Katalog

29 HAZİRAN 2022 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterl İn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 16.7400 17.6000 20.4790 22.93 2.490 6538.80 985.06 10 kuruş 1 kuruş 0.30 kuruş 0.6 puan 39 puan 25.39 lira 5.6 lira Tüm riskler enflasyon rakamının üç haneli seviyelere tırmanabileceğine işaret ediyor Merkez havlu attı Aday adaylığı asal olarak Cumhurbaşkanlığı ke- Prof. Dr. S Elva D Emiral P: Türkiye’de maalesef sin aday listesini açıklamak YSK enflasyonu düşürecek politikalar uygulanmıyor. “Para Yyetkisinde olduğundan, YSK aday listesini açıklayıncaya değin, istekliler politikasının önemsizleştirilmesi” itirafı enflasyonla aday değil aday adayıdır. Nitekim belli mücadelenin başıboş kalması anlamına geliyor. gruplarca desteklendiği açıklanan kişi- ler, hukuka saygılı olarak kendilerini ka- miktar rahatlama sağlasa da kalı- muoyuna cumhurbaşkanlığı aday ada- cı bir çözüm değil. Bilakis bu tür sık yı olarak duyurmaktadır. Sayın Erdo- mevzuat değişiklikleri ve mikro dü- ğan da YSK kesin aday listesini açıkla- zeyde kontroller belirsizlik ortamı- yıncaya değin, cumhurbaşkanlığı aday nı körükleyerek gerek yerli gerekse adayıdır. Erdoğan’ın adaylığının anaya- sal sorununu, YSK’nin gerekçesi ve ke- yabancı yatırım iştahını caydırır. Bu sin listeyi açıklaması sonrası tartışmak da döviz likidite açığı sorununu kro- daha uygun olur. nikleştirir. İleriye yönelik olarak kur Cumhurbaşkanlığı hükümet siste- üzerinde yukarı yönlü riskler var. minden amaçlanan parlamenter siste- me geçiş için anayasa değişikliği ge- Hastalığa yanlış teşhis rekir. Milletvekili seçimi, TBMM’de üç- apı Kredi Ekonomik Araştır- Selva Demiralp n Ekonomi çok zor bir dönemden te iki, en azından anayasa değişikliğini malar Kürsüsü Başkanı ve geçiyor, her gün yeni önlemler halkoylamasına götürecek çoğunluğun YKoç Üniversitesi Öğretim Üye- sağlanması önemlidir. 6’lı masadan da- açıklanıyor, bunlar sorunları çöz- si Prof. Dr. Selva Demiralp, bazı şir- ha geniş muhalefet blokunun TBMM’de meye ne derece etki ediyor? ketleri TL kredisi alabilmek için el- gereken çoğunluğu sağlayacak strateji Ekonominin yaşadığı sorunlar bü- lerindeki dövizi satmaya zorlayan belirlenmesi öncelikli olmalıdır. yük ölçüde politika hatalarından Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turda BDDK’nin son düzenlemesinin kur- kaynaklanıyor. Alınan önlemler ise muhalefet adayı lehine açık farkla so- da kalıcı bir çözüm getirmeyeceğini bu hataları düzeltmeyi değil bu ha- nuçlanması, iktidar değişikliği, TBMM yerli ve yabancı yatırım iştahını cay- taların sonucunda yaşanan mağdu- ile uyumlu çalışma için gereklidir. Se- dıracağını vurguladı. Enflasyon başıboş kaldı riyetleri hafifletmeyi amaçlıyor. Alt- çim ikinci tura kaldığında, YSK faktö- Enflasyonla mücadelede “20 yıl rünün devreye gireceği öngörülmelidir. ta yatan sorunlara çözüm getirmi- öncesinden farklı olarak tamamen n Enflasyon nereye varacak, ne gördükleri enflasyonu baz alırlar. Yani 2017 anayasa halkoylamasında geçer- yor. Bilakis yan etkilerin baskılan- tür riskler öngörüyorsunuz? enflasyon mevcut seviyelerine “yapı- havlu atmış bir Merkez Bankamız siz, mühürsüz oyları geçerli sayarak re- ması sureti ile altta yatan problemin Türkiye’de maalesef enflasyonu şır” ve aşağı inmez. Daha da yükselir. var” diyen Prof. Dr. Selva Demiralp jim değişikliğini CHS’ye geçişi sağla- ötelenmesine ve hasarın büyümesi- düşürecek politikalar uygulanmıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali son bulup yan, 31 Mart 2019 İBB seçiminin, aynı ile ekonomideki son gelişmeleri ko- ne yol açıyor. Eğer bir hastalığa yan- “Para politikasının önemsizleştiril- emtia fiyatları savaş öncesi seviyelere zarftan çıkan üç oyu geçerli, bir oyu ge- nuştuk. lış teşhis koyar ve yanlış tedavi uy- mesi” itirafı enflasyonla mücadele- inse bile Türkiye’de yaşanan enflasyo- çersiz sayarak yenilenmesine karar ve- n Döviz kurundaki hareketlilik gularsanız semptomlar artarak de- nin başıboş kalması anlamına geli- nun savaş öncesindeki yüzde 55’li se- ren YSK’nin, başabaş giden Cumhur- ve BDDK’nin kuru düşürmek için vam eder. Semptom giderici ilaçlarla yor. Enflasyondan birincil olarak so- viyelere inmesi kolay görünmüyor. başkanlığı seçiminin ikinci turunda ne hayata geçirdiği son düzenlemeyi rumlu olan Mer- Merkez bankasının devre dışı kal- gibi kararlar alabileceğini de düşünmek, belki ağrılarınızı geçici ola- nasıl değerlendiriyorsunuz? kez Bankası’nın dığı, global çapta gıda ve enerji fiyat- öngörmek gerekir. rak hafifletirsiniz ama ağrı- TL’nin değerini korumak için ya- Sağcı partilerin iktidarlarını sürdü- politika metinleri- larının yükseldiği, büyük merkez ban- Stratejiler dan kurtulamazsınız. pılması gereken, TL’nin alım gücünü ni incelediğimizde kalarının giderek agresifleşen sıkı pa- rebilmek için neler yapabileceklerine, n Peki nedir konulan 1957 milletvekili seçimi de örnektir. Ço- korumak, yani enflasyonu önlemek- ise enflasyon ken- ra politikalarına geçtiği ve buna karşı- çelişiyor yanlış teşhis? ğunluk sisteminin uygulandığı, bir par- di kendine düşe- lık Türkiye’nin risk priminin yükseldiği tir. Enflasyonla mücadele içinse dü- Ekonominin büyüme- tinin tek bir oy farkı ile ilin tüm milletve- cekmiş gibi bir bir ortamda enflasyon üzerindeki yu- şük değil yüksek faiz politikası uy- n Şu anda Türkiye eko- si, istihdamın artması hü- killiğini kazandığı sistemde DP’nin az rehavetle karşı- karı yönlü risklerin net bir şekilde art- gulanır. Bugün tüm dünyada faiz ar- nomisinin en can yakıcı kümet kanadının birin- farkla kazandığı açıklandığı illerde ye- laşıyoruz. makta olduğunu söyleyebiliriz. Tüm bu sorunları nelerdir, çözüm tırımlarına gidiliyor olmasının sebe- cil hedefi olarak dile ge- niden sayım istendi. Gaziantep’te oy- Türki-ye’de riskler manşet enflasyon rakamının üç için atılması gereken adım- bi budur. Bizde ise artan enflasyo- ların yeniden sayılması kararlaştırılmış- tiriliyor. Elbette hepimiz enflasyon bü- haneli seviyelere tırmanabileceğine lar hangileri? nist baskılara rağmen sıkı para po- ken, adliye binasının ve oyların yanma- pastanın büyümesini ve yük ölçüde işaret ediyor. En can yakıcı sorunun 20 yı- litikasına geçilmemesi, bilakis faiz- sı ile sayım gerçekleştirilemedi. İş uza- herkesin pastadan aldı- yıpranmış lın en yüksek seviyesine çıkmış dığında neler olabileceğine dikkati çek- lerin daha da düşeceğine dair sinyal Yoksulluk artacak ğı dilimin artmasını is- Merkez Ban- ve maalesef başıboş kalmış olan mek için örnekleri anımsatıyorum. verilmesi enflasyonist beklentileri n Gelirler eriyor, her gün zam- tiyoruz. Ancak bunun kası kredi- enflasyon olduğunu düşünüyo- Muhalefetin cumhurbaşkanı adayı, lar, artan faturaları düşününce yükseltiyor. bilitesinden kısa odaklı ve düşük fa- yalnız 6’lı masa değil, daha geniş diğer rum. 20 yıl öncesinden farklı ola- yurttaşı nasıl günler bekliyor? Kuru düşürmek için bir şekilde TL gelen ata- iz politikaları ile değil muhalefet partilerinin, hatta STK’lerin rak tamamen havlu atmış bir Enflasyonun en can yakan etkisi letten kay- varlıkların cazibesini artırmak lazım uzun odaklı, verimlilik katılımı, anlaşması, özdeşliği ile belir- Merkez Bankamız var. Kurumsal- önce gelir dağılımını bozması, sonra- naklanıyor. ki bu da aslında dönüp dolaşıp yine artışına, eğitimde fırsat lenmelidir. Geniş, yaygın destek psiko- laşmada yaşanan erozyonun sında ise geniş çapta yoksulluk ya- Eğer Merkez eşitliğine, kadınların iş- faiz artırmaya getiriyor bizi. Ancak lojik üstünlük de sağlar. sonuçlarını net bir şekilde Mer- ratmasıdır. Özellikle gıda, kira ve Bankası’nın gücünde eşit temsiliye- bizde atılan adımlar “faiz artırma- Politika, kişisel beklentileri, egoları kez Bankası üzerinden göz- ulaşım masraflarındaki artış toplu- enflasyonu tine, doğru teşvik ve de- tatmin, bazı çevrelere hizmet için değil, dan” bir şekilde döviz talebini baskı- lemleyebiliyoruz. Enflas- mun önemli bir kesimini yoksulluk hedefe çeke- özveri ile risklerini de göze alarak kamu netimlere, kurumsal ba- lamaya çalışıyor. BBDK’nin son dü- sınırının altına itiyor. Enflasyon ya- yonu düşürme konusun- ceğine dair bir yararına kamu hizmeti olarak yapılmalı- ğımsızlığa, liyakate, hu- zenlemesini de bu bağlamda değer- rattığı belirsizlik nedeni ile yatırım da hükümet kanadında inanç oluşmaz- dır. Zaman, mekân, söylem-eylem ola- kuk üstünlüğüne, finansal lendirmek mümkün. Bazı şirketle- iştahını azaltır. Bu durum uzun vade- sa insanlar ile- açıklanan stratejiler rak tutarlılık, ilkeli davranış güveni artı- istikrar ve fiyat istikrarı te- ri TL kredisi alabilmek için ellerin- de üretim kapasitemizin yavaşlama- riye yönelik enf- de kendi içinde rır. Her alanda son derece başarısız ik- mellerine dayalı politikalarla sı, yani istihdam imkânlarının sınır- deki dövizi satmaya zorlayan bu uy- lasyon beklentileri- çelişiyor. tidara karşı, hâlâ seçim sonucunu etki- lanması anlamına geliyor. gerçekleşmesi lazım. ni oluştururken bugün gulama kısa vadede kur üzerinde bir leyebilecek düzeyde kararsız, oya git- meyecek, protesto oyu verecek, anketi yanıtlamayan, seçmen kitlesi varlığının davranışları analiz edilerek tepkinin çe- kimserliğin nedenlerinin açıklaması be- muTfAk enfl ASyonu yüz De 117 ŞİRKETLERE ‘DÖVİZLE İŞİNİZ YOK’ DEDİ lirlenecek adaya, izlenecek stratejiye de 4 Peynir De küçük PAkeTler üre - ışık tutar. Til Di: Alım gücü eridikçe 900 ve Piyasa bakanın 800 gramlık paketlerin ardından 750 gramlık beyaz peynirler de rafla- KÜRESEL HAKLAR ENDEKSİNDE ra çıktı. mesajını yine almadı 4 SimiTçiler De Po S Dönemi: Vatan- daşlar simidi de kredi kartıyla aldıkla- Türkiye en kötü ükümetin döviz kurla- nu sadece bir mesaj ver- rından simitçilerde pos cihazları görül- Hrının yükselmesini en- mek istediklerini açıkla- meye başlandı. gellemek amacıyla getirdi- dı. Nebati, şunları söyledi: 4 Terey Ağın A Al Arm TAkıl Dı: 50 10 ülke arasında ği önlemler, bir türlü bek- “Dövizle işiniz yok, TL ile Tl ’yi bulan 200 gramlık tereyağı pa- lenen etkiyi göstermiyor. iş yapın diyoruz. Aldığımız ketlerine de alarm takılmaya başlandı. luslararası Sendikalar Konfederasyo- Bankacılık Düzenleme ve bütün kararlar daimi ka- Unu’nun (ITUC) bu yıl dokuzuncusunu yayım- Denetleme Kurulu’nun rarlar değil. Hepsi geçici. ladığı Küresel Haklar Endeksi’ne göre Türki- (BDDK) TL kredileri kısıtla- Önemli olan bu kararların Türk-İş ’e göre açlık sınırı 6 bin 391 TL, yoksulluk sınırı ise 20 bin 818 TL oldu ye bu yıl da çalışanlar için en kötü 10 ülke ara- maya dair kararının ardın- verdiği mesajlar. Biz, pi- sında yer aldı. 148 ülkeyi kapsayan endeks- dan önceki gün 17.40 se- yasadaki her şeyin farkın- te Türkiye; Belarus, Brezilya, Kolombiya, Mısır, viyelerinden 16.10 TL’ye dayız ve diyoruz ki para- Myanmar, Filipinler, Esvatini ve Guatemala’yla kadar gerileyen doların yö- larını alıp gidip bu paray- Açlık ‘asgari’yi yüzde 50 aştı birlikte anıldı. Grevlerin bastırılması, sendika- nü dün yine yukarı döndü. la döviz alma.” Dövizde- cıların tutuklanması ve sistematik olarak sen- Piyasada kurlardaki düşü- ki hareketlilik ise piyasada sgari ücretin yeniden belirlen- bir çalışanın aylık yaşama maliye- nin faydalandığını hatırlatarak eko- dikal faaliyetlerin engellenmesi nedeniyle en Amesi gündemdeyken Türkiye İş- ti de 8 bin 313 TL oldu. Mutfak enf- nomik dengesizliği vurguladı. Açık- şün Merkez Bankası’nın mesajın yerine ulaşmadı- kötü ülkeler arasında yer alan Türkiye için ra- satışlarından kaynaklandı- ğı ve dövize talebin sürdü- çi Sendikaları Konfederasyonu’na lasyonundaki on iki aylık artış yüz- lamada “Bu yaygınlıktaki yardım porda şu ifadelere yer verildi: (TüRK-İş) Açlık ve Yoksulluk Sını- de 117.3 olurken altı aylık artış ise aslında ekonominin normal işle- ğı konuşulurken dolar ku- ğü yorumlarına neden ol- “2022’de işçilerin özgürlükleri ve hakla- ru da gün içinde 16.74’e du. Bu arada Fransız Soci- rı Araştırması’nın haziran sonuçları- yüzde 55.96 olarak ölçüldü. TüRK- mediğinin ve üretilen refahın adil rı reddedilmeye devam etti. Sendika liderleri nı açıkladı. TüRK-İş’e göre 4 kişilik İş açıklamasında “Bir kişiye nere- paylaşılmadığının göstergelerin- kadar çıktı. ete Generale bankası ise keyfi olarak tutuklandı ve evlerine baskın dü- İş dünyasının “Biz dövi- Türkiye’de enflasyonun bir ailenin hayatta kalması için ge- deyse iki asgari ücret gerekiyor” den birisidir. Cari açık, döviz kur- zenlendi. 1 Mayıs 2021’de İstanbul’da hükü- rekli olan minimum ücret 6 bin 391 ifadesine yer verildi. ları ve enflasyon artarken emeğin zi ithalat için kullanıyoruz” önümüzdeki aylarda yüzde metin katı koronavirüs karantina kurallarına sözlerine bir anlamda ya- 80’in üzerine tırmanacağı- TL olarak asgari ücretin 2 bin 137 TüRK-İş, Aile ve Sosyal Hizmet- milli gelirden aldığı payın geriliyor aykırı olarak protesto düzenlemeye çalıştıkla- lira üzerine çıktı. Yoksulluk sını- ler Bakanlığı’nın sürekli yardım olması da bunun bir delilidir” de- nıt veren Hazine ve Maliye nı ve faizlerin 2023 ikinci rı için 212 gösterici gözaltına alındı. İşveren- Bakanı Nureddin Nebati, çeyreğe kadar yüzde 14’te rı ise 20 bin 818 TL’ye ulaştı, bekâr programlarından 5.9 milyon hane- nildi. l Ekonomi Servisi ler, örgütlenmeye çalışan işçileri işten çıkara- önlemlerin geçici olduğu- kalacağını öngördü. rak sistematik bir şekilde sendikalar çökertil- di” Raporda Farplas ve Xiaomi işçilerinin dire- nişine de değinildi. l Haber Merkezi Türkiye’nin enerji yatırım Kardeş TÜV’ler ihalede kapışacak ihtiyacı 135 milyar dolar Arçelik’ten Rusya hamlesi raç muayene istasyonları için neceği ifade edildi. me firmalarından TüV Austria, hura Enerji Dönüşü- enerji dönüşümü için kat Aiki yıl sonra yapılacak ihale için TüV Austria Bölge Müdürü Yan- Türkiye’ye 25 milyon Avroluk ye- rçelik, ABD’li beyaz eşya üreticisi Smü Merkezi’nin “Ye- etmesi gereken mesafe- hazırlıklar başladı. TüV Austria şu kı ünal, “Tabii ki araç muayyene ni yatırım yapacak. TüV Austria AWhirlpool’un Rusya’daki üretim ve eski şil Yeni Düzen Bağlamın- ye odaklanan raporda, anda işletme hakkı Almanya mer- istasyonlarında ihaleye girme he- CEO’su Stefan Haas, bugüne ka- Sovyet ülkelerindeki satış ve pazarlama faa- da Türkiye’de Enerji Dönü- Türkiye’nin 2022-2030 dö- kezli kardeş şirketi TüVTüRK kon- defimiz olacak. Ekspertiz ile başla- dar Türkiye pazarına 15 milyon liyetlerini yaklaşık 220 milyon Avro’ya satın şümünün Finansmanı” ra- neminde enerji dönüşümü sorsiyumunda olan araç muayene yacağız. Kardeşler burda rekabe- Avro yatırım yaptıklarını anlata- almak için anlaşma imzaladı. Gerekli izinle- poru yayımlandı. Toplam için yatırım ihtiyacının 135 istasyonları ihalesi için şirket kur- te de girebilir. Önemli olan hizmet rak, bu yıl hayata geçirilecek yeni rin ve anlaşma koşullarının karşılanmasının 51 kuruluştan 74 temsil- milyar dolar, finansman ih- du. Aydın Doğan hissedarlığında kalitesini yukarıya taşımak” dedi. yatırımlarla bu rakamın 40 milyon ardından Arçelik, Indesit International JSC ci ile yapılan görüşmelerle tiyacının ise 107 milyar kurulan TüV Austria Ekspertiz’in Bu yıl kuruluşunun 150’nci yı- Avro’ya ulaşacağını söyledi. şir- ve Whirlpool RUS LLC şirketlerinin tamamı- hazırlanan ve Türkiye’nin dolar olduğu hesaplandı. iki yıl sonra yapılacak araç muaye- lını kutlayan, dünyanın önde ge- ket Türkiye’de vagon testlerine de nı Whirlpool EMEA SpA’dan satın alacak. ne istasyonları ihalesiyle de ilgile- len test, denetim ve belgelendir- başlayacak. l Ekonomi Servisi l Ekonomi Servisi