Katalog

2 ŞUBAT 2022 ÇARŞAMBA [email protected] 2 olaylar ve görüşler Beyin göçüne karşı acil eylem planı Yetişmiş ve parlak zihinlerini kaybeden ülkelerin geleceği ‘Tekelcilik paraziti’ ve olamaz. O halde tasalarımızı dillendirmek yerine çözümün parçası olmalıyız. Bu noktada emperyalizm ne ister? insanımızı anlamalı ve bu zorlu mücadeleyi neden tercih yonlarca hektar toprağın, binlerce ki- Prof. Dr. TÜ r KKAYA ATAÖV lometre demiryolunun ve 65 ticaret ettikleri üzerinde etraflıca iyasal ekonomi, maddesel ürün ve gemisinin sahibidir. Gerekli hammad- düşünüp çözümler üretmeliyiz. Syaşamla temelden bağlantılıdır. deler onlarındır; her şeyi pahalı satar- Darwin’den önce organik dünya dura- lar; paranın yatırıldığı bankalar yakın Dr. Fatma Nur ayçiçek ğan sanılıyordu. Oysa, doğada sürekli dostlarıdır. Böyle düzene azınlığın yö- AbdullAh Gül üniversitesi hareket ve değişim var. Ayrıca, netimi anlamında “oligarşi” denir. Marksçılık toplumsal düşüncenin ku- Tekeller birden fazla devlette bir- eyin göçü “vasıflı insan gücünün ayak uydurup insanımız için profesyo- satları oluştu oluşmakta. Bununla bir- rallarını ileri sürdü. İnsan, emeğiyle kaç taneyse, dünya pazarını anlaşa- daha gelişmiş bir ülkeye göç etme- hayvanlardan ayrıldı. Maymunlar bitle- rak ya da savaşarak bölüşürler. Yal- nel/mutlu/refah içinde bir gelecek in- likte dijital ve yeşil dönüşüm bera- Bsi” olarak tanımlanıyor. Konu ile rini ayıklarken, sosyalleşen insanın ya- nız anayurtlardaki çoğunluklar değil, şa edebiliriz. Ülkenin, insanının sos- ber ilerleyen süreçler. Bu aynı zaman- pay uydusu Mars’tan dünyaya bilgi ak- anakaralardaki tüm çoğunluklar da- ilgili sayısız makale ve analiz var. Ben yal bir refah seviyesine ulaşması için da karbon nötr hedefine katkıda bulu- tarıyor. Yerey düzenler olarak derebey- ha da yoksullaşırlar. İlk büyük bölüş- olayı akademik taraftan değil son dönem- kuşkusuz bunun önüne geçip gidenle- nacaktır. Yeşil dönüşümün önemli bir liğin ve kapitalizmin sözünü edebiliriz. me 1914-18 yıllarının dünya savaşıy- deki gelişme ve gündem ışığında değer- ri kalmaya ikna edecek ortam sunması bölümü dijital teknolojilere bağlı. Bun- İrlandalı G. Bernard Shaw, kapita- dı. 1939-45’teki ikincisi sonunda, si- lendirip çözüm önerisinde bulunacağım. lar dünya ve AB’de yeni büyüme stra- gerekiyor. Peki ,nedir bunun çözümü? lizm yerine düpedüz “yoksullaştırma” vil iki Japon adası atomla bombalan- Bunun için Kasım 2021 CHP’nin Beyin tejisini rekabetçiliğimizi artıracak iki diyor. Doğrusu da bu. Küçük serma- dı. Görülmemiş yıkım ayrıca kendine Göçü Çalıştay Raporu’nu ve Ocak 2022 dinamik. Yakın zamanda (2030) dün- yedarın basit üretim araçları vardı. sosyalist diyen birkaç devlete de ih- TÜSİAD Dijital Türkiye Konferansı’nda yada dijital teknolojilerde yetişmiş in- Büyük sermayeci düzenindeyse üc- tardı. İhtarın başını ABD sermayesi ve Ömer Koç’un konuşmasını temele ala- san kaynağı açığı olması bekleniyor. retli işçi üretim araçlarından yoksun. askeri çekiyordu. Nükleer bombayı rak konuyu değerlendireceğim. Dijital Avrupa Programı (DAP) çerçe- Bir uçta o araçlara egemen çok varlık- Sovyetler de bulunca, Gorbaçov’a gi- Bir zamanlar tersine beyin göçü ko- vesinde AB 2030 hedefi çerçevesinde lı küçük bir azınlık, öbür uçta yaşam dip Kazakistan’daki yeraltı denemele- nuşulan Türkiye’den çok sayıda insan, alandaki uzman personel açığını ka- güvencesi de olmayan, çoğu kez iş- rini barış uğruna tek-yanlı durdurma- gençler ağırlıkta olmak üzere hayatı- siz büyük çoğunluk. Azınlık, parası ve sını istedik. O kabullendi ama Beyaz patmak için işgücü maliyetlerinin da- nı yurtdışında sürdürme kararı alarak emekçi sayesinde gittikçe zenginle- Saray’da Reagan, güce dayalı siyaseti ha düşük olduğu ülkelere yöneliyorlar. şir, çoğunluk da gittikçe yoksullaşır. sürdüreceğini bize söyledi. ülkeden ayrılıyor. Fotoğraf net: Kısıtlı Türkiye’nin hem insan hem altyapı Varlıklı golf oynar ya da yatıyla gezer- imkânlarla yetişen insanımız giderek ar- kaynakları var, yeter ki bu alanda be- ken, fakir taneyle salatalık alabilme Yeşeren çelişki tan bir şekilde kazanımlarını, gelecek- lirlenen belirlenecek stratejik amaç ve peşindedir. Bu acı gerçeği gizlemek için “ka- lerini, planlarını yurtdışına taşıyor. Eği- hedeflere ulaşmaya yönelik kararlar zancı bölüşme” gibi kavramlar uy- timliler çoğunlukta ama neredeyse her ivedilikle hayata geçirilirsin. 4.0 dijital Batı’nın etkisi durulmuştur. Artık, çocuklar izbeler- türlü meslek sahibi insan var ve bunun rekabetinde Türkiye’nin hızlıca aksi- Denizaşırı ülkelerdeki sınırsız Ba- Bir öneri de günde 12-14 saat çalıştırılmıyor, yaşı artık liselilere kadar inmiş durum- yon alması gerekiyor. tı soygunu olmasaydı, Avrupa’daki gündelikleri 50 sentle sınırlı değil. “Çağdaş uygarlık seviyesine ulaş- da. Son üç yılda 23 bin iş insanı ülke- para birikimi güç gerçekleşirdi. Gıda Ama nüfusun çoğunluğu yoksulluğa mak”... Geleceğin lider ülkeleri kuşku- yi terk etti, yurtdışına göç eden gençle- dükkânı zincirleri, giyim satış yerleri, itildi. Makineler emekçinin yerini alı- suz değişim sürecine ayak uydurma- rin (20-35 yaş) sayısı da yüzde 70 arttı. para istiflenen bankalar, sağlık mer- yor; ileride robotlar da sıraya gire- nın ötesine geçip ona yön verenler ola- Gitme nedenlerine baktığımızda, (Evrim kezleri, basın-yayın odakları tekelleş- cek. Bu durum kendi içinde bir çeliş- cak. Görünen o ki bugün ve gelecek di- Kuran Onlar Göçtü Buradan-Türkiye’nin miş sermayenin elindedir. Devleşen kiyi de yeşertiyor. Bir yanda makine- jitalde. Nitekim günümüzde dünya- Yeni Göç Nesli 2021) ekonomik neden- sermaye, faizle de büyür. Bu durumda ler nedeniyle üretim fazlası, öte yan- da en büyük 10 şirketinden 8'ini di- leri listenin başında görüyoruz. emek gücü çoğunluğun yoksullaşıp da işsiz ve parasız emekçi çoğunlu- jital teknolojileri geliştiren ve bunla- açlığa uğradığı düzende (alan olursa) ğu. Ürününü satamayan dünün zen- ra dayalı yeni iş modellerini ortaya ko- Süreç nasıl tersine döner? satılacak “mal”a dönüşür. İşçinin dü- gini iflasla karşı karşıya. Kapitalizmin yan şirketler oluşturuyor. Bunun için şük fiyatla satabileceği tek şey olarak yayılması özel bir aşama olan tekel- Gittikten sonra dönmekte zor, gi- o kalmıştır. İşçi emeğinin değerini de kamu idaremiz paydaşlarla da istişa- ciliğin sonucudur. Parazittir, ama ölü- denlerin yüzde 65’i dönmüyor. Gi- üretir; ondan fazlasını da. O “artı”nın me yargılıdır. Parasız çoğunluk artı re ederek hedef ve eylemlerde bulunu- denler geri dönmek için birtakım de- bedelini ödeyen yoktur. Anayurtta ürünü de alamaz, zamları da, vergiyi yor, imkânlar sağlıyor. Eğer hakikaten ğişimleri görmek istiyorlar. Bu açı- da, sömürgelerde de ağırlık emekçi- de ödeyemez. İnsanı yoksullaştıran “bütün ümidimiz gençlikte” ise önce dan Kuran’ın belirttiği nedenler- nin sırtındadır. Roma’da köle zincirliy- para babasının sopası ve havucu ar- potansiyel verimlilik sağladığı bilinen le ve CHP Gençlik Politikaları Genel di; kapitalizmde açlıktan ölme korku- tık kendini bile kurtaramaz. Yoksul- Bir çağrı dijital teknolojileri kullanacak nitelikli Başkanlığı’nın ulaştığı nedenler bü- suyla bağlıdır. Karşısında petrol kra- laştırmanın uzun serüveni emperya- İyi örnekleri yurdumuzun her böl- insan gücümüzü/yetkinliğimizi küre- yük oranda örtüşüyor. lı Rockefeller, çelik kralı Morgan ai- lizmde ve savaşta çözüm arayan te- gesinde, özellikle Anadolu’daki üni- sel bir vizyonla artırmak gerekiyor. Şu kesin ki gidenleri de kalanları da lesi var. Birleşmiş Meyve Şirketi mil- kelleri de iflasa sürükler. versitelerin “dijital yetkinlik uygula- İşgücü maliyetini düşürmek yerine kısa ve uzun vadede birçok problem bek- ma ve araştırma merkezlerini” destek- dijital dönüşüm ve değişen organizas- liyor. Ailelerini, arkadaşlarını, evlerini, leyerek, çoğaltarak ve paylaşarak yur- yonlarla otomasyon süreçlerini arttırıp anılarını arkalarında bırakıp gidiyorlar. dun dijital dönüşüm ekosistemini tüm katma değeri yüksek ve verimli üre- Her gidişle kalanları biraz daha yoksul- MAHKEMEYE ERİŞİME BARİYER paydaşların katkısıyla güçlendirsek tim sağlayabiliriz. Bu çok uzun zaman laştırarak gidiyorlar. Yetişmiş ve parlak topyekûn şimdiyi ve geleceği istediği- zihinlerini kaybeden ülkelerin geleceği önce hayali kurulan bir düşünce ol- miz doğrultuda planlayıp yaşayabili- sa da maalesef üzerinden geçen bunca hâkimi olarak görev yaptığım dönem- olamaz. O halde tasalarımızı dillendir- m. ÖNDer tekiN - emekLi yargıç riz. Böylece yurtdışına gidenlerin veya de benzer düzenleme içeren 4458 sayı- mek yerine çözümün parçası olmalıyız. seneye rağmen küresel olarak otomas- 2.01.2022 tarihli ve 31727 sayılı Res- lı Gümrük Kanunu'nun 245/3. madde- Bu noktada insanımızı anlamak ve bu yon sistemini oturtamamışız. Fakat kendini gitmek zorunda hissedenlerin 2mi Gazete'de yayınlanan 7351 sayılı sinde yer alan; “Alınan kararlara kar- şimdi “oyunun kuralının değil oyunun kırgınlıklarını azaltıp ümitlerini yeşer- zorlu mücadeleyi neden tercih ettikle- torba kanunun 2. maddesi ile 2577 sayılı şı idari yargı merciine başvurulması, bu ri üzerinde etraflıca düşünüp çözümler kendisinin değiştiği” bir dönemeçte- terek üretkenliklerine bireysel ve top- İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27/4. kararın idare tarafından uygulanması- üretmeliyiz. Bu şekilde dünyadaki hıza yiz. Yepyeni dijital iş modelleri ve fır- lumsal olarak katkıda bulunabiliriz. maddesine; “Vergi kanunları uyarınca ia- na engel oluşturmaz” hükmünün ipta- desi talep edilen vergilere ilişkin ola- li istemiyle yaptığımız başvuru üzeri- rak açılan davalarda dava konusu tutarın ne, Anayasa Mahkemesi 18.10.2005 yüzde ellisi oranında teminat alınmaksı- günlü ve E:2003/7, K:2005/71 sayılı zın yürütmenin durdurulması kararı veri- kararıyla 4458 sayılı kanunun 245/3. lemez” cümlesi eklenmiştir. maddesini iptal etmişti. Siyasal İslam ve modernite 2577 sayılı kanunun 27/4. maddesi- ne yukarıda yer verilen cümle eklenme- Kaldırılması gerekir Doç. Dr. ayşe ataLay Toplum olarak yaşadığımız kadın cinayetleri, yolsuzluklar, den önceki halinde; vergi mahkemelerin- Anayasa Mahkemesi'nin yukarıda özet de, vergi, resim, harç ve benzeri mali yü- olarak yer verilen gerekçesinde belirtildi- cemaat ve tarikatlarda yaşanan içler acısı gelişmeler, siyasal smanlı İmparatorluğu, teokratik te- kümlülükler ile bunların zam ve cezaları- ği üzere; yürütmenin durdurulması kara- İslamın özüne uygundur. Omeller üzerinde varlığını sürdürmekle nın dava konusu edilen bölümünün tah- rı verilebilmesi için dava konusu tutarın birlikte yönetim anlayışında özellikle hu- sil işleminin duracağı hükmü ile birlikte; yüzde ellisi oranında teminat alınmasını kuk alanında şer-i kanunları uygulamak- mış, lümpen kültür toplumda yaygınlaş- bir yapıya, akıldışılığı özendirmesi açısın- iade/mahsup talebinin reddine, ihtiyati getiren düzenleme de anayasanın eşitlik la yetinmiştir. Siyasal İslam ise ilk kez tırılmıştır. Çağdaş değerler sorgulanma- dan da absürtlüğe doğru evrilmesine yol haciz, ihtiyati tahakkuk, haciz, işlemden ilkesine aykırıdır. resmi devlet politikası olarak II. Abdülha- ya başlanmış, tüketim toplumu yaratıl- açmaktadır. kaldırılan dosyanın yeniden işleme konul- Mükellefler arasında ayrım yaratan bu mit döneminde ağırlık kazanmıştır. Tür- mış, siyasal İslamın yayılmacı emellerinin ması, düzeltme ve şikâyet, ihtirazi kayıtla yeni düzenleme hâkime yürütmenin dur- kiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından son- bir ayağı olan cemaat ve tarikatlara da si- İki toplumsal ayak verilen beyannamelere istinaden açılan durulması kararı vermeden önce, hak ra, hatta Kurtuluş Savaşı verilirken bi- vil toplum kuruluşları oldukları yanılgısı- davalarda, tahsilat işleminin durabilmesi Modernite ve aydınlanmacı düşüncenin arayan eşit durumdaki kişileri farklı mu- le siyasal İslam iddiasını sürdürmüş, an- na düşülerek her türlü kolaylık sağlan- için mahkemeden yürütmenin durdurul- temelinde deney ve gözlem yoluyla, akıl ameleye tabi tutmaya zorlayan yönüyle; cak genç Türkiye Cumhuriyeti’nin karar- mıştır. Böylece toplum kamplara bölün- ması isteminde bulunulması zorunlu idi. yürüterek canlı ve cansız doğanın evren- hâkimin eşitlik ve adalet duygusunu za- lı tutumuyla karşılaşmıştır. Siyasal İslam; müştür. Bir yanda çağdaş uygarlıktan, Yürütmenin durdurulması kararları- yıflatmakta, yargılama faaliyetini kısıtla- sel işleyiş yasalarını ortaya çıkarmak var- çok partili yaşama geçişle birlikte, özel- hukukun üstünlüğünden, aklın ve bilimin nın teminat karşılığı verileceği eklenme- makta, mahkemelerin bağımsızlığı ilkesi- dır. Bu görüş insanlığın hep daha ileri gi- likle 1950’den sonra, iç ve dış konjonk- rehberliğinden, yurttaş kimliğinin benim- den önce; teminat aranmadan yürütme- ni de zedelemektedir. deceğini savunur. Bu bakımdan devinim- türün örtüşmesiyle, aşağı yukarı 80 yıl- senmesinden yana toplumsal dinamik- nin durdurulması kararı verilmesi mahke- Yürütmenin durdurulması kararının ve- seldir, statik bir dünya görüşünü yansıt- dır çağdaşlaşma yolunda bir takoz işle- ler yer alırken, diğer yanda, doyumu di- menin takdirinde idi. Yapılan eklemeyle, rilebilmesi için istenilen “teminat” aracılı- maz. Değişimden yanadır. Buna karşın si- vi görmektedir. 12 Eylül 1980 darbesiyle ni değerlerde, mutluluğu ve huzuru geç- yürütmenin durdurulması kararı verilebil- ğıyla yaratılan “ekonomik zorlayıcı bariyer” yasal İslamcılar, insanlığın çağımızda bir de ABD’nin “Yeşil Kuşak Projesi” doğrul- mişin canlandırılmasında arayan, kulluk mesi için dava konusu edilen tutarın yüz- mahkemeye erişimi zorlaştırmaktadır. Do- yıkım yaşadığını, çağdaş dünya görüşü- tusunda, komünizmi önlemek bahanesiy- düzenini ve akıldışılığı savunan bir kesim de ellisinden az olmamak üzere teminat layısıyla, hak arama özgürlüğüne ve adil nün maddeci ve bireyci olduğunu, bunun le toplumun depolitize edilmesi amaçlan- güçlenmiştir. Üstelik bu kesim ülkeyi yö- alınması zorunlu hale geldi. yargılanma hakkının düzenlendiği Anaya- baş sorumlusunun ise maneviyat açısın- mıştır. Darbenin emperyalizmle örtüşen netenler tarafından desteklenmiştir. sanın 36. maddesine, Avrupa İnsan Hak- dan eksik olarak nitelendirdikleri moder- sol düşmanlığı, soldaki tüm örgütlenme- 10. maddeye aykırı ları Sözleşmesi'nin 6. maddesine aykırıdır. nite olduğunu ileri sürmektedirler. Onlara leri yasadışı ilan etmiş, sol dünya görü- Karşıtlığın temeli Vergi iadesi isteminde bulunan mükel- Mahkemeye erişim hakkını kısıtlayan göre modernite çağımız insanını maddeye şünden ve çağdaşlıktan yana aydınların Siyasal İslam; modernitenin belli baş- leflerin sahip olduğu haklar; hak arama kuralın yasama organınca kabul edilme- tapar hale getirmiş ve tek tipleştirmiştir. kıyımı yaşanmıştır. lı kilometre taşları olan pozitivizm, kuş- özgürlüğünü kullanarak, esas kararla iş- si, arpa boyu yol almadığımızın somut Siyasal İslamın dayandığı iki toplumsal kuculuk, sorgulayıcılık, akıl ve bilimin ön- lemin iptaline karar verilmeden önce yü- göstergesidir. ayak vardır. Biri maneviyat, diğeri ahlak- Toplumun lümpenleştirilmesi derliği gibi özellikleri, inanca ters düştü- rütmenin durdurulmasına karar verilmesi Devletin, anayasaya aykırı tutum ve tır. Bu iki alanı kimselere kaptırmak iste- Böylece siyasal yaşamda doğan boş- ğü için yadsımakta, dolayısıyla çağdaş ge- isteminde bulunan diğer vergi mükellef- davranışlardan kaçınması, anayasa ve mezler. Bu bakımdan kadın, siyasal İsla- luğu komünizm tehlikesi ileri sürüle- lişmelere, moderniteye karşı çıkmaktadır. lerinin haklarından daha az değildir. hukukun üstün kurallarıyla kendini bağ- mın her zaman hedef tahtasındadır. rek cemaat ve tarikatlar doldurmuş, ade- Bugün çağdaş değerler olarak nitelendir- Yürütmenin durdurulması isteminde de lı sayması, yargı denetimine açık olması Toplum olarak yaşadığımız kadın cina- ta toplumda egemen güç haline gelme- diğimiz değerlerin pek çoğu Batı uygarlığı bulunarak, vergi mahkemesinde dava açan gerekirken, vergi iadesini ödememek için yetleri, yolsuzluklar, cemaat ve tarikatlar- lerinin yolu açılmıştır. Seçmeli bir ders tarafından yaratılmıştır. Siyasal İslam ise ve aynı hukuki durumda bulunan kişilerden yargının elini kolunu bağlayıcı doğrultuda da yaşanan içler acısı gelişmeler, siyasal olan din dersi zorunlu hale getirilmiştir. çağdaş uygarlık değerlerini reddetmekte, bir kısmının dava konusu ettiği işlemlerin adım atması, mükelleflerin haklarını ihlal İslamın özüne uygundur. Yazık ki bu zihni- 24 Ocak kararlarıyla da milliyetçilik ve eşitlik, özgürlük, demokrasi gibi taleple- yürütmenin durdurulması kararı verilebil- etmesi hukuk devleti ilkesine aykırıdır. yet 20 yıldır ülkemizi yönetmekte, toplu- muhafazakârlık neoliberalizmle süslene- ri Batı emperyalizminin savunuculuğu ola- mesi için, teminat gösterme zorunlulukla- Mahkemeye erişim hakkına getirilen ba- mumuzun beynini kemirmektedir. Bu ol- rek, hukuk devletinin ilkeleri kemirilme- rak algılamaktadır. Bu bakımdan akıldışı- rının bulunması, eşitlik ilkesinin düzenlen- riyerin, Anayasa Mahkemesi’nin yapaca- ye başlanmıştır. Türk devriminin özün- lık ve modernite karşıtlığı, siyasal İslamın, gu, yurttaşların vereceği siyasal karara diği anayasanın 10. maddesine aykırıdır. ğı anayasaya uygunluk denetimi ile kaldı- de yatan modernitenin çözülüşü hızlan- çağın değerlerine ters düşen anakronik göre değişebilir. Nitekim, Ordu Vergi Mahkemesi rılması gerektiği düşüncesindeyim.