Katalog

9 KASIM 2022 ÇARŞAMBA 10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Enerjide fiyat artışları olabilir. Maliyetlerin kur artışından fazla yükseldiği bir dönem yaşıyoruz 7-8 ay çok zorlanacağız Pamuk ülkesinde bin liraya mont! Ayhan Zeytinoğlu: Kaynak sorununun çözümü zaman ürkiye’deki 22 milyon haneye enf- alacak. Seçim dönemine gidiyoruz. Maalesef yeni zam- lasyon ateşi düşmüş cayır cayır ka- larla karşı karşıya kalacağız. Gelecek 7-8 ay oldukça zor Tvuruyor. Karnı tok sırtı pek olanlar “baz etkisi” gibi cilalı kavramlarla “Enf- planlayacağımız bir dönem olarak önümüzde duruyor. lasyon ha düştü ha düşecek” algısı yarat- maya çalışsa da o iş öyle kolay değil! Rusya bu hızla giderse 10 ay sonra Kış artık kapıda. Isınma giderlerini ka- ihracatta Almanya’yı bile geçebilir. ra kara düşünen dar gelirlinin bir büyük n Türkiye’nin ihracatı bu yıl derdi daha var: Kışlık giyim masrafları. hangi seviyede gerçekleşir? Geçen yıl 250 lira olan mont, bu yıl 1000 250 milyar doları geçeriz. TL’den başlıyor. Botlar da yine bin lirayı Türkiye’nin aslında bu pasta- bulmuş durumda. Alışveriş merkezlerin- deki giyim etiketleri çok yaygın tabirle “El dan daha fazla pay almaması la- yakıyor...” TÜİK’in verilerine göre en çok zım. Bizim bu dönemde ihracatımı- fiyat artışı yüzde 8’le hazır giyim ve ayak- zın artmasının ana nedeni Çin’den kabıda gerçekleşmiş. Avrupa’ya giden konteyner fiyatla- Oysa Türkiye bir tarım ülkesi. Pamuk rının çok artmasıydı. Son dönem- da en önemli tarım ürünlerimizden biri. ocaeli Sanayi Odası, İktisa- lerde konteyner fiyatlarında bir Ayhan Zeytinoğlu Bugünlerde üreticinin yine sokaklara dü- di Kalkınma Vakfı (İKV) Baş- düşme var. Bu bizim için bir de- şerek sesini duyurmaya çalıştığı bu ürün- Kkanı ve TOBB Başkan Yar- de durum ne bakmak istedim. Baştan zavantaj. Tekrar Çin rekabeti geli- dımcısı Ayhan Zeytinoğlu, elektrik söyleyeyim, karşımızda yine aynı sorun yor. Avrupa’ya yaptığımız ihracatta ve doğalgaza yakın aralıklarla yük- boylu boyunca duruyor: Tarımda planla- da kota sorunumuz var hem de ila- Dolar 22 Tl olMalı ma eksikliği, üreticinin yalnız bırakılması sek zamlar yapıldığını belirterek ve ücretler uygulanıyor. Bunların ve tabii ki “dünyada eşi benzeri olmayan” “Bu zamlar artık hakikaten üretici- n Başta enerji zamları olmak dan fazla yükseldiği bir dönem yaşı- çözülmesi için çabalıyoruz. AB’yi ve olmadığı için de sadece bizim ekono- üzere ciddi maliyet artışları da yoruz. İşin gerçeği iç pazara çalışan nin sırtında kalıyor. Hem iç piyasa- yaptığımız ihracatın kamyon sırtın- mide uygulanan Türkiye modeli! var, nasıl yönetiyorsunuz bunu? şirketler için durum daha zor. Uma- da hem ihracatta bunu müşterilere da yapılması da sürdürülebilir de- Türkiye, pamuk üretiminde dünyada Enerji maliyeti rekabet ettiğimiz rız ihracat yapanların ihracat ar- yansıtamıyoruz” dedi. ilk yedi ülke içinde yer alıyor. Ulusal Pa- ğil. Bunun bir an önce demiryoluna ülkelere göre yukarıda kalmaya baş- tış hızı içerideki daralmaları balans Türkiye’de işsizliğin en az enflas- muk Konseyi Başkanı Bertan Balçık’ın aktarılması gerekiyor. Bunun için ladı. Avrupa’da da enerji maliyetle- edecek mertebede olur. Kaynak so- yon kadar önemli bir sorun olduğu- verdiği bilgiye göre, Türkiye’de pamuk sadece biz değil AB tarafının da ya- ri çok yüksek ama orada devlet üre- rununun çözümü zaman alacak. Se- ekim alanları geçen yıl 350 bin hektar- nu anlatan Zeytinoğlu, doların da şu tırım yapması lazım. ticiyi sübvanse ediyor. Bu önemli bir çim dönemine gidiyoruz. Maalesef ken bu yıl yüzde 30 artarak 450 bin hek- anda olması gereken seviyenin 22 n Bir taraftan politika faizi ini- sorun. Elektrik ve doğalgaza yakın zamlarla karşı karşıya kalacağız. Ge- tara çıkmış. Lif pamuk üretiminin ise 1 TL olduğunu vurguladı. “Sanayiciler aralıklarla yüksek zamlar yapıldı. Bu lecek 7-8 ay oldukça zor planlaya- yor diğer taraftan yüksek faiz ora- milyon tonu bulması bekleniyor. Ancak olarak bizim temennimiz siyasi ne- zamlar artık hakikaten üreticinin sır- cağımız bir dönem olarak önümüzde nına rağmen siz krediye ulaşamı- Türkiye’nin ihtiyacı 2 milyon ton. Yani denlere alınan kararlardan etki- tında kalıyor. Hem iç piyasada hem duruyor. Ama Türkiye dinamik bir Türkiye’de üretim artmasına rağmen, net yorsunuz, nasıl çözülecek lenecek tüm kesimlerin ihracatta bunları müşterilere yansı- ülke. Bu yıl kış turizmi için de cid- ithalat bağımlısı bir ülkeyiz. kaynak sorunu? görüşleri alınarak ha- Herkese tamıyoruz. di beklentiler var. Tarımsal üretim Uzun yıllar pamuktan uzak duran Türk İşletme sermaye- Ayrıca kurda da şöyle bir sıkıntı bu yıl iyi oldu. Hükümet 2004’ten çiftçisini bu yıl yeniden bu ürüne yönel- yata geçirilmesi. Yan- danışılsın si büyük sorun. Ma- var: Bizim maliyetimiz ÜFE o yüzde 2008’e kadar ciddi reformlar yap- ten ise dünyada artan fiyatlar oldu. Pa- lış kararlar alınma- liyetler çok yük- n Şu anda Türkiye’nin en 157. Şayet Merkez Bankası’nın açık- mıştı. Burada yatırım iklimini iyileş- muk geçen yıl 1.33 dolara kadar çıkınca sın.” Ayhan Zeyti- büyük sorunları neler? seldiği için işlet- üretim de arttı. Ancak bu mutluluk uzun ladığı 2003’te baz alınan reel efek- tiren adımlar vardı. Kopenhag kriter- noğlu ile ekonomi- Enflasyon, işsizlik en önemli sorunlar. me sermayeleri sürmedi, dünya fiyatları tüm emtialarda tif döviz kurunu baz alırsak üretici fi- leri vardı. Bunları tekrar yapmalıyız. deki son gelişme- Paraya erişimden tutun da artan ma- en az yüzde 80 olduğu gibi bugünlerde pamukta da geri- yatlarıyla bugüne getirirsek aslında Türkiye’nin kendi kaynaklarıyla her leri konuştuk. liyetler ciddi sorun. Teşvikler verilmiyor. ledi. Dün itibarıyla pamuk fiyatı 0.87 do- azaldı. ÜFE yüz- doların olması gereken seviye şu an- yıl minimum 1 milyon kişiye iş ya- Türkiye’ye onlarca yatırımcının gelmesini n Şu anda sa- lar civarındaydı. de 150. Bura- da 22 TL mertebesinde. Bizim kurla ratma kapasitesi sıfır. Türkiye’de iş- sağlamalıyız. nayicinin du- Pamuk piyasası, diğer tarım ürünlerin- da destekleniyor olmamız lazım. Şu sizlik en az enflasyon kadar önem- da ciddi sıkın- n Seçim sürecine giderken de yaşandığı gibi yine bir arz-talep kri- rumu nasıl, ne anda maalesef desteklenmiyoruz. li bir sorun. Şu anda çalışma yaşın- tı var. Dünya- beklentileriniz neler? zi içinde... Özellikle Güneydoğu Ana- tür sorunlar n Enerjide yeni zamlar bekliyor da olup iş bulma ümidini kaybetmiş nın en büyük Sanayiciler olarak bizim temennimiz siyasi dolu Bölgesi’nin üretici kooperatifi yaşıyor? musunuz? ciddi bir kitle var. Ne yapıp yapıp nedenlere alınan kararlardan etkilenecek ihracatçı ülke- Çukobirlik’in açıkladığı 21 TL fiyata rağ- Kesinlikle enerjide fiyat artışla- bu kitleleri çalışır hale getirecek iş Şu anda temel tüm kesimlerin görüşleri alınarak hayata si Almanya’dır. men pamuk alımını durdurması, üreticiyi rı olabilir. Maliyetlerin kur artışın- imkânları yaratmalıyız. sorun finansma- geçirilmesi. Yanlış kararlar alınmasın. Ma- zora soktuğu gibi, sesini duyan da yok! Onların ihra- liyetlerimiz artıyor, artmaya da devam na erişim. Proje Türkiye yıllarca “beyaz altın” diye ta- catçısının arka- edecektir. Bunların kalıcı sorun yarat- bazlı finansman nımlanan pamukta çok ciddi bir potan- sında çok ciddi maması gerekiyor. Ülkemizin kaynak- siyele sahip. Üretimdeki artış eğilimi de bulunabiliyor. Yatırımcı hukuka güvenmeli bir eximbank kre- ları limitli. Krediye ulaşmamızın en bunu gösteriyor. Oysa tarımın genel has- Önümüzdeki gün- kolay yolu yabancı sermayeyi di desteği var. Ürü- talığı olan planlama bu üründe de mev- lerde de artık fatura n Türkiye’nin yeni bir yatırım şim. EYT ile ilgili nasıl bir düzen- getirebilmek. Bu iklimi ya- nünü satarken arka- cut değil. iklimine girmesi için acil atma- leme çıkacak bilmiyoruz. Oradan karşılığı olmayan bir ratmamız lazım. Özkan Karaca önemli tekstil üre- sındaki kredi gücüy- sı gereken adımlar hangileri? da sanayiciye ilave maliyetler bir kredi kullanılamayacak. tici ve ihracatçılarından biri. Pamukta le satıyor. Bizim de idea- Tekrar reformlara dönmeliyiz. yük gelmesini istemiyoruz. Şu Hükümet bunu enflasyon- Türkiye’nin ihtiyacının tamamını karşıla- limiz bu yapının Türkiye’de AB ile ilişkilerimizde 2016’den bu anda taslakta ne olduğunu bil- la mücadele kapsamında uygu- yabilecek kadar üretim imkânına sahip sağlanması. Sanayiciler olarak bu- yana bir durgunluk var. Serbest miyoruz ama sanayicilerin arzu- olduğunu söylüyor. Bunun yolunun ise luyor. Umarız en azından bu hede- vize için altı tane kriterimiz var. su karar alınırken tüm kesim- nu görmek istiyoruz. doğru stratejiden geçtiğine işaret ediyor. fe ulaşmada bir fayda sağlar. İhra- Ev ödevlerimizi yapmamız lazım. lerin görüşleri ve düşünceleri- n Yılsonu dolar kuru, büyüme Hem pamuk üretiminin artması hem de cat şu anda ekonominin en önemli İnsan hakları, hukukun üstünlü- nin alınmasını sıkıntıların dinlen- hazır giyim üreticisinin dışa bağımlılıktan ile ilgili tahminleriniz neler? lokomotifi. İhracatın büyük kısmı ğü, özgürlükleri kapsayan Kopen- mesini istiyoruz. Yakında KOS- kurtulması, cari açığın azalması için mut- Dolar kuru ile ilgili tahmin yap- Avrupa’ya yapılıyor. Avrupa’da ya- hag kriterleri konularında biraz GEB kredileri, Kredi Garanti Fo- laka üreticinin desteklenmesi gerektiği- mak çok zor. Ama sanayici için ol- vaşlama nedeniyle bu ihracatın ya- daha agresif ve pozitif adımlar at- nu vasıtasıyla özellikle KOBİ’le- ni söylüyor. ması gereken cazip kur seviyesi 22 vaşlaması da söz konusu. mamız gerekiyor. Sonuçta yaban- re kredi muslukları açılacak diye Bir tekstil üreticisi olarak çarşı pazar- TL mertebesinde. Şu anda navlun- daki fiyatların neden bu kadar yüksek ol- n Avrupa’dan sipariş iptalleri cı buraya geldiğinde sermayesi- biliyoruz. Bu konuda da uyarıyo- ların düşmesi, Ukrayna Rusya sa- duğunu da soruyorum Karaca’ya ve şun- nin güvende olmasını ister. Onla- ruz. Firmaların bir nefes alması var mı? ları söylüyor: vaşının nasıl devam edeceğini ön- rın hukuka güvenerek gelmesini açısından önemli olacak. Ancak Şu anda bize yansıyan iptal yok. “Bu yılın başında fabrikada 185 bin lira sağlamalıyız. geçmişte verilen kredilerde kö- göremiyoruz. Ama petrol fiyatın- Ama Avrupa’nın yavaşlama ihtima- ödediğim elektrik faturasını bu ay 1 mil- n Son dönemde üyeleriniz- tü kullanımlar da olmuş, çok faz- da bir düşme olabilir. Savaş bitse li arttığı için böyle bir sorunla kar- yon 285 bin lira olarak ödedim. Ekonomi den aldığınız şikâyetler hangi la para ekonomiye enjekte edil- petrolde bir düşüş olacak bu bizim şı karşıya kalmamız çok olası. Şu iyi yönetilmiyor. Sorunların kaynağında alanlarda yoğunlaşıyor? diğinde bu enflasyon olarak da enerji maliyetimizi de düşürebilir. anda Irak ve Rusya Türkiye için ge- maliyet artışı var. Dünyada görülmeyen Genel sorun finansmana eri- karşımıza çıkıyor. Yılsonu itibarıyla yüzde 7-8 merte- ekonomi politikaları uygulanıyor.” lişen iki ülke. Rusya ilk defa ih- Dövize çevrildiğinde Türkiye’de bin li- racatta ilk beş ülke arasına girdi. besinde bir büyüme olabilir. raya satılan montun 54 Avro olduğu- nu da hatırlatan Karaca, “Fiyatlar aslında yüksek değil. Halkın alım gücü yok oldu” KUllaNılaN 130 oYUN 76’SıNı alDı diyor ve ekliyor “Vatandaş alamıyor, tu- Kara delik sosyal sigorta fonlarından kaynaklanıyor ristler de olmasa yandık!” Tarımda bir cennet olan Türkiye’de bir yılda daha da alevlenen enflasyon İSO’da Erdal Bahçıvan kâbusu büyümeye devam ediyor. Zeyti- aKP döneminde SGK’de nin vatanında litresi 250 TL’ye zeytinya- ğı almaya başladık. Şimdi pamuğun va- yeniden güven tazeledi tanında yurttaş ikinci el kıyafete muhtaç! Buna bizi mahkûm edenler, şapkayı ön- 481 milyar Tl açık oluştu aklaşık 22 bin üyesiy- üyeleri: İrfan Özhamaratlı, Ke- lerine koyup düşünsün! Yle Türkiye’nin en büyük sa- mal Akar, Cemal Keleş, Sultan nayi odası olan İstanbul Sanayi Tepe, Vehbi Canpolat, Celal Ka- HP Genel Başkanı Ke- Dr. Güray Kılıç SGK ile ilgi- yapıldığı 2023 yılı progra- Odası’nda (İSO) başkanlık seçimi ya, İnan Altınbaş, Hüseyin Çe- Cmal Kılıçdaroğlu’nun gö- li şu tespitlere yer verdi: mı için ise 59.192 milyar TL dün yapıldı. 2013 yılından bu yana tin, Faruk Sarı ve Murat Çökmez. rev yaptığı yıllarda SSK 2 4 Kamuoyunda bütçe öngörülmekte. ‘Ev İçi Şiddete Karşı yönetim kurulu başkanlığını sür- Bahçıvan’ın rakibi Adnan Dalga- milyar TL “açık” vermiş- transferinin sadece açık fi- 4 AKP iktidarı, sosyal düren Erdal Bahçıvan, bu seçimde kıran ise 56 oy aldı. Aynı gün ya- ti. AKP iktidarları dönemin- nansmanında kullanıldı- güvenlik sisteminde de- Şirketler Ağı’ kuruldu tekrar güven tazeleyerek başkan- pılan yeni dönemin ilk Meclis top- de ise bu “açık” 481 milyar ğı algısı yaratılmakta. Oysa ğişiklik gerçekleştirirken lığa seçildi. Dün yapılan seçim- lantısında, İSO Meclis Başkan- irleşmiş Milletler Nüfus Fonu ve Saban- TL’ye yükseldi. Sosyal Güvenlik Kurumu’na o dönem ileri sürdüğü en le 2026 yılına kadar İSO’nun baş- lık Divanı da seçildi. Yapılan oyla- Bcı Vakfı’nın desteği, TÜSİAD’ın işbirliği İzmir Tabip Odası üyesi yapılan bütçe transferle- önemli gerekçe sosyal gü- kanlığını yapacak olan Bahçıvan, ma sonucunda 80 oy ile Ender Yıl- ile Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Dr. Ergün Demir ve İstan- ri ek ödeme, faturalı öde- venlik sistemine yapılan 130 oyun 74’ünü aldı. maz İSO Meclis Başkanı seçildi. Forumu’nun uygulayıcı ortaklığında yürütü- bul Tabip Odası üyesi Dr. meler, devlet katkısı, öde- bütçe transferinin azaltıla- Erdal Bahçıvan’ın yönetim ku- İSO Meclis Başkan Vekilleri Sadık len “İş Dünyası Ev İçi Şiddete Karşı” proje- Güray Kılıç’a göre, bu “açı- me gücü olmayanların GSS cağına ilişkin iddiasıydı. 14 rulu aday listesinde yer alan isim- Ayhan Saruhan, Yüksel Özyurt ve sine dahil yaklaşık 100 şirket, birbiriyle kur- ler şöyle: Yönetim kurulu asil Katip Üye Koray Yavuz oldu. ğın” sağlık sigortası fonun- primi, teşvikler kapsamın- yıl geçti yasal düzenlemele- duğu iletişimi, deneyim ve bilgi paylaşımını dan değil, sosyal sigorta da kuruma aktarılan tutar rin yapılması üzerinden. O artırmak için “Ev İçi Şiddete Karşı Şirketler fonlarından kaynaklandığı- ve açık finansmanının top- dönem kamuoyunda “bilgi Ağı”nı kurdu. BaraN’ıN TEK aDaY olMaSı BEKlENiYor “Ev İçi Şiddete Karşı Şirketler Ağı” ile, iş nı söyledi. Sosyal Güvenlik lamından oluşuyor. kirliliği” yaratan, gerçekle- dünyasının yönetimsel ve örgütsel yetenek- Kurumu’na (SGK) bütçeden 4 SGK aylık istatistik ri tersyüz eden ve çarpıtan- lerini kullanarak aile içi şiddete karşı önlem yapılan transfer 2008’de 35 bülteni Ağustos 2022 Yı- ların yüzleri SGK aylık ma- ATO’da komite ve ve destek yolları oluşturmasını, toplumsal milyar TL iken 2021’de 252 lı Mali İstatistiklerine gö- li istatistiklerini görünce cinsiyet eşitliğinin desteklenmesini, iş dün- milyar TL, 2022 Ağustos re Sosyal Güvenlik Kuru- muhtemelen kızarmakta. yasında kadın hakları konusunda farkındalık mali istatistiklerde 266 mil- mu gelir-gider dengesi ya- 4 Herhangi bir devletin meclis seçimi yapıldı yaratılmasını hedefliyor. Ağ, bütün şirketle- yar TL’ye ulaştı. Bütçeden ni AKP’nin deyimiyle “açık” hangi ölçüde sosyal olduğu rin aile içi şiddetle mücadeleyi çalışanlarına nkara Ticaret Odası’nda (ATO) lisi toplanarak başkanı seçe- yapılan toplam transfer tu- 35.809 milyar TL iken Cum- belirlenirken o devletin gay- ve topluma karşı bir sorumluluk olarak gö- Ameslek komiteleri ve oda cek. Kulislerde ATO Başkanı Gür- tarının GSYH’ye oranı hurbaşkanlığı yıllık risafi yurtiçi hasılanın ne rerek aile içi şiddetle daha etkin mücadele meclisi seçimleri gerçekleştiril- sel Baran’ın tek aday olacağı yo- ise 2008’de yüz- programına gö- kadarlık bölümünü sosyal etmesini istiyor. di. ATO’nun 68 meslek grubun- rumları yapılıyor. Ankara Sanayi de 3.49 iken re 2022 yıl- programlar için kullandığı da, 260’ı komite üyesi ve 192’si Odası’nda (ASO) ise iptal edilen 2021’de yüz- sonu için dikkate alınmaktadır. Hiçbir meclis üyesi olmak üzere top- iki komitenin seçimleri 7 Aralık’ta İstanbul Aydın Üniversitesi’nden almış de 3.50’ye 88.262 mil- sosyal devlet bütçeden sos- lam 452 asıl üye ve yedeklerinin yeniden yapılacak. ASO’da Baş- olduğum lisans diplomamı, yüksek çıktı. Dr. yar TL açık yal güvenliğe aktarılan kay- seçilmesi için 140 sandık kurul- kan Yardımcısı Seyit Ardıç, Nu- lisans diplomamı ve formasyon belgemi Dr. Ergün gerçekleş- nakları “açık” ve “kara de- du. Seçim sonuçlarının kesinleş- rettin Özdebir’in karşısında aday- kaybettim. Hükümsüzdür. SEDA ALTUN Demir ve me tahmini lik” olarak nitelendiremez. mesinin ardından da ATO Mec- lığını açıklamıştı. l ANKARA