Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 24 MART 2022 PERŞEMBE EKONOMİ 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 14.8400 16.2700 19.6230 26.14 2183 6200.68 924.70 1.2 kuruş 10.7 kuruş 8.6 kuruş 0.52 puan 5.71 puan 67.45 lira 10.58 lira Türk Sanayicileri ve Iş Insanları Derneği’nin seçimli olağan genel kurulu 29 Mart’ta TÜSİAD’a KOBİ’ci başkan! Yeni dönemde ‘normalleşmeyeceğiz’ Türkiye sanayisinin en büyük patronlarının kulübü olan bine yakın şirketi temsil ediyor. Tu- ir “yeni dönemin” tam olarak ne za- ran ise yalıtım şirketi ODE’nin sahibi. TÜSİAD, yeni yönetim kurulu başkanını TÜRKONFED’den man başladığını söylemek zor. An- TÜRKONFED’de son derece başarılı transfer ederek tarihinde bir “ilk”e imza atacak. Bcak, kapitalizmin yapısal krizi için- çalışmaları olan Turan, iktidarın yan- de, görece yönetilebilir bir “ara döne- lış bulduğu politikalarına en hızlı tep- atronlar Kulübü olarak ta- zı AKP iktidarıyla hiç barışma- min” artık geride kaldığı söylenebilir. kiyi veren, her konuda gündem oluş- nımlanan ve geçen yıl 50. dı. Ekonomideki yanlışları eleş- turan çalışmalar yapan, çekinmeden ‘Ara dönem’ üzerine kısa Pyılını kutlayan TÜSİAD, tiren, demokrasi ve hukuk dev- konuşabilen çok az sayıda iş insanı yeni yönetim kurulu başkanını leti vurgusu yapan TÜSİAD, her bir not arasında yer aldı. Onun yönetiminde seçmek için hazır. açıklamanın ardından Cumhur- Karşımızdaki çürümeye, belirsizli- JALE TÜRKONFED yeşil dönüşümden top- ÖZGENTÜRK ğe bakarak ve “sonrası” hakkında bir fi- Başkanlık koltuğunda pande- başkanı Erdoğan’ın büyük tep- Kaslowski (solda) ile ortak işlere imza atan Turan kir sahibi olmadan, bir “ara dönem” sap- (sağda), TÜSİAD’da denetleme kurulu başkanlığı yaptı. lumsal cinsiyet eşitliğine pek çok so- mi nedeniyle uzatmalı olarak kisiyle karşılaştı. Bu yüzden taması yapamayız. Gramsci, “interreg- runa da odaklandı. toplam üç yıl süreyle oturan Simone Koç’tan Sabancı’ya en büyük serma- num” (ara dönem) kavramını kullanırken deme geldi. Yeni başkan adayı ise yö- Şimdi TÜSİAD, Turan’ı başkan se- Kaslowski, yerini 29 Mart’ta halen ye grupları “bekleme odasında” durur “interregnum” sonrasını düşünebiliyor- netimin dışından, TÜSİAD’ın üye sa- çerek sessizlik kulvarından çıkıp top- Türk Girişim ve İş Dünyası Konfede- hale geldi. Ve bu nedenle TÜSİAD Baş- du. Terry Gilliam’ın Brazil filminin son yısını çok fazla artırmamak için yıl- lumsal tüm sorunlara ilişkin raporlar rasyonu (TÜRKONFED) Başkanlığı’nı kanlığı adeta “ateşten gömlek” oldu. sahnesinden ödünç alırsak, “yarın baş- lar önce Anadolu’dan üye olmak is- hazırladığı, öneriler getirip gündem sürdüren Orhan Turan’a devredecek. ka bir gündü.” teyenleri bir araya getirdiği sektö- 50 bin şirket üye yarattığı eski günlerine döner mi? Bu Tarihin “yeni yönü” olarak Sovyet dev- Yüksek İstişare Konseyi Başkanlığı rimi hâlâ günceldi, Avrupa’da işçi hareke- rel ve bölgesel derneklerin üst örgü- ihtimali düşük değil ve muhtemelen TÜSİAD, salgın sürecinde Kaslows- ise bir süre daha Tuncay Özilhan’ın ti örgütlü ve güçlüydü. Bu örgütleri, ha- tü TÜRKONFED’den geliyor. Bu örgüt Türkiye’nin değişim sinyalleri veren omuzlarında kalacak. ki ile düşük profilli bir görünüm ser- reketleri birleştirebilecek bir Komintern 26’sı bölgesel, dördü sektörel 30 fede- politik ikliminde TÜSİAD’ın sesinin giledi. Geçen yıl Kaslowski yeniden Bir zamanlar hükümet “devirecek” vardı; “proleter devrimleri” çağıydı. “Ya- rasyon ve 284 dernek üzerinden 50 de duyulacağı günler geliyor... kadar etkin olan TÜSİAD’ın yıldı- başkan olsa da bu yıl seçim yine gün- rın” işte bunların vaat ettikleriydi. Dahası, gezegenin ekolojik geleceğine ilişkin bir kaygı yoktu: Var olan, var olmaya devam edecekti. “Büyük Savaş” geride kalmıştı: KKM’DE YENİ DÜZENLEME “Bir daha asla olmayacak” deniyordu. Fa- şizm, nasıl olsa geçici bir biçimdi, “morbid Kambiyo satışında semptomlardan” biri... Kısacası doğacak olan “yeni”ye ilişkin, o zaman için, gerçek- BSMV oranı ’sıfır’ çi varsayımlar olanaklıydı. O “interregnum” dönemi kapandı, ka- ur korumalı mevduat (KKM) pitalizm krizini aştı, “morbid semptomlar” Ksistemi kapsamında, banka geriledi, kapitalizm yeniden “normalleşti”. ve sigorta muameleleri vergisiyle Bugün, çok daha kapsayıcı, tüm yaşam (BSMV) ilgili de değişiklik yapıldı. dünyalarını egemenlik altına almış, Grams- Resmi Gazete’de dün yayımla- ci dönemindeki varsayımları destekleyen nan cumhurbaşkanı kararına gö- olasılıkların çoğunu yok etmiş bir kapitalist re, Türk Lirası mevduat ve katıl- uygarlık var. O nedenle bir “ara dönem- ma hesaplarına dönüşümün des- den”, neyin arası olduğunu göstermeden teklenmesi kapsamında açılan TL söz etmek, eğer “gün gelir kapitalizm nor- hesapların vade sonu hesap ba- malleşir” beklentisi/umudu değilse en faz- kiyesi kullanılmak suretiyle he- la, aceleyle yapılmış bir saptama olabilir. sap sahiplerine yapılacak kambi- yo satışlarında BSMV sıfır olarak Ve ‘yeni dönem’ uygulanacak. Öte yandan Hazine Diğer taraftan, geriye doğru bakınca, 2021’de dar tanımlı işsizlik yüzde 12, geniş tanımlı işsizlik yüzde 24.4 ve Maliye Bakanlığı, KKM’de 591 yakın tarihte bir “interregnum” yaşamış milyar TL biriktiğini duyurdu. 28 olduğumuzu düşünüyorum. Bu “inter- regnum”, kapitalizmin, yapısal krizinin, bin 934’ü tüzelkişi olmak üzere oldukça verimli bir “rejimle” (ekonomik, KKM hesabı açanların sayısı bir kültürel, siyasi liberalizm) yönetilebildiği milyonu aştı. l Ekonomi Servisi bir dönemdi. Bu dönemde, 1968-74 sar- İşsizlik rekoru Mardin’de sıntılarından sonra, yönetenler göreli bir istikrar içinde yönetebiliyorlar, yöneti- ÜİK’in dün açıkladığı “İşgücü İsta- erkeklerde yüzde 10.7, kadınlarda lenler de genelde bu yönetimi benimsi- Ttistikleri, 2021” raporu, Türkiye’nin yüzde 14.7 olurken bölgesel bazda yorlardı. Küresel ısınma bir iklim krizine dönüşmemişti. ABD hegemonyası altın- en önemli kronik toplumsal sorunla- en yüksek oran erkeklerde yüzde da düzenlenmiş küresel emperyalist sis- rından olan işsizliğin bölgeler arasın- 29.6, kadınlarda ise yüzde 30.4 ile temin kuralları içinde kalmayı tüm ülkeler daki büyük uçurumunu da içeren çar- yine TRC3’te ortaya çıktı. En dü- kendi çıkarlarına uygun buluyorlardı. Bu pıcı veriler içeriyor. şük oran ise erkeklerde yüzde 5.2, dönem, “Tam olarak ne zaman bitti?” bil- Buna göre geçen yıl, 2020’ye kı- mek olanaklı değil. Birikimli bir süreç, şim- kadınlarda yüzde 6.7 ile yine TR82 yasla işsizlik oranı 1.1 puan dü- di bu bitişi “bilinçlere çıkarmaya” başladı. bölgesinde hesaplandı. Erkekler- Sanırım, örtüşmeye başlayan dört şüşle yüzde 12, işsiz sayısı 121 de işsizlik oranı; İstanbul’da yüz- gelişme “interregnum”un “bitiş süreci- bin kişi azalışla 3 milyon 919 bin de 10.9, Ankara’da yüzde 11.1 ve ‘Nankör’ için nin” bittiğini gösteriyor: Finansal kriz, kişi oldu. En yüksek işsizlik oranı İzmir’de yüzde 11.8 oldu. Kadın- iklim krizi, pandemi ve Ukrayna sa- TÜİK MART AYI VERİSİ yüzde 29.8 ile içinde Mardin, Bat- suç duyurusu vaşı. Pandeminin merceğinden bakın- larda ise İstanbul’da yüzde 15.3, man, Şırnak ve Siirt’i barındıran ca, derinleşmekte olan bir finansal kriz akliyat-İş Sendikası öncülüğün- Ankara’da yüzde 18.2 ve İzmir’de Tüketici güveninde ile bütünleştirici ticaret, finans ve ileti- “TRC3” bölgesinde. Nde hakkını arayan Yemeksepe- yüzde 20.2. şim ağları kırılmaya başlayan bir dün- ti motokuryeleri, kendilerine “nan- mini artış yaşandı Ayrıca 2020’den 2021’e genç nü- ya ekonomisi görünüyor. Küresel ısın- Kadında yüzde 14.7 kör” diyen şirketin eski üst yöneti- ma, kapitalist üretim tarzı içinde, önle- fustaki (15-24 yaş) işsizlik oranı ÜİK’in dün açıkladığı “Tüketi- En düşük oran ise yüzde 5.8 cisi Nevzat Aydın hakkında dün İs- mesi ya da yönetmesi çok “pahalı” bir Tci Güven Endeksi, Mart 2022” 2.3 puan azalışla yüzde 22.6 olur- tanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na ile içinde Kastamonu, Çankırı ve “sorun” olarak geri plana itiliyor. Bu sı- raporuna göre, mevsim etkilerin- suç duyurusunda bulundu. Sendika ken, zamana bağlı eksik istihdam, Sinop’u barındıran “TR82”de. Ayrı- rada, gıda ve su krizleri, sertleşen hava den arındırılmış tüketici güven en- genel başkanı Ali Rıza Küçükosma- potansiyel işgücü ve işsizlerden ca bu oran İstanbul’da yüzde 12.3, koşulları ekonomik krizi derinleştiriyor, deksi, martta önceki aya kıyasla noğlu “TCK’nin 117. ve 118. mad- Afrika ve Ortadoğu’da ciddi siyasi is- oluşan atıl işgücü oranı (geniş ta- Ankara’da yüzde 13.4 ve İzmir’de yüzde 1.9 artarak 71.2 puandan desine göre yapılan suç duyurusu tikrarsızlıkları besliyorlar. Ukrayna krizi nımlı işsizlik) 1 puan azalışla yüz- yüzde 14.7 oldu. 72.5 puana çıktı. Ancak 100 pua- diğer illerde devam edecek. Haka- tüm bu eğilimleri, güneşin ışıklarını bir Yine verilere göre genel işşizlik de 24.4’e indi. l Ekonomi Servisi nın altında olduğu için “kötümser- ret ve işten atma tehditi var” dedi. noktaya odaklayabilen bir büyüteç gibi lik” tarafında kalmaya devam et- uygarlığın üzerinde birleştirdi. ti. Yine martta, “mevcut dönemde ABD hegemonyası, sermayenin küresel- leşmesi, ekonomik-siyasi liberalizm, sürdü- hanenin maddi durumu” endek- rülebilir kapitalizm ve ulus devletler düze- si yüzde 1.5 düşüşle 54.4 puana ‘Asgari, otomatiğe bağlansın’ ninde barış fantezileri artık geride kaldı. Li- inerken “gelecek 12 aylık dönem- beralizmin “demokrasilerle” otokrasiler ara- de hanenin maddi durum beklenti- ürk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, zaman toplanır müzakere ederiz. Bakan sında bir yeni “Soğuk Savaş” umudunu da si” endeksi yüzde 2.3 artışla 69.9, Tasgari ücretle ilgili ek zam tartışma- bey de ‘Aralık ayı’ dedi. Ancak fiyat ar- yakında ABD’nin “yeni faşizmin” rejimleri- “gelecek 12 aylık dönemde genel larını değerlendirdi. tışı pazarda, markette, kasapta var mı? ni müttefik edinme çabaları söndürecek. ekonomik durum beklentisi” en- Önceki gece Demiryolu-İş Sendika- Var. Domatesin, elektriğin, benzinin ne- “Morbid semptomlar”, bu yeni dönem- deksi yüzde 1.2 artışla 72.6 puan sı İstişare Toplantısı’na katılan Atalay, reye geldiğini hepimiz biliyoruz. Bu ne- de, artık kalıcı eğilimlere dönüştüler. Ve oldu. l Ekonomi Servisi geçen cuma bir yetkilinin ‘Haziran ayın- denle örneği otomatiğe bağlamak la- kitleler, yaşamlarında hangi ideoloji var- da asgari ücret görüşmesi olur mu’ fik- sa ona yapışarak “yönetici seçkinlere” zım. Enflasyon her ay açıklanıyor. O za- başkaldırmaya başladılar. rini ortaya attığını hatırlatarak şöyle ko- man her ayın başında bu oran açıklan- Emperyalist rekabet ve savaşlar, milli- nuştu: “Bu ücreti haziran ayında hiç gö- dığında bunu asgari ücretliye, emekliye İSO BAŞKANI BAHÇIVAN yetçilik, dinci fanatizm, otoriter yönetim, Ergün Atalay, asgari ücrette resmi muhatabın Ça- rüşmedik. Bunun zamanı aralık ayı. O vermek lazım.” l DHA “yanılmaz lider” arzusu “süreç olarak fa- lışma Bakanlığı, Türk-İş ve TİSK olduğunu belirtti. ‘Tedarik kanalları şizm”, özgürleştirmesi beklenen teknolo- jilerin, izleme, gözetleme, disiplin altı- çeşitlendirilmeli’ na alma araçlarına dönüşerek özgürlük- ENERJI MALIYETLERINDE BÜYÜK ARTIŞ OLDU KISA... KISA... leri bastırması, iklim krizinin tüm ekono- stanbul Sanayi Odası (İSO) Yö- mik ve siyasi sonuçlarıyla birlikte derin- İnetim Kurulu Başkanı Erdal Bah- leşmeye bırakılması bu yeni dönemin l Tasarruf Mevduatı Sigorta Fo- çıvan, dün İSO Meclisi’ndeki ko- karakteristik özellikleridir. nu, Konya’daki “Yeni Un Değirmen- İthalat fiyatları uçuyor nuşmasında Rusya ve Ukrayna İnsanlık sosyalizm yerine “barbar- cilik Selçuklu Un Fabrikası”nı satı- savaşının Türkiye’nin bu iki ülke lığı” seçmiş görünüyor. Aksini kanıt- şa çıkardı. Resmi Gazete’deki ilana ÜİK’in dün açıkladığı “Dış Ticaret En- ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 21.4, lamak, “Başka bir dünya mümkündür” ile olan ticaret ve turizm hacmi- göre muhammen bedel 27.2 milyon Tdeksleri, Ocak 2022” raporu, özellikle yakıtlarda yüzde 56.8 ve imalat sanayi- demek de bu yeni dönemin, yeniden ni daraltacağına dikkati çekerek TL. İhale 12 Nisan’da yapılacak. ithal edilen mallarla ilgili fiyatların büyük sinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüz- yapılanmayı başarabilecek sosyalist şu vurguyu yaptı: “Ülkemizin baş- l TÜİK’in dün yayımladığı “Motor- oranda yükseldiğini ortaya koydu. de 4.2 oldu. İthalat birim de- hareketlerine düşüyor. ta enerji olmak üzere birçok alan- lu Kara Taşıtları, Şubat 2022” rapo- Buna göre, 2022 yılı ocak ğer endeksi kapsamında da tedarik kanallarının çeşitlen- runa göre geçen şubatta önceki aya ayında geçen yılın aynı ise yine yıllık artışlar; gı- dirilerek tedarik zinciri güvenliği- kıyasla yüzde 12.2, Şubat 2021’e ayına (yıllık) kıyasla ihra- da, içecek ve tütün en- nin güçlendirilmesi, yerli ve temiz kıyasla yüzde 12.3 düşüşle 66 bin cat birim değer endeksi deksinde yüzde 19.1, TMO’dan buğday ithalatı enerji kaynaklarına dayalı üreti- 567 adet taşıt trafiğe kaydedildi. yüzda 6.5, ihracat miktar ham maddelerde (yakıt min desteklenmesi ve enerji ve- l Amazon Başkan Yardımcısı oprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 245 bin ton endeksi yüzde 10, ithalat hariç) yüzde 35.5, yakıt- Stefano Perego, Türkiye’de 100 mil- rimliliğinin artırılması kritik önem Tbuğday ithalatı ihalesinde satın alım yapma- birim değer endeksi yüzde larda yüzde 217 ve ima- yon doların üstünde bir yatırımla ya başladı ve ilk aşamada 50 bin ton buğday al- taşıyor. Ayrıca çok daha güçlü ta- 42.7 ve ithalat miktar endek- lat sanayisinde (gıda, içe- kuracakları ilk lojistik üssünün dı. Ticaret kaynakları, fiyatın Bandırma Limanı rımsal politikalar ve üretim stra- si yüzde 8.1 arttı. Bu verilerin de- cek, tütün hariç) yüzde 12.8 he- sonbaharda İstanbul’da hizmete gi- teslimatlıda ton başına 434.90 dolar, Tekirdağ tejileri oluşturulmalı.” taylarına göre, ihracat birim değer endek- saplandı. Dış ticaret haddi (ihracat değe- receğini açıkladı. Burada bin kişi Limanı teslimatlıda 436.80 dolar olduğunun tah- l Ekonomi Servisi si kapsamında yıllık bazda artışlar; gıda, ri/ ithalat değeri) ise 97.5’ten 72.8 pua- çalışacak. min edildiğini söylediler.l Reuters içecek ve tütün endeksinde yüzde 5.1, na düştü. l Ekonomi Servisi