Katalog

6 TEMMUZ 2022 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 17.0700 17.5000 20.4560 23.85 2.371 6498.53 983.88 17.5 kuruş 9 kuruş 4.5 kuruş 0.7 puan 34.73 puan 90.21 lira 3.22 lira Tütün ve alkollü içkilerden toplam 125.4 milyar TL vergi gelecek Bütçeye tiryaki dopingi Politika faizi olitika faizi, Merkez Bankası’nın, piyasada oluşmasını hedefledi- ükümetin zam yaparken ilk lerinden hedeflenen toplam ÖTV ge- Hükümetin içki ve sigaraya yaptığı zamlarla artan Pği faizdir. Piyasada oluşacak fa- liri ise 125.4 milyar TL’ye ulaşıyor. düşündüğü ürünler içki ve Özel Tüketim Vergisi bütçeyi de kurtaracak. Bu yıl ek iz politika faizine yakın olmalı, dar bir Hsigara Hazine’nin kurtarıcı- Bu arada yılbaşında yürürlüğe gi- bant içinde dalgalanmalıdır. Merkez bütçe ile 376.6 milyar liralık ÖTV hedefleniyor. sı oldu. Meclis’ten kabul edilen ek ren bütçede bu yıl için beklenen top- Bankası’nın politika faizini açıkladıktan bütçeyle yıl sonu için hedeflenen lam ÖTV hedefi 219.4 milyar TL’ydi. sonra para politikası araçlarını kullana- mesi yaptığını açıkladı. toplam ÖTV katkısı 43.1 milyar TL 376.6 milyar liralık Özel Tüketim Ek bütçeye 157.2 milyar TL ÖTV ge- rak piyasa faizinin hedeflenen faiz dü- İçki ve sigaraya durmak bilmeyen olarak gerçekleşerek alkollü içkiler- Vergisi’nin (ÖTV) 125.4 liri eklendi. Böylece bu yıl için bek- zeyine uyumunu sağlaması gerekir. de yıllık hedefin yüzde 43.5’i, tütün zamlar, aynı zamanda ÖTV artışıy- milyar lirası tiryakilerin lenen toplam ÖTV geliri 376.6 mil- TCMB, politika faizini belirledikten la beraber Hazine’ye gelir olarak dö- mamüllerinde de yıllık hedefin yüz- sonra, gereken önlemleri almadığın- cebinden çıkacak. yar TL’ye ulaşacak. Ek bütçede en de 45’i sağlanmış oldu. dan politikaları izlemediğinden politi- nüyor. Yılbaşındaki yapılan bütçede Hükümetin içki ve si- fazla ÖTV geliri ise motorlu taşıt ka faizi göstermelik olarak kalıyor. Yüz- alkollü içkiler ile tütün mamüllerin- araçları için hedeflendi. Buradan gara zamları raflara MusTAfA de 14.0 politika faizi ile piyasada yüzde Toplamı 376.6 milyar den bu yıl için beklenen toplam ÖTV yansımaya başladı. Ja- 70.2 milyar TL daha ek ÖTV geliri çAKıR 24 ile yüzde 30 aralığında değişen faiz Hükümetin TBMM’de kabul edi- hedefi yaklaşık 96.7 milyar TL ola- bekleniyor. Akaryakıttan beklenen pon Tobacco Internatio- arasında büyük bir boşluk oluşuyor. Bu len yeni ek bütçesinde ise alkollü rak açıklanmıştı. Alkollü içkilerden ek ÖTV geliri de 47.2 milyar TL. Yıl- nal (JTI) grubu sigaralara 2 lira zam dengesizliğin giderilmesi, uyum sağ- içkiler ile tütün mamüllerinden el- 26.1 milyar TL, tütün mamüllerin- başında yürürlüğe giren bütçede bu yaptığını açıkladı. lanması gerekir. Geçen asrın başında de edilecek ÖTV geliri artırıldı. Ek yıl için akaryakıt ürünlerinden 31.4 den de 70.6 milyar TL ÖTV geliri he- “yıldız” sözcüğünden kuşkulanılırmış, bütçeye göre alkollü içkilerden 11.8 Hedefin yarısı deflenmişti. milyar TL, motorlu taşıt araçların- günümüzde de faizden söz edilemiyor. milyar TL, tütün mamüllerinden de dan da 72.1 milyar TL ÖTV geliri ön- Merkez Bankası en etkili politika ara- Bu rakamın yarısına yılın ilk beş Önceki akşam da bazı alkol grup- cı kullanılamadığından oluşan denge- 16.9 milyar TL daha ek ÖTV geliri görülmüştü. Böylece bu yıl için mo- ayında ulaşıldı. Alkollü içkilerden 5 ları zamlandı. Türkiye Tekel Bayile- sizliği gidermek için faiz demeden fa- torlu taşıt araçlarından gelecek ÖTV elde edilecek. Yılbaşında yürürlüğe ayda 11.4 milyar TL, tütün mamül- ri Platformu Başkanı Özgür Aybaş, iz ödemenin yolları aranıyor. Özür dile- giren bütçedeki 96.7 milyar TL’lik toplamı 142.3 milyar TL’ye, akarya- lerinden de bütçeye beş ayda 31.7 Tekel Bayileri Yardımlaşma Derne- rim absürt, akıldışı denilebilecek uygu- kıttan gelecek ÖTV toplamı da 78.6 ÖTV geliri de eklendiğinde bu yıl milyar TL ÖTV geliri sağlandı. Böy- ği Başkanı Erol Dündar, içki ve siga- lamalar yapılıyor. Tipik örneği kur koru- için alkollü içkiler ile tütün mamül- milyar TL’ye çıkacak. l ANKARA lece iki üründen beş ayda bütçeye rada bütün firmaların fiyat güncelle- malı mevduat (KKM). Araç, finansal ye- nilik olarak gündeme getirildiğinde ku- run kontrol edilemeyeceği, dolarizas- yonun süreceği, bütçeye sonu açık, belirsiz yükler getireceği, bazı kişi ve ‘İnsanca yaşamak hakkımız’ dediler İzmir’de sokağa çıktılar kuruluşlara haksız yüksek getiri sağla- nacağı öngörüldü. Nitekim öyle de ol- du. Kur, kontrol edilemedi, dolarizas- yon oranı yükseldi, bütçeye yük getir- di, bazı kişi ve kuruluşlara haksız ge- Emeklinin çığlığı büyüyor lir transferi yapıldı, yapılıyor. Dış tica- TEKRAR 17’Yİ GEÇTİ ret, cari işlemler açıklarının büyüdüğü, ERMAN ŞENTÜRK ülkeden sermaye çıkışı olduğu, TCMB BDDK dolar/TL’yi rezervinin eksi olduğu, rezerv azalışı- yıl çalışıp emekli oldum, iyi bir ge- nın sürdüğü reel efektif kur endeksi- 10 gün tutabildi “30lecek hayalim vardı. Ama hayatım nin 55’e gerilediği (2003=100), ulusla- oları tutmak için atılan adım- özellikle son iki yılda her geçen gün daha rarası finansal pazarlarda temerrüt risk Dlar yine işlevsiz kaldı. Geçtiği- kötüye gitti. Aldığım arayla pazara bile çıka- priminin (CDS), 800 puanı aştığı bir or- miz hafta BDDK’nin piyasaya müda- mıyorum. Çocuklarımın desteği olmasa ya- tamda KKM uygulamasını tanımlama- haleyi andıran kararı ile 16.03’e ka- da absürt sözcüğü bile hafif kalır. Uy- şayamam...” Türkiye Elektrik Kurumu’ndan dar düşerken aradan geçen 10 gün- gulamanın TCMB ve Hazine’ye maliyet emekli olan 68 yaşındaki Mülazım Kaygu- de tekrar 17 liranın üstüne çıktı. İş toplamının 200 milyar TL’ye çıkabilece- suz, durumları gün geçtikçe kötüye giden ve finans dünyasından ekonomi po- ği tahmin edilmektedir. ve “Artık yeter, geçinemiyoruz” diyerek so- litikalarına tepkileri sürerken yük- Faiz sözcüğünü kullanmaktan kaçı- kağa çıkan emeklilerden sadece biri. Tüm sek enerji ithalatı kaynaklı cari açı- nıldığından korumalı, getirili, endeks- Emekliler Sendikası üyeleri seslerini duyur- en düşük memur mAAşı 9 bİn 51 lİrA ğa rağmen Türkiye’nin TL’de nega- li alalamasıyla örtülü yüksek faiz öden- mak için ellerinde “En düşük emekli maa- tif reel faize dayalı ekonomi politi- mektedir. Tüketici kredilerinin fai- şı açlık sınırının üstünde olmalıdır”, “İkra- Kamu çalışanlarının maaşlarına enflas- şı ocak ayına göre 6 bin 388 liradan 9 kalarının yarattığı endişeler devam zi açıkça yükseltilmediğinden kredi- miyeler yılda dört sefer ödenmeli ve asgari yon farkıyla birlikte yılın ikinci yarısın- bin 51 liraya yükseldi. ediyor. TCMB’nin politika faizini yüz- nin BSMV (Banka Sigorta Muameleleri ücret düzeyinde olmalıdır” yazan pankartla- da toplam yüzde 41.69 oranında artış Bazı meslek gruplarında ocak ve tem- de 80’e yaklaşan enflasyona rağ- Vergisi) yüzde 5’ten yüzde 10’a çıkarı- rıyla dün İzmir’de yine sokaktaydı. Yaklaşan yapılmasıyla en düşük memur maa- muz maaşları şöyle: men yüzde 14’te tutuyor olması, ya- larak faizi dolaylı olarak yükseltildi. bayram için kurbanlık almayı aklından bile ni TL’nin son derece yüksek negatif Merkez bankacılığında olayları, so- Unvan ve derece o cak Temmuz Unvan ve derece o cak Temmuz geçiremeyen emekliler, “İnsanca bir yaşam getirisi dövize talebi artırıyor. Bunun runları başlangıçta öngörmek, olay bü- başta emekliler olmak üzere hepimizin hak- Vali 23.062 32.677 Uzman hekim (7/1) 11.278 15.980 yanı sıra doların diğer para birim- yümeden, sorun yerleşmeden önlem kıdır” dediler. Genel müdür (1/4) 20.031 28.382 Hemşire (Lisans -9/1) 7.947 11.260 leri karşısında da değer kazanma- almak önemlidir. Olay geliştikten, bü- Tüm Emekliler Sendikası Konak Şube Memur (lise - 15/1) 6.388 9.051 Mühendis (8/1) 9.814 13.905 sı TL’deki kaybı hızlandırıyor. Bu ka- yüdükten sonra önlem almanın hem et- Başkanı Ayşe Ekşioğlu, “Biz bu maaşlar- rışıklıklar içinde Türkiye’nin risk pri- Öğretmen (9/1) 7.091 10.047 Vaiz (lisans-9/1) 7.514 10.647 kisi azalır hem de maliyeti artar. Önce- la kurbanlık değil ancak 100 gram kıyma mi (CDS) 850’yi geçerken resesyon Polis memuru (11/1) 9.268 13.132 Avukat (9/1) 9.458 13.401 den önlem alma stratejisi, merkez ban- alabiliyoruz. Bayram kutlamak, kurban endişesiyle gram altın 969 liraya ka- Pratisyen hekim(8/1) 10.772 15.263 Hizmetli (lise-15/1) 5.953 8.435 kacılığı jargonunda “Saldırıya uğrama- dar geriledi. kesmek, tatil yapmak bizim neyimize? dan saldır” (preemp tive strike) olarak Bunların yanı sıra JPMorgan, Emekliye bu sefalet ücretlerini reva gö- bin 200 lira ücret alıyorum ama ay sonu- derlerimizi karşılamıyor. Eskiden turlara ifade edilmektedir. Türkiye’de enflasyonun sebep- renler gelsinler bu maaşlarla kendileri ge- nu getiremiyorum. Zamlara yetişemiyo- katılır, gezer, tatil yapardık. Şimdi sokağa TCMB, enflasyon hızlanmaya, kur lerinin değişmediğini vurgulaya- çinsinler” sözleriyle üyelerinin sözlerine çıkamaz olduk. yükselmeye başladığında politika faizi- ruz. Sosyal hayat diye bir şeyim kalma- rak 2022 sonu enflasyon tahmi- tercüman oldu. Hayatlarının en rahat dö- ni yüzde 24’e yükselterek gerçekten sı- dı. En son bilet alıp da sinemaya, tiyat- n Yılmaz Sunan (Emekli esnaf-62 nini yüzde 49.5’ten yüzde 63.1’e nemini yaşamaları gerekirken sokaklarda kı para politikası izleseydi bugün yaşa- yaş): Emekliler bu ülkede ikinci sınıf va- roya gitmeyeli 4-5 yıl oldu. Adeta ölüme yükseltti. Bu arada Merkez Banka- eylem yapmak zorunda kalan emekliler, dığımız sorunları ya yaşamaz ya da çok terk edildik. tandaş oldu. Resmen bitkisel hayat yaşı- sı reel efektif döviz kuru endeksini hükümete bir türlü duyuramadıkları so- hafif geçiştirilirdi. Denge, istikrar sağ- n Yeter Arı (Eski bankacı-55 yaşın- yoruz. 1100 lira ikramiye kaç yıldır aynı. açıkladı. Endeks, beş ayın an düşk landıktan sonra da faiz indirilirdi. TCMB runlarını şöyle anlattı: da): Son zamların ardından 3 bin lira olan Ayda bir kez ailece tavuk eti yiyebiliyo- seviyesine geriledi. faizi indirerek, genişletici para politika- n Zarife Morkoç (Emekli öğret- emekli maaşım 4 bin liraya çıktı ama bu ruz. Artık kasaplardan sıyrılmış, ucuz et sı izleyerek; ülkeyi çıkmaza, enflasyon- men-63 yaşında): 24 yıldır emekliyim, 4 koşullarda o da yetmiyor. Gelirlerimiz gi- alabiliyoruz. l İZMİR SUÇLU YİNE ENERJİ kur sarmalına soktu. Merkez Bankası’nın yazılı bağım- MB enflasyondaki sızlığı her derde deva değildir. Önem- Çalışma Bakanı’na göre Türkiye’de her ailenin arabası var, refah seviyesi yüksek li olan gerekli niteliklere sahip en azın- dan, kavramları ve merkez bankacılığı- artışı değerlendirdi nı bilen yöneticileri bularak görevlen- ürkiye Cumhuriyet Merkez Ban- dirmektir. Tkası (TCMB) yüzde 78.6 ile 24 yılın zirvesine çıkan Haziran enflas- Bilgin ‘Harikalar Diyarında’ yonuna dair değerlendirmesini ya- yımladı. Haziran’da hizmet grubun- ürkiye’de açlık sınırının 6 bin de- yılının başından bu yana yükselen ülke- Netice itibarıyla hepimiz bireysel haya- Kıbrıs’ta elektrik da yıllık enflasyonun tüm alt grup- Tğil 3-4 bin lira olduğunu söyleyerek lerden birisi olduğunu söyledi. Bilgin, tımızdan bunu hissedebiliriz.” larda arttığı belirtildi. Enflasyon- tepki çeken Çalışma ve Sosyal Güven- kişi başı milli gelirin de 2000’li yıllarda daki yükselişe en belirgin katkının turizmi çarptı lik Bakanı Vedat Bilgin, ilginç açık- 300 dolar olduğunu bugün ise 10 bin ‘Vicdansızlık’ geçtiğimiz ay olduğu gibi bu ay da lamalarına Türkiye’deki bütün doları geçtiğini söyledi. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel enerji grubundan geldiği ifade edil- Onur Evr Ens El ailelerin otomobili olduğu- Bilgin, şöyle devam etti: “Bizim ra- ise Bilgin’e tepki göstererek “Açlık sını- di. Merkez Bankası değerlendirme- nu ve refah seviyesinin yük- kamlarımıza bakmayın, OECD rakamla- rının 6 bin lira olduğunu kim söylüyor?” lobal enerji krizi Kuzey Kıbrıs Türk sinde “Bu dönemde, tüketici yıllık sek olduğunu söyleyerek de- rına bakın. Türkiye 2000’de neydi? Sa- ifadelerine yanıt verdi. “Bunu imzala- GCumhuriyeti’ni (KKTC) de vurdu. Ülkede enflasyonu temel mallar grubunda vam etti. nayide hangi ürünleri üretiyordu, sa- rı atarken fıkır fıkır konuştuğunuz Türk- yakıt yetersizliği nedeniyle yaşanan elektrik sınırlı bir miktar gerilerken diğer “İŞKUR İl Müdürlükleri 2022 vunma sanayinde neler vardı? Baktığı- İş söylüyor. Siz 6 bin liranın altında he- kesintilerini değerlendiren KKTC’nin ana ile- alt gruplarda yükselmiştir. Ener- Yılı Hedef Performans nız zaman Türkiye değişiyor. Refah se- sapladıysanız, nasıl hesapladınız açık- tim hattı Tek- ji enflasyonu Türk Lirası cinsin- İzleme Toplantısı”nda viyesine bakın. Türkiye’de bütün ailele- layın. 6 bin liraya açlık sınırı değil de- necik Elektrik den uluslararası enerji fiyatlarında- konuşan Bilgin, rin, her gelir grubundan ailelerin kapı- mek, vicdansızlık” diye konuştu. Santralı’nın iş- ki görünüme paralel olarak akarya- Türkiye’nin 2000 sında otomobili var, çocukları okuyor. l ANKARA/Cumhuriyet letmecisi AKSA kıt, doğalgaz ve elektrik kalemle- Vedat Bilgin Genel Müdürü ri öncülüğünde önemli ölçüde yük- Şener Şentürk, selmiştir. Gıda grubunda yıllık enf- tribünler dahil lasyon işlenmemiş gıdada geriler- TEZ-KOOP-İŞ Başkanı Haydar Özdemiroğlu: Asgari ücret yetersiz kaldı dokuz ünitenin ken işlenmiş gıdada yükselmeye çalıştığını, an- devam etmiştir” denildi. cak talebin yüz- Çalışan yoksulluğu sosyal gerçeklik oldu de 55’ini karşılayabildiklerini söyledi. Yetki- KISA... KISA... lilerin önlemsiz davrandığını söyleyen Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner, l Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhra- ez-Koop-İş Sendikası Genel Başkanı çinin ihtiyaçları temel alınarak belirlenen ne dikkat çeken Özdemiroğlu, “Ücretle- “Bu yakıtın biteceği belliydi. Çözüm modelle- catçıları Birliği, otomotiv endüstri- THaydar Özdemiroğlu, Türkiye’de asgari kesin, emredici ve zorunlu ücret olduğu rin satın alma gücünün bu düzeyde geri- ri vardı ama çözülmedi. Ülkeyi elektriksiz bı- ücretin genel ücret haline getirildiğini ve lemesi, ücrette kıdemin neredeyse sinin haziran ihracatını, geçen yılın gerçeği hiçbir zaman unutulmamalı” dedi. rakarak hane halkının huzurunu da bozdu- çalışan yoksulluğunun yaygınlaştırıldığı- yok edilmesi açık ve tartışmasız aynı ayına göre yüzde 17.9 artış- ‘Enflasyon düşürülsün’ nı bildirdi. Özdemiroğlu yaptığı yazılı açık- biçimde sosyal haksızlıktır, kabul lar. Göz göre göre ülke ekonomisini batırmak la 2.8 milyar dolar olarak açıkladı. Özdemiroğlu, Türkiye’de ücretlilerin için çaba harcanıyor” diye konuştu. lamada, yaşanan yüksek oranlı enflasyon edilemez bir durumdur. Ücretler, l Toprak Mahsulleri Ofisi yaklaşık nedeniyle asgari ücretin yüzde 30 artış- çok büyük bölümünün asgari ücret düze- yeniden değerlendirilerek yüksel- Kıbrıs Türk Turizm ve Seyahat Acenteleri 18 bin ton ham ayçiçek yağı aldı. la net 5 bin 500 liraya yükseltiğini anım- yinde ücret aldığını, çalışan yoksulluğu- tilmelidir. En önemli nokta Birliği (KITSAB) Başkanı Orhan Tolun ise “Tu- l Rekabet Kurulu, Obilet.com hak- sattı. Bu artışın, asgari ücretle yaşamını ise işçi ücretlerinde ger- nun temel sosyolojik karakter olarak öne rizm ürkek bir sektördür. Bu kesintiler ülke kında otobüs firmalarına uygu- sürdüren milyonlarca insan için yeterli ol- çek artışı sağlamak için çıktığını vurguladı. Özellikle asgari ücre- imajımızı olumsuz etkiliyor. Düşünün bir tu- ladığı komisyon oranlarını aşı- maktan uzak olduğuna işaret eden Özde- enflasyonun düşmesi- te yapılan artışla birlikte çoğunluğu kamu rist kafilesi restoranda yemek yerken elekt- rı olarak belirlediği için soruştur- miroğlu, “Asgari ücretin ilk kez işe girişte dir” dedi. l ANKARA sektöründe bulunan milyonlarca işçinin rikler gidiyor. Bu ülkemiz turizmi için son de- ma açtı. Haydar Özdemiroğlu başlangıç ücreti olduğu, yalnızca tek iş- /Cumhuriyet ücretinin artık asgari ücret haline geldiği- rece olumsuz bir durum” dedi. l LEf Koş A