Katalog

22 EYLÜL 2022 PERŞEMBE EKONOMİ [email protected] 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.3290 18.1600 20.8340 14.43 3246 6630.33 1004.17 1.6 kuruş 12.2 kuruş 21.50 kuruş 0.14 puan 31.74 puan 34.46 lira 1.44 lira Girdi fiyatları, yıllık bazda genelde yüzde 134, gübrede yüzde 235 arttı Tarımda sorun yayılıyor Şili (İngiltere) Türkiye Ziraat Odaları Birliği bu kez pamuk ve şeker pan- 833 bin ton dersleri carı için hem destek hem müdahale alım fiyat uyarısı ya- Türkiye’de geçen yıl üretilen pamuk miktarı parken muz üretiminde düşüş beklendiği ortaya çıktı. ili halkı “dünyanın en ilerici” ana- yasasını reddedince aklıma Ş ürkiye’de tarım sektörüyle ilgili bu kez hasadı başlayan pamuk ve İngiltere’de Jeremy Corbyn’in se- yayımlanan her yeni veri ve ya- şeker pancarı hakkında değerlen- çim yenilgisi geldi. Tpılan her yeni açıklama, bugün dirmelerde bulundu. Bu kapsam- dünyada gıda krizi tartışmalarının da pamuğun endüstri bitkileri için- Önce destek sonra ret yaşandığı ortamda ülkedeki durum- de hem lif hem yağ bitkilerinin ara- Sosyalist Jeremy Corbyn İşçi Parti- si başkanı olunca, partinin üye sayısı iki- la ilgili kaygıları artırıyor. Özellikle sında bulunduğunu, birçok sanayi- ye katlanarak 600 bine ulaştı. Erken se- üretim maliyetlerinin geldiği nokta nin temel hammaddesinin buradan çimlerde, Corbyn, İP’nin oylarında rekor çiftçiler üzerinde baskı oluşturuyor. karşılandığını vurgulayan Bayrak- bir artışla, Muhafazakâr Parti’nin mec- TÜİK’in dün açıkladığı “Tarımsal tar, şeker pancarı ve şeker üretimi- lis çoğunluğunu yok etti. Ancak, bir son- 2.9 milyon Girdi Fiyat Endeksi, Temmuz 2022” nin ise Türkiye için vazgeçilmez ol- raki genel seçimlerde İP, Corbyn liderliği- raporuna göre Tarım-GFE, Temmuz duğunu anımsattı. Üretici örgütle- nin hazırladığı ilerici ve halkçı seçim ma- dekar nifestosuna karşın hezimete uğradı. 2022’de önceki ay (aylık) kıyasla yüz- rinin de güçlendirilmesini isteyen Şeker pancarı Şili’de 2019 yılında “toplumsal patla- için ayrılan tarla de 1.31, Aralık 2022’ye (7 aylık) yüz- Bayraktar, şöyle devam etti: büyüklüğü ma” olarak adlandırılan olaylar yaşandı. n Pamuk üretimi dünyada fiyat de 83.43, Temmuz 2022’ye (yıllık) kı- Halk sokaklarda ekonomi yönetimini, hü- yasla yüzde 133.41 ve 12 aylık ortala- desteği, doğrudan gelir desteği, güm- kümeti protesto etti, Pinochet rejimin- malara kıyasla yüzde 79.72 arttı. Yıl- rük önlemleri ve sigorta destekle- den kalma anayasa yerine, yeni bir ana- lık artış Haziran 2022 yüzde 134.96, ri gibi pek çok farklı araçla destek- yasa istedi. Halkın yüzde 78’i, “Yeni bir 962 bin ton leniyor. ABD ve Çin gibi başlıca pa- Temmuz 2021’de ise yüzde 29.38’di. anayasa yapalım mı?” önerisini destekle- TÜİK’in açıkladı- di. Sosyalist bir politikacı olan Boric, so- muk üreticisi ve ihracatçısı ülkeler, ğı 2022 muz üreti- lun birlikte hareket etme başarısının üze- Bunlar stratejik ürün mi tahmini üretimlerini önemli ölçüde destekle- rinden devlet başkanı seçildi. Bu koşul- Temmuz 2022 kapsamında aylık yerek rekabette Türkiye’nin önünde larda kurulan Anayasa Komisyonu, “dün- artışın en yüksek olduğu alt gruplar bulunuyor. Ülkemizde de girdi fiyat- yanın en ilerici” (belki de en uzun 170 yüzde 6.57 ile “malzemeler” ve yüz- larındaki yüksek artışlar gözetilerek sayfa 388 maddelik) anayasasını hazır- de 6.47 ile “gübre ve toprak geliştiri- prim ve destekler artırılmalı, üretici- Muz üretiminde rekolte düşecek ladı. Yapılan halk oylamasında, bu tasla- ciler” oldu. Yıllık artışın en yüksek lerimiz korunmalıdır. ğa yüzde 62 oranında ret oyu çıktı. Halk ürkiye’nin Manavgat, Alanya, Ana- yorulmayan Ziraat Mühendisleri Oda- kendi istediği ve haklarını ve özgürlükleri- olduğu alt gruplar ise yüzde 234.88 n Maliyetleri yükselen şeker pan- Tmur gibi önde gelen muz üretim sı Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. Dur- ni genişleten ekonomik ve toplumsal an- ile “gübre ve toprak geliştiriciler” ve carı üreticilerinin üretimlerini sür- alanlarında üreticiler artan maliyetler sun Büyüktaş da gübre içindeki besin lamda halkçı bir anayasayı reddetmişti. yüzde 201.13 ile “enerji ve yağlar” dürebilmesi ve ihtiyaç duyduğumuz karşısında çözüm bulmaya çalışıyor. elementlerinin önemine dikkat çeke- olarak kayıtlara geçti. şeker üretimini karşılaması için ma- Gübre fiyatlarının ortalama 4-5 kat rek “Muzun ihtiyacını karşılayacak bit- İktidarı ve devleti unutmak... Yine dün bir açıklama yapan Tür- liyetlerin üzerinde, çiftçi kârını da artmasından sonra üreticiler hayvan- ki besin elementleri yoksa muzda ve- Peki ne olmuştu da 1-2 yıl içinde halkın kiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) gözeten bir fiyat açıklanmasını bek- sal gübreye yöneldi. Bunun rekolte- rim düşüklüğü olacak” dedi. tercihleri, hem de kendi çıkarlarına ters Genel Başkanı Şemsi Bayraktar da l Ekonomi Servisi yi düşürmesi bekleniyor. Bu gelişmeyi l BÜLENT ECEVİT/ANTALYA liyoruz. bir yönde değişmişti? İngiltere’de, Şili’de solun açıklaması, muhafazakâr partiler, medya halkı yanılttı, biçimindeydi. İyi de devlet, medya, kilise ve egemen sınıflar BİST’teki manipülasyon iddiası, yeni faiz kararları, Rusya-Ukrayna etkiledi “tatile mi çıkacaktı”? İngiltere bir yana, Türkiye’de şu sıralar- da, yaklaşmakta olan seçimler bağlamın- da, sık sık bir “demokratik restorasyon- dan” (en azından bir rejim değişikliğin- Piyasalar diken üstünde den) söz edildiğini düşünerek Şili deneyi- mi üzerinde yoğunlaşalım. Çünkü, oyla- maya sunulan anayasaya bakınca, hakla- ENFLASYON VE ÇİFTE BELA ali piyasalar hem veri akışı hem sa İstanbul’la ilgili bir süredir devam rı ve özgürlükleri en az 100 alanda geniş- Mgüncel olay ve açıklamalar nede- eden manipülasyon iddiaları da ayrı- leten maddelere ek, demokratikleşmenin niyle dalgalı bir seyir izliyor. ca inişli-çıkışlı sert bir hareketliliğe ne- Daha az nakit ötesinden, bir rejim (hatta devlet biçimi) Bu kapsamda tüm küresel piyasalar- den oluyor. Gün içinde en düşük 3 bin değişikliği önerisi ile karşı karşıya oldu- ğumuzu görüyoruz. da olduğu gibi Türkiye’de de ABD Mer- 223, en yüksek 3 bin 296 puanı gören daha çok borç Anayasa, yerli halkların özgün kültürle- kez Bankası’nın (Fed) faiz artışı ka- Borsa İstanbul (BİST) da günü yüzde llianz Trade’in ABD ve Avrupa- rini, ekolojik değerlerini, haklarını tanıyor, rarının detayları anlaşılmaya çalışı- 0.97 düşüşle 3 bin 246 puanda tamam- Hakan Atilla Alı şirketlerin yayımladığı son fi- Şili devletini, çokuluslu bir devlet ola- lırken Türkiye Cumhuriyet Merkez ladı. Öte yandan BİST, Vadeli İşlem ve nansal sonuçlardan yola çıkarak rak yeniden tanımlıyor, senatoyu kaldırı- Opsiyon Piyasası’nda açılış seansı uy- Borsaya zamanında Bankası’nın (TCMB) bugün açıklayaca- hazırladığı rapora göre ülkeler, yor, “bağımsız” yargıyı yerel (halkı tem- ğı politika faizi karar ve bunun gerek- gulaması ve “Pay Vadeli İşlem ve Opsi- sektörler ve şirketler artık farklı sil eden) mahkemelerle değiştiriyor, kamu müdahale edilmeliydi yon Sözleşmeleri”nin seans sonu saa- çesine ilişkin değerlendirmeler merak- kurumlarında kadınlara eşit katılım, tem- zorluklarla karşı karşıya. Küresel la bekleniyor. ti değişikliğini, yarından itibaren dev- ürkiye’nin Halkbank’ın ABD’deki çapta yükselen enflasyon ve teda- sil hakkı getiriyor, Şili’nin doğal kaynak- reye alacak. Tdavası nedeniyle yakından tanı- larını devletleştiriyor, sendikal hakları, ka- rik zincirinde devam eden sıkıntı- ‘Sabit tutulacak’ dığı ve bu ülkede hapis yatan Ha- dın LGBTİQ+ haklarını genişletiyor, tüm lar şirketleri daha fazla nakit kul- Dünyanın önde gelen ekonomistle- vatandaşları kapsayan bir sağlık sistemi- Reuters’ın haberine göre Fitch, kan Atilla, Türkiye’ye dönüşü son- lanmaya iterken borçluluk oranla- rinden Nouriel Roubini, ABD ekonomi- ni evrensel hak düzeyine çıkarıyor, tutuk- rası BİST’teki genel müdürlük döne- rında da artışa neden olacak. TCMB’nin cumhurbaşkanlığı seçim- sinde ve küresel ekonomide 2022 yı- lulara oy hakkı veriyor, haklarını genişle- mine de atıfla borsada son dönem Raporu yorumlayan Allianz Tra- leri sonrasına kadar faizleri sabit tut- lı sonunda “kötü ve uzun süreli” reses- tiyor... Sanırım daha fazla devam etme- yaşanan gelişmeleri yorumladı. de Türkiye Üst Yöneticisi Ahmet masını bekliyor. Türkiye, Ortadoğu ve yon beklediğini söyledi. Resesyonun ye gerek yok. Dün İntegral ForexTV kanalın- Ali Bugay, şu noktalara dikkat Afrika’nın emtia fiyatları, enflasyon ve gelecek yıl da devam edeceğini öngö- Katılımın yüzde 50’den yüzde 80’e da konuşan Atilla, düzenleyicilerin çekti: “Çoğu şirket, bölge ve sek- artan faiz oranlarına ilişkin webinarda ren Roubini, bunun S&P 500’de keskin yükseldiği bu anayasa oylamasında, 5.4 sert yükselişlere de müdahil olma- tör önce Covid-19 krizinden zarar konuşan Fitch yetkilisi Türkiye’de fa- bir düzeltmeyi beraberinde getireceği- milyon yeni seçmenin yeni 96’si hayır de- sı gerektiğini belirtip “Borsaya vak- gördü ve ardından ertelenen tale- izlerin seçimlerden sonra artırılmasını di; en yüksek ret oyu ülkenin en yoksul ni de savundu. tinde müdahale edilmeliydi” derken bin artmasıyla fayda sağladı. An- seçim bölgelerinden, hapishanelerden, beklediklerini söyledi. Halkbank’ın hisselerinde geri alım cak, 2022’de sektörler artık çok askerlerden geldi. Orta sınıflar da genel Dolar/TL 18.34’te Rusya Devlet Başkanı Vladi- yapması hakkında da konuşarak daha spesifik zorluklarla karşı olarak hayır dediler. Sermaye sınıfı, kilise, mir Putin’in Rusya-Ukrayna savaşı- Tüm bu gelişmelerin ışığında dolar/ “Zamanlama bu olayların akabinde karşıya. Örneğin ekonomik yavaş- devlet bürokrasisi, liberal, muhafazakâr olduğu için biraz daha manidar ol- lama nedeniyle perakende, teks- na ilişkin dün yaptığı yeni açıklama- TL dün yükseliş yönünde hareket etti. entelijensiya, büyük medya red oyu için du. Hisse senedi fiyatı hak etmedi- til, inşaat gibi döngüsel sektör- lar ise özellikle dünya borsaları üze- Güne 18.30 seviyesinde başlayan do- çalıştılar. Yalan, yanlış, sahte yorumlar ği noktalara indiğinde bu gündeme ler daha fazla risk altında görünü- rinde önemli bir etki yaptı. Bu du- lar/TL 18.34 seviyesine yükseldi. Gü- için yaklaşık 1 milyon dolar harcanmış. alınabilirdi” yorumu yaptı. yor.” l Ekonomi Servisi rum Türkiye’de de yaşanırken, Bor- nü 18.33’te kapattı. l Ekonomi Servisi Özetle devlet, kilise, egemen sınıflar ve kültür endüstrisi iktidarı korumak için yapması gerekeni yapmış. KISA... KISA... KISA... Şunu asla unutmamak gerekiyor: Her ye- Hakem heyetine ni anayasa yeni bir iktidar kompozisyonunu l Ticaret Bakanlığı, Malezya men- (siyasi ya da “pasif devrimi”) temsil eder; şeli kakao yağının ithalatında haksız kurmaz, yaratmaz, kurulmuş olanı, post ‘enflasyon’ ayarı rekabetin önlenmesi amacıyla dam- factum, ifade eder. Bu bağlamda, Anaya- pinge karşı önlem uygulanmasına ka- üketici hakem heyetlerine başvuru- sa ne kadar radikal ise, oylama öncesin- rar verdi. dünkü Resmi Gazete’de ya- de, siyasi iktidar, en azından siyasi denge- Tlarda parasal limit 30 bin liraya yük- yımlanan karara göre bu tür ithala- seltildi. Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı ler o kadar değişmiş olmalıdır. Yoksa Şi- ta yüzde 7-10 oranlarında dampinge li’deki gibi, tüm haklı, ilerici taleplerine kar- “Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği” karşı önlem uygulanacak. şın o anayasa taslağı gerçekleşemez, bir dün Resmi Gazete’de yayımlandı. Tüke- lÇevre, Şehircilik ve İklim De- fantezi olarak kalır. Devrim olmadan “dev- tici hakem heyetlerine başvurularda pa- ğişikliği Bakanı Murat Kurum, rimci anayasa” olmuyor... Acı gerçek şu ki rasal limit 15 bin 430 liradan 30 bin li- TOKİ’den daha önce ev ve işye- o fantezinin, o koşullarda geçekleşmiş ol- raya yükseltildi. Bu miktar üstü uyuş- ri alanlar arasında borcunu erken saydı, 50 yıl önce olduğu gibi yine bir fe- mazlıklar için yine tüketici mahkemele- ödemek isteyenler için yeni indirim lakete dönüşebilirdi... rine ve arabuluculuk bürolarına başvuru kampanyası yapılacağını duyurdu. yapılacak. Tüketiciler başvurularını il ya Kurum bunun bugün Cumhurbaşka- Emekçiye polis ablukası da ilçe heyetlerine parasal sınır olma- nı Erdoğan tarafından açıklanacağı- dan yapabilecek. Tüketicinin yerleşim ‘Daha çok banka Mir nı söyledi. stanbul Tuzla’da faaliyet gösterirken yeri veya tüketici işleminin yapıldığı yer- l Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba- de hakem heyetinin bulunmaması halin- İçalışan işçilerin DERİTEKS’de örgüt- sisteminden ayrılmalı’ kan Yardımcısı Şeref Kalaycı, Yeni asgari ücret lenmesinin ardından kapanma kararı de, yetkili tüketici hakem heyetine ile- Türkiye’de altın üretiminin 2021 yı- BD’li üst düzey bir yetkili, İş Bankası ve tilmek üzere kaymakamlıklara başvuru alan ETF Tekstil’nin önündeki eylem- lında 39 ton olduğunu belirterek artışı aralık ayında ADenizbank’ın Rusya’nın ödeme sistemi ler 62. gününe girdi. Dün ise makine yapabilmesine de imkân sağlandı. Ayrı- “Bu yılki hedefimiz salgın koşulları- MİR’in kullanımını askıya almasının man- ca tüketici hakem heyetinin bulunduğu parkının taşınması için 10’dan fazla TIR alışma ve Sosyal Güvenlik Baka- na rağmen 40’lı rakamları geçmek” tıklı olarak değerlendirdi. ABD’li yetkili şu fabrikaya getirilirken bunu engelleme- yerdeki tüketici mahkemesinin yanı sı- Çnı Vedat Bilgin, dün TESK toplan- dedi. Üretim 2020 yılında 42 tona vurguyu yaptı: “Bankaların attığı bu adım ra yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki ye çalışan emekçilerin önüne polis ta- tısına katılarak çalışma hayatına iliş- kadar çıkmıştı. oldukça mantıklı. MİR’in kullanımını dur- rafından set çekildi. tüketici mahkemesine itiraz edebileceği kin güncel açıklamalar yaptı. Bilgin, durmak bankaları Rusya ile iş yapmak ne- hükmü getirildi. Tazminat ve hak edişleri ödenme- şu noktalara dikkat çekti: “Enflasyo- deniyle uygulanabilecek yaptırımlardan ko- den işsiz bırakılan işçiler, alacakla- Taraflardan her biri, kararın tebliğin- nun meydana getirdiği tahribatı büyü- rumanın en iyi yollarından biri. Koalisyon den itibaren 15 gün içinde, ilk başvuru- rı ödenmeden fabrikanın içinin bo- me yoluyla, üretim gücümüzle aşaca- tarafından uygulanan yaptırımların yanlış şaltılmasına karşı cıkarken işverenin sunda yer alan talepleriyle ilgili olarak ğız. Asgari ücretle çözeceğiz, 3600 ile tarafında kalmak istemedikleri için daha tüketici hakem heyetince karar verilme- başka yerde üretime devam edeceği- çözüyoruz, EYT ile çözeceğiz. fazla bankanın MİR’i kullanmayı bırakma- ni anlattı. Fabrikanın boşaltılmasına yen hususlarda, kararın tamamlanma- Asgari ücrette geçen temmuzda bir sını bekliyoruz.” MİR’i kullanan diğer ban- sını isteyebilecek. Hakem heyetlerine karşı eylem yapmak istedikleri sırada artış yaptık. Şimdi aralık ayı geliyor, kalar arasında Ziraat Bankası, Halkbank ve ise çevik kuvvet ekiplerince ablukaya başvurularda ilave süre ise altı aydan aralıkta da yapacağız.” Vakıfbank bulunuyor. l Reuters üç aya düşürüldü. l ANKARA alındılar. l Haber Merkezi