Katalog

[email protected] 10 ŞUBAT 2022 PERŞEMBE 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ÜİK tarafından son açıklanan enflas- milyar TL’den (kabaca yüzde 34 fazlası yanlış anlaşılmamalıdır; TÜİK, 1998 son- yon oranlarını eleştirdiğim 1 Şubat ile) 70.2 milyar TL’ye yükseltmiştir. rasının tüm reel GSYH tahminlerini sey- TSalı günkü yazımda Özal dönemin- Bu ‘kırılma’nın yarattığı zihni yanen (eşit olarak. E.K.) artıran bir düzen- de yapılan milli gelir hesapları değişiklik- ‘teşevvüş’ü (Karışıklık, karmakarışık olma, leme yapmamış, yıllık artış oranlarındaki İKİ BÜYÜK lerine ilişkin satırlarımdan sonra, Orhan düzensizlik, uyumsuzluk, bulanıklık, şaş- yükseltmelerin birikimli etkisi, Kesici’nin Güvenen’in, bu değişikliklerin hangi ge- kınlık, kararsızlık, bocalama, çalkantı hali. de işaret ettiği gibi, 2015’te yüzde 20 do- rekçelerle ve hangi ölçütlere göre yapıl- E.K.) şöyle özetleyebilirim: laylarına ulaşmıştır. TEHDİT dığına ilişkin olarak yolladığı mektuba 4 (i) Varsayalım ki, 1987’deki GSYH için (5) Sana daha önce ilettiğim altı yazarlı Ocak Cuma günü yer vermiştim. eski seride verilen tahminler doğrudur; o makalede yeni TÜİK düzenlemesinin ek- Oktar Türel: Güvenen, bu yazım üzerine, tekrar bir halde ya ekonomi 1987-98 döneminde siklik ve yanlışlıkları (bu meyanda, reel ge- GANI AŞIK mektup yollayarak teşekkür etti ve be- daha hızlı büyümüştür ve bizim 1990’la- lir artışlarının gerçekte olduğundan daha nim telefonda istediğim, değişiklikle- Milli gelir hesapları rı ‘kayıp yıllar’ olarak nitelememiz yanlış- yüksek tahmin edilmesiyle (overestimati- E. CHP KAYSERI MILLETVEKILI/MÜFTÜ rin nasıl yapıldığı hakkında uzun teknik tır ya da 1987-98 döneminde fiyatlar da- on) sonuçlanacak kusurları) açıklanmıştır. Bunun bir siyaset adamı için arzu açıklamaları da ekledi. ha hızlı artmıştır (büyük bir olasılıkla ikisi- Benzer açıklamalar, Prof. K. ünümüzü karartan ve geleceğimizi ipo- edilen bir şey olduğu aşikâr; ama bilgi- HHH nin bileşkesi gerçekleşmiştir). Boratav’ın Mart 2017 tarihli yazısında da Gtek altına alan iki tehdidin musibete dö- me göre Özal’ın ve onun hükümetlerin- Bugün medyada görünmeyi pek (ii) Kalkınma Bakanlığı uzmanlarının yer alır. Altı yazarlı makalenin referanslar nüşen kıskacındayız. Cürcani, musibeti “in- deki bakanların DİE çalışmalarına mü- sevmediği için kamuoyu tarafından yayımladıkları ‘uyumlaştırılmış’ serilerde listesinden de anlaşılacağı gibi, bu uyarı- san doğasına aykırılık” olarak niteler. Bu ifa- dahale ettiği konusunda teyit edilmiş çok tanınmayan, ama bu ülkenin ye- örtük olarak kabul ettikleri gibi, varsa- ların çoğu 2016-18’de başka yazarlar ta- de Kuran’da 10 yerde geçer. Yazı konusu tanıklıklar yok. tiştirdiği en çalışkan, en değerli aka- yalım ki 1987-98 dönemindeki eski reel rafından da dile getirilmiş, ama bunlar “iki tehdit”, devletimizin hem yıkılıyor hem (2) Prof. Güvenen gözetiminde 1988- demisyenlerden ve en dürüst insan- gelir artış hızı ve fiyat artış hızı tahminle- ülkemiz ekonomi yönetimi ve TÜİK tara- de soyuluyor olmasıyla ilgilidir. 93 döneminde yapılan revizyon, ulusal lardan biri olan Prof. Dr. Oktar Türel’in ri doğrudur; o halde 1987 reel geliri es- fından kale alınmamıştır.” gelir tahminlerini ‘en bloc’ yükseltmiş; bu Eğitimin kalitesi ve çağdaşlığı, laik teme- bu konudaki (benim ricam üzerine yol- ki seridekinden yüzde 34 yüksektir. (Yani HHH meyanda 1968 yılı GSYH’sinin yeni tah- ladığı) görüşlerini özetleyen bir mektu- biz 1987’de daha zenginmişiz ama ha- Değerli okurlarımın zamanlarını teknik le dayandığı ölçüde anlamlıdır. AKP, eğitimi mini, eskisinden yaklaşık yüzde 46 yüksek bu, özet olarak aşağıda alıntılıyorum. berimiz yokmuş!) ayrıntılarla almak istemediğim için, Oktar tarikatların topluma ve devlete dayattığı so- HHH olmuş; ama yıllık reel hasıla artış oranla- (4) 2017’de TÜİK’in yaptığı ulusal gelir Türel’in görüşlerini özetleyen son mektu- runlu ve hurafelerle dolu din temeline otur- rının yeni tahminleri, eski serilerdekinden “(1) Dünya Bankası ile 1970’li yılların revizyonu, daha önceki notumda belirt- bu ile yetindim. tarak Türk eğitim sistemini çökertmiştir. Bi- ortalarında başlayan yakın ilişkileri nede- çok farklı olmamıştır. tiğim gibi, 1998 yılı GSYH tahminlerinde Gerekirse başka ayrıntılara da girebilirim. limin, evrenin başlangıcını anlamaya çalı- Bu düzenleme sırasında TÜİK’in öncülü niyle, Özal şunu çok iyi kestirebiliyordu: kayda değer bir kırılma yaratmamış, an- Sanıyorum, iktidarların, halkın, şacak ölçüde geliştiği bir dünyada iktidar, DİE ve Prof. Güvenen, meslek camiasından Birleşmiş Milletler’in SNA’sına (System cak 2003-2015 dönemindeki GSYH yıllık emekçilerin cebindeki paralara el koy- seçmen tabanını genişletme ve “dava”sına of National Accounts. E.K.) uyum amaçlı ciddi eleştirilere muhatap olmamışlardır. artış oranı tahminlerini daha üst düzey- mak için enflasyon oranlarıyla ve ken- sempatizan devşirme projesi olarak ülkeyi (3) 2008-11 döneminde Birol Aydemir bir ulusal gelir revizyonu girişimi, çok bü- lere çekmiştir. dilerini başarılı göstermek için milli imam hatip okulları ile donatmıştır. Üniver- yük bir olasılıkla, ulusal gelir tahminlerinin yönetimindeki TÜİK’in yaptığı 1998 bazlı 4 Şubat 2022 tarihli yazında atıfta bu- gelir hesaplarıyla nasıl oynadıkları son sitelerde kariyer yapmak için emek ve alın yükseltilmesiyle sonuçlanacaktır. revizyon, 1998 yılı GSYH’si tahminini 52.2 lunduğun İlhan Kesici’nin söyledikleri derece açık. teri yerine, cemaati ve tarikatı arkana al- manın yeterli olacağı, gerçek akademisyen- lerin işitilmeyen feryatlarından anlaşılmak- tadır. Bu nedenle Türk üniversiteleri, dünya ölçeğinde küme düşmüştür. İhvancı yaklaşım Tariş direnişinin 42. yılında Ulusal bekamızın temel güvencesi kahra- man ordumuz, emperyalizmin amaçları doğ- rultusunda FETÖ öncesi ve sonrası bilinen kumpaslarla ağır bir yıkıma uğratılmış ve Si- lahlı Kuvvetlerimizin millilik vasfı, ümmet ideolojisine dönüştürülmeye kalkışılmış; emeğin ve tarımın örgütlenmesi parlak gelecek vaat eden 900 albay bir ka- lemde tasfiye edilmiştir. TSK, eğitim kurum- ları ve hastaneleri elinden alınan dünyadaki MEHMET ŞAKIR ÖRS Türkiye’nin toplumsal tarihi, önemli emek ve emekçi hareketlerine tanık olmuştur. tek ordu olsa da bu kahramanlar yuvasının 42 yıl önce İzmir’de yaşanan ve günlerce süren Tariş direnişi, bu kitlesel hareketlerin Atası’na ve anayasaya bağlılığı sürecektir. çinde bulunduğumuz günler, Ta- Yargıçlar ve savcılar, özellikle siyasi dava- en önemlilerindendir. O dönemin Tariş örgütlenmesi ve direnişi; emek hareketi, tarım riş direnişinin 42. yıldönümü- larda ve partili Cumhurbaşkanı’nın, muhali- İdür. Bu yıldönümü bizler için de- ve kooperatifçilik için günümüze de ışık tutan önemli deneyimlerle/derslerle doludur. fi siyasi aktörlere açtığı tazminat davaların- rin anlamlar taşıyor. 1980’in ocak ve da HSK’nin ağır baskısı altındalar. Kimi da- şubat aylarında, İzmir’in kent mer- valarda, daha savcı ifade almadan, Cumhur- kezindeki Tariş işletmelerinde, bin- başkanı ve adalet bakanları “Ona haddi bil- TOPRAK lerce Tariş işçisi büyük bir direniş dirilecektir” açıklamaları yapabiliyor, sonra da “Türkiye hukuk devletidir” diyebiliyorlar. gerçekleştirmişti. İzmir’de başlayan VE HSK’nin başına, siyaseti hukukun üstünde toplumsal hareketlenme, zamanla tutması ile ünlü Bozdağ getirildiğine göre, İNSAN Ege’ye ve tüm ülkeye yayılmıştı... kim bilir “adalet” adına nice cümbüşler sey- redeceğiz. “Mülkün temeli adalet” tutsaktır. 42. yılın düşündürdükleri Ulusal Kurtuluş Savaşımızı yürüten ve 1970’li yılların ikinci yarısı, mut- Cumhuriyeti kuran “Gazi Meclis” ifadesini lu bir geleceğe inanılan, farklı ve il- manevi varlığında bulan milli iradeye (ege- ginç bir zaman dilimiydi... O “si- menlik hakkına) sahip çıkamamış, mille- yah beyaz” yılların zorlu ama umut- tin emanetini Saray’a devrederek külliye- lu Türkiyesi’nde, yurtseverlik duygu- deki sayısız ofislerden birisi haline dönüş- ları ile dopdoluyduk. Aynı zamanda müştür. Laik hukuk devletinin ve demokra- sinin başına gelen zincirleme belalar, devle- büyük şairimiz Nâzım Hikmet’in gü- tin dağılma noktasına gelmiş olması ve top- zelim dizesinde ifade ettiği gibi “kırk lumsal çürümüşlük, TBMM’nin, hâkimiyet günlük yerde yaprak kıpırdasa, yüre- hakkından feragat etmesiyle doğrudan ilgi- ğimiz ürperirdi”... Dünyanın ve ülke- lidir. Atatürk anıtlarına saldırılar, artan hi- mizin toplumsal meseleleriyle hem- lafet hezeyanları, Kurtuluş Savaşı karşıtla- hal olmuş bizler; özgür, mutlu, aydın- rının kutsanması, hem parlamentonun dev- lık ve hakça bir toplumsal düzen için, letteki ağırlığını yitirmesi hem de iktidarın bıraksalar, gökyüzüne uzanıp nere- İhvancı ideolojisi ile örtüşmektedir. Cum- deyse yıldızları kucaklayacaktık!.. huriyet tehlikede ve canavarla nazlı ceylan yetiştirin, gün gelecek buraları sizler nişi, başta o günleri yaşayanlar ol- Ege’nin kırsal kesiminde, Gediz arasında bir hamlelik mesafe kaldı. Pek çok yöneteceksiniz” deyişini hiç unut- mak üzere, herkes için önemli belirtiler yanında, şaşkın ve hadsiz bir be- Ovası’nda; üç kuşaktır üzüm üreti- muyorum. Gerçi egemen güçler hiç- derslerle doludur. Tariş direnişi; iş- lediye başkanının, “Önümüzdeki seçimler ciliğiyle uğraşan, Tariş ortağı üreti- bir zaman tam anlamıyla bizim yö- çilerin, çalışanların, emeğiyle geçi- 100 yılın hesaplaşması olacaktır” sözü, bir ci bir ailenin çocuğuydum. Rahmetli netmemize izin vermedi. Ama biz de nen insanların, en zor koşullarda zırva mıdır ya da üzerinde durulması gere- annem, göbek bağımı herhalde üzüm hayatımız boyunca, inandığımız de- baskılara, dayatmalara nasıl karşı ken işaret fişeği midir, sorgulamaya değer. bağları içine atmıştı. Hayatım boyun- ğerlere hep bağlı kaldık... durulabileceğini somut olarak gös- ca onların uğraşısından, mücadelesin- Utanç verici terdikleri toplumsal bir direniştir. den hiç kopmadım; her daim üreten- Yaşadığımız bir başka bela, milli felaket Kırsalın kentle buluşması lerin hakkını, hukukunu savundum... halini alan ve halka “Hint fakirliğini” ilikle- Emekçinin ve üreticinin O dönemlerde Tariş, çalışan işçi- rine kadar hissettiren sistematik soygun- siyle, ortağı üreticileriyle her da- örgütlenmesi Hayatın ekonomi politiği lardır. Yıllardır pervasızca sürdürülen bu im ekonominin, siyasetin, toplum- O günlerden bu yana elbette köp- Tariş’te işçi olarak çalışmaya baş- hazine yağmasının detaylarına girmeye ye- sal mücadelenin harman alanıydı... rülerin altından çok sular aktı!.. ladığımda, henüz 22 yaşında bir rim müsait değil. Sadece otoyol, tünel, Biz pek çok gerçeği, gelişmeyi ilk Emeğin, emekçinin, üreticinin mü- köprü, havaalanı ile şehir hastaneleri ihale üniversite öğrencisiydim. O yıllar- orada görüp kavradık. Büyük dire- cadelesi büyük ölçüde aşındı, ör- koşullarının ve maliyetlerinin milletvekille- da, iktisat fakültesinin ekonomi bö- niş, bunların en başta geleniydi. İlk rinden bile gizlendiğini, yapımcı firmalarla selendi!.. Başta 12 Eylül darbesi ol- lümünde okuyordum. Ege Bağcı- grev gözcüsü gömleklerini orada giy- olası anlaşmazlıklarda, Türk yargısı yerine mak üzere egemen güçler, emekçi lar Birliği’nin kurucularından ve emperyalist İngiliz yargısının yetkili kılın- dik. Sözün özü; hamdık, Tariş’te piş- ve üretici örgütlenmesini geriletti- Ege’deki ilk üretici eylemlerinin ör- dığını belirtmekle yetinelim. Sözleşmeler, tik, Tariş’in örsünde dövülüp olgun- ler, giderek yok ettiler. Türkiye’nin gütleyicilerinden olan rahmetli ba- karanlık ilişkileri Bekri Mustafa’nın imamlı- laştık!.. Tariş, hayatımızda bir makas yeni bir döneme ve Cumhuriyetin bam, hiç unutmam bana “Asıl ikti- ğından daha iyi anlatıyor. değişimi oldu pek çoğumuz için... ikinci yüzyılına yürüdüğü bu dö- sadı, ekonomiyi Tariş’te öğrenecek- 1957 seçimlerinde sağanak yağmur al- Bir grup Tariş emekçisinin imece- nemde; emeğin, emekçinin ve üre- nin önemli bir dönüm noktası olan sin” demişti... Gerçekten de öyle ol- tında sandığa gidilirken Erzurum DP il baş- si ve desteğiyle, kendisi de eski bir 24 Ocak kararlarıyla aynı günlere ticinin yeniden etkin biçimde ör- du. Hayatın iktisadını, ekonomisi- kanı, CHP il başkanı ile karşılaşır; “Başkan Tariş çalışanı olan belgesel sinemacı gütlenmesi, temel bir görevdir. denk düşmesidir. Gerçekten bu ta- ni Tariş’te öğrendik. Tariş bizler için bu yağmur, oyların bizim sandığa yağacağı- Hülya Karcı’nın gerçekleştirdiği “Bir rihsel buluşma ve izdüşüm önem- Ülkemizin ilerici yurtsever güç- nı gösteriyor” der. CHP il başkanı da “Yanı- bir bakıma, ekonominin, siyasetin Makas Değişimiydi Tariş” belgeseli; leri, toplumsal muhalefeti; bu gö- lıyorsun başkanım, bu yağmur sandıklarımı- lidir. Toplumsal gelişmelerin eko- üniversitesiydi. Tabii aynı zamanda her birimizin hikâyesinden yola çı- zın oyla dolacağı, gözyaşlarınızın yağmur gi- nomik gelişmeleri aştığının ve ar- revin üstesinden gelmek zorunda- dostluğun, dayanışmanın, paylaşma- karak ve onları bir makasta buluştu- bi akacağı anlamına gelir” karşılığını verir. dır. Geçmiş deneyimlerin ışığında, tık egemen güçlerin yönetemez ha- nın ve toplumsal mücadelenin... Altmış beş yıl sonra bu zarif latifeler, genel rarak işte bütün bunları anlatır yaşa- le geldiklerinin göstergesiydi. Tariş emek hareketinin yeniden güçlen- Daha ortaokul sıralarındayken, dü- başkanlar düzeyinde bile yerini aşağılama yanlara, yaşatanlara ve dahi yaşata- dirilmesi, tarımın, kırsal kesimin direnişi, bir bakıma, 24 Ocak karar- zenlenen üretici mitinglerinde me- ve hakarete bıraktı. Ana muhalefet liderine cak gelecek kuşaklara... larına karşı da başkaldırıydı. Bir di- ve kooperatifçiliğin örgütlenme- gafonla kitleye “Üreten biziz, yöne- iktidar beslemeli troller ordusunun küfürler si görevi, boylu boyunca önümüz- ğer önemli yönü de fabrikaların dı- ten de biz olacağız” sloganı attırmam yağdırması; İmamoğlu’nu, kör haset ve ha- 24 Ocak kararlarıyla şına taşıp dalga dalga yayılarak ge- de durmaktadır. Unutulmamalıdır için beni yönlendiren babam, aynı zımsızlıktan beslenen kar suyunda boğma zamandaşlık! ki bu görev başarıldığı ölçüde, ege- niş kitlelere ulaşması ve tüm kenti, zamanda ilk toplumsal mücadele öğ- çabaları, demokrasimizin geldiği düzey açı- Tariş direnişinin önemsediği- bölgeyi kapsamasıydı. men siyasal anlayış ve iktidar da retmenimdi. Tariş’te çalışmaya baş- sından milletçe utancımızdır. miz yönü, Türkiye iktisat tarihi- geriletilmiş olacaktır. 42 yıl önce yaşanan Tariş dire- larken kulağıma eğilip “Kendinizi iyi