Katalog

13 EYLÜL 2022 SALI DİZİ/HABER 9 Demokrasinin geleceğine ilişkin tartışmalar yeni bir boyut kazanıyor Feodalizm gibi baskıcı HDP’nin bitmeyen sınavı! 023 seçimleri öncesinde üzerin- de en çok siyaset üretilen partile- 2rin başında HDP geliyor. Siyaset sahnesinin görünen ve görünmeyen bir düzene mi? yüzünde en çok HDP var. Yüzde 10 oyu garanti edip baraj so- Çin’in otoriter rejimiyle dünyanın ikinci Macaristan’da Orban rejimlerinin apitalizmin krizinin de- runu olmayan, tabanına büyük ölçü- rinleşmesiyle birlikte, li- büyük kapitalist ülkesi konumuna pratikleri, İtalya’da bir yeni-faşist de hâkim bir parti elbette siyaset mü- Kberal demokrasinin ve bi- hendisliklerinin hedefinde olur. Ancak yükselmesi, ABD ve İngiltere’de Trump koalisyonun iktidara gelme hazırlıkları; reysel özgürlüklerin sınırları, Cumhur İttifakı’nın iç barışımız açı- ve Johnson’un, Hindistan’da Modi’nin, demokrasinin geleceğine ilişkin resmi sından büyük önem taşıyan bir parti- bu ikisi arasındaki ilişki ve çe- ye böylesine “Üzerinde her türlü oyun Türkiye’de siyasal İslamın, şekillendiriyorlar. lişkilerin boyutları üzerine eski oynanabilir” muamelesi yapması son bir tartışma gelişmiş kapitalist derece tehlikeli. ülkelerde yeniden gündeme gel- HDP’nin son hukuki durumu şu: di. Gelişmekte olan ülkelerde bu 17 Mart 2021’de hakkında kapat- tartışma her zaman vardı. Tür- ma davası açıldı. Bütün üst düzey yöneticilerine siyaset yasağı isteni- kiye seçimlere giderken bu tar- yor. 19 Nisan’da HDP savunmasını tışma daha da büyük bir önem Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) sun- kazanıyor. Ancak bu dizi geliş- du. 12 Mayıs’ta Yargıtay Cumhuriyet miş ülkelerle sınırlı. Başsavcısı son delilleri sundu. Şimdi Yeniden canlanan tartışmanın AYM’nin tarafları sözlü dinleyeceği ta- genel eğilimi, liberal demokra- rih bekleniyor. Sonra karar... sinin geleceğinin parlak olmadı- HDP’nin siyasi durumu da şu: Her iki ittifaka da mesafeli. Ağustos ğına hatta “artık bittiğine” iliş- ayı boyunca siyasi yelpazenin solun- kin. Liberal demokrasinin “libe- daki partiler ve kimi kuruluşlarla Emek ral” yanının demokratik yanıyla, ve Özgürlük İttifakı ya da Demokra- “serbestliklerin” (liberty) demok- si İttifakı adı altında yeni bir oluşuma rasiyle uyuşmadığına “demokra- hazırlanıyor. sinin serbestlikleri boğmaya baş- HHH ladığına” ilişkin bir korku var. İşte bu süreç devam ederken Cum- R. Tayyip Donald Boris Victor Narendra Erdoğan Trump Johnson Orban Modi hur İttifakı’nın tüm tarafları ve med- ABD, İngiltere gibi gelişmiş ka- yası HDP’yi terör örgütünün parçası pitalist ülkelerde son yıllarda fi- olarak ilan edip altılı masanın yanına ma ve dışişleri bakanlıklarına si”, “rekabetçi otoriterlik”, yeni tılan “Demokrasi halk için halk nansal kriz, pandemi, iklim krizi koymak, “Bunlar terörle iç içe” demek yerleşen neo-con akımın, 11 Ey- ve aslında tanımlanması çok zor, tarafından yönetimdir” iddia- bağlamında tanık olunan geliş- için her şeyi yapıyor. Başta vurguladı- lül 2001 İkiz Kuleler saldırısının “Acaba, 21. yüzyılın özellikleriy- larının, bilişim teknolojilerin- meler, kapitalist üretim tarzının ğımız gibi konunun iç barış boyutuna ertesinde ileri sürdüğü “ABD ar- le biçimlenerek yükselen, ‘süreç deki gelişmelerin ışığında tam ve teknolojik gelişmelerin iyice gereken özeni göstermeden. tık bir imparatorluk oldu” iddia- olarak faşizm’ olgusu karşısında “bir kandırmaca” olduğunun or- Gürsel Tekin’in HDP’ye gerekirse belirginleşen kimi özellikleri bu larıyla ve Fukuyama’nın deneme- liberal demokrasi umudunu can- taya çıktığını savunuyordu. Ya- bakanlık verilebileceği sözü de cım- korkuyu güçlendiriyor. bızla çekilip bütün bunların kapağı- sindeki saptamalarla da uyum- lı tutmayı mı amaçlıyorlar?” diye zarlara göre bilişim teknoloji- na kondu. lu olarak dünyanın kimi bölgele- düşündürten kavramlarla gide- lerindeki gelişmeler doğrudan Demokrasi yalnızca bir Millet İttifakı’nın bu tartışmalara ya- rinin öncelikle Kuzey Afrika ve rek daha da karamsar bir ton ile demokrasiyi olanaklı kılması- an mıydı? nıtı şöyle özetlenebilir: Ortadoğu’nun “demokratikleşti- devam ediyor. na karşın, halkın karar süreç- Demokrasinin geleceğine iliş- Bu toplumu birbirine düşüremeye- rilmesi”, seri rejim değişiklikleri lerine katılmasına ilişkin iddi- ceksiniz! kin yakın tarihte izleyebildiğim ‘Bir kandırmaca’ projeleri bağlamında devam etti. aların kofluğunu da sergiliyor- Gelinen noktada iktidar, HDP’nin si- en ilginç örneklerden biri Ro- Ne ki başarısız savaşlar, İslam Demokrasinin geleceğine iliş- lardı. “Bir zamanların konforlu yaseti bölmesi için her şeyi yapıyor. bert Kaplan’ın 1997 yılında The içinden terörist bir kanadın yük- kin tartışmalarda bir ilginç HDP ne yapıyor? huzur verici kurgusu demokra- Atlantic dergisinde yayımlanan 10 Eylül’deki parti meclisi (PM) top- selmesi, 2007-2008 finansal kri- yaklaşım da teknolojik geliş- si, artık içinde barınılamaz bir “Demokrasi yalnızca bir an mıy- lantısında Sancar’ın konuşması iki it- zinden sonra, “büyük durgunluk” melerin etkileriyle ilgiliydi. mekândı.” dı?” başlıklı denemesiydi. O de- tifak arasında denge kurup ayrı bir içinde gelişen sağ popülist-yeni The Nation dergisinde 13 Ma- nemede Kaplan, ülkeleri demok- güç olmaya yönelikti. Sancar, “Bi- faşist akımlar, 2010-11 yıllarında yıs 2014’te yayımlanan, Tho- zi bakanlık pazarlığına indirgeyemezsi- rasiyle yönetmenin giderek zorla- kısa bir süre yükseldikten son- mas Meaney-Yascha Monk niz” sözüyle çıtayı yükseltti. HDP’nin şacağını savunuyordu. Kaplan’ın ra bir sonuç alamadan gerileyen imzalı, “Demokrasi PM toplantısında önümüzdeki dönem savını desteklemek üzere ileri “Arap isyanları”, Gezi Parkı olayı GÖZETLEME izlenecek siyasetin de konuşulduğu neydi?” başlıklı sürdüğü ekonomik, toplumsal ve biliniyor. gibi sonuçsuz demokratikleşme deneme, son ekolojik gerekçeler o günden bu- Buradaki kritik soru da şu: çabaları, tarihin Fukuyama’nın iki yüz güne daha da belirginleşti. HDP’nin izleyeceği siyaset nerede, KAPİTALİZMİ savlarını desteklememiş olduğu- yıldır kimler tarafından, nasıl belirleniyor? Francis Fukuyama, 1989’da nu düşündürüyor. oshana müşler. Bu bağlamda, seçmenin bilgi- an- Bu siyasi hareketin fiilen Edirne, İm- National Interest dergisinde ya- SZuboff’un “Gö- lenme özgürlüğü ve oy verme süreç- la- ralı, Ankara, Diyarbakır ve Kandil ol- Rekabetçi otoriterlik yımlanan “Tarihin Sonu” başlık- zetleme Kapitalizmi Ça- leri anlamsızlaşmaya başlamış. mak üzere beş sıklet merkezi var. lı denemesinde, Kaplan’dan çok Şimdi, Çin’in otoriter rejimiy- ğı” (The Surveillance Capita- Bir başka çarpıcı analiz de kapita- 2019’daki yenilenen İstanbul seçim- le dünyanın ikinci büyük kapi- farklı bir savı ileri sürüyordu. lism-2019) başlıklı kitabı da bir lizmin aşıldığına ilişkin. Sağ kanat- leri gösterdi ki iktidarın en kolay şekil- Fukuyama’nın, faşizmden son- talist ülkesi konumuna yüksel- diğer ilginç tartışmaya ışık tutu- ta Joel Kotkin’in “Yeni feodalizm ge- lendirebileceği sıklet merkezi İmralı. mesi, ABD ve İngiltere’de Trump yor. Başlangıçta özgürleştirici eşit- liyor: Küresel Orta Sınıfa Bir Uya- ra “nihayet” komünizmin de yı- Ancak orasının tüm yapıyı bir arada leyici, siyasilerin yalanları saklama- rı” (2020) başlıklı kitabı, solda Yanis aynı yöne çekme gücü tartışmalı. kılmış olmasıyla birlikte insanlı- ve Johnson’un, Hindistan’da sını olanaksızlaştıran bir gelişme ola- Varufakis’in “Tekno feodalizm kapi- HHH Modi’nin, Türkiye’de siyasal İs- ğın siyasi gelişme tarihinin de so- HDP, 1989’dan bu yana kurulan rak sevinçle karşılanan internet ve talizmin yerine geçiyor” başlıklı de- nuna geldiğini, bundan sonra tek lamın, Macaristan’da Orban re- partiler içinde en uzun ömürlü ola- sosyal medya platformları zaman- nemesi (2022), teknolojik gelişmele- jimlerinin pratikleri, İtalya’da geçerli rejimin liberal demokrasi nı. HDP’ye gelene dek, HEP, ÖZEP, la büyük şirketlerin elinde bir karşı- rin üzerinde yeniden şekillenen ege- olduğunu savunan denemesi çok bir yeni-faşist koalisyonun ikti- ÖZDEP, DEP, HADEP, DEHAP, DTP, lık ödemeden el koydukları “büyük men sınıfların feodalleştiğini dolayı- dara gelme hazırlıkları demokra- yaygın biçimde okundu tartışıldı, DBP tüketildi. veri”den kâr elde eden bir kapita- sıyla artık kapitalizmden çıkmaya, benimsendi. sinin geleceğine ilişkin resmi şe- HDP’den önceki partilerin ömrü 2-9 lizme, giderek devletlerin vatan- feodalizme benzeyen baskıcı bir dü- yıl arasında oldu. Onuncu yılındaki killendiriyor. Bu resmin içinde, Demokrasi tartışması ABD’de daşlarını yakından izlemesini, zene geçmeye başladığımızı ileri sü- HDP, tüm Türkiye’nin partisi olma sü- G. W. Bush başkanlığında savun- tartışmalar, “illiberal demokra- manipüle etmesini kolaylaştı- rüyorlar. Bu savlar da ister istemez recinde bütün sağduyulu kesimleri ik- ran, otoriter rejimleri bes- liberal demokrasinin geleceği olma- na eden bir sınav verebilir mi? Sancar leyen araçlara dönüş- dığı sonucuna varıyor. YARIN: SÜREÇ FAŞIZME DOĞRU EVRILIYOR. bu ve benzeri sorulara biraz da öfke- lenerek “Türkiye partisi olma unvanını en çok hak eden parti biziz” diye baş- layarak yanıtlıyor. Ancak oluşan algıyı Darbenin 42. yıldönümünde çok sayıda siyasi ve demokratik kitle örgütü mesaj yayımladı ortadan kaldırma sorumluluğu yine bu hareketin. HDP, kabul gören bir siya- set yaptığında batıdaki büyük illerden de oy alabiliyor. Bakmayın bugünkü siyaset yapma ‘Ölüme susamışların kod adı: 12 Eylül’ biçimine, seçim arifesinde iktidarın HDP’ye reddedilmesi zor öneriler ge- tirmesi hiç de düşük olasılık değil. ürkiye demokrasi tarihine ka- n Karikatürcüler Derneği Başka- Belki de HDP yöneticileri son PM ra bir leke olarak geçen 12 Eylül nı Metin Peker: 12 Eylül kötücül ve toplantısında kendi iç dengelerini na- T1980 darbesinin 42’nci yılında ölümcül bir toplum mühendisliğidir. sıl sağlayacaklarını konuştular! siyasiler mesaj yayımladı. Saray ve Toplumu doğrayarak yeniden doku- Şu aşamada görünen şöyle özetle- iktidar kanadı mesajını 15 Temmuz manın, uluslararası ölçekli bir projek- nebilir: siyonudur. En veciz ifadesini, “As- vurgusu çerçevesinde verirken Ka- Belediyeleri elinden alınmış, kapat- mayalım da besleyelim mi?” de bulan ma davası tepesinde Demokles’in kı- rikatürcüler Derneği Başkanı Metin acınası bir zavallılıktan türemiş uçsuz lıcı gibi sallandırılan bir partinin, üst Peker, 12 Eylül’ü “umuda karşı işlen- bucaksız bir zalimliktir. 12 Eylül umuda yönetimi kontrol altına alınsa bile, ta- miş bir suç makinesi” olarak niteledi. karşı işlenmiş bir suç makinesi olarak, ban bunu sallamaz! n CHP Genel Başkanı Kemal Kılıç- “susturulmuş bir toplum” dayatmaya 78’liler Girişimi: Darbe devam ediyor daroğlu: Demokratik yapıyı ve hukuk çalıştı. Onca çarpıtılmış kültür bom- bardımanına rağmen yaralı toplum, düzenini hedef alan askeri veya sivil stanbul Taksim’deki Kazan- da 12 Eylül’ün devam ettiği belirtilerek ÇELİK’TEN 12 EYLÜL TEPKİSİ yaralarını sarmaya çalışarak hayatta Icı Yokuşu’nda bir araya gelen 78’li- “12 Eylül devletinin hukuki temellerini tüm darbelerin ve darbe rejimlerinin kalmaya çalıştı. Evet, 12 Eylül faşizmi ler Girişimi, 12 Eylül askeri darbesi- oluşturan 1980-83 döneminde yapılan karşısındayız. 12 Eylül zihniyeti de 15 ölüme susamışların kod adıdır, ona nin 42. yıldönümü nedeniyle basın 600 civarında yasa ve binlerce yönet- ‘Yargı, bütünüyle Temmuz zihniyeti de halkın iradesini muhalif olanlarsa hayatın ve sevincin açıklaması yaptı. 78’liler Girişimi adı- melik 42 yıldır yürürlükte” ifadelerini gasp eden tüm rejimler de tarih huzu- doğrudan adıdır. na Osman Zorba’nın yaptığı açıklama- kullanıldı. l ISTANBUL/Cumhuriyet runda hesap vermeye mecburdur. De- FETÖ’ye teslim’ mokrasiden asla vazgeçmeyeceğiz! laik yapısını, yargı bağımsızlığını, n DSP Genel Başkanı Önder Aksa- n DEVA Partisi Genel Başkanı Ali HP Genel Başkanı Kemal n CHP Sözcüsü Faik Öztrak: 12 Ey- kuvvetler ayrılığını ve insanca yaşa- kal: Darbenin faşist generallerini bir Babacan: Türkiye’nin bir daha asla CKılıçdaroğlu’nun avukatı Celal Çelik, lül darbesi, toplumsal hafızamızda ma hakkını hedef alan tüm darbele- kez daha lanetliyor, sıkıyönetim dö- sabah erken kalkanın, gece geç yata- 12 Eylül askeri darbesinin yıldönümü ne- ciddi travmalar yaratmış, bugün bile ri ve darbe girişimlerini lanetliyoruz. deniyle yaptığı paylaşımda, Cumhurbaş- neminde yaşamdan koparılan, faili nın darbe yaptığı bir ülke olmasına hâlâ kapanmayan yaralara sebep ol- kanı Recep Tayyip Erdoğan ve FETÖ ele- n Devrimci İşçi Sendikaları Konfede- meçhul cinayetlere kurban giden ve izin vermeyeceğiz. muştur. 12 Eylül’de Kenan Evren ve başı Fethullah Gülen’in 12 Eylül referan- rasyonu (DİSK): Emeğe karşı sermaye yaşamları tarumar edilen tüm yurt- n Cumhurbaşkanlığı İletişim Baş- dumuyla ilgili açıklamalarını anımsattı. arkadaşları ne yaptıysa 20 Temmuz darbesi 12 Eylül, 42 yıldır sürüyor... severleri saygıyla anıyorum. kanı Fahrettin Altun: 12 Eylül’de Çelik’in sosyal medya hesabından yaptığı 2016’dan sonra aynısını Erdoğan n Kamu Emekçileri Sendikala- n SP Genel Başkanı Temel Kara- olduğu gibi 15 Temmuz’da da “Da- paylaşım şöyle: şahsım yönetimi yapıyor. rı Konfederasyonu (KESK): “12 mollaoğlu: Tüm darbeci ve vesayet- ha Güçlü Türkiye” için verdiğimiz “12 Eylül Referandumu! Gülen; ‘mezar- n Demokrat Parti Genel Başkanı Eylül’de emperyalizmin ve sermaye- çi zihniyetleri kınıyorum. Bizler, hep mücadeleyi hedef alanlar bilmedir- dakilere bile oy kullandırmak lazım...’ Er- Gültekin Uysal: Darbecilerin ilk he- nin çıkarları doğrultusunda gerçek- birlikte millet iradesine ve hukukun ler ki bu milleti durduramayacak, bi- doğan; ‘Okyanus ötesinden bu sürece defi olmuş Adalet Partisi Genel Baş- leştirilen faşist darbenin yarattığı si- üstünlüğüne sahip çıkacağız. zi yolumuzdan döndüremeyecekler. destek veren tüm kardeşlerimi de kutlu- kanı Süleyman Demirel’i ve ahirete yasal-toplumsal iklim, bugün AKP- n GP Genel Başkanı Ahmet Davu- n Ankara Barosu: “Üstünlerin huku- yorum.’ Sonuç, Yargı, bütünüyle FETÖ’ye intikal etmiş tüm demokrasi taraftar- MHP iktidar bloku eliyle sürdürül- teslim edildi! O süreçte hâkimlikten istifa toğlu: Millet iradesinin üstünde hiç- ku değil, hukukun üstünlüğü” şiarıy- larını rahmetle anıyorum. mektedir” l ANKARA etmek zorunda kalmıştım! #12Eylül” bir güç yoktur ve olmayacaktır. la ülkemizin çoğulcu demokrasisini,