Katalog

15 AĞUSTOS 2022 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Takipteki krediler 162.2 milyar TL’ye çıktı, asıl tehlike ise yapılandırılan ve yakın izlemedeki kredilerde y tehlike Batıkta bü ük Yine o iki ülke vrupa’nın kaderi adeta, yine Al- En fazla sorunlu kredi yaklaşık 30 milyar TL ile inşaat sektö- manya ve İtalya’nın ellerinde. Bu ründe. Enerji sektörü döviz kredisini ödeyemez duruma geldi. Aiki ülkenin yolları, 1930’larda, kapi- Kamu bankaları ise kredileri takibe almamak için direniyor. talizmin yapısal kriz ve hegemonya reka- beti içinde militarizm-faşizmde kesişmiş ş dünyası yüksek faiz oranı ve kre- ise 2021 Haziran’da 23 milyar 904 bu da Avrupa için bir felaket olmuştu. diye ulaşamamaktan yakınırken milyon TL olan takipteki kredi mik- İbatık kredi miktarı da hızla artıyor. tarı bu yılın aynı döneminde 20 mil- Benzerlikler çok... 5 Ağustos itibarıyla toplam krediler yar 954 milyon TL’ye düştü. Bugün yapısal kriz tabii ki kendini farklı 6.5 trilyon TL hacme ulaşırken bunun biçimlerde gösteriyor. Kriz yönetim mode- Takip için direniyorlar 4 trilyon TL’lik kısmı yani yüzde 61’i li tükendi, stagflasyon yeniden gündeme Ekonomist Erol Taşdelen, kamu banka- TL kredilerden oluşuyor. geldi. Hükümetler, merkez bankaları, tü- Hukuki işlemlerin başla- larının kredileri takibe atmamak için çok kenmiş modeli bırakamıyorlar. Keynes’in 1930’larda uyardığı gibi, “eski” modele dığı takipteki krediler ise direndiğini vurgulayarak “BDDK birden dayandıkça sorunlar ağırlaşmaya devam fazla sorunlu kredileri yapılandırmak 162.2 milyar TL’ye yük- ediyor. Büyük güçler arası hegemonya re- için bankalara izin verdi, onlar da genel- seldi. Takipteki kredile- ŞEHRIBAN kabeti yine güncel ve Ukrayna savaşında, rin toplam kredilere oranı de bir yıl ödemesiz dönem koyup kredi- KIRAÇ Tayvan sorununda olduğu gibi sertleşme- teknik olarak yüzde 2.49’a leri birikmiş faiziyle birlikte yapılandırıp ye devam ediyor. Yine bir pandemi geri- canlı kredi içinde gösteriyor. O neden- denk geliyor. Burada varlık şirketle- de kalıyor ama, ideolojik, ekonomik etkileri rine bankaların satışını yaptığı takip le bu tip ‘yüzdürülen krediler’ dediğimiz hala bizimle. Pandeminin tedarik zincirleri dosyaları dahil değil. Ekonomist Erol kredi hacmi ne kadar? Banka genel mü- üzerindeki etkileri de halkların serbest pi- dürleri dahi bilmiyor” dedi. Taşdelen, bu rakamların buzdağının yasa düzenine güvenini sarstı. Bu kez, insanlığın gündeminde bir kriz görünen yüzü olduğunu söyledi. Kredi Garanti Fonu kredilerinde de daha var: İklim krizi, kapitalizmin fosil ya- müşteri “yapılandırın” demediği sü- kıtlara dayalı enerji rejiminin yan ürünü ola- En çok risk inşaatta rece bankaların takibe atmadığına rak gelişti. Şimdi aşırı sıcaklar ve soğuk- Kullandığı krediyi en fazla batıran dikkat çeken Taşdelen, bu kredilerin larlar yağmurlar ve fırtınalar, bunlara bağ- sektör inşaat oldu. Bankacılık Düzen- takibe gitmesinin neredeyse müşteri lı gıda ve su sıkıntıları, fosil yakıtlara daya- Tarım arazileri ipotek altında leme ve Denetleme Kurumu (BDDK) onayına bağlı olduğunu anlattı. lı enerji tüketimini (soğutma, ısınma vb.) kö- 2022 Haziran ayı verilerine göre inşa- Türkiye Bankalar Birliği (TBB) aylık için tarım arazilerini ipotek altına aldır- BÜLENT ECEVIT rüklüyor. Bu kısır döngü, Ukrayna savaşıy- mak durumunda kaldığını ve 10 yıl içinde at sektörü haziran ayı itibarıyla ban- yapılandırılan kredi hacimlerini yayımlı- la kesişince, enerji ve gıda tedarikinde ser- arımda girdi maliyetleri nedeniyle zor- 2 milyona yakın çiftçinin tarım yapmak- kalardan kullandığı kredinin 29 mil- yor. En son 2022 Mayıs ayı itibarıyla ay- best piyasa sistemi çöktü. Bu manzara Tlanan üretici, bankadan kredi çekebil- tan, üretmekten vazgeçtiğini vurguladı. yar 559 milyon lirasını batırdı. Geçen lık yapılandırılan kredi miktarını yayım- içinde halkların, hızla yükselmekte olan öf- mek için ekim yaptıkları tarım arazilerini Çiftçinin sürekli borçlu kaldığını belirten kesi, devletlerinden güvence talebi, serbest yıl toplam 344 milyar 664 milyon li- ladığını anımsatan Taşdelen, “Tasfiye ipotek ettirmek durumunda kalıyor. 10 Başkan Prof. Büyüktaş, “Çiftçi elindeki piyasanın gıda ve enerji alanlarındaki ifla- ra kredi alan inşaat sektörünün bu yıl olunacak alacaklar 2022 Mayıs ayı itiba- yıl önce 2.5 milyona yakın kayıtlı çiftçi- ürünü satamadığı için ya da maliyetinden sıyla birleşiyor, ekonomi-piyasa-siyaset iliş- kullandığı kredi miktarı ise 520 mil- rıyla 203 milyar TL oldu. Tasfiye oluna- nin bulunduğu Antalya bölgesinde bu sa- düşük fiyatlara sattığı için borcunu kapa- kisini yeniden düzenleme eğilimini besliyor. yar 303 milyon liraya yükseldi. cak alacakların 192 milyar TL’si banka- yı 490 bine kadar düştü. Üretici ürününü tamıyor. Yani sürekli borçlu kalıyor. Bor- Bu resim içindeki sorunların, siya- Haziran 2022 itibarıyla batık kredi lara, 8 milyar TL’si finansal kiralama şir- maliyetinden düşük fiyata satmak duru- cunu ödeyemediği zamanda da toprak- si, ideolojik yeni semptomlar üretmesi- miktarını en hızlı artıran sektör ise ketlerine. Bireysel krediler 30.5 milyar munda kaldığı için çareyi üretim yapma- ları elinden gidiyor. Maalesef bu durum ni, sınıflar (cinsiyet ve etnik boyutlarıyla enerji oldu. Sektörün kullandığı kre- TL ve yüzde 15.9 oran ile ikinci sırada. makta bulduğu belirtiliyor. Türkiye’nin kanayan yarası haline geldi. birlikte) ve ülkeler arası çelişkilerin sert- di miktarı da 288 milyar 566 milyon Toptan perakende ve enerji sektörü 27.3 Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şu- Çiftçi üretimden kaçıyor. Toprağını satan leşmesini beklemek yanlış olmaz. liradan 468 milyar 791 milyon liraya milyar TL ve yüzde 14.3’lük oranlar ile besi Başkanı Prof. Dr. Dursun Büyüktaş, da var, tarım arazisinin imara açılmasını Almanya ve İtalya dinamikleri yükseldi. İmalat sanayi sektöründe üçüncü sırada yer alıyor” diye konuştu. üreticinin bankadan kredi çekebilmek bekleyen de” dedi. l ANTALYA Almanya, Avrupa’nın en güçlü ekono- misi, de facto lideri konumundaydı. Mer- kel gitti, Ukrayna krizi başladı. Alman- BANKALARIN EMEKLIYE VERECEKLERI PROMOSYONDA ENGELLER ARTTI ya da yukardaki tablo içinde bir reses- yon olasılığıyla, yüksel enerji ve gıda fi- yatlarının ekonomik siyasi yansımalarıy- la boğuşuyor. Ukrayna savaşı bağlamın- da gündeme gelen yeni jeopolitik riskler, Almanya’nın yeniden silahlanmaya başla- Emekliye ‘bloke’ çilesi masını, “askeri müdahale isteksizliği” ilke- sini, nükleer santralları tasfiye etme kara- EMLAK KONUT EYLEMI rını terk etmesini kolaylaştırıyor. Diğer ta- MUSTAFA ÇAKIR raftan Almanya, Avrupa güvenlik mima- İnşaat işçileri Boğaz risinin merkezine yerleşmeye hazırlanır- çlık sınırının altında 3 bin 500 li- ken enerji ve gıda fiyatlarının yoksullaştı- Ara aylıkla “muhtaç” durumuna rıcı etkisi ülkenin doğusu ile batısı arasın- Köprüsü’nü kapattı düşürülen emekliler, daha fazla pro- daki ekonomik, kültürel ve siyasi farklılık- stanbul Ataşehir Finans Merkezi’ndeki mosyon alabilmek için banka banka ları derinleştiriyor, Ukrayna savaşı karşı- İHalkbank Plazası’nı yapan ana firma dolaşırken, bir de karşılarına “bloke” sında farklı yaklaşımların şekillenmesine YDA Group’un kampındaki inşaat işçi- neden oluyor. Şansölye Scholz bu du- engeli çıkarılıyor. Krediler ve icra leri, günlerdir sürdürdükleri eylemleri- rumu “sosyal dinamit” olarak tanıma- dosyalarını gerekçe gösteren banka- ne dün Boğaz Köprüsü’nde devam et- dı. Scholz’un başındaki koalisyonunun lar bloke koyarak emeklinin maaşını ti. İş güvenliğini riske atan çalışma ko- bu “sosyal dinamiti” patlatmadan, faşist başka bankaya taşımasını engelliyor. şulları ve ödenmeyen ücretlere karşı akımların yeniden canlanmasına önleye- Konu Meclis gündemine de taşındı. eylemlerini sürdüren işçiler, dün Boğaz rek yönetmesi kolay olmayacak. En düşüğü 3 bin 500 lira olan Köprüsü’nün Avrupa yakasından Ana- İtalya, Avrupa’nın en borçlu ülkesi; yıl- dolu yakasına geçiş güzergâhında orta emekli aylığı 6 bin 840 lira olan açlık let emeklisini korur” dedi. lardır kronik bir yönetim krizi içinde, koa- lisyon hükümetleri birbiri ardına istifa et- şeridi trafiğe kapattı. İnşaat-İş ve DİSK sınırının da çok altında kaldı. Birçok ‘ADALETSIZLIKTEN’ Dev Yapı-İş üyesi işçiler, “Emlak Konut Konu meclise taşındı mek zorunda kalıyorlar. Son olarak Avru- emekli yaşamını devam ettirebilmek pa Merkez Bankası Başkanlığı’ndan, Şu- ve YDA Group haklarımızı gasp etti” TBMM Çalışma ve Sosyal İşleri Komis- için çalışıyor. Emeklilerin son günler- VAZGEÇILDI bat 2021’de İtalya’ya transfer edilerek tüm pankartı taşıdı. İşçilerin eylemine mü- deki umudu ise yarışa giren özel ban- yonu üyesi, CHP Adana Milletvekili Bur- partilerin onayıyla bir “ulusal birlik” hü- dahale eden polis, eylemcileri göz al- hanettin Bulut ise konuyu soru öner- dalet Bakanlığı, gazetemizde yer kaların maaşlarını taşıma karşılığı kümeti kuran Mario Draghi de istifa etti. tına aldı. DİSK Dev Yapı-İş, “Bedeli ne Aalan haber ve sendikaların tep- gesi ile Meclis gündemine taşıdı. Bu- verdiği promosyonlar. 7-8 bin liraya Halbuki Draghi ekonomiyi “düzletiyor” gi- olursa olsun inşaat baronlarına taviz kileri üzerine “maaşa göre promos- kadar çıkan promosyonları alabilmek lut, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin biydi, Cezayir ile yaptığı doğalgaz anlaş- vermeyeceğiz” açıklaması yaptı. yon” uygulamasından vazgeçti. Pro- Nebati’nin yanıtlaması istemiyle verdiği ması Rusya’ya bağlamlılığı, faşist partilerin için emekliler banka önlerinde uzun mosyon tüm personele eşit olarak direnişini aşarak büyük ölçüde azaltmıştı. kuyruklar oluşturuyor. Bankalar ise önergede, “SGK’nin tahsili gereken ala- dağıtılacak. Büro-İş Sendikası Ge- Eylülde yapılacak genel seçilerde, cakları ile nafaka borçları dışında emek- bir yandan yarışırken diğer yandan TARIM KREDİ’YLE AYAR nel Başkanı Alay Hamzaçebi, herke- İtalya’nın Kardeşleri adlı faşist parti- elektrik, su gibi ödemelerde otomatik li maaşları haczedilemez” hükmüne kar- se eşit şekilde dağıtılması gereken nin lideri Giorgia Meloni’nin, faşist Liga ödeme talimatı verilmesi, başka ban- şın yurttaşların banka hesaplarına yatan promosyonun 5 yıl önceki sözleş- Zincirlere ‘fiyat (Matteo Salvini) ve muhafazakâr Forza paraya haciz konulduğuna dikkat çekti. kalardaki kredi borçlarının kapatılma- me kapsamında hakim ve savcılara Italia (Berlusconi) partileriyle kurulacak sı gibi çeşitli şartlar öne sürülüyor. Bulut, Nebati’ye şu soruları yöneltti: diğer personele göre daha fazla ve- bir koalisyonun başbakanı olması bek- indirin’ baskısı rildiğine dikkat çekerek bakanlığın Devrimci İşçi Sendikaları Konfe- “Kaç emekli vatandaşın promosyonu- leniyor. Süreç olarak faşizmin, ilk ge- ükümetin Türkiye İstatistik “adaletsizlik” yaptığını belirtmişti. nel seçimlerde devlete yerleşme olasılığı derasyonu (DİSK) Emekli-Sen Genel na el konulmuştur, kaç vatandaş iade HKurumu’na göre yüzde 94’ü aşan Yetkili sendika Büro Memur-Sen de, hızla artıyor. Orban ve diğer faşist lider- Sekreteri Fikri Kalender, “Emekli- davası açmıştır, bankalar arasından ka- gıda enflasyonuna karşı aba altından 19 Ağustos’ta görüşme yapılacağını ler açısından da iyi haber. Dahası, yeni mu bankaları var mıdır, bakanlığınız ta- leri dilenci durumuna düşürdüler. sopalı mücadelesi devam ediyor. Daha enerji anlaşmasının İtalya’nın AB içinde- belirterek, “Yüzde 10’luk kota kal- Emekliyi bankadan bankaya gez- rafından bankalara herhangi bir yaptı- önce birçok kez ciddi yaptırımlara ma- dırıldı. İhale süresi 3 yıl olacak. Pro- ki etkisini arttırması bekleniyor. diriyorlar. 70-80 yaşında insanlar rım uygulanmış mıdır, promosyon uy- ruz kalan zincir marketlere bu kez de mosyon tek seferde, eşit miktarda bankaların önünde kuyrukta bekle- gulamasının her yıl en az enflasyon ar- Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıy- ödenecek” duyurusu yaptı. tiliyor. İktidar bundan utansın. Sos- tışı kadar yükseltilmesine yönelik bir la indirim baskısı yapılıyor. Önceki gün l MUSTAFA ÇAKIR/ANKARA Çorum’da konuşan Cumhurbaşkanı yal devlette bunlar yaşanır mı? Dev- çalışmanız var mıdır” l ANKARA Recep Tayyip Erdoğan, Tarım Kredi Ko- operatiflerinde 40 çeşit üründe ciddi manada indirime gittiklerini belirterek Konutta yeni günah keçisi emlakçılar, bakanlığın denetimlerini değerlendirdi “Piyasaları böylece daha da rahatlata- cağız. Bazı zincir marketler kendilerini buna göre ayarlayacak” dedi. Fiyatlar denetimle düşürülmez Gıda sektörüne çağrı Erdoğan’ın duyurusunun ardından dün sosyal medya hesabından açık- ALI CAN POLAT sını değerlendiren Tüm Girişimci Em- kiramız, personel giderimiz var. Tok lamalarda bulunan Hazine ve Mali- lak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Baş- satıcı olamayız. Aksine piyasanın sa- ye Bakanı Nureddin Nebati de zin- l Önceki gün benzine gelen 1 lira 10 ku- ira ve satılık konut bedelleri gün kanı Hakan Akdoğan, bu gibi söylem- kinleşmesini en çok biz isteriz. Biz so- cir marketlerin indirime gitmesi ge- ruşluk zammın ardından bugün motorine de Kgeçtikçe barınma krizine doğru ler ve denetimlerle piyasa fiyatla- ruşturmadan gocunmuyoruz, ge- rektiğini tekrarladı. Göreve geldiği 1 lira 26 kuruş zam geldi. ilerlerken iktidar kanadından da ar- rının düşürülemeyeceğini be- lin soruşturun ama bu soruş- ilk günlerde başlatılan ancak fiyatla- l Kayseri Ticaret Odası Başkanı Ömer dı ardına açıklamalar gelmeye devam lirtti. Var olan fiyatların em- turma sonucunda piyasada- rı durdurmayan “Birlikten Berekete” Gülsoy, Güneş enerji sistemleri yatırımların- ediyor. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mu- lakçılar veya mal sahiple- ki fiyatlarda bir gerileme sloganını da hatırlatan Nebati, “Kü- da yapılan değişikliklerle kamunun, sanayi- rat Kurum, 150 bin yeni konut için ça- ri tarafından şişirilmedi- beklemeyin” dedi. resel gıda fiyatlarının geçtiğimiz Şu- cilerin üreteceği fazla elektriği almama kara- lışmaların başladığını söylerken Hazi- ğini enflasyonist ortamda- Yetki belgeli emlakçı- bat ayında kırdığı rekorun ardından, rının 1 Ocak 2023’e kadar ertelenmesini is- ne ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati düşüş trendine girerek nisan ayında tedi. Gülsoy, erteleme olmazsa yatırım için ki piyasa şartlarında ken- larla uğraşmak yerine ka- ise gayrimenkul sektörüne soruşturma yüzde 0.8, Mayıs ayında 0.6; haziran kredi alan işletmelerin borçlarını ödeyeme- diliğinden oluştuğunu söy- yıt dışı çalışan emlakçılar ayında yüzde 2.3 ve temmuz ayın- yeceğini söyledi. açılacağını duyurdu. leyen Akdoğan, “Bu incele- veya al-sat yapan şahıslara daysa yüzde 8.6 düşüş göstermesi l Toprak Mahsulleri Ofisi, 22 Ağustos’ta, me ne için yapılacak anlamadık inceleme yapılması gerektiğini söz konusu olmuştur. Gıda sektörü- ilk etapta 11 noktada 70 ekiple fındık alım- Enflasyonist piyasa dengesi açıkçası. Hiçbir emlakçı fiyat yüksel- belirten Akdoğan şöyle konuştu: “Ta- müzün tüm aktörlerinin, son dönem- larına başlayacak. Yoğunluk oluşması duru- Emlakçıların da bu soruşturmaya tip ilanın elinde kalmasını istemez, şu pu harçları meselesine gelince bugü- de kaydedilen bu olumlu gelişmeleri munda ise alım noktalarının sayısı 45-50’ye dahil olacağını söyleyen Nebati, saha enflasyonist ortamda bir an önce sa- nün konusu değil, yıllardır tapuda de dikkate alarak “Birlikten Bereke- kadar artırılacak. denetimlerine de başlandığını, piyasa- tıp nakit parasını almaya çalışır. Biz rayiç bedeller düşük gösteriliyor. Bir te” anlayışımızla hareket edecekleri- l Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verile- yı bozan ve vergisel yükümlülüklerini her bir ilan sitesine aylık 15-20 bin li- düzenleme yapılacaksa harçlarda in- ne inanıyoruz. Vatandaşlarımızı gıda rine göre, tekstil ve hammaddeleri sektörü, yerine getirmeyen işletmelerin tespit ra para veriyoruz, her müşteriyi ilana dirime gidilsin ki evin toplam sahip enflasyonuna karşı korumakta karar- bu yılın ocak-temmuz döneminde 6.1 milyar edildiğini belirtti. Nebati’nin açıklama- lıyız” dedi. l Ekonomi Servisi arabayla götürüp getiriyoruz, bizim de olma maliyeti düşsün yurttaş için.” dolar ile rekor ihracat gerçekleştirdi.