Katalog

8 HAZİRAN 2022 ÇARŞAMBA 10 [email protected] EKONOMİ CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 16.8000 17.9300 21.0880 25.96 2.648 6674.51 1002.77 20.5 kuruş 17.5 kuruş 21 kuruş 0.76 puan Sabit 72.89 lira 12.24 lira İktidar yüzde 70’leri aşmış enflasyonla mücadele edebilmek için herhangi bir çaba göstermiyor Yeni bir kur şoku kapıda TÜSİAD ANKARA’DA Prof. Dr. Öner Günçavdı: Döviz kuru şu an için iktidarın Yeni yönetimden kontrol gücünü aşacak bir şekilde şoklara açık en kritik partilere ziyaret değişken. Özellikle dövize TCMB ve kamu bankalarıyla yapılan müdahalelerin de neredeyse sonuna gelindi. ÜSİAD Yönetim Kurulu Heyeti, TAnkara’da siyasi parti ziyaretlerini sür- yor. Anlaşılan bir süre daha bu istik- dürüyor. Dün AKP Genel Başkan Vekili Bi- rarsızlıklar ve yol açtıkları maliyeler- nali Yıldırım, Gelecek Partisi Genel Başka- le yaşamak zorunda kalacağız. nı Ahmet Davutoğlu ve DEVA Partisi Genel Bahsettiğimiz makroekonomik is- Başkanı Ali Babacan’ı ziyaret eden heyet tikrarsızlığın en önemli ayağını enf- bugün de Saadet Partisi Genel Başkanı Te- lasyon oluşturmakta ve iktidar bu- mel Karamollaoğlu, HDP Eş Genel Başkanı gün için yüzde 70’leri aşmış olan Mithat Sancar, İYİ Parti Genel Başkanı Me- ral Akşener ve CHP Genel Başkanı Kemal enflasyonla mücadele edebilmek Kılıçdaroğlu ile görüşecek. için herhangi bir çaba gösterme- Eskişehir Sanayi Odasınca (ESO) dü- mektedir. Özellikle tüm dünyanın zenlenen sanayi kongresine katılan TÜ- maruz kaldığı emtia ve gıda fiyatla- SİAD Başkanı Orhan Turhan, küresel gı- stanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) rında yaşanan artışlar Türkiye gibi da krizi ve yeşil dönüşümü konuştu. Rus- birçok ülkedeki enflasyonist gidişa- İşletme Mühendisliği Bölümü öğ- ya ve Ukrayna arasında yaşanan savaşın İretim üyesi Prof. Dr. Öner Günçav- tın sebebi haline gelmiştir. dünyada bir gıda krizini tetikleyebilece- Ülkemizin ithalata aşırı bağımlılı- dı, faiz artışlarına başvurmadan kur- ğini belirten Turan, “Her yıl dünyada 1.3 Öner Günçavdı larda istikrar sağlayabilmenin gide- ğı enflasyonist etkiye çok daha faz- milyar ton, Türkiye’de ise 18 milyon ton la maruz kalmasına yol açmaktadır. gıda israf ediliyor. Bu israf, tarımsal üre- rek zorlaştığını söyledi. timin üçte biri. Yeşil dönüşüm, tarımın İktidarın enflasyonu ciddiye al- Türkiye ve benzeri birçok ekonomi- yanı sıra sanayiye de sürdürülebilir bir nin dünyadaki bu fiyat artışlarından madığına dikkat çeken Günçav- DÖVİZ KONTROLDEN ÇIKTI geleceğin yol haritasını çiziyor” dedi. dı, “Enflasyonla mücadele etme- uzun bir süre etkilenmesi kaçınıl- mazdır. ABD faizlerinin artması, özel- yi ise TCMB’den Hazine ve Tica- n Cari açık ve dış kaynak konu- kontrol gücünü aşacak bir şekilde ÇALIŞAN SAYISI 131.836 ret Bakanlığı gibi alakasız kurum- likle Türkiye gibi yüksek oranlarda sunda ne tür riskler görüyorsunuz? şoklara açık en kritik değişken. Bu- büyümeyi hedefleyen ülkelerde ken- lara devretmektedir. ‘Fiyat istikra- AKP iktidarının kritik 2023 seçim- güne kadar iktidar Hazine’nin çıkar- rı amacı’ TCMB’nin internet site- di iç kaynaklarına yönelmelerine yol lerinden önce ekonomide büyüme- dığı mali araçlarla kur riskini hazine- 500 büyüğün açacak ve büyük ihtimalle de büyü- sinde içi boş, fonksiyonsuz bir iba- den vazgeçmesini beklemek aşırı ye devrederek vatandaşın döviz tale- re olarak kalmıştır” dedi. Prof. Dr. mede yaşan sıkıntılar daha çok mer- iyimserlik olacaktır. Bu arzusundan binin önüne geçti. Ancak yine de va- 93’ü gıdadan kez bankası kaynaklarına başvurma- dönmeden, enflasyonla mücadele- tandaşın mevduatlarının dövizden Öner Günçavdı ile ekonomideki yi sınırlı düzeyde tutup, sorumlulu- TL’ye anlamlı bir şekilde dönüşünü son gelişmeleri konuştuk. sına yol açacaktır. Elbette bunun da stanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından ğu kendi dışındaki unsurların üzeri- sağlamadı bu araçlar. Müdahalelerin sonucu enflasyonist olacaktır. İhazırlanan Türkiye’nin 500 Büyük Sa- ne atarak durumu idare etmeye çalı- de sonuna gelinmiş durumda. Cari ve Fiyatlar artacak nayi Kuruluşu 2021 Araştırması’nın so- şacaktır. Bu süreçte en kritik sorun dış ticaret açığı nedeniyle net döviz Enflasyon katılaştı n Enflasyon yüzde 70’i aştı, şu nuçlarına göre, en büyük 500 şirket, 24 kurların seyri. geliri elde etmeyi, net olarak döviz sektörde toplandı. n İktidarın enflasyonu düşürme- anda yaşanan en en temel sorun- Döviz kuru şu an için iktidarın kaybeder bir duruma geldik. Araştırmada en fazla şirketin yer aldı- lar neler? ye ilişkin bir çabası var mı peki? ğı sektör 93 firmayla gıda ürünleri imala- Mevcut durumda iktidar enflas- Makroiktisadi istikrarsızlık Türki- tı oldu. Gıdayı, 75 şirketle ana metal sana- ye ekonomisinin giderek en belirle- yon ile alışılagelmiş yollarla ve araç- enflasyonist eklentilerin ise kötüleş- tesinde bırakın içi boş, aynı zamanda yi, 46 kuruluşla tekstil, 42 şirketle motor- larla mücadele etmiyor. Özellikle yici özelliği halini aldı ve en önem- mesine neden olmakta. Görülen o ki, fonksiyonsuz bir ibare olarak kalmış- lu kara taşıtı, treyler (romörk) ve yarı trey- li problemi oldu. İktidar ve muhalefet TCMB’nin elindeki imkânları ve araç- iktidar bu beklentilerin yönetimin- tır. Ülkemizdeki enflasyonun maale- ler (yarı römork) sektörü takip etti. Gıdada ları bu amaçla kullanamadığını görü- için çok büyük önem arz eden seçim- de de zorluklarla karşılamakta. İkti- sef “katılaştığını” söylememiz abar- şirket sayısı 109’dan 93’e gerilerken, ana lerden önce ekonomide radikal ham- yoruz. Bu da, sıradan vatandaşta ol- dar enflasyonu ciddiye almamaktadır. tı olmayacaktır. Uluslararası mali ko- metal sanayisinde 66’dan 75’e yükseldi. İs- masa da, ülkenin ihtiyaç duyduğu fi- lelerin yapılması ve bu istikrarsızlı- Mücadele etmeyi ise TCMB’den Hazi- şulların zorlaştığı bir dönemde gerek tihdamda zirve gıda ve motorlu kara taşıt- ğı giderecek son derecede maliyet- nansal kaynakları sağlayacak yatı- ları üreticilerinin oldu. En yüksek istihdamı ne ve Ticaret Bakanlığı gibi alakasız iktidar, gerekse muhalefet açısından rımcılar nezdinde ekonomik politi- 131 bin 836 kişiyle gıda şirketleri sağladı. li makroiktisadi “uyum” politikaları- kurumlara devretmektedir. “Fiyat is- enflasyonla mücadele güçleşmiş, da- Böylece 500 büyük şirketin sağladığı 757 nın uygulamaya konulması zorlaşı- kaların güvenilirliğini zedelemekte, tikrarı amacı” TCMB’nin internet si- hası maliyeti artmıştır, artmaktadır. bin 24 kişilik istihdamın yüzde 17.6’sının gıda firmalarınca karşılandığı görüldü. En yüksek istihdam sağlayan sektörler arasın- ZOMBİ ŞİRKETLER da motorlu kara taşıtı 111 bin 823 kişiyle Merkez hiçbir şey yapmıyor KAYNAK TÜKETİYOR ikinci, “tekstil” 81 bin 109 ile üçüncü oldu. n Yüksek enflasyona rağmen büyü- me için iç talep de canlı tutulmaya ça- SADECE ANTALYA YETMEZ n Döviz kurunda yükseliş sürüyor, ne “Kur Korumalı Mevduat” ve olası Dövi- bi doğrudan müdahaleler değil, aksine lışılıyor ne diyeceksiniz? olacak kur meselesi? ze Endeksli Tahvil uygulaması gibi uygu- ülkeye yurtdışından sermaye çekebil- Yıllık büyümenin yüzde 7.3 seviyeleri- Bugün karşı karşıya kaldığımız makro- lamalarla TL talebinde istikrar sağlama mekle sağlanabilir. Bu şekilde dışarıdan ‘Turizmde gelişme ne ulaştığı birinci çeyrekte, bu büyüme- iktisadi istikrarsızlığın bir ayağı “baskı al- arayışına girmiştir. Bunlar son derecede Türkiye’ye kaynak girişi olmadan, ya Ha- nin iç talep çekişli bir büyüme olduğu tına alınmış” döviz fiyatlarıdır. Bugünlerde maliyetli ve bir o kadar da sürdürülebilir- zine üzerine yüklenecek maliyetler ar- iç turizmle olur’ dikkatlerden kaçmıyor. Görünen o ki ikti- kurlar artış eğilimine girmiş olsa da, kamu liği düşük bir uygulama. Bu tarz uygula- tacak ve fatura gelecek nesillere kesi- dar iç talebi finanse edecek kaynak bula- kuruluşlarının müdahaleleri ile artış hızı malarda döviz kurunda kalıcı bir istikra- lecek, ya da kurların yüksek oranlarda ürkiye Seyahat bildiği sürece bu politikalarda ısrar ede- azaltılmaya çalışılmaktadır. Kurlardaki is- rın sağlanması mümkün değil. Bu uygu- artmasına izin verilecek. Tabii tüm bun- cek. Bedeli enflasyon olsa da... Ancak TAcentaları Birliği kaynak sıkıntısı ve enflasyonun çok da- tikrarsızlığın ana nedeni TL talebinin istik- lamalar er ya da geç sona erecek ve kur- lar iktidarın faizleri arttırmaya izin veril- (TÜRSAB) ve Edirne Be- ha yükselmesi durumunda iç talepten de rarsızlığıdır ve TCMB’nin TL istikrarını sağ- ların serbestçe artışına izin verilecektir. meyeceği varsayımı altında geçerli ola- lediyesi işbirliğinde dü- fedakârlık yapmak gündeme gelebilir. Ta- lama yönünde hiçbir şey yapmamasıdır. Ancak böyle bir gelişme ekonomide cid- caktır. Bu varsayımı kaldırdığımızda kur- zenlenen Edirne 9/8 bii bunun ekonomide daraltıcı ve bera- n Kuru düşürmek için adım atılmı- di oranda fakirleşme, refah düzeyinde larla birlikte faizlerde de ciddi oranlarda Festivali yapıldı. TÜR- berinde birçok işletmeye olumsuz etkisi yor yani? ise azalma anlamına gelecektir. artış beklenmelidir. Elbette bu gelişme- SAB Yönetim Kurulu olacaktır. Bugünkü irrasyonel politikala- TCMB kontrolü altındaki faizleri kulla- n Kur artışı kontrol altına alınamaz mı? ler beraberinde ekonomide ciddi oranda Başkanı Firuz Bağlıka- rın neticesinde birçok “zombi şirketin” ül- Firuz Bağlıkaya narak TL talebini istikrara kavuşturmak Tabi ki kurlardaki artışları sınırlı dü- yavaşlama, işsizlik ve yoksullukta artış ya, Türkiye turizminin kenin elde etme maliyeti yüksek kaynak- yerine bu görevini Hazine’ye devrederek, zeyde tutabilmek, bugün yapıldığı gi- şeklinde insanlarımıza yansıyacaktır. sadece Antalya’dan ibaret olmadığını larını tüketmesine şahit oluyoruz. belirterek, Edirne’nin Avrupa’ya açılan kapılarından dolayı turizm için önemli olduğunu belirtti. Bağlıkaya, “Gelişmiş dediğimiz ülkeler- Erdoğan’ın ‘Faiz indirmeye devam edeceğiz’ sözleri TL’nin değer kaybını hızlandırdı de turizm denilince öncelikle o ülke vatan- daşının bu faaliyetteki rolü, katılımı akla geliyor. Turizmi sadece Antalya ve birkaç şehrimize yurtdışından gelen turistlerle 25 milyon ton tahıl ölçmek yalnızca bu alana yatırım yapmayı, tanıtım deyince bu illeri öne çıkarmayı da Doların ateşi yükseldi beraberinde getiriyor” dedi. Edirne Beledi- Ukrayna’da kaldı ye Başkanı Recep Gürkan ise “2014’te bir ürkiye Odalar ve Borsalar Birliği hedef koyduk. Turist sayısını orta vadede umhurbaşkanı Recep Tayyip T(TOBB) Başkanı Rifat Hisarcık- 5, uzun vadede 10 milyona çıkaracağız, di- CErdoğan’ın “Bu hükümet faiz Küresel büyüme tahmini geriledi lıoğlu, Eskişehir Sanayi Odası’nca ye. 5 milyonu bulduk” diye konuştu. artırmayacak, indirmeye devam (ESO) düzenlenen Eskişehir Sanayi ünya Bankası, gıda krizi ve büyümesini bekliyor. Ayrıca sa- edeceğiz” sözleri doları yeniden Kongresi’ne katıldı. Kongredeki ko- Dstagflasyon beklentileriyle vaştaki Ukrayna ekonomisinin HEDEF 5 MİLYAR DOLAR nuşmasında Rusya-Ukrayna sava- hareketlendirdi. Dolar sabah sa- küresel büyüme tahminini yüz- yüzde 45.1, Rusya ekonomisi- şının hem enerji güvenliği mesele- atlerinden itibaren 16.5 barajı- de 3.2’den yüzde 2.9’a düşürdü. nin ise yüzde 8.9 daralacağı ön- sini hem de gıda güvenliğini ön pla- Sağlık turizmine nı aşarak gün içinde yüzde 1’den 2023 ve 2024 yılı büyüme tah- görüldü. Dünya Bankası Başkanı na çıkardığını söyledi. fazla değer kaybederken 20 minleri ise yüzde 3 oldu. Kurum David Malpass, “Birçok ülke için Savaş nedeniyle Ukrayna’nın ta- dizilerle destek Aralık’tan sonra ilk kez 16.77’ye Türkiye ekonomisinin ise bu se- resesyondan kaçış zorlu olacak” rım arazilerinin neredeyse yarısının ne yüzde 2.3, 2023’te yüzde 3.2 açıklamasını yaptı. kadar yükseldi. Gram altın 1000 bu yıl ekilemediğini vurgulayan Hi- icaret Bakanı Dr. Mehmet Muş’un açık- lira sınırına dayanırken, Avro/TL sarcıklıoğlu, “Hasadı yapılan 25 mil- Tladığı sağlık hizmetlerine verilecek des- 17.95 seviyesine geldi, sterlin ise genişletsin, bununla istihdam sağ- ri açık beklentisi 40 milyar doları yon ton tahıl ise Ukrayna’daki liman- teklerin detayları belli oldu. Muş’un ihracat 21 lirayı aştı. layalım, bununla üretimi artıralım, geçerken ekonominin döviz fazla- larda Rus blokajı nedeniyle kaldı, çü- gelirlerini 5 milyar dolara çıkaracaklarını bununla ihracatı daha da artıralım sı verecek hale bu yıl gelemeyece- rümeye terk edildi. Küresel gıda fi- belirterek altı başlıkta açıkladığı yeni des- Cari fazla bu yıl zor ve bununla büyümeyi sağlayalım.” ği ve döviz ihtiyacının devam ede- yat endeksine baktığımız zaman Ni- tekler arasında yurt dışında gösterimi yapı- Cumhurbaşkanı Erdoğan öncekli san 2022’de geçen yıla göre tam Ekonomi çevreleri Erdoğan’ın sa- ceğinin ortada olduğu dile getirili- lan dizi ve filmlerdeki ve dijital oyunlarda- yüzde 30 arttı. Aslında Rusya-Uk- akşam kabine toplantısının ardın- ki ürün yerleştirme giderleri için yüzde 60 vunduğu ekonomi tercihlerinin dü- yor. Merkez Bankası’nın düşük re- rayna savaşı bir yandan enerji gü- dan uyguladıkları ekonomi politi- destek yer alıyor. Seyahat sağlık sigorta- şük faizle ihracat odaklı bir üretim zervleri de endişeleri arttırıyor. venliği meselesini ön pla- sı, istihdam, mesleki eğitim ve yabancı dil, kalarına devam edeceklerini açık- canlılığı amaçladığını ve böylece Reuters’ın 12 kurumun katılımı na çıkarırken diğer yan- spor sektörü ve portal desteğine ilişkin ge- larken, faizi artırmak bir yana ak- cari fazla veren bir ekonomik yapı ile gerçekleştirdiği ankette de Ni- dan da enerji dönüşü- nelge de hazırlandı. Destekler sektörü he- sine indireceklerini vurgulayarak öngördüğünü belirtiyor. Ancak kü- san için cari açık tahminleri 2.4 ila münü de hızlandırmak- yecanlandırdı. Türk Sağlık Turizm Derne- şunları söylemişti: resel petrol, emtia, gıda fiyatların- 5.1 milyar dolar arasında değişi- tadır. Bu da Avrupa Yeşil ği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Servet Ter- “Bu ülkede yatırımcı birinci de- da savaş kaynaklı sert yükselişler yor. Beş yıllık Türkiye devlet tah- Mutabakatı’nı dolayısıyla ziler, 5 milyar doların kısa sürede ulaşılabi- recede kamu bankalarıyla, dahil nedeniyle bu hedefin tutturulması- villerini temerrüde karşı sigortala- da Türkiye için önemi- lecek bir hedef olduğunu söyledi. Terziler, olursa özel sektör bankalarıyla da, nın zor olduğu, bu yılın cari fazla- yan risk primi CDS de 740 baz pu- ni daha da sağlam “Türkiye’de günde ortalama 2 bin saç eki- düşük faizle sağladığı kredi ile ne ya imkân tanımayacak bir boyuta ana yükselerek Ekim 2008’den bu bir zemine oturt- mi yapılıyor. Tüm dünyadan akın akın ülke- maktadır” dedi. yapsın, yatırıma girsin. Mevcut ya- ulaştığı vurgulanıyor. yana en yüksek seviyesine çıktı. mize geliyorlar” diye konuştu. Rifat Hisarcıklıoğlu tırımlarını daha da geliştirsin ve Ekonomistlerin bu yıl için ca- l Ekonomi Servisi