Katalog

6 ŞUBAT 2022 PAZAR 8 PAZAR YAZILARI Vermeer resimleri Amsterd Am’dA topl Anıyor Sanatı tiye almak! irişte René ya da Fransa ve Belçika’da siyonda. Sanatçı seri üretim ürünlerini ollanda’nın 17. yüzyıldaki en önem- sinin, kraliyetin beğeneceği ve seçeceği ko- Magritte’in 1953 resim sergilerinin paro- kelime oyunlarıyla farklı bir şekilde isim- Hli ressamlarından birisi olan Johan- nuları işleyen sanatçılardı. Barok dönemi- Gtarihli “Le bon dilerinin yapıldığı gölge lendirerek heykel olarak sundu ve o ana nes Vermeer’in dünyaya dağılmış 35 eseri nin bu ressamları zenginleri, sarayı ve el- exemple” tablosu karşı- sergilerle sanat hicvedi- kadar ki geleneklere tepki gösterdi. Mi- Hollanda’da bir sergide ilk kez bir araya geli- betteki o dönem çok güçlü Hıristiyanlık ina- lıyor bizi. Elinde şemsi- liyordu. Dadaizm ve son- zahın görevi de zaten benzer bir şekilde yor. “Sütçü Kız”, “İnci Küpeli Kız” gibi sanat- nışı nedeniyle, İncil referanslı hayali dini re- ERDİNÇ UTKU yesini baston gibi kulla- rasında sürrealizm ile ar- tabuları tabuta koymak değil mi? çının tüm tablolarını bir araya getirecek ser- simler yapmaktaydılar. Günlük yaşamdaki nan, iyi giyinimli ayak- tık sanatçılar da sanatı Sergide yer alan “Bu da mı sanat?” gi, önümüzdeki yılın başlarında Rambrant’ın sıradan insanları çizen Vermeer, döneminin ta duran biri var ama tablonun üzerinde yapıtlarıyla yermeye başladılar. Amacım dedirten yüzlerce eserden biri de Pie- eserlerinin bulunduğu Amsterdam Devlet gerçek tanıklarındandı ve kendisini o yıllar- “oturan adam” yazıyor... Sürrealist ül- sanat tarihi dersi verip sizleri sıkmak ro Manzoni’nin 1961 tarihli “Sanatçının Müzesi’nde açılacak. daki kalıpların dışına çıkma cesareti göster- kenin sürrealist başkenti Brüksel ken- değil. Sergideki her bir yapıt sayfalar- dışkısı”. Babasının söylediği iddia edilen Devlet Müzesi ile birlikte Lahey’deki Ma- miş bir devrimciydi. dine yakışır bir sergiye 16 Ocak’ta veda ca anlatılacak bir geçmişe ve etkiye sa- “İşiniz b.ktur” lafına bir karşılıktı. Ancak uritshuis Müzesi, serginin gerçekleşebil- etti. Kendisiyle alay edebilmeyi başa- hip. Size birkaç örnek... Etraftakilere te- son gülen konserve fabrikası sahibinin mesi için ABD, İrlanda, Almanya müzele- Delft şehri... ran ve mizahı teşvik eden ülkenin baş- peden bakan bir eleştirmenin çevresin- oğlu oldu. Her biri 30 gr. kendi dışkısı- ri ile işbirliği yapıyor. Sergide bugüne kadar Vermeer’in yaşamının tamamını geçirdiği kentindeki “Hahaha-Sanatın Mizahı” ad- de göze girmek için uğraşanları ve onu nı içeren ve daha sonra ağırlığınca altın Hollanda’da hiç görülmemiş Vermeer eserle- Delft, bir kraliyet şehriydi. Hollanda’nın ku- lı sergi korona illetine rağmen 16 ay il- pohpohlayan sanatçıları yeren Honoré fiyatına satılan teneke kutulardan 90 ri de gün yüzüne çıkmış olacak. rucusu Willem van Oranje, Vermeer’den 50 giyle gezildi. Daumier’in 1865’te yayımlanan “La Pro- adet üretti. Aslında çalışmasıyla baba- yıl öncesinde bu şehirde yaşamış ve uğra- Yerleşik sanat anlayışını ve estetik menade du Critique influent” karikatü- sından daha çok sanat piyasasını ve tü- Döneminin devrimci ressamı dığı suikast sonucu yine bu şehirde hayatı değerleri mizahla topa tutarak sanata rü hâlâ geçerli. ketim kültürünü eleştirmişti. Hollanda, tarihinin 1585-1702 yıllarını son bulmuştu. Mezarı bu şehirdeki Nieuwe- meydan okuyan ve yeniden tanımlan- Bir eşek tarafından yapılmış ve nere- kapsayan dönemi Altın Çağ olarak bilinir. Bu kerk isimli kilisededir. Soyadı, günümüze masına yol açan, aralarında Francis Pi- Simge eserler... deyse “şaheser” muamelesi gören tab- dönemde Amerika’dan Uzakdoğu’ya kadar kadar gelen turuncu kraliyet renginin nere- cabia, René Magritte, Man Ray, Salva- lo da var sergide. Romancı Roland Dor- Serginin afişinde kullanılan Mar- deniz aşırı bölgelerde pek çok sömürgeler den geldiğini de açıklıyor. Yolunuz bu minik dor Dali ve Marcel Duchamp’in de oldu- geles bir gece, Lolo adındaki bir eşeği cel Duchamp’ın porselen pisuvar oluşturdu. Bilim, ticaret ve sanat dallarında kraliyet şehrine düşerse, İznik çinilerindeki ğu sanatçı ve 200’ü aşkın eseri korona boş bir tuvalin önüne getirir ve kuyruğu- “Çeşme”sinden bahsetmezsek ol- dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri ha- renge yakın Delft mavisi ile yapılan por- zamanlarında ilaç gibi geliyor. na bağladığı fırçayı boyaya batırıp “Co- maz. Fransız avangard sanatçı, nesne- line geldi. Bu dönem, 1585’te Anvers’in selen el işçiliği ve müzelerini zi- ucher de Soleil sur l’Adriatique (Adriya- yi bir mağazadan satın aldı ve 1917’de İspanya’nın eline geçmesi sonu- yaret etmenizi öneririm. Sorgulayan yaklaşım tik Gün Batımı)” adını verdiği bir “resim” New York’ta bağımsız sanatçılardan olu- cu güneydeki zengin Protestan Ayrıca bir bisiklet kirala- ortaya çıkarmasını sağlar 1910 yılın- “Hiçbir şey ciddiye alınacak kadar şan sergiye R. Mutt imzasıyla başvurdu. tüccarlar ve aydınların kuze- yarak, ünlü pedal çevirme da. Yapıt üretildikten altı gün sonra sah- ciddi değildir” diyen Marcel Duchamp, Amacı kendisinin de üyesi olduğu jüri- ye sığınmalarıyla başladı. İs- güzergâhını takip edip en te bir sanatçı adıyla sergilenir ve sanat sanatla kafa bularak göze değil beyi- yi denemekti. Başvuru reddedildi ve eser panya’daki Engizisyon’dan önemli yerleri görme şansı- piyasası sarsılır. Muzip yazarın mangal- ne hitap eden eserler ortaya çıkması- daha sonra imha edildi - sergideki nes- kaçan Sefarad Yahudileri, nız olur. Bisiklete binmek is- MEHMET EMİN da kül bırakmayan çok bilmişlerle dalga nı zorlamış. Sanatın sadece azınlık eli- ne 1964 kopyası. Duchamp’ın pisuva- Fransa’dan kaçan Protestan temiyorsanız, şehir size yak- ALKANLAR geçmek için uyguladığı hınzırlık sayesin- tin görebileceği şekilde hapsedilmesi, rı, 20. yüzyıl sanatının bir simgesi hali- Huguenotlar da Hollanda’ya laşık aynı yerleri görebilece- de biz de tanımış olduk Lolo’yu. ona ulaşabilen ayrıcalıklı sınıfın değer- ne geldi. Duchamp, bu denemesiyle sa- sığındılar. Böylece Avrupa’nın ğiniz tekne turu olanağı sun- George Brecht’in “şişeden şişe açaca- leri ve estetik anlayışı ile dalga geçmiş. natın sanatçının eliyle yapılması gerek- en zengin ve aydın insanları Hollanda toprak- makta. Önemli bir tavsiye de, şehirde bulu- ğı”, Man Ray’in klozetin içinde kocaman Zaten Brüksel’deki serginin afişinde de tiği yönündeki geleneksel görüşe mey- larında bir araya geldiler. nan Het Vliegende Vos Oteli’nde konakla- bir yumurtaya benzeyen nesneyi koydu- Duchamp’ın “çeşme” adını verdiği ünlü dan okudu ve sanatçının fikirlerinin yapı- Bu dönemde Hollanda’nın hemen her ma şansını zorlamanız. İsmi Uçan Tilki ola- ğu “trompe l’oeuf”ü, Salvador Dali’nin “sanat eseri” pisivuarı yer alıyor. mından daha önemli olduğunu savundu. şehrinde önemli sanatçılar, özellikle res- rak çevrilebilecek bu otel, Vermeer’in doğ- televizyon programları... Hangi birini sa- KANAL-Centre Pompidou (Brük- Duchamp’ın, bir Mona Lisa reprodüksi- samlar yetişti. Bunların en tanınmışları duğu evdir aynı zamanda. yayım ki. Hahaha ile başlayan sergi, ta- sel), Centre Pompidou (Paris) müzele- yonu üzerine çizdiği sakal ve bıyık paro- Rambrand, Vermeer, Rubens, Frans Hals Bozulmamış yapısıyla Delft şehrinin tüm nıtım broşüründeki 16 soruluk “Hihihi” ri ve ING Belçika’nın desteği ile Centre disi ve kar küreği gibi eserleri de kolek- gibi ressamlardır. sokaklarında Hollanda’nın kurucu lide- ile bitiyor. Organizatörler sorularıyla sa- Pompidou koleksiyonundan seçmelere Barok resim sanatının ışık ustası Verme- ri Willem van Oranje ve ressam Johannes natseverlerin yaratıcıklarını ortaya çı- Belçika’dan yeni isimler eklenerek oluş- er, doğduğu 1632’den öldüğü 1675’e kadar Vermeer’in ruhunun dolaştığını hisseder- karıyor. René Magritte’e gönderme ya- turulmuş sergi. Belçika’dan René Mag- yaşamının tamamını Delft şehrinde geçir- siniz. Şehirde yapacağınız bir diğer etkin- pıp bir resme resmin tersi bir cümle ya- ritte, Jacques Charlier, Marcel Mariën, miş, geçimini resim ve sanat eseri ticaretiy- lik de Vermeer’in baş ressam olarak çalıştı- zılmasını istemekten, kendini beğenmiş Guillaume Bijl ve Wim Delvoye gibi isim- le sağlamış. “Işığın Efendisi” lakabıyla anı- ğı ve eserlerinin bir kısmını yaptığı Vermeer sanat eleştirmeni ve yalakalık yapan sa- lerin yapıtları da var. Yedi temaya ayrı- lan Vermeer, gerçekten de resimlerindeki Centrum’a ziyaret olmalı. natçıları oynamayı içeren doğaçlamala- lan kapsamlı koleksiyon, 19. yüzyıldan ışık uygulamalarıyla olağanüstü bir ressam Vermeer, 1660 yılında yaptığı “Delft’ten ra kadar... Evinizde bulunan bir eşyaya günümüze büyük sanat hareketlerin- olarak tanınır. Görünüm” tablosunda, nehir kenarından farklı bir isim verip sanat eseri olarak de mizahın gözden kaçan rolünü orta- Vermeer’i diğer barok dönemi ressamla- şehrin genel yapısını tuvale işlemiş. Bir piyasaya sunmak da bunlar arasında. ya koyuyor. rından ayıran en önemli özellik, sıradan in- gün bu şehre gittiğinizde Vermeer’in 360 Örneğin bozuk ütüyü alıp bir isim vere- Fransız Ressam Edouard Manet’in, sanları çizmesidir. En önemli tabloları olan yıl önce çizdiği kiliselerin, caddelerin, ka- bilir ve piyasaya sunabilirsiniz. Ben ol- Olympia (1863) resmiyle başlayan yer- İnci Küpeli Kız, Sütçü Kız, Kırmızı Şapkalı Ka- nalların şaşırtıcı biçimde hiç değişmeden sam “sistem” derim. Hepimize şekil ver- leşik sanatı sorgulama hâlâ devam edi- dın gibi eserlerindekiler, o dönemin orta sını- durduğunu, insanların büyük bir saygıy- meye çalışıyor ama kendisi bozuk. Bu yor. Manet tablosunda hayat kadını ol- fından insanlardı. la tarihi nasıl koruduklarını şaşırarak göre- bozuklukları ortaya çıkarmak için de mi- duğu izlenimi uyandıran çıplak bir kadı- Johannes ilk iki resmi hariç diğer resimle- cek ve duygulanacaksınız... zah var. İyi ki de var! nı yatağa uzanmış şekilde resmetmiş ve rinde gündelik yaşamdan insanları çizerken sergilendiğinde büyük tepki çekmişti. barok dönem ressamları genelde aristokra- [email protected] [email protected] 1910’a kadar sadece basının eleştirileri Bu haftaki bulmaca ödülü Küreselleşme Sürecinde Devlet ve Ordu ilişkileri Çetin Kartal Galeati Yayıncılık 23.01.2022 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan 23 OCAK 2022 - bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar 1868 KAZAnAnl Ar arasında yapılan çekilişte Osman Başıbüyük’ün Nere- İzzet Karsavuran, Mehmet den Nereye? / Devletin İçindeki Örgütle Mücadele Şahin, Cemre Uyar, İZMİR, (Galeati Yayıncılık) kitabını kazananlar: Erdal Sarıçiçek, Ayfer Erkmen, Hakan Öztop, Hale Özgülen, İSTANBUL, Nedim Yakut, KIRKLARELİ, Sabiha Arslan, İbrahim Kargıtuğ, MUĞLA, Atilla Cengiz, Mehtap Erdemoğlu, ANKARA, Salih Kırhan, TEKİRDAĞ, Orhan Eren, BARTIN, R. Mustafa Kemal Doğan, BALIKESİR, Özkan Mete, ESKİŞEHİR Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@ cumhuriyet.com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtları gazetemizin adresine yollayabilirsiniz.