Katalog

7 EKİM 2022 CUMA 6 ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMI CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.5800 18.2430 20.9600 15.71 3553 6894.96 1030.64 0.9 kuruş 8.1 kuruş 15.5 kuruş 0.01 puan 69 puan 43.89 lira 3 lira BRENT PETROLDEKI DÜŞÜŞE KARŞIN AKARYAKIT FIYAT ARTIŞLARI YENIDEN HIZLANDI ABD hem Rusya’ya hem Almanya’ya vurdu Motorine üç günde 4 TL zam geldi. Ekim dönemine denk krayna’nın Rusya için kolay lok- gelen zamlar çiftçilerde hayal kırıklığı yarattı. Ekonomist- ma olmadığını, savaşın uzayacağı- lere göre ise kur artışı nedeniyle zamlar sürecek. Unı savaşın ilk günü burada yazmış- tım. Nitekim savaş bugüne kadar geldi ve am petrol fiyatlarının bir- lira olarak uygulanacak. Ben- artık inisiyatif Ukrayna’ya geçti. Bu tablo çok ülkede yapılan faiz zinin litresi ise bugün 20.6 li- karşısında Rusya doğalgazını Almanya’ya ileten Kuzey Akım 1 boru hattından gaz Hartışlarının etkisiyle dört radan satılacak. sevkıyatını önce temmuzda yarıya dü- haftadır düşüşte olmasına kar- Bu artışlarda TL’deki değer şürdü, 2 Eylül’de ise tamamen durdurdu. şın Türkiye’de akaryakıt zam- ALI CAN kaybının büyük etkisi olduğunu Rus medyası bu haberi verirken Avrupa’yı POLAT ları yeniden hızlandı. Benzin ve belirten Prof. Dr. Hayri Kozanoğ- karlar, buzlar altında gösteren animas- motorinde indirim beklenirken lu, şu değerlendirmeyi yaptı: yonlar yayımladı. Ukrayna’yı dize getire- TANAP büyüyecek aksine son üç günde benzin ve moto- “Akaryakıttaki fiyatlar Cenova’da- meyen Rusya, doğalgazı silah olarak kul- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, rine ardı ardına zamlar geldi. ki fiyatlar ve dolar ile doğrudan il- lanarak Avrupa’yı Ukrayna’yı destekle- Azerbaycan doğalgazını Türkiye ve Avrupa’ya mekten vazgeçirmeye çalışıyordu. gili. TL’nin son bir ayda yüzde 2.5 taşıyan TANAP hattının kapasitesinin iki katına ka- Döviz kuru vurdu Batı Avrupa’da yüzde 37’lik tedarik ora- değer kaybetmesiyle birlikte brent dar artırılmasına karar verildiğini açıkladı. Kapa- nıyla Rus doğalgazına en bağımlı ülke Al- sitesi yıllık 16 milyar metreküp olan hat, 32 milyar 4 Ekim’i 5 Ekim’e bağlayan ge- petrol fiyatı çok artmasa bile bizde manya. Öte yandan elektrik ihtiyacının yüz- metreküpe yükseltilebilecek şekilde tasarlandı. ce benzin fiyatlarına 62 kuruş, akaryakıt zamlanmış oldu. Yani do- de 40’ını nükleer enerjiden sağlamakta motorin fiyatlarına 1.10 TL zam lar kuru vurdu diyebiliriz.” olan Almanya, antinükleer hareketin etki- geldi. Ardından 6 Ekim Perşem- Kış aylarında hava şartlarına gö- siyle 2011’de 2022’ye kadar nükleer güç- be gününden itibaren benzine 74 re zamların devam edebileceğini söy- ten tamamen vazgeçeceğini duyurdu. Ül- Türkiye’nin umudu Rusya kuruş, motorine ise 1 lira 39 ku- kedeki altı nükleer reaktörden üçü geçen leyen Kozanoğlu, bu zamların birçok yılsonunda kapandı, diğer üçünün de bu ruş daha zam geldi. Son olarak 7 üründe doğrudan girdi maliyetleri- “Türkiye Rusya’dan fazlasıyla petrol alı- MUSTAFA ÇAKIR yılsonunda kapanması planlanıyordu. Al- Ekim itibarıyla motorine 1 lira 53 ni artıracağını ve yüksek enflasyonla yor. Onun için çok sıkıntı olacağını dü- manya nükleerden doğan boşluğu ilk etap- kuruşluk bir zam daha açıklandı. geçecek bir kış yaşanacağını söyledi. uudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli şünmüyorum. Rusya Avrupa ambargosu ta Rusya’dan daha çok doğalgaz alarak Yurt içi akaryakıt fiyatları petrol- SPetrol İhraç Eden Ükeler Örgütü (OPEC) nedeniyle Türkiye, Hindistan, Çin, Uzak kapatacaktı, Rusya-Almanya arasındaki Ekim dönemini korkusu deki küresel fiyat değişimi ve dolar/ ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol Doğu’ya yöneliyor. Oralara uygun fiyatlar- Kuzey Akım 2 boru hattı bu amaçla yapıldı. TL’deki değişime göre belirleniyor. Motorin zamlarından en çok etkile- üreticisi 10 ülkenin aldığı üretimin azaltıl- la veriyor. Ülkeler OPEC’ten alamadığını Ne var ki Rusya’nın Kuzey Akım 1’de ması kararı, Türkiye’yi sınırlı etkileyecek. Rusya’dan alır” dedi. Petrol fiyatları eylül ayı içinde sert dü- nen sektörlerin başında gelen tarımda vanaları kapatmasıyla Almanya üç nük- Karara göre günlük petrol üretimi ka- Türkyılmaz, Türkiye’nin Rusya’ya olan şüşler yaşadı, ancak aynı dönemde do- ise durum vahim. Türkiye Ziraatçiler leer reaktörünü kapatmayı ertelese bile sım ayından itibaren günlük 2 milyon va- doğalgaz ödemelerinde erteleme, indirim enerji açığıyla karşı karşıya kaldı. Bunun lar kuru rekor kırdığı için akaryakıt fi- Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, ril azaltılacak. Türkiye’nin ham petrol ve istediği iddialarını ise şöyle yorumladı: üzerine 2021’de tamamlanmış fakat he- yatlarında indirim gerçekleşmedi. çiftçinin bu günlerde ekim dönemin- petrol ürünleri ithalatı içerisinde ilk sıra- “Bu tür haberler var. Örneğin Macaris- nüz faaliyete geçmemiş olan Kuzey Akım 14 Eylül’de brent petrol fiyatı 93 de olduğunu ve akaryakıtı en fazla da yüzde 42.35 pay ve 1.7 milyon tonla tan için erteleme kararı alındı. Benim asıl 2 için Rusya ile gizlice müzakereye baş- dolar iken motorin 24 liraya satı- kullandığı günlerde bu zamların daha Rusya geliyor. İkinci Irak, üçüncü sırada kaygım ise karşılığında ne veriliyor? Rus- ladı. Derken 26 Eylül’de her iki boru hat- lıyordu. Brent petrol fiyatı aynı ol- mahsul ekilmeden çiftçiyi vurduğunu ise Kazakistan geliyor. lar, kara kaş, kara göz için böyle bir talebi tının da Danimarka ve İsveç kesimlerinde masına rağmen 6 Ekim’de motori- söyledi. Demirtaş, “Maliyetler böyle Türkiye Makina Mühendisleri Odası kabul etmezler. Sinop nükleer santralı için bazı patlamalar meydana geldi ve patla- nin litresi İstanbul’da 25.56 liraya devam ederse kışın 50 liraya domates yan yerlerden Baltık Denizi’ne gaz sızma- Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türk- Ruslarla görüşüldüğü söyleniyor. Bu işlerin satılırken bugün ise bu fiyat 27.03 görürseniz şaşırmayın” dedi. yılmaz, kararı şöyle değerlendirdi: arkasından nükleer gelebilir” l ANKARA ya başladı. Almanya’nın ABD’ye rağmen Rusya ile el altından anlaşarak ucuz enerji elde etme rüyası sona ermişti. Patlamayı kimin gerçekleştirdiği elbet- -59 MİLYAR DOLAR OLDU “TMO uygun fiyatlı te belli değil ama polisiye romanlarda ön- ce cinayetin kime yarar sağladığına ba- Swap hariç net arpa, mısır satacak” kılır. Böyle bakarsak patlamaların adre- si ABD’ye çıkar. Almanya siyasi birliği- azine ve Maliye Bakanı Nureddin rezerv düşüyor ni geç sağladığı için İngiltere ve Fransa’ya HNebati, Gıda ve Tarımsal Ürün Pi- göre sömürge yarışında ve sanayileşmede ürkiye Cumhuriyet Merkez Ban- yasaları İzleme ve Değerlendirme geç kaldı ama sonra sanayileşmede her- Tkası (TCMB) döviz rezervlerindeki Komitesi toplantısında, et ve süt üre- kesi solladı ve kabına sığamayan gücüyle gerileme geçen hafta da devam etti. ticilerinin maliyetlerinin azaltılması- dünya hâkimiyetinden pay almak için 1. ve TCMB’nin yeni yayımladığı verileri- nı teminen Toprak Mahsulleri Ofisi 2. dünya savaşlarını çıkardı. O yüzden 2. ne göre brüt rezervler 30 Eylül hafta- (TMO) tarafından uygun fiyatlı arpa Dünya Savaşı’ndan sonra NATO görünüş- sı itibariyle 3.8 milyar dolar düşüşle ve mısır satışının tekrar başlatılması- te Sovyetler Birliği’ne karşı kuruldu ama 107 milyar dolar oldu. Net rezervler nın kararlaştırıldığını bildirdi. ikinci amacı da Almanya’nın denetim altın- aynı dönemde yatay bir görünümle l ANKARA da tutulmasıydı. Bu durumu bugün NATO 9.7 milyar dolarda kalırken swap ha- ülkelerinde bulunan ABD askeri sayısın- riç net rezervler ise rekor düşük se- dan da anlamak mümkün: Rusya ile sınır viyeye geriledi. Verilere göre 30 Eylül Polonya’da 1.867, Kafkasya, İran, Irak, Su- ANADOLU GRUBU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN: DEMİRYOLU DESTEKLENSİN haftası itibarıyla swap hariç net re- riye ile sınır Türkiye’de 1.755, ABD’nin baş- zervler eksi 59 milyar dolar oldu. Bir müttefiki İngiltere’de 9.564, buna karşılık önceki hafta bu rezervler eksi 55.4 Almanya’da 35.221 Amerikan askeri var. milyar dolar olarak kaydedilmişti. Öte yandan Anglo-Sakson jeostra- Rezervler açısından da takip edilen Gıdada pahalılık nakliyeden teji teorisine göre aşağı yukarı bugün- kur korumalı mevduat (KKM) sistemin- kü Rusya topraklarıyla örtüşen Avras- de geçen hafta itibarıyla 1 trilyon 370 ya kalpgâhını (Eurasian heartland) kontrol igros, Anadolu Efes, Coca Cola Türkiye’nin kapsamlı bir tarım refor- şartlara, iyi eğitime, güzel bir yaşa- milyar TL birikti. l Ekonomi Servisi eden güç, dünyayı kontrol eder. Bu böl- Mgibi birçok büyük markanın sa- muna ihtiyacı olduğunu belirterek ma erişebilmesi gerek. Yoksa nüfu- genin hâkimi olan Rusya’nın ekonomik hibi olan Anadolu Grubu’nun Yöne- şunları söyledi: sun yüzde 3’ü tarlada üreterek yüzde ve teknolojik kapasitesi dünya hâkimiyeti tim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, 97’sini besleyemez.” kurmaya yetmez fakat Rusya hemen ba- Vergiler fiyatı artırıyor tarım ürünlerinde pahalılığın nakli- Sürdürülebilirlik yatırımlarında fi- tısındaki sanayi ve teknoloji devi Alman- ya ile ittifak kurarsa ikisinin ortak gücü ye maliyetlerinden kaynaklandığını “En başta devletin demiryoluna yö- nansman konusunu değerlendiren ABD hegemonyası için büyük tehdit olur. nelik lojistik yatırımı yapması gere- söyledi. Özilhan, “Antalya’dan İstan- Anadolu Grubu İcra Başkanı Hurşit O yüzden ABD, Sovyetler Birliği’nin da- bul’daki Migros deposuna gelen do- kiyor. İhracata, sanayiye verilen teş- Zorlu ise “Coca Cola için Eurobond ğılmasından ve Almanya’nın yeniden bir- vikler tarıma ve lojistiğe de verilmeli. matesin yüzde 25’i ziyan oluyor. De- yaptık ve yeşil finansman çerçevesin- leşmesinden sonra Rusya-Almanya ilişki- miryolu güçlendirilmeli” dedi. Sürdürülebilirlik tarlada başlar. Ba- de büyük indirimler aldık” dedi. Zor- lerinin gelişimini dikkatle izliyordu. Kuzey kın Türkiye’de arpa sadece yem için Anadolu Grubu, dün gerçekleştir- lu, bir şişe koladan yüzde 25, bir şişe Akım 1 boru hattı ABD için bardağı taşı- BÜYÜME TAHMİNİ DÜŞECEK diği bir basın toplantısı ile sürdürü- vardı, biz en iyi biralık arpayı yetişti- biradan yüzde 60 vergi alındığını da ran damla oldu, buna şiddetle karşı çıktı. riyoruz bugün. Verimli topraklarımız lebilirlik hedeflerini ve çalışmaları- hatırlatarak “Fiyatı bu ikisi artırıyor. Almanya dinlemedi, üstelik Kuzey Akım 2 IMF: Resesyon ile Rusya’dan gaz alımını iki katına çıkar- nı aktardı. Toplantıya katılan Yöne- var ama iyi yönetilmesi lazım, Çift- Diğer yatırımlarımız fiyata yansıtılmı- maya kalktı. Putin’in Ukrayna’ya saldır- çinin toprağında kalması ve modern tim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, yor” diye konuştu. l Ekonomi Servisi riski yükseliyor ması ABD’ye Almanya’yı hizaya getirmek için beklediği fırsatı verdi. Ukrayna ordu- MF Başkanı Kristalina Georgieva, ar- Kadın yönetici oranı su eliyle Rus ordusunu bozguna uğrattık- Itan resesyon ve finansal istikrarsızlık tan sonra Almanya’ya dönüp ona da ki- risklerine işaret ederek 2023 için yüz- yüzde 50’ye çıkacak min patron olduğunu gösterdi. de 2.9 olan küresel büyüme tahminleri- ABD, Almanya’nın sadece ihracatla bü- Bu arada Anadolu Grup şirketleri, 2030 ni haftaya düşüreceklerini açıkladı. yümeye dayanan ekonomi modelinden yılına kadar sera gazı salımlarını 2020 yı- Küresel Covid-19 salgını, Rusya’nın de rahatsızdı ve bu rahatsızlığını IMF üze- lına göre yüzde 50 azaltma ve 2050 yılı- Ukrayna’yı işgali ve iklim krizinin yarat- rinden dile getirmekteydi. Ukrayna sa- na kadar net sıfır şirket olma vizyonu ile tığı şoklarla küresel ekonominin görü- vaşı sürecinde Alman sanayisi için kritik çalışmayı; 2030’a kadar operasyonlarının nümünün kötüye gittiğini belirten Ge- önem taşıyan doğalgaz fiyatının yüksel- yüzde 50’sinde, 2050’de yüzde 100’ün- orgieva, durumun daha da kötüleşebi- mesiyle Almanya’nın USD 20 mia civarın- de izlenebilir olmayı; kadın yönetici oranı- leceğini belirtti. Georgieva, “Küreselde, da seyreden aylık dış ticaret fazlası hızla nı 2030 yılında yüzde 35’e, 2050’ye kadar göreceli öngörülebilirlik dünyasından gerileyerek sıfıra yaklaştı. Rusya’dan do- Hurşit Zorlu Tuncay Özilhan Kaan Ünver yüzde 50’ye çıkarmayı hedefliyor. daha fazla kırılganlığın, daha büyük be- ğalgaz akışının tamamen durmasıyla ön- ce Almanya’nın dış ticaret fazlası ortadan lirsizliğin ve daha yüksek ekonomik oy- naklığın, jeopolitik çatışmaların ve da- kalkar, arkasından ihracatı ve sanayi üre- timi kalıcı olarak geriler. Bu durumun Av- ha sık ve daha yıkıcı doğal felaketlerin rupa ekonomisi ve Avro üzerinde belirle- olduğu bir dünyaya doğru köklü bir de- Gençler ‘önce ekonomi’ diyor yici önemde olumsuz sonuçları olacaktır. ğişimi yaşıyoruz” dedi. l Reuters lobal teknoloji şirketlerinden 57.9’u için en acil sorun iklim de- GEpson’un hazırladığı “2. İklim Ger- ğişikliği. Ekonomiyi iklimden daha Yenibirlider 10 yaşında çekliği Barometresi”nin sonuçları, ik- çok önemseyen 16-24 yaş arası için niversiteliler ve genç profesyonelle- l Merkez Bankası‘na göre yabancı ya- lim değişikliği konusunda gençler ile bu oran yüzde 19.6’da kalıyor. Yine ‘Acil iklim durumu’ Üre kariyerlerinde destek olmak amacıy- tırımcıların hisse senedi satışı 4 haftadır 55 yaş üstünün ayrıştığını gösterdi. rapora göre Türkiye’de ankete katı- la 2012’de kurulan Yenibirlider Derneği’nin sürüyor. 30 Eylül haftasında, piyasa fiyatı Rapora göre “şaşırtıcı olmayan” lanların yüzde 29.9’u ekonomiyi dü- için harekete geçtiler 10. yılı için düzenlenen törende Paribu iş- ve kur hareketlerinden arındırılmış verile- bir şekilde acil finansal konular in- zeltmenin dünya çapında hükümet- birliğiyle düzenenen “Sosyal Fayda için re göre 300 milyon dolarlık hisse sattılar. apora göre Türkiye’de, birçok in- sanların ana endişe kaynağı. Dün- lerin, şirketlerin ve insanların odak- Hackathon”un kazananları da ödüllendirildi. l Porsche geçen hafta halka arz Rsan iklim acil durumunu hafiflet- ya genelinde “ekonomiyi düzelt- lanması gereken en acil konu oldu- Yenibirlider Derneği Eş Kurucuları Cem Garih edilmesinin ardından hisselerinin mek için harekete geçti. Bu kapsam- mek” yüzde 22 ve “yükselen fiyat- ğuna ve yüzde 22.3 ile bunu iklim ve Kerem Kamışlı, ortak bir açıklama yaparak dün kaydettiği yükselişle 85 milyar da insanların bildirdikleri ilk üç eylem; lar” yüzde 21 ile ankete katılanla- değişikliğinin yakından takip etme- “Derneğimiz 90 kurumla işbirliği içinde 2 bin- Avro’ya ulaşarak Avrupa’nın en değer- yüzde 73.5 ile “geri dönüşüm alışkan- rın ilk öncelikleri olurken, iklim de- si gerektiğine inanıyor. Ayrıca yüz- den fazla mezunu olan ve her sene 35 bin kişi- li araba üreticisi haline geldi. lıklarının iyileştirilmesi”, yüzde 72.8 ğişikliği yüzde 20 ile üçüncü sırada de 40.5’i, “yaşamı boyunca bir kez” nin programlarına başvurduğu Türkiye’nin lider- l Hazine’nin dolar cinsi üç yıllık sukuk ile “daha sık yürümek veya bisiklete lik alanında çalışan öncü sivil toplum kuruluşla- ihracında getiri yüzde 9.75 olarak belirle- yer aldı. Rapora göre Türkiye’de ise iklim felaketini önleyeceği konu- binmek”, yüzde 70.8 ile “plastik kulla- rından biri oldu” dedi. l Ekonomi Servisi nirken ihraca 6 milyar civarında talep geldi. 55 yaş üzeri katılımcıların yüzde sunda iyimser. l Ekonomi Servisi nımının azaltılması” olarak sıralanıyor.