiryol-İş’in mi- mini ise 360 milyar dolardı. Ayrıca şı kaydetti. İmalatçıların karşı karşıya rüyor. Ancak maliyet baskıları 2022 safirhanesinde kalmayı seçişi rastlantı de- AKP iktidarının 2013 yılında 2014- kaldıkları enflasyon baskısı ise geçen başlarındaki kadar olağanüstü se- ğil, siyasi adımdı. 2018 dönemi için yayımladığı “10. yılın ilk dönemlerine kıyasla hafifledi. viyelerde değil ve tedarik zinciri ko- AKP Başkanı Erdoğan’ın Milli Görüş’ten Kalkınma Planı”ndaki ihracat hede- şullarında da iyileşme gözleniyor. Bu kopup Fethullah Gülen kadroları ile ikti- finin 500 milyar dolar olduğu düşü- dar ittifakını seçmesi sonrası yıllarda sü- Talepte kırılganlık var gelişmelerin 2023’e girerken sektöre ren ağabey-kardeşlik hukukları içinde, nüldüğünde, 2022 yılı sonuçları dış destek sağlayacağını ümit ediyoruz” İSO’nun açıklamasına göre, ara- Atalay’ın Türk-İş’e bağlı sendikaların so- ticaret politikalarındaki başarısız- dedi. l Ekonomi Servisi lıkta diğer faaliyet koşullarındaki ya- runlarının çözümünde ayrımsız arabulu- lığı daha dikkat çekici hale getirdi. cuk yapması kalıcı başkanlıkta kuşkusuz etkili rol oynamıştır. Şimdilerde Atalay’ın eleştiri nitelikli çıkışlarından Cumhurbaş- kanı Erdoğan’ın hoşnut olabileceğini hiç sanmıyorum. Arınç örneğinde olduğu 2023’te yurttaşı zor bir yıl bekliyor üzere eleştirilerine yanıt vermemek zorun- da olma gibi bir siyasal refleksle sessiz tış yaşandı. cu bir haftada 32 milyar lira daha artarak MUSTAFA ÇAKIR kalmayı yeğlediğini düşünüyorum. Uma- n Yabancı portföy yatırımcılar 23 Aralık itibarıyla 1 trilyon 533 milyar li- lım ağabeyden gelen, kendisini kollayan umhuriyet Halk Partisi (CHP) TBMM bu yıl hisse senedi ve iç borçlanma raya yükseldi. uyarılar olarak değerlendirip “Seçim ka- zasız belasız bitsin ve herkes işine baksın” CGrubu 2023’e girerken ekonominin kâğıtlarında net 7.5 milyar dolarlık satış n Vatandaşların vadesinde ödeyeme- uyarısını da ciddiye alıyor olsun. fotoğrafını çekti. Borçların arttığı, risk gerçekleştirdi. diği için bankalar tarafından icraya veri- HHH priminin yükseldiği bir yıl olan 2022 için n Bankaların takibe aldığı krediler len borçlar 30.8 milyar lira oldu. Varlık Seçim kaygıları ağır basan Saray reji- raporda yer alan değerlendirmeler şöyle: 159.1 milyar lira düzeyinde seyrediyor. yönetim şirketlerine olan borçlar ise son mi kadrolarının, gözleri kaybetme kaygı- n Merkez Bankası’nın, brüt rezervi 1.1 KOBİ’lerin bankacılık sektörüne olan top- bir yılda 5.3 milyar lira artarak eylül so- sı ile kararmış olarak, istedikleri gibi ko- milyar dolar azalarak 128.4 milyar dola- lam kredi borcunda yılbaşından bu yana nunda 36 milyar liraya yükseldi. TOKİ’ye nuşmalarının, ortamı nasıl gerdiği, ürkü- ra gerilerken eksi durumdaki net rezervi ise 815.8 milyar liralık artış yaşandı. olan konut kredisi borçları da 28 milyar 1 Ocak - 30 Aralık 2022 tarihleri ara- tücü sonuçları üretebileceği hiç de hafi- ise 590 milyon dolar daha azalarak eksi n KOBİ’lerin takibe alınan kredi borç- lira oldu. Toplam borç 1 trilyon 565 mil- sında icra dairelerine toplam 8 mil- fe alınacak bir kaygı olmadığı gibi, ders- 43.9 milyar dolara indi. ları ise 58.2 milyar lira olarak açıklandı. yar lira düzeyinde seyrediyor. yon 599 bin yeni dosya geldi. Gelen ler çıkarılmaması sonucu ülkemizde yaşa- n Kamu, Merkez Bankası ve özel sek- Tarım sektörünün kredi borçları kasımda n Türkiye’nin, 508.9 ile puan ile Rusya dosya sayısı 2021’e göre 588 bin adet nabileceklere ilişkin, gerçeğinde ağabey arttı. İcra dairelerinde derdest bulu- törün dış borçları Eylül 2022 sonu itiba- 40.2 milyar lira daha artarak 301.6 mil- ve Mısır’dan sonra en yüksek CDS “risk kollaması niteliğinde uyarıları söz konusu. nan dosya sayısı ise 640 bin adet ar- rıyla 442.9 milyar dolar olarak gerçekleş- yar lirayı geçti. primine” sahip ülke olma konumunu sür- Cumhur cephesi içinde, bir diğerlerini aji- tarak 23 milyon 236 bine çıktı. ti. Borç stokunda 404 milyon dolarlık ar- n Vatandaşların bankalara olan bor- dürüyor. l ANKARA te eden paniğin aksine, tersine ajitasyon- larının ise ardı arkası kesilmiyor. Panikle büyüyen öfke dalgalanmalarında kışkırt- TZOB’un takip ettiği 42 market ürününün tümünde fiyatlar arttı macılık, ajitasyon öylesine yükseliyor ki.. Olabildiğince hakka hukuka uygun seçim- lerin yapılabilmesi seçmenler olarak hepi- mizin ortak dileği. Kuru soğan şampiyon Atalay’ın İklim Öngel’in sorularını yanıt- larken asgari ücret sürecine ilişkin vurgu- lamalarında, “Milyonların vebali üzerimde” ürkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) kal izledi. cümlesinin karşılığı da gerçekte asga- TGenel Başkanı Şemsi Bayraktar, ge- Açıklamaya göre üreticide de ta- ri ücret belirlenmesinde sıfır pazarlık gü- çen yıl markette takip edilen 42 ürünün kip edilen 32 ürünün tamamında da fi- cü ile üyesi olmayanlar için pazarlık ma- tamamında fiyat artışı tespit edildiğini, yat artışı yaşanırken yüzde 603.3 artan sasında olma zorunluluğunun yansıması fiyatı en fazla artan ürünün markette kuru soğanı yüzde 528.4 ile mandali- var. Gerçeğinde DİSK Genel Başkanı Ar- yüzde 314.6, üreticide yüzde 603.3 ar- na, yüzde 208.4 ile limon, yüzde 204.3 zu Çerkezoğlu çalışanların sözcülüğünü tan kuru soğan olduğunu açıkladı. ile portakal, yüzde 202.3 ile kuru fasul- üslenmiş olmanın sorumluluğunda, ara- Bayraktar 2022 yılı ve aralık ayına ye, yüzde 175.7 ile Antep fıstığı, yüz- larında konfederasyonlar kavgasına hiç ilişkin üretici ile market arasındaki fi- de 162.8 ile marul, yüzde 153.8 ile ıs- kalkışmadan, hak savunması paylaşılma- yat değişimlerini değerlendirdi. 2022 panak, yüzde 151 ile lahana, yüzde 150 sı zorunluluğunun verdiği sorumluluğun Birleşik Metal-İş yüzde 20 için mücadele edecek üstlenilmesini açıklıyor. İnanmayacaksınız yılında genel olarak üretici fiyatlarında- ile elma, yüzde 148.4 ile karnabahar, ama Saray rejimine biat etmiş konfede- ki artışta en önemli etkenin artan üre- yüzde 147.9 ile domates, yüzde 137 ile rasyonların kadroları bile tabanlarının ça- tim maliyetleri olduğunu belirten Bay- pirinç izledi. ‘Metal’de ek zam talebi resizliği, yaşam zorlukları yüzünden zor- raktar, girdilerde yüzde 100 ile yüzde Şemsi Bayraktar, aralıkta ise üretici ile lanmalarla, DİSK en önde çıkış yapabilen 400 arasında artışlar yaşandığını vur- market arasındaki fiyat farkının en evrimci İşçi Sendikaları bu amaçla kredi kullanmak zorunda kal- sendika liderliklerinin açıklamalarına sı- guladı. Bayraktar’ın açıkladığı fiyat fazla yüzde 274 ile kabakta görül- DKonfederasyonu’na bağlı Birleşik maktadırlar” denildi. İşçilerin biraz olsun ğınmak zorunda kalıyorlar. Aksi duruş üye değişimlerine göre ise markette fi- düğünü belirterek şunları kaydetti: Metal-İş yaptığı yazılı açıklamada, ek nefes almaları için ek zammın zorunlu sıfırlanması anlamına bile dönüşebilir.. yatı en çok artan ürün olan kuru so- “Kabaktaki fiyat farkını yüzde zammın kaçınılmaz olduğunu belirte- olduğu belirtilen açıklamada şu talepler Cumhur Cephesi adına en ucuzundan ğanı yüzde 202.8 ile limon, yüzde 248.8 ile marul, yüzde 213.3 rek Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası dile getirildi: “Tüm veriler, işverenlerin seçim yatırımı kararları içerikli olsalar bi- 164.5 ile toz şeker, yüzde 163.7 ile ile ıspanak, yüzde 202.9 ile kır- (MESS) kapsamındaki işyerlerinde yüz- yüksek oranlı kârlar elde etmeye devam le, son jestleri Erdoğan yapıyormuş vitrini, yeşil soğan, yüzde 163.1 ile ıspa- mızı mercimek, yüzde de 20 ek zam talebiyle mücadele kararı ettiğini göstermektedir. İşçiler yoksulla- olabildiğince oy kaybı erozyonunu durdu- nak, yüzde 159.2 ile lahana, 199.4 ile pırasa, yüz- alındığını duyurdu. Birleşik Metal-İş tara- şırken onlar kârlarına kâr katmaktadır. rabilmenin tek gerçeği olarak çoktan ka- yüzde 147.1 ile Antep fıs- de 185.1 ile porta- bul edilmek zorunda kalınmış bir durum. fından yapılan açıklamada, “İşçiler, gün- Şimdi sıra işverenlerdedir ve işçilerin bu tığı, yüzde 142.8 ile ma- kal takip etti.” Yeter ki hak hukuk ayaklar altına alınma- delik hayatlarını sürdürmek için açıkla- haklı talebinin gereğini yerine getirmeli- rul, yüzde 141.7 ile porta- l Ekonomi Servisi ya kalkışılmasın. Tarihi, hangi dönemli ya- rını borçla kapatma yoluna gitmekte ve dirler” dedi. l Ekonomi Servisi Şemsi Bayraktar salarla gelen koşulları bile fazlası ile an- lamını yitirmiş durumda. Yeter ki seçim- ler yapılabilsin. İktidar erki seçim sandığı MOTOKURYELİK DÜŞÜŞTE 2026’DA SONA ERİYOR Yüzde 8.52 ile 2015’ten bu yana en düşük seviyeyi gördü üzerinden sonuçlarla oluşturulabilsin... İş ilanlarının sayısı Türk Telekom’dan Tahvil getirisi diplerde KISA... KISA... KISA... yüzde 9 yükseldi imtiyaz başvurusu nline istihdam platformu Kariyer. ürkiye, ekonomik açıdan hareket- KP iktidarının özelleştirme sevda- n Merkez Bankası, Türk Ticaret Kanunu Onet, 2022 yılının istihdam verileri- Ası kapsamında 2005 yılında Lübnan- Tli geçen bir yılın ardından yeni yı- uyarınca mal ve hizmet tedarikinde alacaklı- ni açıkladı. 2022 yılında en fazla iş ilanı la da makro ihtiyati tedbirlerle girdi. lı Oger Telekom’a satılan ancak borç- ya yapılan geç ödemelerde, uygulanacak faiz yayımlayan sektörler sırasıyla Bilişim, ları ödenmediği için alacaklı bankala- Bu tedbirlerle birlikte piyasada bir- oranını yüzde 11.75 olarak belirledi. Üretim ve Yapı oldu. İş ilanları 2021’e çok dinamik yerinden oynuyor. Son ra geçen, 2021’de ise çoğunluğu Var- n Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü göre yüzde 9, 2020’ye göre ise yüzde lık Fonu’na devredilen Türk Telekom’un olarak Türkiye’nin 10 yıllık tahvil ge- faiz oranlarındaki artış ve küresel hisse piya- 57 arttı. Kısıtlamalar nedeniyle pande- tirileri Türkiye Cumhuriyet Merkez imtiyaz süresinin bitmesine 3 yıl kal- salarında yaşanan düşüşün emeklilik fonları miden etkilenen perakende, turizm ve Öte yandan dolar/TL yeni yı- dı. Türk Telekom, telekomünikasyon Bankası’nın (TCMB) finansal sistem- için görünümü değiştirdiğine dikkat çekerek enerji sektörleri de yeniden canlandı. deki lira varlıklarının ağırlığını artır- la 18.72 seviyesinden girerken Av- hizmetleri vermesine imkân veren ve likidite riskleri konusunda “aşırı dikkatli” ol- İlanlardaki en çok artış yüzde 35 ile pe- ro yılın ilk günlerinde 20 lirayı geç- 2026 yılı şubat ayında sona erecek maya yönelik adımlar atmasının ar- maları gerektiğini söyledi. rakende sektöründe olurken pandemi- dından geriledi. 10 yıllık devlet tah- se de günü 19.98 liradan kapattı. Bor- olan imtiyaz sözleşmesinin süresinin n İstanbul Ticaret Odası verilerine gö- nin göz bebeği moto kurye sektöründe sa İstanbul’da (BİST100) 2022’nin ikin- uzatılması için düzenleyici kuruma baş- villerinin getirisi, 2022’de 1.449 re İstanbul’da fiyatı en çok artan ürün yüzde ilanlar yüzde 12 azaldı. Buna rağmen baz puanla rekor düzeydeki en bü- ci yarısında başlayan yükseliş serisi vurma kararı aldı. Şirketin cuma gü- 46.95 ile ilaç, en çok azalan ürün ise yüzde moto kurye başvuruları yüzde 19 arttı. 2023’ün ilk günlerinde de devam et- nü Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na yük yıllık düşüşü yaşamasının ardın- 22.14 ile karnabahar oldu. İstanbul Ücretli- Son bir yılda en çok iş ilanı yayımlanan dan 131 baz puan düşerek Nisan ti. BİST100, yeni yılın ilk işlem gününe (KAP) yaptığı açıklamaya göre başvuru- ler Geçinme İndeksi’nde yer alan 242 ürünün iller İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve 5560 seviyesinden başlayıp 5656’ya nun Bilgi Teknolojileri Kurumu’na yapı- 2015’ten bu yana en düşük seviye 121’inin perakende fiyatı artarken 27 ürünün Kocaeli oldu. l Ekonomi Servisi olan yüzde 8,52’ye geriledi. kadar yükseldi. l Ekonomi Servisi lacağı belirtildi. l Ekonomi Servisi fiyatı düştü, 94 ürünün fiyatı ise değişmedi.