Katalog

6 ŞUBAT 2022 PAZAR KÜLTÜR 11 BBC’nin 5 bölümlük yeni belgesel serisi ‘Yeşil Gezegen’, her pazar yayında Bitkilerin bilinmeyen dünyası Nihayetinde loTV platformlarında yer alan BBC Earth ORHUN ATMIŞ kanalında ekranlara geliyor. çocuktur… itkilerin hayatta kalmak ve her or- Btamda gelişebilmek üzerine geçir- Etkileyici görüntüler ihayetinde çocuktur” sözü iki dikleri evrim, ilgilisi veya uzmanları ha- gündür tepemde sallanıp duru- Belgesel oldukça etkileyici yakın çe- ricinde çok fazla bilinen bir konu değil. “Nyor. Cumhurbaşkanı açıkladı. kim görüntülerle, doğal olarak inanıl- David Attenborough Düşünülenin aksine, bitkiler yalnız baş- Çocuk mikrofonu kapıp bir şeyler söyle- maz bir renklerle ekranlara geliyor. Bel- miş. Ne demiş önemli değilmiş. “Nihaye- larına hareket etmiyor; tıpkı insanlar ve geselin teknik detayları kusursuza ya- tinde çocuktur...” hayvanlar gibi çevresindeki diğer bitki- kın. İzlerken görüntülerin ve özellikle O söyleyince inanmamak olmaz... Duy- lerle, hayvanlarla ve hatta insanlarla ya- seslerin nasıl alındığına hayret ediyor- duğumda “özrü kabahatinden büyük” an- kın ilişkiler kuruyor. Bir yandan da ol- sunuz. En ufak yaprak hışırtısına, karın- lamında atasözlerimizi aklımdan geçir- dukça acımasız, rekabetçi, saldırgan ve caların yaprakları yerken çıkardığı ses- dim. Hemen aklımdan kovdum. Bir de bütün bunların sonucunda da dramatik lere kadar izliyor ve dinleyebiliyorsu- “Velet mazbut velakin memleket puşt!” bir dünyaları var. nuz. fıkrasını anımsadım. Onu yazma, bu- Belgeselde Sir David ile birlikte dün- nu yazma, derken Necati Doğru’nun, Sir David anlatıyor ha çok artıracağına ve insanların bitkile- yanın dört bir yanındaki bitkilerin doğal ‘Yeni kapılar aralayabilir’ Dağlarca’dan alıntı yaptığı harika yazısı- rin dünyasına farklı bir pencereden ba- BBC’nin (BBC Studios), dünyaca ün- yaşamına tanık oluyorsunuz. Kurak çöl- Son dönemde insanların bitkilerle ilgi- nı anımsadım. Edebiyat dünyamızda için- karak hayatlarında yeni kapılar aralaya- lü Doğa Tarihi Birimi tarafından hazır- lerden su diyarlarına, tropik ormanlar- li bilincinin arttığını belirten Sir David At- de çocukların geçtiği şiirler arasında ge- cağına inanıyoruz.” lanan “Yeşil Gezegen” (The Green Pla- dan buzla kaplı arazilere, bitkilerin dün- tenborough, belgeselle ilgili şunları söy- zintiye çıktım. Bugün pazar, buyurun sa- Beş bölümlük dizinin şu ana kadar net) adlı yeni serisi bitkilerin bu sıra dı- yanın farklı iklim bölgelerinde yaşadı- kıncasız pazar gezisine... lüyor: “İklim değişikliği, doğal dünyaya iki bölümü yayımlandı. Bu akşam saat şı dünyasını izleyicileriyle buluşturu- ğı hayatlar gözler önüne seriliyor. Bel- karşı tutumumuzu büyük ölçüde değiştir- 20.00’de üçüncü bölüm izleyiciyle bu- Çocuklar korkunç yor. Üstelik efsane belgeselci Sir David geselde, tüm bu zor şartlarda bitkilerin di. Şunu bilmeliyiz ki bitkiler sürdürüle- luşacak. 13-20 Şubat’ta ise 4. ve 5. bö- Attenborough’un anlatımıyla... kendilerini farklı yöntemlerle nasıl kor- bilir ve sağlıklı bir yaşam döngüsünün ol- Çocukları, şiirimizde “müsamere, tem- lümler izlenebilecek. Kaçıranlar için 5 sil” durumuna düşürmekten kurtaran şa- Serinin beş bölümden oluşan bölüm- duklarını görüyorsunuz. Merak edenler mazsa olmazı. Onlar olmadan nefes ala- irlerin başında bence Fazıl Hüsnü Dağlar- leri 23 Ocak Pazar gününden itibaren için: Evet, hayvanları avlayan bitkiler de Mart’tan (09.00) itibaren tekrar başa dö- mayacağız ve hatta açlıktan öleceğiz. Se- ca gelir. Çocuk ve Allah kitabı bunu ka- her pazar günü Digitürk, Tivibu ve Kab- belgeselde yer alıyor. rinin bu farkındalığı her zamankinden da- nülecek. nıtlar. Onun şiirinde çocuk sözcüğünün anlamları, katman katman çoğalır... “Çocuklar korkunç allahım;/ elleri, yüz- leri, saçları.../ uyurlar bütün gece/ yok sa- 2022 Kış Olimpiyatları açılış töreni Li Bai’nin bir şiirinden esinlenerek tasarlandı na ihtiyaçları.// çocuklar korkunç allahım,/ bebek yaparlar haçları./ aşina değiller ha- tıramıza, severken aynı ağaçları.” Dağlarca’ya göre çocukların korkunç- luğu Cumhurbaşkanı’nın elinden mikro- fon kapmak gibi yaramazlıklar değil el- bet. Korkunçluk, büyüklere meydan oku- İnsanlık denen kar çiçeği malarındadır. Kainata, doğaya, yaradılışa, yaratmaya olan yetenekleridir. Ve sık sık haykırır, “Çıkamaz çocukluğundan dışarı, kimse” diye. NURDURAN DUMAN nıldığı görsel uygulayım bilimiyle Kar tanesi perçinlendiği törende hiçbir profes- gibi eşsiz olan Bitmeyen çocukluk an Dağı’nın kar taneleri yonel dansçı, oyuncu yer almadı, sporcular hasır kadar büyük.” 2022 Dağlarca, çocukluğumuzu yurdumuz tüm gösteri öğrenciler, yerel halk- gibi görür, vatanımız gibi... Coğrafyamız “YKış Olimpiyatları Açılış yarışların tan gönüllülerle hayata geçirildi. ve tarihimizdir çocukluğumuz. Kardeşliği- Töreni’nin tasarımında ilham alı- yapıldığı, şiirde Salgın şartları düşünülürse kıyme- miz de bombalara inanmamamız da bun- nan dize. Çin’in Du Fu ile birlikte adı geçen Yan ti üstünde değerbilir bir yaklaşımı dandır. en büyük iki şairinden olan, dün- fazlasıyla hak eden bir başarım. Dağı’na gelerek “Kapısı açık bir evdir hep çocuklar/ Ke- ya edebiyat çevrelerinde ise en çok diler de kuşlar da bulutlar da girer içeri.”... muhteşem ve tek bilinip sevilen Li Bai’nin “Kuzey Olmayan olabilir! Sadece o değil ... Edip Cansever: bir bitki örtüsü Rüzgârının Şarkısı” adlı şiirinden “Gökyüzü gibi bir şey bu çocukluk / Hiç- Salgın etkisinde oldurulan bu yıl- oluşturdular. bu dize. Metin “Geleneksel Çin Şi- bir yere gitmiyor” derken de çocukluğu- ki olimpiyatın ruhu için “yaşama muzu hep içimizde taşıdığımızı söyler... iri” özellikleri taşıdığı için çevirisi inanç, yaşamaya cesaret” denebilir. Hiç bitmeyen o çocukluğun en bü- çok zor. Ricamız üzerine Çinli şa- Omuz omuza durup karşı kıyılar yük özelliği ise özgürlüktür. Kimi şair bu- ir Cao Shui tarafından önce “Çağ- arasında köprü kurmaya, aradaki nu açık seçik dile getirir, kimi en muzip daş Çin Şiiri”ne aktarıldı, sonra da buzları kaya atlaya eritip birbirimi- şekilde: İngilizceye çevrilerek tarafımıza ze doğru yelkenler fora diye bağır- “Biz akıl tutsağıyız, çocuktur ki asıl hür” ulaştırıldı. Kendisine bin teşekkür. maya inanıp cesaret etmek. Beden diyen, Necip Fazıl Kısakürek’ten başka- Törenin sanat yönetmeni Zhang sı değildir! denen hücreler ağının, organlar Ama Orhan Veli’de o özgürlük duy- Yimou “hiçbir kar tanesinin bir- bütününün içindeki varlığın, sınır- gusu, hepimizi baştan çıkaran şu dizele- birine benzemediğini” söyleyen larını ötelemek eylemi, onun dara- re evrilir: Batı düşüncesiyle bu dizeyi kay- cık evini genişletmek ereğidir spor. “mektepten kaçıyorsun,/ kuş tutuyor- naştırıp kurguladığı tören boyun- Etten kemikten bağımsız eden baş- sun,/ deniz kenarına gidip/ fena çocuklar- ca, yediden yetmiş yediye herkesi, ka bir özgürlük özlemi. Olmaya- la konuşuyorsun,/ duvarlara fena resimler caman bir kar tanesi meydana ge- düşüşte, her zaferde birlikteyiz. bir(er) kar tanesinin peşinden ko- nın olabileceğini bilmenin, oldu- yapıyorsun/ bir şey değil,/ beni de baştan #birliktedahagüçlü” olan öz sözü şuşturup durdu, şen çocuklar gi- tirdi. Her olimpiyat açılışında nasıl rulabileceğine emin düş gücünün çıkaracaksın,/ sen ne fena çocuksun.” yakılacağı merakla beklenen olim- de bunu işaret ederken Birleşmiş bi. Hem zihinsel hem gönülsel algı- daha iyi insana, daha iyi dünyaya Milletler’in olimpiyat süresince uy- ya dokunan estetik değeri yüksek piyat meşalesi bu kez işte o koca Dikkat çocuğum ulaşmak için umudu kar tanesi gi- kar tanesinin ortasında yanacak gulanacak “olimpiyat ateşkesi” ka- Şairlerin çocuklarla ilişkisi çoğu za- görsel bir koşu oldu bu. Birliğe be- bi parlatması için olanaktır sporun man yaşadığımız şiddet, baskı, savaş ve rarı da hiç yoktan iyiye işaret. raberliğe çağıran. 2022 Olimpiyat yarışlar boyunca. Uçlarına yerleşti- tüm dalları. İnsanın kendini aş- zulümle ilgilidir; onlara kol kanat germe, rilmiş zeytin dalı yapraklarıyla bir- ruhunun dayandırıldığı öz düşün- ması, yerçekimi ivmesine meydan kollama, koruma tutkusuyla yazılmıştır şi- Göstericiler halktan likte yükseldiği yerde salına salı- ceye göre sporcular da kar tanele- okurken yeryüzüyle barışık sürek- irler. Nâzım Hikmet’te bol örneği var. Ülkemiz sinema seyircisinin de na. Eşsiz parçaların biri bütünledi- ri gibi eşsiz, benzersizdi ve yarışla- li gelişen bir ilişki kurması için bi- Anadolu’dan, Hiroşima’dan ta “Dünya- ği o benzersiz kristalin içinde, in- pek sevdiği “Parlayan Hançerler” rın yapıldığı -şiirde adı geçen- Yan rer fırsattır her biri. Spor sevgisiy- yı verelim çocuklara hiç değilse bir günlü- dahil birçok önemli filme imzasını sanlık denen kar çiçeğinin. Her ko- Dağı’na gelerek kocaman, muhte- le insan sevgisi aynı potada, aynı ğüne” dek uzanır. şulda yeşeren, önünde sonunda iyi- atmış, 2008 Yaz Olimpiyatları açı- şem ve tek bir bitki örtüsü oluştur- filede, kalede, kürekte, yelkende, “Bebeklerin ulusu olmadığını” Ataol lış törenini de yönetmiş Yimou’nun güzel-doğru üçlüsüne inançla bir- Behramoğlu yüzümüze çarpmıştı. Şair muşlardı. Temsil ettikleri ülkeler kayakta, patende, çimde, rüzgârda, “Yüreğinde bir çocuk, cebinde bir revol- liğe doğru açılıp genişleyen. Pe- yaratıcılığının, hareket yakalama de törenin sonunda adları birer kar suda, buzda... eriyen iki nimet de- ver” yollara düştüğünde sorar: “Layık mı- teknolojisi ve yapay zekânın kulla- kin 2022’nin “Her yükselişte, her tanesine yazılı olarak birleşip ko- ğil de nedir ki? Sanata evet. yız çocuklarımıza?” Çünkü çocuklar, “ge- leceğin gözü pek öncüleridirler”. Bir başka soru Haydar Ergülen’den gelir çocuklar için yazdığı Uykucu Ataol Behramoğlu Şiirler’de: “uykusuz bir ülkenin uykusuz çocukları/ bir daha nasıl düş görecekler?” KE’nin yeni sayısında Çocuk, umut er sayısında, Ahmet Erhan “Bugün de Ölmedim An- Hedebiyat ve şiir ne” şiiriyle bizimki gibi coğrafyalarda ya- dünyasının yaşayan şayan tüm çocuklar adına seslenir anne- bir değerini kapağa sine. “Bana böylesi garip duygular/ Bil- taşıyan “KE”, 13. mem niye gelir, nereye gider?” diye sorsa sayısında toplum- da tüm anneler bilir bu soruların yanıtını. cu-gerçekçi şiirin Rakel Dink söylemişti ya: Bebeklerden büyük ustası Ataol Alışılmadık katiller yaratan bir toplum bizimkisi... Behramoğlu’nu ko- Sunay Akın, o zaten içindeki çocu- nuk ediyor. Sayısız konser serisi ğu hiçbir zaman hiçbir yere bırakamaz ki. şiir, çeviri, antoloji, Belki de bundandır tüm çocuklara kol ka- üze Gazhane’nin ye- deneme-inceleme, nat germesi: Mni ve sıra dışı per- anı ve mektup türünde yapıtlara imza atmış “Yoksul bir çocuk görsem,/ yağmur al- formans mekânı, “Ye- olan Behramoğlu üzerine KE dergisinin şa- tında üşüyen/ köprü olmak geçer/ hiç de- rin Altında” serisiyle kon- ir ve yazarları Ayşegül Tözeren, Gökhan Ars- ğilse içimden...” ‘çağrılı Fotoğraf Günleri’ sergisi serlerine başladı. Kültür lan, Figen Yılmaz, Abdullah Ezik, Niyazi Ya- Dağlarca’yla başladık, onunla bitsin: “Gök mekânına dönüşen oto- ne güzel anne/ Kendini yoksullara adar/ Ha- şar, Murat Üstübal, Okan Toygar’ın yazıla- artal Belediyesi’nin şubat ayı kül- Kartal Belediyesi ile Erzincan Doğa ve park alanında düzenle- kan yıldızı yok/ Çoban yıldızı var!” rı yer alıyor. Ktür-sanat programı kapsamında dü- Kültür Varlıklarını Koruma Derneği tara- nen serinin ilk konserin- Tüm çoban yıldızlarına, yarının umutla- Ataol Behramoğlu illüstrasyonu Pelin zenlenen Erzincan bölgesinin ele alındı- fından düzenlenen sergide 19 sanatçının de Lalalar sahneye çıktı. rına selam olsun! Taşkesen’e, Ataol Behramoğlu’na ait kapak ğı, “Çağrılı Fotoğraf Günleri” sergisinin 46 fotoğrafı yer alıyor. Erzincan’ın Ter- Konserde Ali Güçlü Şim- ve iç sayfa fotoğrafları ise Kadir İncesu’ya açılışı, Kartal Belediye Başkanı Gökhan can, Otlukbeli ve Çayırlı bölgelerinde çe- şek, Barlas Tan Özemek ait. Ataol Behramoğlu’nun “Bir Şaşkın İlk- Yüksel’in katılımı ile yapıldı. Kartal Bele- kilmiş fotoğraflar, sergi alanının duvarla- ve Kaan Düzarat’tan olu- bahar” adını taşıyan şiiri de bu sayfalar ara- diyesi Fuaye Alanı’ndaki fotoğraf sergisi- rını süslüyor. Sergi, 11 Şubat’a kadar iz- MAnç O ve KAr AcA şan “Lalalar”, Anadolu ez- sında. ne sanatseverlerin ilgisi de yoğun oldu. lenebilecek. gilerinin nostaljik doku- KArt AL’d A Anı LAcAK sunu fütüristik öğeler ve sinematik bas tınılarıy- artal Belediyesi, Anadolu rock müziği- la dinleyiciyle buluştur- Knin unutulmaz sanatçıları Barış Manço ve du. Grup, ayrıca üzerinde Alty Azı’nın şub At konusu ‘ yen İden y Apıml Ar’ Cem Karaca anısına 8 Şubat Salı günü “Usta- çalıştıkları yeni albümle- lara Saygı Sokak Konserleri” düzenliyor. Kon- rindeki eserleri ilk kez bu ltyazı Sinema Dergisi yeni sayı- “12 Maymun” gibi klasikler temel al- Gilliam’dan Michael Haneke’ye usta ser saat 14.00’te Yasinağa Alt Geçidi ve Kar- konserde çaldı. Müzikse- Asında esinlenmeden kopyala- dıkları film ile karşılaştırmalı olarak yönetmenlerin mevcut filmleri ye- talbaba Alt Geçidi’nde başlayacak. Düzenle- verler eksi ikinci (-2.) kat- maya ve saygı duruşuna, yeniden inceleniyor. niden yorumlama biçimleri masa- necek olan konserlere sanatçılar Onur Barış ta yaşanan bu farklı de- yapımlardaki farklı yaklaşımları ele On yazıdan oluşan dosyada Yasujiro ya yatırılıyor. Altyazı’nın 216. sayısı- Gülhane, Burak Şen, Funda Yardım, Sercan neyime ortak oldular. alıyor. Dosyada “Ölümcül Oyunlar”, Ozu’dan R.W. Fassbinder’e, Brian De na altyazi.net/dergi adresinden eri- Pamuk, Burak Ünervan, Serhat Peker, Selçuk “Ali: Korku Ruhu Kemirir”, “Sinek” ve Palma’dan Werner Herzog’a, Terry şilebiliyor. Yalçın ve Hakan Kaya eşlik edecek.