Katalog

11 MAYIS 2022 ÇARŞAMBA 10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Asgari ücretle geçinen iki çocuklu bir ailenin gelirinin yaklaşık yüzde 7’si elektrik faturasına gidiyor Enerji sektörü Karanlıkta kalacağız kamuya geçsin n Enerji zamlarından elde edilen ge- lir kimin cebine gidiyor? EMO Başkanı Mahir Ulutaş: 2021’de yaklaşık 3.5 milyon abo- Elektrik dağıtım şirketlerinin bir ikiz nenin elektriği, borcunu ödeyemediği için kesildi. 2022’de kardeşi var: Görevli tedarik şirketi. Fatu- ödeme güçlüğü çeken yurttaş sayısı daha da artacak. ralardaki “perakende enerji bedeli”ni da- ğıtım şirketinden sadece muhasebesi ay- yı kesik durumdaydı. Bu sorun esa- rışmış bu şirketler tahsil ediyor. Dağı- sen milyonu aşan sayıda yurttaşımı- tım bedeli ile dağıtım şirketlerine aktarı- zı ilgilendirmektedir. Elektrik enerji- lıyor. Faturalar üzerinden finanse edilen si zorunlu bir ihtiyaçtır ve başka bir yatırımlar için dağıtım şirketlerinin açtı- şeyle ikame edilmesi imkânsızdır. ğı ihaleler, bu şirketlerin başka isimler Bu nedenle ödeme güçlüğü çeken altından kurduğu, ortak olduğu taşeron şirketlere yaptırılabiliyor. Sahipleri aynı yurttaşlar, kesintinin hemen ardın- olan bu şirketlerin ayrı ayrı elde ettikleri dan gerekirse borçlanarak elektriği kârların tümü, faturaya yansıyor. Bir tür açtırmaya gayret etmektedir. Kuş- kâr zinciri kurmuş durumdalar. Bu zinciri kusuz, yaşanan büyük ekonomik kırmadan, elektrik maliyetleri makul se- kriz de düşünülürse 2022’de ödeme lektrik Mühendisleri Oda- viyelere gerilemez. Sağlıklı bir ekonomi güçlüğü çeken yurttaş sayısı, bir ön- sı (EMO) Yönetim Kurulu Baş- oluşması için ülkemizin enerji şirketlerini ceki yıla göre artacaktır. kamulaştırmayı planlaması gerekiyor. Ekanı Mahir Ulutaş, dört kişi- n Son bir yıldır elektriğe ciddi n Elektrik faturalarının düşmesi için lik bir ailenin asgari yaşam standart- zamlar yapıldı. Bir haneye ne ka- hangi adımlar atılmalı? ları için tüketeceği varsayılan 230 dar elektrik faturası geliyor? Elektrik faturalarını düşürmenin tek kWh’lik enerjinin faturasının, Ara- Dört kişilik bir ailenin asgari ya- yolu serbestleştirme ve kamulaştırmanın lık 2021’de 211 TL düzeyindeyken şam standartları için tüketeceği var- yarattığı tahribatı tersine çevirmekten şu anda 289 TL’ye çıktığını söyledi. geçmektedir. Enerji, kâr odaklı özel sek- sayılan 230 kWh’lik enerjinin fatu- Ödeme güçlüğü çeken yurttaşların, törün ticari faaliyet alanı olmaktan çıkar- rası, Aralık 2021’de 211 TL düzeyin- elektrik kesintilerinin hemen ardın- tılarak kamusal alana çekilmelidir. deydi. Bu rakam 1 Mart 2022 itiba- Gıda krizine dönüşebilir dan gerekirse borçlanarak elektriği- rıyla 289.1 TL’ye çıktı. Dağıtım böl- ni açtırmaya gayret ettiğini vugula- n Sadece haneler değil, 2022’den sonra uygulanan değişiklikle gelerinin özelleştirilmesi öncesin- Zam yapmak Türkiye’de sanayici de çiftçi de sınır 1 milyon kWh’e düşürüldü. Böyle- yan Ulutaş, “Konutlardaki asgari fa- de dört kişilik bir ailenin asgari ya- çok pahalı elektrik kullanıyor. Ne ce daha fazla sanayi abonesine, spot tura, 2007-Mart 2022 arasında yüz- şam standartları için kullanacağı diyeceksiniz? piyasa ve YEKDEM maliyetlerinin doğ- de 703 oranında zamlanmıştır” dedi. kolay olmayacak 230 kWh’lık tüketim için ödediği ko- Geçen yılın büyük kısmında ener- rudan yansıdığı daha pahalı bir tarife Mahir Ulutaş ile yurttaşın yükselen nut faturası, 2007’de 36 TL’ydi, Mart n Yurttaşa gelen faturaların ne kada- ji maliyetlerini konutlara direkt yansıt- uygulanacak. Bu tarihten sonra sana- elektrik faturalarını konuştuk. 2022 itibarıyla 289.1 TL’ye yüksel- rı tükettiği elektrikten kaynaklanıyor? mamak için farklı formüller denendi. yi açısından üretim maliyeti yükselme- n Hayat pahalılığının zirve yap- di. Konutlardaki asgari fatura, 2007- TRT payı, Enerji Fonu’nun kaldırılma- Son kaynak tarifesine giren büyük tü- si sorunuyla karşı karşıya kalabiliriz. tığı, gelirlerin eridiği bir ortamda Mart 2022 arasında yüzde 703 zam- sının ardından elektrik faturalarında ketici konumundaki sanayi kullanıcı- Bu durum yeni bir yoksulluk dalgasının elektrik faturasını ödeyemeyen va- landı. TÜİK verilerine göre Aralık vergi yükü olarak, perakende enerji be- ları ve organize sanayi bölgeleri’nde- daha oluşmasına neden olacaktır. delline yüzde 5 olarak uygulanan be- tandaşların sayısı artıyor mu? 2007- Ocak 2022 arasındaki tüke- ki kuruluşların enerji maliyetleri da- Tarımsal üretim üzerindeki elektrik lediye tüketim vergisi ve fatura geneli- Ne yazık ki enerji ile ilgili temel tici fiyatları endeks değişimi yüz- ha fazla arttı. Bugün yaşadığımız yük- maliyeti düşünüldüğünde ise yaz ayla- ne yüzde 8 olarak uygulanan KDV kaldı. sek enflasyonun da oluşmasına neden rında düşmesi beklenen enflasyonun göstergelerde dahil olmak üzere, sağ- de 424’dür. Bu durum özelleş- Hükümet, yurttaşların indirim beklenti- olan bu tablo. EPDK’nin Son Kaynak tırmanışa geçmesi kaçınılmaz gözük- lıklı veri bulmak çok zor. Çok baş- tirmelerin elektrik enerji- sine ancak, sınırlı bir vergi indirimi sağ- Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hak- mektedir. Yaşanan krizin bir gıda krizi- lı yapı nedeniyle çoğu zaman ilgi- sinin genel enflasyonun layarak yanıt verdi. Şirketlerin faturalar- kında Tebliğ’de yaptığı ve 1 Temmuz ne doğru genişleme eğilimi var. li kamu kurumlarının da verileri bir- çok üstünde pahalılaşma- daki payında bir düşüş yapılmadı. 1 Ni- biri ile tam olarak örtüşmemekte- sına neden oldu. Son beş san 2022 itibarıyla tümü düşük kade- dir. Kamuoyuna açık bir ödeme ista- meye giren 230 KWh’lık konut faturası- yılda 100 TL’nin altın- nın yüzde 62.8’i enerji bedelinden, yüz- tistiği yok. Enerji ve Tabii Kaynak- ‘Kesinti, 10 günde yapılıyor’ da olan fatura, konutlar de 26.7’si dağıtım bedelinden, yüzde lar Bakanlığı’nın milletvekillerinin için 300 TL sınırına çık- n CHP Genel Başkanı Kemal bildirimde bulunmayı tercih ediyor. 10.5’i ise vergilerden oluşuyor. soru önergelerine verilen yanıtla- tı. Asgari ücretle geçi- Kılıçdaroğlu’nun elektriği kesil- Kesinti için 65 yaş üstü, engelli ve şe- n Yakın vadede elektriğe yeni bir ra bakıldığında 2021 yılında düzen- nen iki çocuk- di. Bu kriz ortamında kesme hit ailelerin meskenlerinde ise fatura- zam bekliyor musunuz? siz ödeme nedeniyle 3 milyon 449 lu bir aile ge- süreleri uzatılamaz mı? ların aralıksız olarak yıl içerisinde en 1 Ocak’tan sonra elektrik üretiminde bin abonenin kesinti yaşadığını gö- lirinin yak- Son ödeme tarihinden az üç dönem boyunca ödenememiş kullanılan doğalgaza zam yapıldı, piya- rüyoruz. CHP Genel Başkanı Kemal laşık yüzde sonra maksimum 10 gün olması gerekiyor. Halihazırda özelleş- sa kuralları gereği bu artışın elektriğe Kılıçdaroğlu’nun elektriğinin kesil- 7’sini elekt- içinde kesinti yapılıyor. tirilmiş olan bu alanda dağıtım ve te- de yansıması gerekir ama toplumun diği gün EPDK’nin açıklamasına gö- rik faturası- Şirketler genelde bu süre- darik şirketlerinin, bırakın kesinti ya- burnundan soluduğu bir dönemde kısa re o gece ülke genelinde 278 bin 350 yi kısaltmak için son öde- pılmamasını, süre uzatımına dahi rıza na ayırmak vadede açıktan zam yapmak kolay ol- me tarihi biter bitmez gösterme ihtimali çok düşük. mayacaktır. abonenin elektriği borcundan dola- zorunda. Mahir Ulutaş Haftaya 14.97 seviyesinde başlayan dolar/TL, dün 15.25 sınırını da aştı Lirada erime hızlandı ali piyasalarda, yeni haftayla rinden ya da ihracatçılardan elde kardeşkaya, “TL üzerindeki baskı 6. EGD GENEL KURULU Hakan Aran, sermaye yeterliliği rasyo- Mbirlikte dolar lehine yaşanan ettiği dövizlerden çok daha yük- çok artıyor, hem doların küresel larının yüzde 23.5 olduğunu belirtti. Ekonomi gazetecisi hareketlilik dün de sürdü. sek miktarda kullanması gereke- çapta güç kazanması hem para Dolar/TL, kur korumalı mev- ceğini bunun da sürdürülebilir politikasının yükselen enflasyona yönetimini yeniledi ‘Aktif büyüklüğümüz duatın (KKM) açıklandığı 20 bir politika olmayacağına dikkat paralel tutulmaması stresi ve bas- konomi Gazetecileri Aralık’tan beri ilk kez dün 15.25’i çekiyor. Küresel piyasalarda ise kıyı attırıyor. TCMB, TL için cid- EDerneği’nin (EGD) 6. olağan 1 trilyon TL’ye ulaştı’ aştı ve gün içinde 15.27 sevi- son dönemde ABD Merkez Ban- di bir savaş veriyor ama maliye- genel kurulu önceki gün yapıldı. yesine kadar yükseldi. Haftaya kası faiz artışları ve Rusya’nın ti de günden güne artıyor” dedi. ürkiye İş Bankası’nın Mart 2022 itiba- Bu toplantı sonrası yapılan yö- 15.73’ten başlayan Avro ise dün Ukrayna’yı işgali kaynaklı sa- Öte yandan dün Merkez Bankası Trıyla 1 trilyon liraya yükselen aktif bü- netim kurulu toplantısında ise 16.15’i gördü. Gelişmeleri de- tış baskısı kuvvetlenmiş durum- (TCMB) ve Bankacılık Düzenleme yüklüğüyle “Türkiye’nin en büyük özel görev dağılımı gerçekleştirildi. ğerlendiren birçok bankacı ise da. ABD borsalarında, gelişmek- ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankası” unvanını koruduğu açıklandı. Buna göre Recep Erçin yönetim Bankanın 556.8 milyar TL’si nakdi kre- TL’nin önümüzdeki günlerde de te olan para birimlerinde, hatta bankalardan döviz işlemlerini pi- kurulu başkanı, Barış Ergin baş- di olmak üzeri ekonomiye sağladığı kay- değer kaybetmeye devam etme- kripto para birimlerinde bile sert yasanın likit olduğu 10.00-16.00 kan vekili, Özgül Öztürk ve Meh- nak 766.3 milyar liraya çıkarken mevdu- sini bekliyor. Bankacılar değer kayıpları yaşanıyor. saatleri arasında gerçekleştirme- met Uluğtürkan başkan yardım- at hacmi 667.2 milyar lira oldu. Özkaynak cıları, Murat Gülderen genel sek- kamunun değer ka- sini istedi. Reuters’a bilgi veren büyüklüğü de 108.4 milyar TL oldu. Dö- Merkez ‘devrede’ reter, Rahim Ak genel sayman yıplarına izin ver- ve konuya yakın olan bir kaynak nemsel net kâr ise 1.8 milyar liradan 8.4 seçildi. Sibel Atik Dalkaya, Aysel TL’yi yorumlayan memesi halin- bu uygulama ile likiditenin düşük milyar liraya çıktı. İş Bankası Genel Müdü- Yücel, Burak Coşan, Murat Birin- isimlerden olan Swiss- de TL’nin değe- olduğu saatlerde TL’deki oynaklı- rü Hakan Aran da “Dinamik iş modelimiz ci, Ceyhun Kuburlu ise diğer yö- quote Bank kıdem- rini korumak ğın azaltılmasının amaçlandığını ile modern ve sağlam teknoloji altyapımı- netim kurulu üyeleri oldu. Öte li analisti İpek Öz- için rezervle- kaydetti. l Reuters zın yanı sıra sahip olduğumuz değerlerle, yandan başkanlık görevini bu sağlıklı büyüme stratejimiz doğrultusunda genel kurulla Recep Erçin’e dev- ekonomiye kesintisiz destek vermeyi sür- reden EGD Kurucu Başkan Celal dürüyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Toprak ise yüksek istişare kuru- lu başkanlığına getirildi. l Ekonomi Servisi ‘Orta sınıf için kaynak kalmadı’ Üç ayda 5.3 milyar lira SERHAT ALİGİL kombine yatırım yaptı ÇİFTÇİNİN GÖZÜ TMO’DA oç Holding’in 2022 yılının ilk çey- Buğday ve arpada .Ü. İktisat Fakültesi Mezunlar Kreğinde konsolide bazda toplam İCemiyeti’nin (İFMC) 1974’ten 152.1 milyar TL gelir elde ederken, 5.3 taban fiyat bekleniyor bu yana düzenlediği İktisatçılar milyar TL kombine yatırım gerçekleş- Haftası’nın 45’incisi dün “Dünya- oprak Mahsulleri Ofisi’nin tirdiği açıklandı. da ve Türkiye’de Radikalleşen So- T(TMO) hububat taban fiyatla- “Son beş yılda yaptığımız toplam yatı- rı beklenirken Sivas Gürün Zira- runlar” ana temasıyla başladı. rım 57.3 milyar TL’ye ulaştı” diyen Koç at Odası Başkanı Hüseyin Akte- “Türkiye Ekonomisinin Dünü Holding Üst Yöneticisi Levent Çakıroğ- pe, üreticilerin girdi maliyetleri lu şuna dikkat çekti: “Teknoloji ve ino- ve Bugünü” oturumunda konuşan karşısında çaresiz kaldığını söy- vasyonu odağımıza alarak küresel öl- Prof. Dr. Nihal Tuncer, Türkiye ledi. Aktepe, “Çiftçi ya gübre- çekte rekabetçiliğimizi artıran ve toplu- ekonomisinin 2000-2021 arasın- değişiklik yaşanmadığını da ifade noktasında olduğunu atıf yapan den ya da ekimden vazgeçiyor. luk şirketlerimizin gücüne güç da reel olarak ortalama yüzde 4.77 eden Tuncer, bir soru üzerine or- Emin Çapa ise buna verilmesi ge- Bir dönüm tarlada ekimin mali- katan stratejik adımları karar- büyüdüğünü, tarımın yüzde 2.3, yeti 1660 TL. Çiftçimizin des- tak sınıf ve borçlulukla ilgili son reken yanıtın Türkiye açısından lılıkla atıyoruz. Koç Topluluğu kamu yönetimi, eğitim, sağlık gibi teğe ihtiyacı var” dedi. beş yılda yaşanan süreci şöyle olarak, kurulduğumuz gün- da “sol”dan gelmesi gerektiğini hizmetlerin yüzde 3.8 ortalamay- Hububat alım fiyatlarında üre- den bu yana varlık gösterdi- özetledi: “Kredi genişlemesiyle bu vurguladı. Türkiye’nin ise bun- la genel büyümenin altında kaldı- ticiye pozitif ayrımcılık yapıl- ğimiz tüm sektörlerde sade- kesime yönelik dağıtılan dış kay- dan çok uzakta kaldığını belirten ğına dikkat çekti. 2006 yılı son- ması gerektiğini belirten Akte- ce bugünün değil geleceğin nak bitti. Bunun faturası da artık Çapa, “Örneğin sanayi şirketle- pe, “Beklentimiz buğdayda 10 rası orta sınıfta bir büyüme oldu- rekabetine de odakla- önümüze geliyor. Çünkü çok yük- rinin sadece yüzde 0.3’ü yüksek bin TL, arpada ise 8 bin 500 TL. nan bir anlayışıyla ha- ğunu belirten Tuncer, bu gelişme- sek bir döviz faiziyle borçlandık.” Bunun altındaki fiyatlar çiftçi- reket etmeye devam teknoloji seviyesinde” dedi. Prof. nin ise temelde kredi genişleme- yi ekimden uzaklaştırır” diye ko- ediyoruz.” l Ekono- Planlama ihtiyacı Dr. İzzettin Önder de şu vurguyu si kaynaklı borçlanmayla sağlan- nuştu. l Ekonomi Servisi mi Servisi dığını anlattı. Ancak gelir dağılı- Bilim ve teknolojide patlama ya- yaptı: “Global planlama ihtiyacı Levent Çakıroğlu mı açısından Türkiye’de pek bir şandığına, insanlığın bir kırılma var. Bunu da sol yapabilir.”