Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 29 ARALIK 2022 PERŞEMBE 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER zı tayinlerdeki görevden alma yetkileri- nin Belediyede değil, Valilikte ve İçişleri Bakanlığı’nda olduğunu Anayasa Mah- kemesi kararı çerçevesinde açıkladı. Böylece bir ihmal veya yasaya aykırı- Harari’nin buluşu! lık varsa, bunun sorumlusunun Beledi- ye değil, Vilayet ve İçişleri Bakanlığı ol- duğunu vurguladı. Malumatın ardını “gören” Harari, ne Barış”ı bozan Rusya oluyor; yoksa 9) Bu iddialarla, iktidarın arı kovanına hikmetse “vekâlet savaşları”nı unutmuş Suriye’ye konuşlandırılmış PYD’yi ve İmamoğlu: çomak soktuğunu ve bizzat iktidar hak- kında bazı suçlamaların yapılmasına da gibi görünüyor. Liberal küresel düzenin IŞİD’i idare eden Batı değil. Daha düne neden olacağını belirtti. Haklılığın zaferi bulduğu bu yeni savaş biçimini de kadar Ukrayna’ya Neo-Nazi takviyesi 10) Kendisine karşı aleyhte bir plan barışa dahil ediyor olacak ki “Yeni yapanlar ne çabuk unutuldu? ve program dahilinde bir sürecin bilinç- krem İmamoğlu’nun, terör ör- gütleriyle ilişkili olduğu konu- li olarak uygulamaya konulduğunu söy- Esunda İçişleri Bakanı tarafından ledi. CENK ÖZDAĞ 11) Hakkındaki iddialardaki haksız- yapılan suçlamalara karşı düzenledi- HUKUKÇU / FELSEFECİ lık, hukuksuzluk, mantıksızlık ve ada- ği basın toplantısını büyük bir dikka- te izledim. letsizliklerin sorumlusu olarak İçişle- yüzyılın ünlü akade- ri Bakanını işaret etti ve onu oraya ata- Açıklamalarının ayrıntılı metnini yan Cumhurbaşkanı’nı da bu konuda mik gurusu Harari’nin Cumhuriyet’in internet sitesinden de basılı nüshasından da okuyabilirsiniz. uyardı. 21. The Atlantic’te 12 Ara- Ben burada edindiğim izlenimleri 12) Bugüne kadar kendisine yapılan- lık 2022’de yeni bir yazısı yayım- lara bakıldığında, her türlü haksızlık ve genel olarak yazmak istiyorum. landı. Bu makale, Hasan Ayer’in 1) Suçlamaların, davaların, hukuk- hukuksuzluğun söz konusu olduğunu, tercümesiyle 22 Aralık 2022’de sal değil, siyasal nitelikli olduğunu vur- her türlü saldırıyı beklediklerini net ola- Serbestiyet’te yer aldı. rak dile getirdi. guladı. Harari’nin gözünden bakıldı- 13) Altılı masa ile aralarında hiçbir so- 2) Kendisinin, iktidarın İstanbul Bele- ğında dünyamız hayli ilginç. 21. diyesi’ndeki hortumlarını kestiği için he- run olmadığını vurguladı. 14) Cumhurbaşkanlığı adaylığı açı- yüzyılın başlangıcında “Yeni Ba- defte olduğunu açıkladı. sından sorulan soruya adaylık konusu- 3) İktidarın İstanbul Belediyesi’ni kay- rış” yaşanmış ve bu mucizevi betmeyi hazmedemediğini ve hem bu- nun gündemde olmadığını belirterek ya- dönemi esasen liberal küresel nun intikamını almak hem de olanaklı nıt verdi. düzene borçluymuşuz. HHH ise Türkiye’de kaybettiği bütün beledi- yelere el koymak istediğini, bütün bele- Özet olarak İmamoğlu’nun bu ba- ‘Minik’ operasyonlar diyeleri baskı altına aldığını belirtti. sın toplantısına çok iyi hazırlanmış Bu “Yeni Barış”ın delili olarak olduğunu ve çok başarılı bir sonuca 4) Kendisi hakkındaki davaya ba- savaş dışı ölüm sayılarının ora- kan yargıcın görevden alındığını, bele- ulaştığını söyleyebilirim. diyede yürütülen soruşturmanın başın- Çünkü: nını sunuyor. Oysa son 20 yılda, Yuval Noah Harari daki başmüfettişin görevden ayrıldığı- 1) Kendisine yönelik suçlamaları Tür- Harari’nin gözüne bir türlü çarp- kiye siyaseti içinde makro planda doğru nı anımsattı. masa da pek çok “minik” savaş 5) Kendisine yöneltilen suçlamaların bir yere oturtmuştu. göre İran, “haydut devlet”; Putin Harari’nin asıl sitemi, dünya- yaşandı. Dünya tarihine aşırı yu- anayasa, yasalar ve yönetmelikler çer- 2) Hakkındaki bütün iddialara ayrıntılı ise “haydut lider”. ABD’li yetkili- nın ötekilerine karşı değil. Ha- karıdan bakmaya pek alışkın Ha- olarak tek tek, mantıklı ve hukuk açısın- çevesinde haksız ve hukuksuz olduğu- rari kendi efendilerine kızıyor. ler bile bunlara bu kadar inanmı- rari nedense ülkesinin dibinde nu net olarak tek tek açıkladı. dan geçerli yanıtlar verdi. yordur. Sözgelimi, ABD’nin de- Çünkü Putin’in başarısı onlar olan bitenden bihaber görünüyor. 6) Suçlama konusu olan birtakım 3) İddia sahiplerinin kötü niyetlerini rin akıl hocalarından John Me- için eski sözlerden cayma fırsa- açıklamakla kalmadı, bu iddialarla biz- Birkaç “minik” müdahaleyi anım- olaylarda Valiliğe ve İçişleri Bakanlığı’na arsheimer, Ukrayna’nın işgalin- tı. Şimdi o efendiler, iklim anlaş- kendileri tarafından zaten başvuru ya- zat kendilerinin yaptıkları yanlışları, hak- satalım: Mart 2003 Irak işga- pıldığını belirtti. sızlıkları, hukuksuzlukları da gündeme malarından, enerji sözleşmele- de Batı’yı suçlarken, bildiğimiz li, 2011 NATO’nun Libya’ya mü- 7) Kendisine yöneltilen suçlama iddi- getirdiklerini belirtti. kadarıyla bu tür bir angajmanı rinden, “demokrasi ve özgürlük dahalesi, 2013-2014 Fransa’nın alarına konu olan eylemlerin bazılarının 4) Altılı masa ve Cumhurbaşkanı olmayan Harari çok daha gözü vaatleri”nden caymak için Rus- Mali’yi işgali... Tüm bunlara el- aynılarının AKP dönemindeki Belediye adaylığı konularında hiçbir yanlış yap- ya, Çin, İran gibi “haydut”ları ba- pek davranıyor. Belki de yeni bir bette bir kılıf bulundu. Gerekçe- Başkanı ve kayyum görevi yapan İstan- madı; istismar edilebilecek hiçbir şey hane etmeye çalışıyor. Ne de olsa kadro açılmıştır! leri, Harari’nin sandığının aksine söylemedi. bul Valisi tarafından da yapıldığını ör- SSCB çöktü. Artık kitleleri kont- Rusya’nın sunduğu gerekçeler- neklerle açıkladı. Partisiyle ve Millet İttifakı ile ilgili ola- Yeni bir düzen rol etmek için bu vaatlere ve re- Dolayısıyla, eşitlik, adalet ve evrensel rak uyumlu yanıtlar verdi. den daha sağlam değildi. hukuk ilkeleri bağlamında, iddialara ko- HHH Unutmayalım, uluslararası an- fah devletlerine ihtiyaç yok. Harari bunları bilmez mi? Bi- nu edilen bazı eylem ve tasarrufların ay- İmamoğlu, 2019 İstanbul seçimle- laşmaları ve sözleri bozanlar İşte Harari bunu görüp efendi- lir elbette ama bunlardan bahse- nılarını gerçekleştirmiş olan AKP’li Bele- rinde de televizyonlardan halkla doğ- “haydut” denilen İran ve Rus- lerine sesleniyor: “Küresel düze- dip de onun deyimiyle liberal kü- diye Başkanı ve İstanbul Valisi hakkında rudan temas kurarak oyların çalın- ya değil, ABD ve AB’dir. Şimdi ni yeniden inşa etmek, 2010’lar- resel düzenin keyfini kaçırmaya da aynı suçlamaların yapılması gerekti- masını önlemiş ve zafere ulaşmıştı. o AB, Avrupa’da kıyısında köşe- da dağılan sisteme geri dönmek gerek var mı? ğini net olarak dile getirdi. Aynı yöntemi kendisine yöneltilen sinde “Rusluk” bulunan her şe- demek değildir. Yeni ve daha iyi 8) Kendisine yönelik olan terör suç- suçlamalara karşı da başarıyla kul- ‘Haydut’ ye karşı cadı kazanı kaynatıyor; bir küresel düzen, parçası olma- lamalarına esas olarak belirtilen ba- landı diyebilirim. Almanya’da alternatif siyase- ya istekli Batılı olmayan aktör- Her şeye genel ve kuramsal bir anlatı çerçevesinde yer veren ti savunan bürokratlar kovulur- lere daha önemli roller vermeli- Harari, her ne hikmetse konu, ken “darbe girişimleri” adı altın- dir.” Harari’nin dâhiyane (!) re- da yeni bir dizayna tanıklık edi- çetesi belli: İsyancılara sömürü- bu düzene uymayanlara gelince onların “aptallığından/haydutlu- yoruz; Avrupalı demokratlar dü- den pay verelim ve yeni bir dü- ğundan” dem vuruyor. ABD’nin ne kadar sol siyasete karşı ye- zen kuralım. Bu reçetenin sonu- propaganda merkezlerinin sıfat- dekte tuttukları ırkçılığın hortla- cu ise yeni ittifaklar, yeni çatış- larını diline doluyor. Harari’ye ması karşısında çaresiz. malar ve yeni operasyonlar. TASLAKTA İŞÇİNİN ADI YOK DR. ENGİN ÜNSAL Grev hakkı ulusal güvenlik nedeni 2 ile ordu, milli emniyet, kolluk kuv- GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ HUKUK vetleri mensupları dışında tüm memur- FAKÜLTESİ lar için tanınmalıdır. emokratik parlamenter sistemle Grev hakkı ekonomik olarak güç- Dyönetilen ülkelerin anayasaların- 3 süz işçilerin savunma aracı olduğu da işçi hakları anayasanın temel taşla- için anayasada yer almalı ama işverenin rındandır. Bu haklar yürürlükte olan güçlü olması nedeni ile lokavt bir hak 1982 Anayasası’nın 49-55. maddeleri olarak yer almamalıdır. arasında altı madde olarak düzenlen- Grev ertelemesine hükümet değil Değişen yaşam ve etik kalıcılık miştir. 1982 Anayasası’nda 1987-2017 4 yargı karar vermeli ve erteleme sü- tarihleri arasında 19 defa değişiklik reci sonunda yüksek hakeme gitme yeri- yapıldıysa da işçi haklarına dokunul- ne kaldığı yerden devam etmelidir. PROF. DR. ÇAĞATAY ÜSTÜN nı anlamak gerekiyor. Buradan dir. Görüş ve tutumların farklı mamıştır. Özellikle 2017 değişiklikle- Toplusözleşme yapma yetkisi kara- baktığınızda görmeniz gereken açılardan değerlendirileceği ye- EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ riyle başkanlık sistemi kurulmuş ve 5rını gene Çalışma Bakanlığı vermeli durum, bugün ortaya çıkan ye- ni bakışlarının değişmez, kalı- ülke yönetimi parlamenter sistem yeri- ama bakanlık kararına karşı yargıya de- azı kişilerin zihinlerini meş- ni teknoloji ve bilimsel alanların cı bir etik anlayışla uyumlu bir ne tek adamın iradesi ile yönetilmeye ğil referanduma gidilmelidir. Bgul eden soru, değişen sos- etik bir çerçeveden nasiplenme- birliktelik sergilemesi zordur. bırakılmıştır ama işçi hakları anayasa- İşçilerin sendika üyeliğini kolaylaş- yal yaşamın hızı ve buna uyum sinin ne şekilde olacağı üzerine- Ancak her gelen yeniliğin de da saklı tutulmuştur. 6tırmak ve işverenlerin sendikalaş - sağlayabilecek etik yaklaşımlar- dir. Farklı alanlar kendi iç dina- etik ve ahlaki ölçütlerden uzak- Bu düzeni değiştirmek ve güçlendiril- maya karşı direncini kırmak için yetkili la ilgilidir. Etik, bir tür kesinlik miklerinde yeni etik ilkeler ve laşması beklenmemelidir. Bir- miş parlamenter sistemi yaşama geçir- sendika ile sözleşme imzalamış olan iş- veya değişmezlik gibi unsurla- değerler sisteminin ahlaki dav- biri içinde uyumlu olması ge- mek için kurulan altı partili masa he- verene süreli yüzde 5 gelir vergisi indi- rı barındırıyor gibi algılansa da ranış modelleriyle birleştiren rekenin uyumsuzluk ortaya çı- nüz iktidar çalışma programını hazır- rimi tanınmalıdır. zamanın sömüren ve eskiten an- konulara ağırlık vermeye gayret karması yanlıştır. Bu sayede lamadan “Güçlendirilmiş Parlamenter Sendikaların siyaset yapma hakkı layışında kalıcılık yaklaşımının göstermektedirler. hukuki düzenlemelere daha az Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi”ni 7kabul edilmeli ve bunun koşulları bundan etkilenmemesi mümkün ihtiyaç hissedilecek ve çözüle- kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu öneri ba- belirlenmelidir. Ahlaki ölçütler değildir. Burada önemli olan ye- bilecek her sorun için hukuk zı yönleri ile eleştirilse bile en önemli niliklerin ve gelişmelerin etik İletişim ve yapay zekâ tekno- oluşturma mantığına gerek kal- Seçimlerde belirleyici olabilir eksikliği işçi haklarının öneri kapsamı- lojilerinin tıp, ulaşım, lojistik, üzerindeki kalıcılık prensibini mayacaktır. 2023 seçimlerinin sonucunun belir- na alınmamasıdır. Bu kasıtlı olmasa da ne yönde etkileyeceğidir. insan kaynakları gibi farklı bö- Değişen yaşamın ve bunun inanılmaz bir unutkanlıktır ve işçi sını- leyici gücü işçi sınıfı olabilir çünkü ül- lümlerdeki etkilerinin hisse- Gelenekler ve görenekler, ki- yeniliklerle buluşmasının etik kemizde bugün iş sözleşmesi ile çalı- fının desteğini kaybetme sonucunu bile şi huy ve karakteri kendi için- dildiği bu zaman diliminde her kalıcılık üzerinde olumsuz bir gündeme getirebilir. şan 18 milyon işçi ve 3 milyon memur bir konuda yeni tespitlerin ya- de etiğin anlamına uygun bir etkisi olmayacağına inanıyo- vardır. Bunların bakmakla yükümlü ol- bütünlük sergilemesine karşın pılması ve etik açıdan doğru- rum. Yeter ki değişimi sağlayan Taslağa eklenmesi gerekenler dukları insanlarla birlikte SGK kapsa- ya yatkın kullanımın destek- özellikle teknoloji üzerinden ge- teknolojilerin tasarımcıları ve Taslağa aşağıdaki hükümlerin eklen- mındaki sayısı 65 milyondur. Toplu- len ilerlemelerin etik yönden na- lenmesine yönelik zihinsel fi- kullanıcıları arasında bir görüş mesi işçi sınıfının geleceği ve güvenliği mun bu kesimi 6’lı masanın anayasa kir fırtınalarına ihtiyaç vardır. sıl bir cevabı olacağı veya buna birliği olsun, etik gereksinimler bakımından son derece önemlidir: ve çalışma programı önerisinin temel nasıl uyum sağlanacağı önemli Ancak burada gözetilmesi gere- gerektiren kırılgan alanlar hak- Sendikalar toplusözleşme görüşme- hedefi olmalıdır. Yolsuzluğun, yoksul- ken diğer bir unsur sadece insa- bir tespittir. Yani öncelikle deği- kında düzenleyici doğru öne- 1lerinin akamete uğraması halinde luğun, işsizliğin, pahalılığın egemen ol- şimin etik üzerindeki etkilerini na odaklı bir anlayışla değil, do- riler sunulabilsin. Bu çerçeve- grev hakkını dilediği zaman kullanabil- duğu ülkemiz ortamında bir düzen de- ğa ve canlıları da kapsayan bir değil, değişimin etik içinde na- de etik uzmanlarına önemli so- melidir. Yürürlükteki toplusözleşmenin ğişikliği, ülkenin bekası için, kaçınıl- sıl yeni bir kimlik kazanacağı- odaklanmayla hareket edilmesi- rumluluklar düşmektedir. ihlali halinde sendika hak grevi uygula- mazdır ve bu bozuk düzende işçi hakla- yabilmelidir rını ıskalamak büyük hatadır.