Katalog

19 ARALIK 2022 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Enflasyonla bir yılda yüzde 226 artan konut fiyatları dünya metropolleri ile yarışır duruma geldi İstanbul yerine Miami Belirsiz Zamanlar- Konut metrekare fiyatı bazı semtlerde 3 bin doları yani 279 bin dolar Huzursuz Yaşamlar-1 254 bin dolar (5.2 milyon tl ) (4.5 milyon tl ) 54 bin TL’yi geçen İstanbul’da normal bir daire parasına u, “İnsani Gelişme Raporu 2021- Miami’de 4 oda 2 İstanbul’da 2022”nin başlığı. IMF raporu ve banyo 151 m² Miami’de müstakil ev almak mümkün. Beyaz yakalı 3+1 80m² BDünya Bankası, OECD beklenti ana- müstakil ev fiyatı daire fiyatı Türkler konut yatırımı için rotayı yurtdışına çevirdi. lizleri de benzer tonda: Bu yıl çok zor geçti, 2023 daha zor bir yıl olacak. Bu ze- rtan döviz kuru, inşaat mali- Kurtköy’de bile metrekare yapı ma- minde gelişmeye başlayan tartışmalar, yetleri ve taleple birlikte gün liyeti 2 bin dolar yani 36 bin TL. uzun sürecek bir sarsıntılar, dönüşüm- ler dönemi olasılığı üzerinde yoğunlaşıyor. Ageçtikçe yükselen fiyatlar ko- Bu merkeze yaklaştıkça 3 bin dola- Bu beklentilere jeopolitik çelişkileri, küre- nut piyasasını altüst et- rı (54 bin TL) buluyor. Satışa çıkı- sel ısınmayı, teknolojik gelişmeleri ekle- ti. Özellikle İstanbul, An- şı da 4 bin doları (72 bin TL) bulu- yince orta ve uzun dönemde kapitalist uy- talya, İzmir gibi kentle- yor. Ümraniye gibi bölgelerde biraz garlığın, kısa dönemde Türkiye gibi geliş- rin taşı toprağı altın oldu. yabancı satış hayali ile fiyatlar şi- mekte olan (bağımlı) ülkelerin geleceğine Bu kentler de ev fiyatları şiriliyor da. İngiltere’de de metre- iyimser bir gözle bakmak zorlaşıyor. Alİ cAN dünya metropolleri ile ya- kare fiyatı 3-4 bin dolar. İstanbul’a pOlAT Orta dönem rışır oldu. Merkez Banka- sürekli artan bir talep var ancak IMF’nin son “Dünya Ekonomisine Ba- sı verilerine göre, İstanbul’da konut bu göç politikasıyla da ilgili. Talep kış” raporu reel ekonomik büyümenin metrekare fiyatı bir yılda yüzde 226 yüksek, arz kısıtlı.” (AB bölgesi hariç) 2022’de yüzde 3.2’den artışla 8 bin 169 liradan 26 bin 637 Yurtdışına dönük gayrimen- 2023’de yüzde 2.6’ya düşmesini bekliyor. Üst d ÜzeY Yönetici bile alamı Yor liraya (1.428 dolar) yükselirken ar- kul alım satım hizmeti veren Son- Bu oran 2024 ve 2025’te sırasıyla yüzde tık İstanbul’da 3+1 ev fiyatına Liver- gül Toprak ise, aşırı fiyat artışları- 3.1 ve yüzde 3.6 olacakmış. Avrupa Mer- remas Gayrimenkul Yönetim Ku- nutun metrekaresini 13-14 bin TL’den pool, Miami gibi şehirlerde müstakil nın kiralamak için konut alan yatı- kez Bankası, 2022’de yüzde 3.2 olan Av- Arulu Başkanı Vedat Arslan da sattılar, şimdi maliyetler arttığı için ev almak mümkün. Yerli yatırımcı- rımcıyı yurtdışına yönelttiğini be- ro bölgesi büyüme hızının 2023’te çok İstanbul’da üst düzey bir yöneticinin 35 bin TL’ye kadar çıktı. Kat karşılı- sert bir biçimde yüzde 0.5’e düşmesini, nın rotası kira zammı sınırlaması ve lirtti. Türkiye’de döviz ile kiralama- kendine uygun bir ev alma imkânının ğı anlaşanlar ve hâlâ inşaata başlama- 2024-25’de yüzde 1.9 ve yüzde 1.8’e to- krediye erişimlerin zorlaşması nede- nın yasak olduğunu hatırlatan Top- kalmadığını belirterek “Bu kişinin geç- yanlar için büyük risk var. Türkiye’de parlanmasını bekliyor. Dünya Bankası’nın niyle yurtdışına yöneliyor. rak, özellikle beyaz yakalı çalışan- mişte bir yatırımı, birikmiş parası yok- 2022’de konut satın alma miktarları “temel aldığı” senaryoda, 2022/23/24 bü- ların tercih ettiği bu durumu şöy- sa ev alması zor” dedi. Aslan, şu bilgi- yükselirken konut sahipliği endeksin- yüme hızları beklentisi sırasıyla yüzde ola- Fiyatlar şişirildi le açıkladı: leri paylaştı: de düşüş yaşandı. Maddi durumu elve- rak 2.3/2.4/3.0. “Kötümser” senaryoda Mars Gayrimenkul Yönetim “Yurtdışında çocuk okutuyorsu- “Mart ve nisanda her hafta zam ge- renler iki ve daha fazla konut alırken büyüme hızları 2.3/0.5/2.0 düzeyine, sert- lirken şimdi konut geliştiricileri frene belli bir kesimin konuta erişim olasılığı Kurulu Başkanı Hakan Bucak, uzun bir resesyon olasılığına işaret edi- nuz ya da tedavisi uzun süren çok bastılar. 2021’in ikinci yarısında ko- tamamen azaldı.” yor. IMF, ECB Dünya Bankası projeksi- İstanbul’da özellikle bazı yeni pro- ağır bir hastalık geçiriyorsunuz, yonlarını bir araya koyunca 2023’te dün- jelerde “yabancıya satma” hayaliy- bütün masraflarınız döviz ile ama ya ekonomisinde sert bir fren ve sonra en le şişirilmiş fiyatlar görüldüğünü kiranız TL ile. Bir de bu TL ile aldı- biliyor. Herhangi bir kira zammı sı- halı. Konut yatırımı yapılamayacak azından 3-4 yıllık bir resesyon olasılığına belirtti. Öte yandan inşaat maliyet- ğınız kira yüzde 25 zamla sınırlan- nırlaması ile karşılaşmıyor zaten kadar pahalı bir şehir haline gel- bakıyoruz. lerindeki artış nedeniyle yapı mali- dırılmış. Neden bu zararlı yatırıma gerek de duymuyor.” di. Kira geliri de mantıklı değil. 200 Dünya Bankası, eylül ayında yayımladı- yetinin de arttığını bunun da fiyat- devam edesiniz ki? Bu durumdaki Toprak, Miami ile Türkiye’deki bin dolara İstanbul’da alacağınız ğı “Bir küresel resesyon kaçınılmaz mı?” ları arttırdığını belirten Bucak şun- birçok yerli yatırımcı İstanbul’daki başlıklı çalışma, enflasyon ve stagflas- evlerin aynı fiyat olma sebebini ise bir evi 10-15 bin TL’ye kiralarken yon beklentilerin hızla arttığını, sonuç bö- ları söyledi: evlerini satarak Miami’den ev alı- şöyle aktardı: Miami’de 1500 dolara (27 bin TL) lümümde de kısa dönemde bir küresel re- “İstanbul’da en ucuz bölge yor ve dolar ile kira geliri elde ede- “Miami ucuz değil, İstanbul pa- verebilirsiniz.” sesyondan kurtulmanın kolay olmaya- cağını vurguluyor. Gerçekten de bu kez, merkez bankalarının alet çantası boş; “kü- resel resesyon” olasılığına karşı faizleri Düşen alım gücüyle ikinci ele yönelen yurttaş orada bile pazarlık yapıyor düşürmek, mali kurtarma paketleri açıkla- mak, hiper enflasyon riskine açılıyor. Fa- izleri yüksek kalma eğilimi, kamu ve özel sektör borç yükünün servis edilmesi- ni, yeniden finansmanını, tüketici talebi- Bit pazarı bile pahalı nin desteklenmesini, giderek daha da zor- laştıracak. Halbuki COVID sonrası tüketim balonu söndü, enerji, gıda fiyatları yüksek RENGİN TEMOÇİN düzeyde seyrediyor. Bu sırada borçlan- ma maliyetleri, “zombi” (aslında batık) iş- stanbul’un yeni zenginleşme bölge- letmelerin yaşam ortamını hızla yok edi- MALİYET YÜZDE 90 ARTTI İsi Dolapdere’de lüks otellerin, lüks yor. Gelişmekte olan ülkeler, borç yükleri- ni artık kaldırmayacakları bir noktaya yak- konutların birbiri ardına açıldığı, Koç Üç çeşit yemeğin laşıyor. Özetle “orta dönemde” sert bir re- Grubu’nun müzesi Arter’in hemen sesyona eşlik edecek bir finansal krizi ön- komşusu Dolapdere’nin ara sokakla- lemek olanaklı görünmüyor. maliyeti 50 TL rı... Yıllardır ağırlıklı olarak en yok- sul vatandaşların alışveriş yaptığı bit esmi enflasyon, baz etkisiyle, sı- Kısa dönem ve Türkiye pazarındayız... Rnırlı geri çekilme yaşansa da gıda Yukarıdaki resim, çalkantılı bir seçim Müşterisi de satıcısı da yoksul pa- enflasyonunda artış son hızıyla de- ortamına girmeye başlayan Türkiye açı- zarda, ikinci el bile denilemeyecek vam ediyor. İş dünyasında bu duru- sından, ihracat piyasaları, ithalat fiyat- ları, borçlanma maliyetleri açısından mun en net yansıması catering şir- kadar eski giysiler, ayakkabılar, ev koşulların giderek daha da zorlaşacağı- ketlerine oluyor. Bilkent Holding aletleri satılıyor. Kimisi evinden ge- şım 53, bu yaştan sonra kimse bize İkinci el kıyafet satan Şükran Gö- nı gösteriyor. Mustafa Sönmez’in Al Mo- bünyesinde hizmet veren Tepe Sa- tirdiği ürünleri satmaya çalışıyor, ki- iş vermez. Alım gücümüz yok. Pazar- çer de “İkinci el almaya yöneldi her- nitor’deki “Zoraki büyümenin yakıtı tü- vunma Yönetim Kurulu Başkanı Le- mi mağazaların kapısından bile geçe- dan 20 liralık beyaz peynir, 10 liralık kes. Torunlarımızın eski kıyafetlerini keniyor” başlıklı yazısı, AKP Türkiyesi’nin vent Güler, “Yıllık sözleşmelerimiz mediği için biraz elden geçirilmiş bir taneyle sebze alıyorum. En fazla haf- de getirip satıyoruz. 30-40 liraya kot bekleyen zorlukları sergiliyordu: Enflas- aylık oldu. Özellikle mayıs ayında öy- giysi peşinde. 10-15 liraya tişört, 15- tada 50 lira harcıyorum. Torunlarımı- pantolon satıyoruz. Zamlar belimizi yon yükselmeye devam ediyor, ekono- le bir artış yaşandı ki ekmek 4 lira 20 lira ayakkabı satılıyor. mik büyüme yavaşlıyor (bir stagflasyon za çikolata bile alamıyoruz. Bir çiko- büktü. Biz de market market dolanı- oldu diye müşteriye sözleşme yeni- gelişiyor-EY), madencilik ve enerji gibi Önce satıcılarla sohbet ediyoruz. lata olmuş 20 lira. 6 torunum var, na- yoruz, hiçbir şey alamıyoruz” diyor. lemeye giderken 5 lira oluyordu” de- sektörlerde üretim daralıyor. Satın Alma Pazarcı Eyüp Oğuz Atak, “Alım gü- di. Güler, geçtiğimiz yıla göre fiyatla- sıl alalım?” Pazardan giysi ihtiyaçlarını karşı- Yöneticileri İndeksi ve “öncü gösterge- cü çok düşük. Pazara gelenler ku- rının yüzde 90’a yakın arttığını belir- lamaya gelen Yunus Uyar ise duru- ler” bir ekonomik daralmaya işaret ediyor. terek “Şu an 3 çeşit yemeği ortala- ru kalabalık, para diye bir şey yok. Parası olmayana bedava munu şöyle anlatıyor: Merkez Bankası rezervlerindeki iyileşme ma kişi başı 50 liraya üretebiliyoruz” 5 liralık ürünü 3 liraya almaya çalı- Belgin Orakçı ise ikinci el mont “Eskisi kadar alım gücümüz kalma- de Wall Street Journal’a göre, “bir ya- dedi. l Ekonomi Servisi şıyorlar. Kızamıyorsun da haklılar. ve ayakkabı satıyor. Pazara gelenle- nılsama”. Merkez Bankası, Katar, Emir- dı. İnsanlar zor durumda. Ben kiracı- Kimsenin durumu iyi değil, kötüye likler, Çin hatta Güney Kore gibi ülkeler- rin çok yoksul olduğunu ve alım gü- yım ve 2 bin 500 lira kira ödüyorum. den, jeopolitik ilişkilere dayanarak borç- gidiyoruz” diyor. cünün kalmadığını söyleyen Orak- Ancak ev sahibim 7 bin lira yapmak ÜCRETLERE DÜZENLEME lanıyor; “Swap ve Forward” işlemleri, ka- Hurdacılardan aldığı ürünleri satan çı, “Biz de ekmek parası için burada- istiyor. 7 bin lirayı ben nasıl vere- sımda 69 milyar dolara ulaşmış. WSJ, Birol Karael ise şunları söylüyor: yız. Bazen bakıyoruz gelen müşteri- yim? Mağazalara giremiyoruz. Mec- “Sürdürülemez ekonomik model, daha Özel güvenlikçiler “Paramız olsa bu işleri yapma- nin durumu kötü. Para da almıyoruz. buren ikinci el almam gerekiyor. İn- bir süre sürdürülebilir” diyor; “yabancı yız. Hurdacılardan gidip alıyorum. Bazen gelen çocuğun ayağında ayak- sanlar son kullanma tarihi geçmiş dostlarla ve daha kolay ekonomik ko- özlük hakkı istiyor Kazanabildiğimiz kadar kazanıyo- kabı olmuyor. Dayanamayıp ayakka- şullarla desteklenirse”... ürünleri yiyor. Ben nasıl her şey gül- üvenlik Servisleri ve Organizasyon Aktardığım veriler, dünya ekonomisinde ruz. Kimseye muhtaç olmuyoruz. Ya- bı veriyoruz” diyor. lük gülistanlık diyeyim?” l İSTANBUL koşulların kolaylaşmak bir yana daha da GDerneği Başkanı ve Securitas Ül- zorlaşacağını gösteriyor. “Yabancı dostla- ke Başkanı Murat Kösereisoğlu yap- rın”, yardımlarının, açıklanmayan, jeoeko- tığı basın açıklamasında, personele Komisyon yarın toplanıyor rakamın gündeme gelmesi bekleniyor nomik ve jeopolitik maliyeti karşılanabilir özlük hakkı talebinde bulundu. Açık- mi? Seçimlerden sonra (yapılabileceğini lamada güvenliğin önemine değinen varsayarak) ülkeyi yönetmeye talip olanla- Kösereisoğlu, güvenlik personeline de rı hangi sürprizler bekliyor? Gibi zor soru- Asgari ücrette son viraj değer verilmesi gerektiğini belirtti ve lar da ortada duruyor. “Ücret skalasının artırılması için yasal düzenleme, fazla mesai çarpanının ar- sgari Ücret Tespit Komisyonu, misyon toplantısından önce asgari ücret Vedat Bilgin tırılması, genel tatil ücreti çarpanının A2023’te geçerli olacak asgari ücret gündemiyle toplanıp değerlendirmelerde artırılması, yıllık izin haklarının artırıl- rakamını belirleme çalışmalarında sona bulunacak. KISA... KISA... KISA... EYT çALIşMASI BİTMEK ÜZERE ması konularında özel güvenlik görev- yaklaştı. Yarın üçüncü kez toplanacak ko- n Antalya‘nın Kum- lileri için pozitif ayrımcılık yapılması misyonun, bu toplantıda yeni asgari ücret ‘Masadan kalkarız’ demişti luca ilçesi Ziraat Oda- ve bu bağlamda yasal düzenleme ihti- rakamını belirlemesi bekleniyor. Doğru- Komisyonda işçi kesimini temsil eden İşçiye nefes sı Başkanı Hidayet Kök- yacı bulunuyor” diye konuştu. dan 7 milyondan fazla çalışanı ilgilendiren Türk-İş, öncelikle pazarlığın Açlık ve Yok- ce, bazı aracıların se- yeni asgari ücreti belirleme çalışmaların- sulluk Sınırı Araştırması’nın kasım ayı- aldıracak ücret li bahane ederek yük- da süreç devam ediyor. Çalışma ve na ait açlık sınırı verisi olan 7 bin İHRACAT YASAKLANDI sek fiyata sebze sattığı alışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 785 lira üzerinden başlamasını Ç ve çiftçi üzerinden para ev sahipliğinde 7 Aralık’ta Vedat Bilgin Erzurum Ticaret ve Sa- istiyor. Toplantıda işçi heye- Hidayet Kökce kazandığını söyledi. nayi Odası’nda gerçekleştirilen toplan- birinci, 14 Aralık’ta ikinci İlaç krizine tine başkanlık eden, Türk-İş n İsrafla mücade- toplantısını yapan Asgari tıda salı günü asgari ücrette uzlaşma Genel Sekreteri, Türk Me- le eden Fazla Gıda, yeni ismi ile 2023 yılında sağlanacağını söyledi. Bilgin, “İşlet- Ücret Tespit Komisyonu, tal Sendikası Genel Baş- geçici çözüm gıdanın yanı sıra tekstil, ambalaj ve kimya- üçüncü toplantısını yarın meyi ayakta tutacak ama işçimize ra- kanı Pevrul Kavlak, önceki sal ürün konusunda da çalışmalar yapacağı- laç sektöründe aylardır süren krize hat nefes aldıracak, enflasyonun tahri- saat 14.00’te gerçekleş- gün yaptığı bir açıklama- nı duyurdu. Fazla Gıda kurucusu Olcay Silah- İiktidarın geçici çözümleri sürüyor. tirecek. batından onu koruyacak bir asgari üc- da şunları söylemişti: lı, “Dünyada her dakika 2 milyon plastik po- Sağlık Bakanı Fahrettin Koca önce- ret seviyesinin belirlenmesi gerektiğini Hazine ve Maliye ile Tica- “Yaşanan krizin bedeli- şet kullanılıyor. Küresel olarak üretilen 7 mil- ki gün ilaç sektörü temsilcileri ile bir ret bakanlıkları ve Türkiye İs- düşünüyoruz” dedi. ni yine biz ödüyoruz. Herkes yar ton plastik atığın yüzde 10’undan azı ge- araya geldi. Ardından bakanlık tara- Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar tatistik Kurumu (TÜİK) temsilci- şunu iyi bilsin, bu ülkede emek- ri dönüştürüldü. Sadece gıda değil, üretim ve fından yapılan açıklamada ilaç ihra- lerinden istenen ilave verilerin gö- (EYT) konusunda da teknik çalışmala- çinin krizi var. İşçinin, memurun, satışta da israfa karşı çıkmalıyız” dedi. catına kısıtlama geldiği belirtildi. Bu- rın tamamlanmak üzere olduğunu be- rüşüleceği toplantıda, işçi ve işveren tara- emeklinin, küçük esnafın, dar ve sabit üc- n İstanbul Mobilya Kâğıt ve Orman Ürün- na göre artık, piyasada yeterli mik- fı rakamlar üzerinden pazarlık edecek. lirterek “Kıdem tazminatının ödenmesi retlinin krizi var. Bu, bizim krizimiz. Biz leri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Özkan: tarda ilacın olması durumunda o ila- için KGF’den bir kredi verilmesi konu- Yeni yılda geçerli olacak asgari üc- yoksullaştık. Biz, kaybettik. Bu krizin be- “Mobilya, kâğıt ve orman ürünleri sektörü, ca ihracat izni verilebileceği ve de- ret rakamının bu toplantıda belirlenme- sunu Maliye Bakanımız Nureddin Ne- delini, biz ödedik. İçimize sinen bir rakam gerçekleştirdiği yatırımlarla birlikte rekabet netimlere sıkı şekilde devam edile- bati Bey ile çözdük. Dijital ortamda tu- si bekleniyor. Bu toplantının ardından da olursa, kararı imzalayacağız. Eğer ortaya gücünü de her geçen gün artırıyor. 2023 yı- ceği bildirildi. Bunun yanı sıra ilaç sürecin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip tulmayan kayıtlar ve yurtdışında çalış- çıkan rakam içimize sinmezse, hiç kuşku- lında ihracat hedefimizi 10 milyar dolar ola- hammadde alımının güvenilir şartla- mış işçiler için de çalışmalarımız yo- Erdoğan’a taşınacağı yorumları yapılıyor. nuz olmasın, o masadan kalkacağız.” rak belirledik” dedi. ra kavuşturulacağı da aktarıldı. Öte yandan, Türk-İş Başkanlar Kurulu, ko- ğun bir şekilde sürüyor” diye konuştu. l ANKARA