Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 17 NİSAN 2022 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Köy Enstitülerini Kadın cinayetleri, Kavala John Dewey mi önerdi? ve Man Adası sunda yıllardır nasıl hazır- Cengiz Öksüz Köy Enstitüleri, kuruluşları tamamlanmadan landığını anlamaya yeter. ELE 1’in haberine gö- çocuklar için eşitlikçi femi- kapatılmıştır. 1943 programı 1947’de kaldırılmıştır. Yeni KuşaK KöY enstitülüler re Kadın Cinayetleri- nizmin bayrağını her yerde Buna karşın Tonguç’un uyguladığı iş içinde, iş Kurslar, eğitimler, Tni Durduracağız Plat- dalgalandırdık ve ayak bas- Derneği istanbul şubesi başKanı aracılığıyla, iş için özgün eğitim anlayışı, dünya formu Derneği’nin fes- madığımız bir adliye dahi bı- enstitüler hi için verilen dilekçe İs- rakmadık. öy Enstitülerinde uy- eğitim tarihinde hak ettiği yeri almıştır. CHP’nin 4. kurultayı tanbul 13. Asliye Hukuk Bugün itibarıyla; işte gulanan eğitim, top- 1935’te yapılır. Bu kurultay- Mahkemesi’nce kabul tüm bu mücadeleyi yürüt- Klumda giderek daha Ankara hükümeti onu ye- revi de kendisine veriliyor. da köy eğitimi konusu gün- edildi. mek için çabalayan Kadın çok ilgi görüyor. Bu, iyidir; niden Almanya’ya gön- 1934-1935 eğitim öğretim yı- demin en önemli maddesi- Davanamede yer alan Cinayetlerini Durduraca- ancak Köy Enstitüleriyle il- deriyor (10.07.1921). lında da Gazi Eğitim Enstitü- şikâyet dilekçelerinin öze- ğız Platformu Derneğimi- dir. Milli Eğitim Bakanı Saf- gili doğru olmayan bilgilerin tinde, “Söz konusu derneğin ze, hukuksuz ve hiçbir da- 30.06.1922’de yurda dönü- sü Müdürlüğü’ne atanıyor. fet Arıkan, Tonguç’u İlköğ- kadın haklarını koruma kis- yanağı olmayan iddialar- yayılmasının da önüne geç- yor. İsmail Hakkı iyi derece- Tonguç, ülkemizin ün- retim Genel Müdürlüğü’ne vesi altında aile mevhumu- la ‘kanuna ve ahlaka aykı- mek gerekir. de Almanca biliyor ve baş- lü eğitimcilerini inceler. De- atar. Tonguç kısa süre için- nu yok sayarak aile yapısını rı faaliyet yürütmek’ suçla- Köy Enstitülerini kurma ta eğitbilim kitapları olmak wey, Pestalozzi, Kerschenste- de köy eğitimiyle ilgili rapo- parçaladığı, yine kadınları ve ması ile fesih davası açıl- düşüncesi kimin? “Bu okul- üzere tarih, toplumbilim, iner gibi önde gelen yabancı ru yazar. Bu raporu Atatürk, çocukları yok sayarak bu ki- dığını kamuoyunun bilgisi- ları Amerikalı eğitimci John felsefe, coğrafya ve biyoloji eğitimcileri de yakından iz- şiler üzerinden menfaat elde ne sunuyoruz. İnönü, Arıkan bir gece sa- Dewey önerdi” diyenler ol- ettikleri, toplumda kaos ya- ...Dosyada; dernek yöneti- alanında yazılmış kitaplar- ler. Onlardan çeviriler yapar baha dek inceler ve raporun ratıp mağduriyetleri artırma- cilerimize yönelik, davaya bi- duğu gibi, “Bu tip okullar la geliyor. ve yayımlar. uygulanmasını isterler. yı amaçladığı, Cumhurbaş- le dönüşmemiş, suç oluşma- Bulgaristan’da vardı; İsma- Konya, Adana, Ankara öğ- 1936 yılının temmuz ayın- kanı hakkında hakaret söy- mış soruşturmalar dahil bir di- Yıllar süren hazırlık il Hakkı Bulgaristan’dan gel- retmen okullarında görevlen- da ilk eğitmen kursu açılır ve lemleri olduğu, aileyi ve top- zi kolluk kayıtları listelenmiş. Tonguç, yabancı eğitimbi- diği için, orada gördüklerini diriliyor. lumu parçalamayı amaçladı- ...Biz siyasi iktidarı, savcı- daha sonra da arkası gelir. limcilerin kendi ülkelerinin Türkiye’de uyguladı” diyen- 1925’te yeniden Avrupa’ya ğı, Sebahat Tuncel ve Gül- ları, mahkemeleri kadınlar le- İsmail Hakkı Tonguç in- gelişkinlik durumlarına gö- ler de var. ten Kışanak gibi isimlerle hine göreve çağırırken; onlar gönderiliyor. celemelerde bulunmak üze- re eğitimi planladıklarını an- birlikte terör faaliyetine ka- bu konunun muhataplarını 11.03.1926 tarihinde Okul re 1938’de bir kez daha Tonguç’un yolu lar. 1930’lar Türkiyesi’nin tılan kadınları savunarak ya- böylesi içi boş davalarla he- Müzesi Müdürlüğü’ne atanı- Avrupa’ya gider. yın yapıldığı” gibi ifadelere def almayı tercih ediyorlar. İsmail Hakkı Tonguç’un köyünde doğru dürüst ne zi- yor. Bir süre sonra bu göre- Köy Enstitüleri kuruluşları yer verildi. ...Kadın Cinayetlerini yaşamöyküsü iyi bilinmeden raat aracı ne de teknoloji var- vinin yanında Bakanlık Yapı HHH Durduracağız Platformu tamamlanmadan kapatılmış- Köy Enstitülerinin kuruluş dır. Gelişmiş kapitalist ül- İşleri Komisyonu’nda da gö- Kadın Cinayetlerini Dur- Derneğimize açılan bu da- tır. 1943 programı 1947’de süreci de iyi bilinemez. kelerin gereksindiği insan revlendiriliyor. duracağız Platformu’nun vayı, yalnızca kendi müca- kaldırılmıştır. Buna karşın İsmail Hakkı, İstanbul Öğ- ile Türkiye’nin gereksindi- kapatılması için yapılan bu delemize yönelik bir saldırı Tonguç’un uyguladığı “iş retmen Okulu’ndan 1918’de Önemli çeviriler ği insan aynı değildir. Kö- girişim, bana Türkiye’nin olarak görmüyoruz. içinde, iş aracılığıyla, iş için öncülük ettiği ve İstanbul’da Bu saldırının tüm de- mezun oluyor. Eylül ayın- Bakanlık, ders araç ve ge- ye yönelik planlanacak eği- imzalandığı için “İstanbul mokratik kamuoyuna yö- özgün eğitim anlayışı” dün- da bir grup arkadaşıyla reçlerinin alımı için onu bir tim, yalnız “okumaz yazmaz- Sözleşmesi” adıyla anılan, nelik bir saldırı olduğunu ya eğitim tarihinde hak ettiği Almanya’ya gönderiliyor. Öğ- kez daha Avrupa’ya gönderi- lığı” yenmek için değil, kö- TBMM tarafından da onay- biliyoruz. yeri almıştır. renciler Almanya’daki ka- yor (1.10.1929). İsmail Hak- ye öğretmen dışında yarar- landığından dolayı kanun ni- Kadınları ve LGBTİQ+ları rışıklıktan dolayı 19 Mayıs Köy Enstitülerinin ku- kı, bu görev gezisinden de lı eleman yetiştirmek için ol- teliği taşıyan, kadına aile ve şiddet karşısında yalnız bı- 1919 tarihinde ülkeye dönü- daha öncekilerde olduğu gi- malıdır. ramcısı ve uygulayıcısı ilişki içindeki şiddeti önleyen rakmak pahasına İstanbul yorlar. Dönüşte Eskişehir Öğ- bi bir yığın kitapla dönüyor. “İş ve Meslek Eğitimi” Tonguç’tur; Köy Enstitüleri antlaşmadan bir gecede tek Sözleşmesi’nden imza çe- bir imza ile Türkiye’nin çıktı- ken siyasi iktidarın; mücade- retmen Okulu’na atanıyor. 31.12.1929’da Gazi Eği- ile “Canlandırılacak Köy” özgün eğitim kurumlarıdır. ğı iddiasını anımsattı. le edenleri yıldırma çabası, Eskişehir işgal edilince arka- tim Enstitüsü Resim-İş kitaplarını okumak bile Hasan Ali Yücel’in dediği gi- Bu iktidar, tarikat ve ce- ülkedeki nice hukuksuzluk- daşlarıyla Ankara’ya geliyor. Bölümü’nün kurulması gö- Tonguç’un iş eğitimi konu- bi, Köy Enstitüleri bizimdir. maatlerle birlikte, kadınla- tan bağımsız değildir. rın özgürleşmesinden çe- Sanmasınlar ki bu hu- kiniyor; onları erkek bas- kuksuzluklara alışırız. kısı ve korkusu altında tut- Normalleştirmeyeceğiz, mak istiyor! meşrulaştırmayacağız. HHH ...Başta üyelerimiz, dost- Derneğin kadincinayet- larımız olmak üzere; tüm ka- Başarılı bir eğitim hikâyesi lerinidurduracagiz.net ad- dınları, LGBTİQ+ları ve ka- resindeki internet sitesin- dınların mücadelesine omuz de dava hakkında özetle veren tüm duyarlı kamuoyu- zeHRA ünüVAR liyor. Şairin, kuşlar gibi cıvıl- Hangi düzeyde olursa olsun, çocukların akıl ve şöyle denilmiş: nu hakkımızda açılan bu fe- daşarak, kanatlanarak okula öğretmen - Yazar ruh sağlıklarını korumak devletin en önemli “KADIN CİNAYETLERİNİ sih davası karşısında müca- gittiğini anlattığı çocuklar şi- DURDURACAĞIZ PLAT- delemizi sahiplenmeye çağı- görevidir. Yatılı okullar, yoksul halkın çocuğuna irde kaldı. FORMU DERNEĞİ HU- rıyoruz. umhuriyetin ışığı tüm kolaylık sağlıyordu. Çağımıza uyarlayıp KUKSUZ DAVALARLA KA- Asla durmayacağız, ka- 4+4+4 sistemiyle, olanakla- yurdu aydınlatsın diye PATILAMAZ! dın cinayetlerini durdura- kuracağımız yeni okullarla yine geniş rın her ailede aynı olmama- Cçalışılırken en önemli atı- ‘Kadın Cinayetlerini Dur- cağız.” sı nedeniyle çocukların eşitliği lımlardan biri kuşkusuz Köy bir katılım yaratarak heyecanımızı yapıcı bir duracağız’ diyerek bundan HHH bozuldu. Korona nedeniyle yüz Enstitüleriydi. güce dönüştürebiliriz. 12 yıl önce yola çıktık. Gaze- Bu arada, Osman yüze eğitim de aksayınca zarar 17 Nisan 1940’ta kurulan telerin üçüncü sayfalarında Kavala’nın, uyulması zorun- yi sürdürüyor! Onlarla da uğ- yıllarda gelişen iletişim yolla- giderek çoğaldı. Köy Enstitülerinin amacı, ‘aşk, sevgi cinayeti’ yazan o lu olan Avrupa İnsan Hakla- raşıldı. Öğretmen okulları lise- rıyla birbirimizi bulduk. Se- Hangi düzeyde olursa olsun, Anadolu köylüsünde çocukla- haberlerin bizim yaşam mü- rı Mahkemesi’nin tahliye ka- ye dönüştürüldü. Devletin ku- simiz, heyecanımız dipdiri. cadelemiz olduğunu adıyla, rarına ve bu karara uymadı- çocukların akıl ve ruh sağlıkla- rı yoluyla aydınlanmayı hız- hedefiyle, özneleriyle ortaya ğı için Türkiye aleyhine yap- cağına güvenen çocuklar orta- “Haydi!” dense, aydınlığı en- rını korumak devletin en önemli landırmaktı. koyduk. tırım sürecinin başlatılması- da kaldı. Öğretmenin yetişme- gellemeye çalışan kara dağla- görevidir. Yatılı okullar, yoksul Yurt dört bir yandan uyanıp Öldürülen kadınların na karşın, aylık incelemede, si bocalamaya döndü. rı devirmeye hazırız. Yaşamı- halkın çocuğuna kolaylık sağlı- yeşermeye başlamıştı. mahkemelerce alelade ka- salıverilmesinin yine redde- Biz, hemen göreve koşmuş- mızda her birimiz yetiştiğimiz yordu. Çağımıza uyarlayıp kura- Gelişmelerden rahatsız panmış dosyaları bizlere dildiğini not edelim. tuk. Şimdi öğretmen diploma- heyecanla öğretmenlik yaptık. cağımız yeni okullarla yine ge- olanlar, hemen karşı saldırı- ulaştı. İşte o öldürülen ka- Son söz olarak da be- sı alan gençlerin aşacakları en- 17 Nisan’larda, 16 Mart’larda, ya geçtiler. 1953 yılında ens- niş bir katılım yaratarak heye- dınların yakınları ile bir- lirtmeliyim ki Yargıtay’ın gelleri görünce ne düşüneceği- “alnımızda bilgilerden bir çe- likte Kadın Cinayetleri- MAN ADASI kararı, ayrı bir titüler, “öğretmen okullarına canımızı yapıcı bir güce dönüş- ni Durduracağız Platformu yazı konusu olan, büyük mi bilemiyorum. Çocuklara mı lenkle” el ele tutuşuyoruz. Yü- türebiliriz. Üretime özendirmek dönüştürüldü. Derslerin ve Derneği’ni kurduk. bir hukuk skandalını önle- uygulama çalışmalarının ala- güvenmiyoruz, verdiğimiz eği- cel ve Tonguç ruhu inanılmaz gerçekçi yol olmalı. ...Her ay yayımladığımız miş görünüyor. nı daraltıldı. Ben de Bolu Kız time mi, yorumlayamıyorum. bir bağ ve dayanışma oluştur- “Özel okul” kalabalığının gi- verilerle nasıl bir yaşam sa- Artık bir hukuk skanda- Yatılı okuduk. Devlet bi- muş. Büyüyerek yaşıyor. derek arttığını hepimiz üzü- İlköğretmen Okulu mezunu- vaşı verdiğimizi gösterdik. lını önleyen kararlara bile yum. Köy Enstitüsü mezunu zi giydirdi, yatırdı, doyurdu, lerek görüyoruz. Cumhuriye- ...Kadınlar, LGBTİQ+lar, sevinir olduk. Üretim odaklı olmalı öğretmenim Faris Ünverir ol- okuttu. Enstitülerde tüm hiz- tin temelinde kuvvetli bir harç Günümüzde hâlâ beş sınıf olarak benimsenmiş, “Hayatta masa, çevremdekiler gibi tü- met binaları öğrencilerin eme- bir arada ders yapan çok okul tüncü olacaktım. ğiyle kurulmuştu. İş içinde en gerçek yol gösterici ilim ve var. Bir zamanlar her köy- Öğretmen okullarında da çok eğitim değerliydi. O okulların fendir” , “Yurtta barış dünya- de bir ilkokul, hatta ortaokul da barış” ilkeleri, değişmez yol iyi, umutlarla dolu, özveriy- yaşamasını isterdim. Türkiye le çalışacak öğretmenler yetiş- vardı. Çoğu kapandı. Küçücük olarak uygulanmalıdır. kaybetti. meye başladı. Köy Enstitüle- çocuklar sabahın köründe Böyle başarılı bir hikâyesi O ruh yaşıyor oradan oraya taşınıyor. Öğret- rini kapatmışlardı ama bir de olan eğitim sistemimizin he- baktılar ki öğretmen okulları Köy Enstitüsü ve öğretmen men diplomasını alan gençle- men toparlanması elimizde. da aydınlık kafalar yetiştirme- okulu mezunları olarak son rimiz görev bekliyor, sıra bek- Yeter ki isteyelim.