Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 16 MART 2022 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler Ağıtlar yollarım galaksilere Krizin Putin’e faturası saldırının NATO dayanışmasını pe- GANİ AŞIK Sovyetler Birliği’nin kiştireceğini, Avrupa ülkelerinin sa- E.CHP KAYSERİ MİLLETVEKİLİ/MÜFTÜ dağılmasından sonra vunma harcamalarını artıracakları- Rusya’yı küresel bir güç andırma vapuru batırılma riski- nı Putin herhalde beklememiştir. haline getiren Putin, Bne önlem olarak denize açılmayıp Ekonomi: Küresel çaptaki ABD, AB sahilleri izleyerek 19 Mayıs 1919’da Ukrayna bağlamında ve birçok ülkenin uygulamakta oldu- Karadeniz’in cennet, ama kederli Sam- ğu kapsamlı ve çok boyutlu yaptırım- yutabileceğinden daha büyük sun’una ulaştığında Anadolu küffarın lar Rus ekonomisi ve maliyesi üzerin- bir lokmayı ısırmış olabilir. işgalinde, Sultan koltuğunun derdin- deki yıkıcı ağır etkisini daha şimdi- deydi. Henüz 38 yaşındaki mucize in- den göstermeye başlamış gözüküyor. FARuK LoğoğLu sanın Bandırma vapurundan inip va- Ruble değer kaybetmekte, borsa gün- EMEKLİ BÜYÜKELÇİ tanın kutsal toprağına cepheden cep- lerdir açılamıyor, ihracat ve ithalat- heye koşmaktan yorgun ayağını bas- ta kısıtlamalar devreye girmiş bulu- krayna krizinden çok yön- tığında, ordumuz dağıtılmış, ekono- nuyor. Uluslararası finans sistemin- lü olarak bütün dünya olum- mik, mali ve beşeri kaynaklar kuru- den dışlanması Rusya’nın elini kolu- Usuz etkileniyor. Ticaret, fi- muş, hepsinden kötüsü de Türk mil- nu bağlıyor. Rusya’da faaliyet göste- nans, üretim, teknoloji, enerji, ula- leti kurtuluş umudunu yitirmişti. ren giyim, teknoloji, gıda, akaryakıt şım, turizm, gıda, spor gibi yaşa- Tanrı’nın sadece bize değil, emper- gibi değişik sektörlerde faaliyet gös- mın her alanında Rusya’ya uygu- yalizmin ve cehaletin pençesindeki teren Batılı şirketlerin faaliyetlerine lanan yaptırımlar ile bunların geri her topluma armağan olarak yarattığı son vermesi günlük hayatı doğrudan yansımalarının yarattığı olumsuz- Mustafa Kemal’in Samsun’da karanlı- etkileyecek gelişmelerdir. Bu ve diğer luklar giderek artıyor ve yayılıyor. ğın üstüne parlak ağustos güneşi gibi yaptırımların Rus halkının yaşam ka- Rusya’nın saldırısı sürdükçe de kü- doğması, vatanımızı mucize ötesi ba- litesine yansıması belki biraz zaman resel maliyetler büyüyor. Bu yazı- şarı ile düşmandan arındırdı ve ezilen alabilir fakat yakın gelecekte olum- toplum tarafından kabul görmediği- si hedef haline gelebilir. da konunun ABD, NATO ve AB veç- yüzlerce ulusun kurtuluşuna da ilham ni net bir şekilde tescil etmiş oldu. suz ciddi etkisini göstereceği de ke- Askeri operasyon: Putin’in as- helerine girmeden sadece Putin’in verdi. Pek çok yazımda “Atatürk’ün, Rus halkı: Putin’in Ukrayna sap- keri planlamada dört hesap hatasın- sindir. Diğer bir deyişle, Rusya eko- yanlış Ukrayna hesabının Rusya’ya Tanrı’nın Türk milletine armağanı” ol- nomisi yaptırımlar nedeniyle giderek lantısının Rus halkının bazı kesim- dan söz edilebilir. Biri, zaten kontro- ve Rus halkına-yanılıyor olabilirim- duğunu yazıp savundum. Bu düşün- lerince benimsenmediği görülüyor. ağırlaşan olumsuzluklarla karşı kar- lü altında olan Donbas bölgesindeki ödeteceğini düşündüğüm maliyetle- cemin Ata’yı tanımlamada eksik kal- Ülkede savaş aleyhtarı gösteriler, şıya kalacak, bunun bedelini de Rus re odaklanacağım. mevcut durum, ülkenin geri kalanı- dığını görerek, “Atatürk’ün, Allah’ın halkı ödeyecektir. güvenlik güçlerinin baskıcı tepki- nı işgal etmek için Putin’de aldatıcı insanlığa armağanı” olarak düzel- lerine rağmen sürüyor. Askeri ope- Kimlik politikası bir üstünlük algısı uyandırmış ola- tilmesi gereği duydum. Bu kanaate, Ağır kayıplar rasyonlar uzadıkça hem can kayıp- bilir. Diğeri, askeri harekâtın plan- 2001 Temmuzu’ndaki makalesin- Atatürk’ün Hindistan dahil pek çok ları artacağı hem yaptırımların etki- landığı şekilde ve öngörülen tak- Putin’in geleceği: Ukrayna sal- de de ileri sürdüğü gibi Putin tarih- müstemleke halkının isyanına ilham si günlük hayatta kendini daha faz- vime göre ilerleyeceği varsayımın- dırısının gidişatı Putin’in karizma- sel referanslardan ve Rus milliyetçi- vermesi yanında, Adalet ve Kalkın- la hissettireceği için savaş karşıtlığı da yanılmış olabilir. Üçüncüsü, Uk- sını çizmekte, “çaplı lider” etike- liğinden hareketle Ukrayna’nın bir ma Partisi (AKP)’nin yıllar yılı Ata’ya, büyüyebilir. rayna tarafının direnişinin etkinli- ti yara almaktadır. Sağlığı bile sor- devlet, halkının da ayrı bir millet ol- büyük eseri Cumhuriyetin kurumsal ğinin iyi hesaplamamış olabilir. Ni- gulanmaktadır. Ve işgal eylemi na- madığı iddiasıyla yola çıktı. Fakat kimliğine ve Cumhuriyete hayat ve- Siyasi hedef yapılabilir hayet, NATO çatışmalara doğrudan sıl sonuçlanırsa sonuçlansın, Pu- haftalardır süren acımasız saldırısı ren devrimlerine açtığı cehalet ve iha- müdahale etmese de NATO ülkele- Sovyetler Birliği’nin dağılmasın- tin hedeflediği gibi Ukrayna’yı karşısında direnen Ukrayna’nın ay- net savaşına karşın, Mustafa Kemal’in rinden ve diğerlerinden Ukrayna’ya rı bir kimliğe sahip bulunduğunu ve dan sonra Rusya’yı küresel bir güç Rusya’ya katamayacaktır. Ukray- hem ülkemizde hem de dünyada popü- haline getiren Putin, Ukrayna bağ- silah yardımı akışının bu kadar yo- na belki “tarafsız” bir ülke olacak ayrı bir devlet olduğunu Putin ken- laritesinin artması ile ulaştı. di eliyle bütün dünyaya göstermiş lamında yutabileceğinden daha bü- ğun ve etkin olabileceğini öngörme- ancak Rusya’ya tabi olmayacaktır. Kutsal amaç miş olabilir. oldu. Ukrayna zaten vardı, bu ger- yük bir lokmayı ısırmış olabilir. Rus Ukrayna’ya saldırmanın ve işgal et- çeği Putin de böylece görmüş oldu. halkı yeni bir travma yaşayabilir, Neticede, Putin NATO’nun doğu- menin yaşam, ekonomi ve prestij Mustafa Kemal ve Cumhuriye- ti kuran kadrolar için kutsal hedef BM Olağanüstü Genel Kurul kararı dışlanmaya bağlı yalnızlaşma hissi ya doğru genişlemesini Ukrayna’ya bağlamındaki kayıplarının ağır fatu- Türkiye’yi, çağın değerleri temelinde da Putin’in iddialarının uluslararası yükselebilir. Putin suçlanarak siya- saldırısıyla durdurmuştur. Ancak rası da Putin’e kesilecektir. ibrişim örer gibi Mimar Sinan ustalı- ğı ile yeniden inşa etmek, Türk ulusu- nu Avrupa’nın yüzyıllar önce ulaştığı aydınlanma devrimi ile buluşturmak- tı. Bu heyecan kasırgası ile okuma se- Osmanlı döneminde öğretmenlik ferberliği başlatarak cehalete çare ara- dılar. Tifo, tifüs, trahom, verem, sıt- temel araçlarıdır. AHMET DoğAN ma ve zatürree gibi hastalıkların sebep Köy Enstitüleri, 1954’te ilköğretmen okulları ile birleştirme adı Örneğin, “Eğitim hizmetinde asıl olan olduğu kitlesel ölümlerin önüne geç- (EğİTİMCİ) altında kapatılsa da sonraki dönemi uzun süre etkilemiştir. öğretmenliktir” diyen Mustafa Necati’nin mek için sağlıkta devrim yaptılar. Bü- bakanlığı döneminde eğitim ve öğretmen 00’lü yıllarda Avrupa’da sanayi devrim- yük sanayi tesislerinin temelini attılar, Daha sonra rüşdiyeler yaygınlaştırılır. lek sayılmamaktadır. haklarıyla ilgili çok önemli kararlar alı- 8leri ve aydınlanma çağı yaşanmış, de- 1920’li yılların ortalarında uçak yaptı- Öğretmenlik medreselerin ve imamla- Öğretmenliğin meslek sayılması ve say- nır. Yine, Köy Öğretmen Okulları, Eğitmen mokratik devrimler gerçekleşmiştir. Ye- lar. Karayolu ve demir yolu yapımında rın tekelinde olduğu için rüşdiyelere öğ- gınlığı konusunda daha önce bazı adım- Kursları ve Köy Enstitüleri, Cumhuriyetin ni toplumun yeni insanını yaratma hede- mucizeler ortaya koydular. Bütün bun- retmen bulmak sorunu ortaya çıkar. Çö- lar atılmıştır. Önemli adımlardan biri, en önemli atılımlarındandır. fiyle eğitimi kitleselleştirmiş, laikleştir- ları, öğretmen, mühendis, doktor, ebe züm öğretmen yetiştiren bir okulun açıl- 1888’de öğretmen olmak için başka bir Köy Enstitüleri, 1954’te İlköğretmen miş yeni eğitimin yeni öğretmenini yarat- masıdır. Bu gereksinimi karşılamak üze- meslekle uğraşmamak, verilen ihtisa- gibi nitelikli insan kaynağının çok sı- okulları ile birleştirme adı altında kapatıl- mak için tarihte ilk kez öğretmen okulla- re öğretmen yetiştiren ilk öğretmen oku- sa uymak gibi öğretmenliğin meslek ol- sa da kendisinden sonraki dönemi uzun nırlı ve devlet gelirlerinin fevkalade ye- rı açılmıştır. lu, 16 Mart 1848’de Darülmuallimin adıy- ması ile ilgili saptamaların olduğu “Mu- süre etkilemiştir. Bu etki, önce lise, sonra tersiz olduğu dönemlerde başardılar, Aynı yıllarda Osmanlı İmparatorluğu ge- la İstanbul’da açılır. allimlikte Meslek-i İhtisas Tesisine Dair Anadolu lisesi diye adlandırılan ve en so- bunların üstüne, diş ve tırnaktan artı- rileme dönemindedir. Gerilemeyi engelle- Talimat”ın yayımlanmasıdır. nunda kapatılan öğretmen okullarında bi- yecek olan yenileşme adımlarının ilki lll. rarak Osmanlı’dan kalan Düyunu Umu- Meslekleşme süreci le etkisini sürdürmüştür. Selim’den gelir, ancak yeniçerilerin dire- miye borçlarını da ödediler. Göz ka- Eşsiz bir deneyim 1848’de kurulup değişik adlar altında ka- Bu okulu, 15 Kasım 1868’de ilkokulla- nişi üzerine başarı kazanılamaz. maştıran bu başarıların altında; Mus- En önemli adımları atanlardan biri, pandığı 1980’lere dek uzanan zaman aralı- İkinci ve daha kesin adımlar, yenilikçi ra öğretmen yetiştiren Darülmuallimin-i tafa Kemal, yazgı ve dava arkadaşı bü- 1909-1913 yıllarında Erkek Öğretmen ğında binlerce öğretmen yetiştiren Öğret- Sıbyan, 26 Nisan 1870’te Darülmuallimat padişah ll. Mahmut döneminde atılır. Ye- yük kahraman İnönü ile, Ulusal Kurtu- Okulu Müdürü olan Satı Bey’dir. Satı Bey, men okulları eşsiz bir deneyime sahiptir. niden yapılandırılması gereken öncelik- adıyla açılan kız öğretmen okulu, 3 Kasım luş Savaşı’nda düşmanla en önde vu- öğretmen okulu ile ilgili önemli reform- İşte bu birikimi bu deneyimi ortaya koy- 1891’de Darülmuallimin-i Aliye adıyla açı- li iki kurum ordu ve devlettir. Yeni devlet, ruşan ve Cumhuriyeti kuran neslin, lar yapar. Medrese kökenli, eğitbilimden mak üzere öğretmenler, “Öğretmen Okul- yeni ordu için “yeni insan”a, yeni insanı lan yüksek öğretmen okulu izler. uzak öğretmenler meslekten çıkarılır. yurduna ve milletine olan ölümsüz aş- ları, Öğretmen Liseleri ve Tüm Eğitimci- Bu kez de öğretmen olanların atanma yaratmak için de “yeni eğitim”e gereksi- En radikal adımlar, Cumhuriyet döne- ler Derneği” adlı bir örgütlenme içine gir- kı yanında, hazinenin akçesini ve dev- nim vardır. sorunu ortaya çıkar. Çünkü öğretmen ol- minde atılır. Çünkü eğitim ve öğretmenler diler. Umalım ki bu girişim görülsün ve ya- letin malını namusları gibi telakki et- ma önceliği hâlâ medrese mezunları ile 1839’da şeyhülislama ve medresele- Cumhuriyet’in “yeni insan”ını yaratmanın rarlanılsın. re bağlı olmayan rüşdiye (ortaokul) açılır. imamların elindedir ve öğretmenlik mes- me soyluluğu yatar. Önceleri de yaz- dım; Hazine’yi, devlet alımlarını ve iha- leleri kontrol eden bu asil ve idealistle- rin ölümlerinde ceplerinden 10-20 lira para çıkmış ve definlerini belediyeler yapmıştır, çünkü hırsız olmadıkları gi- bi, özellikle Hazine (beytülmal) hırsız- lığını soysuzluk sayarlardı ve ihale ka- nununu 200 kere değiştirmemişlerdi. Ata’nın kaygısı ve sevdası En büyük Türk Atatürk’ün bilinen devrimleri dışında, gölünde ve ru- hunda tutuşan bir alaz daha vardı: Türkçe ezan da ilerde belki İmam’ı Azam’ın açtığı kapıdan girerek ken- di dilimizde ibadet özlemi de gönül dünyasında fırtınalar koparırdı. Kı- sa yaşamındaki göz alıcı başarıları yanında dört bin kültür kitabını sa- tır altlarını çizerek, sayfa kenarları- na yorumlar (şerhler) ekleyerek oku- ması O’nun, bilgi derinliği ve kültü- rel zenginliği açılarından Hz. Ali ile benzerliğine işaret eder. Çünkü Hz. Peygamber, Ali’nin ilmini övmüştü. Atatürk, kahramanlığı açısından da Ali’ye benzer; zavallı düşmanlarının Muaviye’ye benzediği gibi... Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhu- riyet, iktidarı ele geçiren karşıdevrim- ci softaların saldırısı altında. Devletin her şeyi satıldı ve yutuldu, hazine bo- şaltıldı. Tarikatların devlette tezgâh açması, Moğolların Anadolu’yu istila- sıyla eşanlamlıdır. Modern Cumhuri- yetin, yüzyıllık kinin tutsağı echeli cü- hela tayfasına emanet edilmesi, zur- nacının eline keman vermeye benzer. Devletin cin çarpmışa dönmesi bun- dandır. Vah Türkiyem vah!