Katalog

EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 12 MAYIS 2022 PERŞEMBE11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 15.4200 16.2700 19.1400 26.38 2.454 6116.98 931.10 9.2 kuruş 12 kuruş 20.3 kuruş 1.51 puan 36.23 puan 3.41 lira 1.41 lira Ekonomiyi yine ‘konut’la büyütme çabası başlarken, girdi fiyatlarındaki artış coştu İnşaat ‘100’ü devirdi Taklitçilik çare mi? u soru hemen her seçim döne- minde, CHP’nin bağlamında, kar- Geçen martta inşaat maliyet endeksindeki artış aylık Bşımıza geldi. İmamoğlu’nun Ka- radeniz gezisi, o “garip fotoğraf” da bu bazda yüzde 9.58 olurken yıllıkta yüzde 101.57’ye ulaştı. soruyu anımsattı. Mart ayında, Political Nebati’den KP iktidarı tarafından önce- artış Şubat 2022’de yüzde 90.27, Science Research and Methods” (Si- yaset Bilimi Araştırmaları ve Yöntemle- ki gün “ev fiyatlarını düşür- Mart 2021’de yüzde 31.97 idi. Yi- ‘göstermelik’ ri - Cambridge University Press) dergi- Ame” iddiasıyla açıklanan, an- ne martta malzeme endeksi aylık sinde yayımlanan bir araştırma, 12 Ba- cak sektör temsilcileri ve uzman- bazda yüzde 12.19 yıllıkta yüzde gözdağı tı ülkesinin 1970’lere kadar uzanan de- ların “zenginlere yarar” yorumuy- 128.11, işçilik endeksi aylıkta yüz- neyimlerine baktıktan sonra bu soruya la eleştirdiği “Konut Finansmanı de 1.22, yıllıkta yüzde 42.59 arttı. verdiği cevap olumsuz. Projesi”yle ilgili tartışmalar sürer- Kulübün yeni üyesi! ken TÜİK’in dün açıkladığı “İnşaat Sağ yükselirken, ‘Merkez’... Ayrıca dün açıklanan bu veriyle Maliyet Endeksi, Mart 2022” rapo- Merkez sol’un (III. Yol) neoliberalizmi azine ve Maliye Bakanı Nureddin Ancak ne yapacaklarını açıklamadı. birlikte, fiyat artışlarının yıllık baz- ru, bu sektördeki maliyetlerin hızla benimsemesinden sonra, ana akım par- HNebati, sosyal medya hesabından Öte yandan Nebati’nin, “Enflasyonla da yüzde 100’ü aştığı sektörlere in- tilerin arasındaki fark kaybolurken se- yükseldiğini ortaya koydu. Bu du- yaptığı açıklama ile konut pazarında Mücadelede Birlikten Berekete” prog- çimlere katılım oranı düşmeye, seçme- şaat da dahil oldu. Hatırlanacağı gi- rum kaçınılmaz olarak konut fiyat- devreye aldıkları uygulamalar üzerin- ramı kapsamında gıda, beyaz eşya, nin siyasete ilgisi, demokrasiye güveni bi bu “kulübün” ilk üyeleri yurtiçi larını daha da yukarı çekecek. den fırsatçılık yapmaya ve fahiş fiyat- yapı malzemeleri ve mobilya dahil bir- azalmaya başladı. üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) ile yurtdı- TÜİK’in verilerine göre inşa- larla yurttaşları mağdur etmeye kal- çok sektördeki iş dünyası temsilcileri Merkez sağ ve sol partilerin liderlikle- şı üretici fiyatları (YD-ÜFE) olmuş, at maliyet endeksi, 2022 yılı Mart kışanlar hakkında ilgili her adımı ata- ile bugün bir araya geleceği açıklandı. ri, aralarındaki farkları bulup seçmene her iki sektörde yıllık artışlar Şubat ayında önceki aya (aylık) kıyas- sunmaya çabalarken birbirini izleyen fi- caklarını belirterek “onlara asla mü- Nebati’nin destek talep etmesi bekle- 2022’de yüzde 100’ü aşmıştı. la yüzde 9.58, Mart 2021’e (yıllık) samaha göstermeyeceklerini” bildirdi. niyor. l ANKARA nansal krizlerin, yoksullaşmanın ve “göç- l Ekonomi Servisi kıyasla yüzde 101.57 arttı. Yıllık men krizlerinin” etkileri altında, tüm mer- kez partilerini, yönetici “seçkinleri” he- def alan, medyada da “popülizm” ola- rak tanımlanan yeni bir akım şekillen- Süt üretiminde meye başladı. Bu akımın ilk önce Tunus TÜRKİYE HAKLARI ayaklanması, Tahrir Meydanı, “meydan işgalleri”, “Gezi olayı” gibi sol (özgürlük- düşüş hızlandı McDonald’s çü, kapitalizm karşıtı bir damarı da içe- ÜİK’in dün açıkladığı “Süt ve Süt ren) bir kanadı dikkat çekti. Sonra da ırk- TÜrünleri Üretimi, Mart 2022” rapo- Katarlılara satıldı çı, milliyetçi, göçmenlere düşman, kadın ru, son dönemde bir kez daha günde- ve LGBTQ haklarına karşı bir kanadı “sü- uncay Özilhan’ın sahibi olduğu me gelen üreticinin düşük satış fiyatı reç olarak faşizmin” ana damarı olarak TAnadolu Grubu’na bağlı ola- isyanının sonuçlarını göstermesi açı- gelişmeye başladı. rak faaliyet yürüten McDonald’s Uzun süredir ana akım (merkez sağ sından dikkat çekti. Türkiye, 54 milyon 500 bin dolar Verilere göre geçen mart ayında Mart ve merkez sol) partiler hemen her ül- karşılığında Katarlı Kamal Saleh kede değişik derinlikte krizler yaşıyor- 2021’e kıyasla toplanan süt miktarı yüz- Al Mana’ya ait Boheme Invest- lar. “Merkez sol” merkez sağın, mer- de 4 azalarak 857 bin 789 ton, içme sü- kez sağ yeni-faşizmin programını, siya- ment isimli şirkete satıldı. tü üretimi ise yüzde 14 azalarak 125 set tarzlarını, özellikle ırkçılık ve göçmen- Kamuyu Aydınlatma bin 84 ton oldu. İlk 3 ayda ise toplanan ler sorunu, yasa ve kamu düzeni alanla- Platformu’na yapılan açıklamada süt miktarı yüzde 3 düşüşle 2 milyon rında taklit ederek ayakta kalmaya çalış- “Boheme Investment GmbH, Vi- 484 bin ton, içme sütü üretimi yüzde tığı görülüyor. Ülkelerin siyasi ortamı da yana/Avusturya’da kurulu bir şir- 10.1 düşüşle 376 bin 597 ton oldu. Ay- böylece sağa kaymaya devam ediyor. ket olup Katarlı bir yatırımcı olan rıca inek sütünden peynir üretimi mart Ana akım partiler, krizlerini aşmaya çalı- Kamal Saleh Al Mana’nın iştiraki- ayında yüzde 1.7 azalarak 64 bin 345 şırken “süreç olarak faşizmin” değirmeni- dir. Kamal Saleh Al Mana’nın, Ka- ton, ilk 3 ayda da yüzde 6 azalarak 175 ne su taşıyorlar. tar’daki McDonald’s restoranları- bin 405 tona geriledi. En dikkat çekici Popülizm olarak anılan akımın sol nın franchise işletmeciliğini yürüt- 376 BİN 597 TON artış ise tereyağında oldu. Martta yüzde kanadı, bunun Syriza, Podemos, mekte olan şirkette ortaklığı bu- Bu yılın ilk üç 49.6 artışla 11 bin 253 ton, 3 ayda yüz- İngiltere’de Corbyn gibi örnekleri ise bu lunmaktadır. Taraflarca sağlanmış ayındaki içme sütü de 57.1 artışla 30 bin 867 ton tereyağı yeni sürece uyum sağlamakta, “süreç üretimi mutabakata göre, Anadolu Resto- üretildi. l Ekonomi Servisi olarak faşizmin ilerleyişini durduracak” bir ran sermayesinin yüzde 100’ünü gücü inşa etmekte başarılı olamadılar. temsil eden payların devir bedeli, 54.500.000 USD tutarı üzerinden Geri tepen bir politika... Anadolu Restoran’ın kapanış tari- Salgında işsizlerin yaşadığı yoksulluk, artık düşük ücretlilere yayıldı Genel olarak gözlemler, ana akım hindeki bilançosunda yer alan net partilerin bu taklit politikalarının işe ya- borç tutarı belirlenecektir” denildi. ramadığını, aksine “yeni faşizmi” besle- yen ideolojik kültürel ortamı destekle- diğini gösteriyordu. Yukarıda değindi- NİSANDA 54.4’E ÇIKTI ğim araştırmanın bulguları, bu gözlem- ‘Asgari’ gıdaya erişemiyor leri, ayrıntılı biçimde destekliyor. Mer- ‘İhracat iklimi’ne kez sol, kutuplaşmadan, sağı taklit ede- rek kaçmaya çalışırken süreç olarak fa- Ü İktisat Fakültesi Mezunlar manların kendi kendine yetebilen ül- zayıf TL desteği şizm, kutuplaşmayı saflarını güçlendir- İCemiyeti’nin düzenlediği 45’inci kesi Suriye’de, çevresel erozyon ve mek için kullanıyor. ürkiye imalat sektörünün ana İktisatçılar Haftası’nın ikinci günün- ekonomik liberalizasyon ile nüfus ta- ABD’de Trump, İngiltere’de Brexit, Tihracat pazarlarındaki faaliyet de Türkiye’de etki alanı genişleyen rımdan koptu ve dışa bağımlı hale Almanya’da 2018’de Bavaria Eyalet se- koşullarını ölçen İstanbul Sana- yoksulluk konuşuldu. geldi. Bugün 9.3 milyon vatandaşının çimleri, Fransa’da, ancak derme çatma yi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sek- bir ittifaka dayanarak kazanabilen Mac- Bu kapsamda “Radikalleşen Yok- gıda güvenliği yok. İç savaşa dönü- törü İhracat İklimi Endeksi nisan- ron, yukarıdaki gözlemlere örnek oluştu- sulluk” oturumunda konuşan Derin da 54.4’e yükseldi. Endeks Mart şen isyanlar, yoksulluktan başladı. mik ortamda asgari ücretle geçinen- ruyorlar. Bu bağlamda, faşist Le Pen’in 2022’de 53.9 puandı. Yoksulluk Ağı Kurucusu Hacer Fog- Türkiye’de de tarihleri farklı olsa da lerin de yaşadığını söyleyen Fog- partisi örgüt, ideoloji ve kitle tabanı açı- Sonuçları yorumlayan S&P Glo- go, düşük gelirli ailelerin üç kuşak çok benzer bir tablo görünüyor” de- go şuna dikkat çekti: “Yoksulluk ya- sından tutarlı bir seçenek sunuyor. bal Ekonomi Direktörü Andrew boyunca yoksulluktan kurtulamadı- di. Prof. Dr. Burhan Şenatalar da şu yılıyor. Emekli ve asgari ücretle ça- İspanya’da Vox, Portekiz’de Chega ku- Harker’a göre ana ihracat pazar- ğını söyledi. Bunun nedeninin de ço- yorumu yaptı: “Yoksulluk hep var- lışanlar da gıdaya erişemiyor. Çalı- tuplaşmadan yararlanarak güçleniyor. larında süren büyüme fırsatlar ya- cukların okuldan kopması olduğu- dı ama son 3 yılda çok derinleşti. Bü- şanların tamamının yoksulluğu bir Türkiye’de CHP’nin, kendi doğal ta- ratıyor. Ayrıca küresel ekonomi- banını birleştirmeye çalışmak yerine, si- nu vurgulayan Foggo, 2020-21 dö- tün kesimler geçim sıkıntısına düştü. basamak daha büyüdü.” deki ciddi fiyat baskıları sorun yasal İslamın tabanını kazanma çaba- neminde 160 bin çocuğun okuldan Üniversite hayatımda ilk defa asistan oluştursa da TL’deki zayıflık, fir- ları bugüne kadar sonuç vermedi. Aksi- Faiz takıntısı etkili koptuğunu hatırlattı. Pandemide gü- ve doçentler geçim sıkıntısı çekiyor. maların fiyat rekabetindeki avan- ne CHP, kendi, cumhuriyetçi, halkçı, la- tajlarını korumalarına yardımcı vencesiz ve işsiz ailelerde karşılaş- Özellikle Ortadoğu’daki yoksulluğa Bunun temel sebebi faiz takıntısıdır.” ik geleneğinden uzaklaştı, siyasal İsla- olabilecek. l Ekonomi Servisi tıkları yoksulluğu, bugünkü ekono- atıf yapan Dr. Seda Altuğ ise “Bir za- l Ekonomi Servisi mın 20 yılda inşa ettiği düzeni, Kürt soru- nunun çözümsüzlüğünü veri kabul eden, yalızca yürütmenin biçimini değiştirme- yi düşünen bir siyasi çizgi izlemeye baş- Dolar arttıkça Kur Korumalı Mevduat sisteminin bütçeye yarattığı yük artıyor ladı. Bu sürecin son aşamasında orta- ya çıkan İmamoğlu’nun Karadeniz gezi- si ve ardından gelen eleştiriler karşısında takındığı tavır, onun, siyasal İslamın lide- Halka faturası her gün kabarıyor rinin, eril otoriter tarzını da benimseyerek TURİZM BAKANI ERSOY bu hep geri tepen süreci biraz daha ileri MUSTAFA ÇAKIR Örneğin 1 Nisan’da dolar 14.69 TL’ydi. götürmeye niyetli olduğunu gösteriyor. İstanbul’a yeni İmamoğlu, “merkez sol”dan gelen bir 500 bin TL’nin karşılığı 34 bin 37 do- siyasetçi değil. O nedenle, “Acaba nere- ürk Lirası’nda yeniden hızla- lar ediyordu. Dün öğle saatlerinde do- ye kadar” sorusu korkutuyor. Tnan erime, kur korumalı mevdu- liman gerekiyor lar 15.30 liraya çıkınca bu birikimin at (KKM) sisteminin bütçeye yükünü TL değeri 520 bin 766 TL’ye ulaştı. ültür ve Turizm Bakanı Meh- de artırıyor. Son verilere göre KKM Böylece iki tarih arasında 20 bin 766 Kmet Nuri Ersoy, Galataport’un kapsamında açılan hesaplar 782 mil- KISA... KISA... KISA... TL getiri oluştu. KKM’ler için en az üç şu anda 200’ü aşkın gemi rezer- yar liraya ulaştı. İlk vadeler mart- aylık hesap açılması gerekiyor. Nisan vasyonuna sahip olduğunu belir- l Merkez Bankası’nın BOTAŞ dahil KİT’lere dö- Dolar güçlendi nisan aylarında doldu. Bu kapsamda terek “Bu sayıyı da ikiye katlaya- ayında bağlanan hesapların vade so- viz satışı geçen ay 3.3 milyar dolar oldu. Böy- 23 Mart-8 Nisan arasında vadesi do- bileceğimizi biliyoruz. Bu da İs- nunda dolar kuru daha yüksek olursa olar tüm mali piyasalarda güç- lece KİT’lerin döviz ihtiyaçlarının belirginleşti- tanbul için yeni bir port (liman) ih- lanlar için Hazine bütçeden 13.2 mil- getiri oranı da yükselecek. KKM’lerde Dlenmeye devam ediyor. Bu kap- ği son altı ayda bankanın rezervlerinden yapı- tiyacının göstergesidir. Ulaştırma yar lira, Merkez Bankası da dövizden samda dolar/TL de kur koruma- en yüksek faiz oranı yüzde 17. 500 bin lan satış 21.6 milyar dolara ulaştı. ve Altyapı Bakanlığımız ilgili çalış- lı mevduat sisteminin açıklandığı 20 dönenler için 1.6 milyar lira kur ga- TL yüzde 17 faizle yatırılmış olsa 3 ay l Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christi- maları yapıyor. 2024 ya da 2025 Aralık’tan beri ilk kez 15.35’in üs- rantisi ödedi. KKM’ye geçen şirket- sonunda elde edilecek brüt faiz geliri ne Lagarde, tahvil alım programını bu yılın gibi İstanbul’u Avrupa’daki cruise tüne çıktı. Yeni haftaya 14.97 se- üçüncü çeyreğinin başlarında sona erdire- lere sağlanan kurumlar vergisi avan- 21 bin 425 TL olacak. Bu durumda bu- destinasyonları arasında ilk sıra- viyesinde başlayan dolar/TL, an- ceklerini ve ardından sadece “birkaç hafta” tajı nedeniyle vazgeçilen vergi tutarı günkü döviz getirisine göre faiz geti- ya çıkarma hedefimiz var” dedi. lık işlemlerde 15.50’yi gördü. Gü- sonra faiz artırımı yapabileceğini açıkladı. da 10.1 milyar lira oldu. risi daha yüksek olduğu için mevduat Restoran Yatırımcıları ve Gast- nü 15.3550’de kapattı. Doların güç- l Türkiye Seyahat Acentaları Birliği ile Fiba- sahibine faiz ödemesi yapılacak. An- ronomi İşletmeleri Derneği’nin lenmesinde ABD’de tüketici fiyatla- banka, acenteler üzerinden tatilcilere ‘kolay En az vade 3 ay açılıyor cak faiz yüzde 15 ise brüt faiz getirisi (TURYİD) düzenlediği “3. Global rının nisan ayında aylık bazda yüzde tatil kredisi’ kullandıracak tatil finansman Kur farkını alan mevduat sahiple- 18 bin 905 TL’ye iniyor. Bu durumda Gastroekonomi Zirvesi”nde ko- 0.2’lik beklentiye karşılık yüzde 0.3 anlaşmasını imzaladı. ri ise paraların yeniden KKM’ye yatır- nuşan Ersoy, 11 Ekim’e kadar ise kur getirisi daha fazla olduğu için artması da etkili oldu. Öte yandan l Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili tebliğe dı. Bu nedenle başta dolar olmak üze- İstanbul’da Michelin Yıldızı alan mevduat sahibine fark ödenecek. Böy- Türkiye’nin 5 yıllık risk primi (CDS) göre, finansman şirketlerinin TL ve yabancı işletmelerin belirlenmiş olacağını re KKM ile ilgili kurlarda son günler- lece halkın vergileriyle oluşan bütçe 700 baz puana yaklaşarak tarihi zir- para yükümlülükler için zorunlu karşılık (ZK) söyledi. l Ekonomi Servisi de yaşanan artışların sistemin maliye- velerine yakın seyrediyor. l Reuters kaynakları, bu sistemle bankada para- oranları 13 Mayıs hesaplama tarihine kadar tini daha da büyüteceği hesaplanıyor. sı olanlara aktarılacak. l ANKARA “yüzde 0” olarak uygulanacak.