Katalog

28 EKİM 2022 CUMA KÜLTÜR 15 26. İSTANBUL TİYATRO FESTİVALİ ‘KİBARLIK BUDALASI REMİX’ ADLI OYUNLA BAŞLADI Komedi, komik olmazsa! Yönetmenler olay örgüsüne sadık kal- ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK Kadını dışlayanlar mış olsa da sahnelenme süreci tek keli- adın yüzyıllarca köle mi yapılma- stanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) ta- meyle vasat. mış, şeytanla bir tutulup suçlu mu İrafından bu yıl 26’ncısı düzenlenen İs- Oyunun konusuna gelecek olur- Ksayılmamış, haremlerde baş üs- tanbul Tiyatro Festivali “Kibarlık Budala- sak; 17. yüzyılda, Fransa'da geçiyor. tünde tutulduktan sonra çuvallara dol- sı Remix” oyunuyla perde açtı. Toplam Molière'in 1670 yılında kaleme aldığı durulup denizlerde mi boğulmamış!... 24 oyun, performans ve dans gösteri- oyun, gülmece türünde olup Paris baş- Nice uygarlıklardan geçip zorbalığın sinin bir araya getirileceği festival 26 ta olmak üzere Fransa'nın değişen çeh- geride bırakıldığı sanılan çağımızda, eş- Kasım’a kadar devam edecek. resinin, el değiştiren zenginliğin ve gü- lerince kurşunlarla delik deşik edilip bı- Açılış oyunu; Molière’in doğumunun cün eleştirisi şeklinde yorumlanıyor. çaklarla doğranan kadınların sayısı ne- 400. yılında Fransız yazarın en sevi- Cahil fakat saf, varlıklı orta sınıftan bir redeyse binleri bulacak. len oyunlarından “Kibarlık Budalası”nın adam olan Mösyö Jourdain'in tek hede- Dünya odaklı değerlendirmelerde “çağdaş!” bir uyarlaması. Oyunun yö- fi bir asilzade olmak. Soyluların yer al- eğitim düzeyimiz en düşük sayılarda. netmeliğini M. Caner Alper ve Mehmet dığı sosyal statüye geçebilmek için elin- Kadının eğitimde aldığı yer değerlendir- Binay üstleniyor. den gelen her şeyi yapar. Aynı zamanda “Kibarlık Budalası” saraya yanaşmaya meye alındığında sanırım sayı bulmakta hedefinde soylu bir kadın olan Markiz'i zorlanılacaktır. çalışan bir yeni zenginin etrafında dö- baştan çıkarmak, kızını bir asilzadey- nen olayların gülünç halini konu alıyor. le evlendirmek gibi ara duraklar da yer Her Moliere oyununda olduğu gibi evin alıyor. Kızı ise bir başkasını sevmekte, Kara tablo hizmetlileri ortalığı karıştırıyor ve herke- olaylar Jourdain'in dostu Kont, karısı ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ‘Kibarlık Budalası Remix’ sin başına çorap örüyor. hizmetçi çerçevesinde gülünç bir şekil- Genel Başkanı Prof. Dr. Ayşe Yüksel, Günümüzde de bir sarayın olması ta- de gelişmektedir. bilimsel verilerle çizdiği bir kara tabloy- bii saraya ve iktidara göndermeleri de deyse yüksek dozda bu kadar popüler yirci ne kadar acı çekerse çeksin ortada Dekor yaratıcı, kostümler başarısız, mü- la, bağnaz kafalıların, kadını insan ol- beraberinde getiriyor. Bu eleştirel bakış bir şekilde sahneye taşınır mı? Evet ta- bir emek var, sahnede de oyuncu. Bu- zikler eğlenceli... Sahnede canlı müzik ya- ma bilincine erdirecek eğitimden yok- ve sahneden taşlama kısmı seyirciden bii ki olur ama o ince çizgi geçildi mi ko- nu oyunculara saygısızlık olarak görüyo- pan bir DJ’in olması çağdaş oyun sınırlarının sun bırakmanın nereden kaynaklandığı- alkışı aldı. AMA! Oyunun çağdaş yoru- medi, komik bir hal alıyor ve sonuç ha- rum. Oyunda rol alan oyunculara gele- ne kadar zorlandığının da bir göstergesi. nı gözler önüne seriyor: mu bence sınıfta kaldı. Soylu değil ün- yal kırıklığı... cek olursam, hepsi birbirinden başarılıy- Klasik oyunlar, klasik olarak sahne- “Tam 866 bin kız çocuğumuz eğitime lü, vals değil pop, yaklaşık 350 yıl önce Oyun sahnelenirken çok sayıda seyir- dı. Kendilerine verilen rolleri tam anla- lense ya da ufak tefek dokunuşlar yapıl- erişemiyor. İşin daha acı tarafıysa bu yazılmış bir oyun bugüne deyim yerin- sa olmuyor mu acaba? cinin salonu terk etmesi ise üzücü. Se- mıyla yerine getirmişlerdi. sayı, eğitim kademesi yükseldikçe daha da artıyor. İlkokulda 195 bin, ortaokulda 298 bin, lisede 373 bin kız çocuğu oku- la gidemiyor. Okuldan uzakta olan kız Altın Palmiyeli ‘Hüzün Üçgeni’ adlı film bugün gösterimde çocuğu sayısı toplamda 866 bini bulu- yor. Açıköğretimde okuyan kız çocuk- larımızı bu sayıya eklediğimizde ise 1.5 Yeni bir Taylor milyondan fazla kız çocuğu eğitimden uzak bırakılıyor” Aklın cinsiyeti yoktur. Bilimde, sanat- KONUK Swift ta, bürokraside, politikada başarıya ba- YAZAR Sert ve abartılı şarılar katan kadının birtakım dar kafalı- 5 yılı aşkın, pırıltılar- CENK ERDEM larca dışlanması ülkenin yaşam düzeyini 1la dolu kariyerinde düşürüyor. Biri çıkıp dinimizin “haram” sveçli Ruben Östlund Squa- country pop çıkışlı dev Altın Palmiyeli Hüzün Üçgeni’nde Ruben Östlund, ça- saydığını ileri sürerek kadını üniversite bir pop yıldızına dönüşen ve son ola- re (Kare/2017) ile ilk, Triang- ğımız insanının güzellik, imaj bağımlılığını, vahşi ka- eğitiminden geri bırakmaya kalkıyor. Bu- rak Indie folk sularında yüzdüğü ne- İle of Sadness’le (Hüzün Üçgeni/ nun, bir ülkenin nüfusunun yarısına, dü- fis işlerinin ardından, 10. stüdyo al- pitalizmi, sosyal ayrımcılığı, sıradanlaşmayı, insanın 2022) ikinci Altın Palmiye ödülü- şünmeyi, bilimde, sanatta gelişmeyi ya- bümü “Midnights” ile yayımlanır ya- nü aldı. İsveç’te kaşlar arasındaki değişmez doğasını keskin, sert, abartılı, meydan oku- saklamak olduğunu düşünemiyor. yımlanmaz dijital platformlarda din- kısıma kaygı çizgisi de- yan, eğlenceli bir anlatımla yansıtıyor. Başrollerde Oysa bu kafalar, bu tür önyargılar- lenme rekorları kıran Taylor Swift, niyor, bu çizgiler yaşam la ortaya çıkacağına, olayları bilimsel yaşının ve müzikal yolculuğunun ol- Harris Dickinson, Charlbi Dean, Woody Harrelson var. deneyimlerinin uzantı- mantıkla kavramaya çalışıp dinselliği gunluğunu alternatif pop şarkıları ta- ları. Östlund çağımızın bilgiyle donatan aydın kafaların ne söy- dıyla ortaya koyuyor. Yıllardır birlik- lediğine kulak vermiş olsalar hem dini dış görünüm, imaj çağı te iyi işlere imza attığı prodüktör şar- ASLI kullanmamış hem kendilerine aydınlığın olduğunu, bunun sap- kı yazarı Jack Antonoff’un ortaklığın- SELÇUK sonsuz yolunu açmış olurlar. da, uyku tutmayan gecelerde yazdı- lantıya dönüştüğünü ğı 13 şarkıdan oluşan “Midnights” al- vurguluyor. Fiziksel gö- Tepki bümünde Taylor, şarkı yazarı şarkı- rünüm ile giyimin gücünü, etkisini Dar kafalılardan bir kesimi de kadı- cı kimliğiyle ve onu tartışıyor dramatik komedisinin ilk nın giyimini kuşamını kendi anlayışları- süperstarlığa yük- bölümünde. Süper model, influen- na göre biçimlemeye kalkıyor. Oysa bil- selten hikâye an- cer Yaya ile manken sevgilisi Carl gi donanımlı kadınlarımız davranışın- latma becerisiy- arasında gerilimli bir ilişki vardır. da, beğenisinde, toplum içinde kendini le bu kez “haya- Yaya daha ünlüdür, Carl’dan daha seçkin kılmakta erdem simgesidir. tın duygusal açı- çok para kazanır. Gazetelere de yansıyan şu açıkla- dan istismar edi- Moda sektöründe tek ölçüt gü- ma, laik düşünenler açısından utanç ci” olduğunu söy- Taylor Swift belgesidir: zelliktir. Güzellik, para ve eğitim lediği “Snow On “Aydın’daki KYK yurdunda çalışan er- The Beach” şarkı- kadar tüm kapıları açar. İşçi sını- kek görevliler, kızların açık kıyafet giy- sı gibi hemen her şarkısında duygu- fından gelen erkek modeller basa- Komediden drama geçen ama diklerini ve tahrik olduklarını söyleyerek larını çok güzel ifade ediyor. Gerçi makları tırmanıp seçkinlerin ara- güldürürken düşündüren filmin bir yönetime şikâyet etti. Yönetim ise ‘Top- Taylor Swift’in bu parçada Lana Del sına girebilirler. Moda ve hazır gi- özelliği de TRT ortak yapımı olması. lumu tahrik edici davranışlarda bulun- Rey’i misafir etmesi benim için asla yim sektöründeki ironik ayrımcı- mayın’ diye öğrencileri uyardı.” sürpriz değil. Yaz başında yayımladı- lığı ilk bölümde izleriz. İkinci bö- “Toplumu kışkırtan, gülerken dü- mesajını veriyor. ğı, Delia Owens’ın “Where The Craw- lümde Yaya ve Carl güzel oldukla- şündüren bir film yapmak istedim. Kışkırtıcı, direkt mesajlar içeren Elnaz Norouzi dads Sing” adlı ilk romanının (Bizde- rı için çok lüks bir yat yolculuğu- Varsıl, yoksul, sağcı, solcu ayrımı kara komedileri Force Majeure’de ki adıyla Kya’nın Şarkı Söylediği Yer) İran’da, 16 Eylül’de Mahsa Amini’nin na katılırlar. Çok zenginlerin Rus başörtüsünü “kurallara uygun” biçimde sinema uyarlaması için kaydettiği yapmadan herkesin erk bağımlı- çekirdek ailedeki babanın egoizmi- oligarkların, silah satıcılarının ka- şarkısı “Carolina” parçasındaki siren örtmediğini ileri sürerek gözaltına alınıp sı olduğunu gösterdim. Biz insanlar ni, korkaklığını, Square’de (Kare) tıldığı bu gezi rüya gibi başlar. Ka- darp edilerek öldürülmesiyle başlayan büyüsü ve söyleyiş biçiminin adeta sosyal etkileşimlere duyarlıyız. sanatın endüstriye dönüştürülme- Lana Del Rey’in “kendine has düş gi- protestolara, İranlı bir kadından gelen pitalist Rus Dimitri alkolik kap- Hepimizde ait olduğumuz grup- sini eleştirdi. destek, gerici kafaların bir gün kadına bi şarkı söyleme” biçiminin kopya- tan Thomas’la sosyalizm-kapita- tan dışlanma korkusu var. Yok- Şişelerin yerde yuvarlanması, tu- sı olduğunu yine köşemde yazmış- güç yetiremeyeceğinin göstergesidir. lizm tartışması yapar. Parayı ve sullar iyidir, zenginler kötüdür di- valetlerin taşması, kusma sahnele- Gelişmiş toplumlarda kadınlar far- tım. Tabii Taylor’ın işlerinde imzası gücü elinde tutanlar yenilmez ol- ye bir genelleme yapmadım” di- rinin ses tasarımları başarılı. Ola- olan Antonoff’un da Lana Del Rey ile kındalık yaratmak için saçlarını ört- duklarına inanırlar. Akşam yeme- yen Östlund yatı ve adayı insanlı- ğandışı kadrajlar ve odak noktaları mekte ya da değişik biçimlere sok- de çalışan bir isim olarak bu işte par- ği kâbusa dönüşür herkes kusma- ğın mikro evreni olarak yansıtıyor, görüntü çalışmasına ayrı bir özel- mağı var. makta özgürdür. ya başlar, tuvaletler taşar, fırtına anarşist ve gerçeküstü mizahıyla lik katıyor. Östlund ustaları Luis Başını özgürce açan Elnaz kopar. hayatta kalma güdüsünün çok güç- Bunuel (Yok Edici Melek, Burjuva- Norouzi’nin görüşleri kadınları baskı al- Yeni rekorlar Üçüncü bölümde hayatta kala- tında tutmak isteyenlere ders verici bir lü olduğunu vurguluyor. zinin Gizli Çekiciliği), Marco Fer- İlk günde Spotify üzerinden 184.6 bilenler gözlerini ıssız bir adada uyarıdır: milyon dinlenmeye ulaşan albüm, Annesinin solcu olduğunu, ço- reri (Büyük Tıkınma), Peter Brook “Dünyanın neresinde olursa olsun her açarlar. Zenginler, güzeller burada “Spotify üzerinden 24 saat içinde en cukken herkesin eşit olmalarını (Sineklerin Tanrısı), Ingmar Berg- kadın, ne zaman ve nerede isterse onu onlara avantaj sağlayan sosyal ko- çok dinlenen albüm” ve “Yayınlan- beklediğini söyleyen Östlund; ta- man (Shame) Jean-Luc Godard (We- giyme hakkına sahip olmalıdır. Hiçbir dığı gün en çok dinlenen albüm” re- numlarını yitirmişlerdir. Hiyerar- rih ,insanlığa erkin yozlaşmasını, ek End), Lina Wertmüller’i (Swept erkek ya da başka bir kadının onu yar- korlarını kırmakla kalmıyor, tüm Tay- şi piramidinin başına bu durumda çürümesini, eşitlik için savaşımın Away by an Unusual Destiny in the gılamaya ya da başka türlü giyinmesini lor şarkıları da tek günde 228 mil- kim geçecektir? hep süreceğini gösterdi, gösterecek Blue Sea of August) selamlıyor. istemeye hakkı yoktur. Herkesin fark- yon dinlenmeye ulaşarak “Bir günde lı görüşleri ve inançları vardır ve bunla- en çok dinlenen yıldız” unvanını geti- ra saygı duyulması gerekir. Demokrasi riyor. Tüm rekorları Drake’in elinden karar verme gücü demektir... Her kadın alan 11 Grammy ödüllü Taylor Swift, Zonguldak’ta Akbayram konserine yasak kendi bedeni üzerinde karar verme gü- yeni albümde bana kalırsa öncelikle cüne sahip olmalıdır!” şarkı sözleriyle daha alternatif ve sı- Özellikle de İranlı bir kadının, yapı- onguldak Valiliği, Karadeniz Ereğ- konser iptallerinin bir devamı olduğu ge- acısı yüreğimde bir nebze olsun azalmış ra dışı bir çizgi yakalıyor. lanlara ibret olsun diye baskılara tep- Zli Belediyesi’nin 29 Ekim Cumhuriyet rekçesiyle karara tepki gösterdi. Sosyal değil. Cumhuriyet konseri ile ilgili ola- Bayramı dolayısıyla vereceği Edip Akbay- medyada, hatta ulusal televizyon kanalla- rak bu elim olayın, sadece Bartın ve çev- ki göstererek baştan tırnağa soyunarak Endüstrinin aklını ram konserini iptal etti. Belediye tarafın- rında da tepki çeken karara yönelik Edip re illerin yası olmadığını Edirne’den Kars’a bedenini videolara çekip belgelediği ki- başına getiriyor dan yapılan açıklamada, valiliğin iptal ka- Akbayram’dan da bir açıklama geldi. tüm yurttaşlarımızın, tüm resmi kurum ve min aklına gelirdi?... Müzikal olarak kimi yerde daha rarını Bartın’da 14 Ekim’de meydana gelen kuruluşların yası olduğunu ve aynı üzün- önce de denediği synth pop tarzın- maden faciası nedeniyle aldığı belirtildi. tüyü paylaştıklarını ayrıca Cumhuriye- Siyasi kararlar da şarkılara yer veren Swift, özellikle Ancak yurttaşlar, son aylar- tin hepimizin olduğunu o yüzden de siya- gölgelemesin “Yaz bitti, hasret devam ediyor” diye- da meydana gelen si kararlar ile gölgelenmemesi gerektiğini Akdenizli dansçılar Akbayram, “72 yıla sığdırdığım rek başladığı ve hikâyenin içine çek- düşünüyorum. Her zaman söylediğim gibi yaşamım ve 50 yıllık sanat hayatım benim için ‘Emek en yüce değerdir’. tiği “You’re On Your Own, Kid” şar- İzmir’de buluşuyor boyunca; her zaman hak, hukuk ve ada- Gönül isterdi ki emekçi kardeşlerimiz kısında tam bir Indie pop kıvamı tut- lete inanarak emeğin ve emekçinin ya- ile birlikte yan yana, kol kola, meydan- erformans Araştırmaları Laboratuva- turmuş, şahane olmuş. Albümde in- nında oldum ve ömrüm yettiği sürece de da Cumhuriyet coşkusunu yaşayarak yi- Prı (PAL) İzmir ve Malaga’dan Atelier tikam sözleriyle ve müziğiyle dikkat onların sesi olmaya devam edeceğim” ne onların sesi olabileyim. Ancak mey- de la Danza işbirliğiyle Akdeniz ülkele- çeken şarkılarından biri olan “Vigi- dediği açıklamasında şu ifadeleri kullandı: danlarda olmasam da yüreğim tüm emek- rinin şehirlerinden dansçılar ilk kez 4-5- lante Shit” parçasında da altyapısıy- “14 Ekim’de meydana gelen elim olayda çi, Cumhuriyetçi ve Atatürkçü kardeşleri- 6 Kasım’da İzmir’de bir araya gelecek. la Indie dans türüne göz kırpıyor ve hayatını kaybeden 41 maden emekçisinin mizin yanında.” Mekâna özgü performanslar, atölyeler, vokaliyle adeta oyunlar oynuyor. Al- video-dans projeksiyonları, yuvarlak ma- bümün çıkış şarkısı “Anti-Hero” ti- sa sohbetleri ve dans sanatçısılarının pik eğlenceli bir Taylor Swift şarkı- katılımıyla hibrit bir buluşma alanı yara- sı ancak sözlerinde bu kez “giden ya tılacak. Böylece profesyonel olan ya da da terk eden sevgili” değil, acımasız- Cumhuriyet Bayramı’na özel ‘Ata’ sergisi olmayan dansçılar ile dansla ilgilenen ca kendini eleştiriyor ve ekliyor: “Yaş halkın birbiriyle bağlantı kurması hedef- imar Rıfat Baltaoğlu’nun, Cumhuri- cak. Sergide Rıfat Baltaoğlu, Atatürk’ün lar Kültür Merkezi’nde 13 Kasım’a dek alıyorum ama akıllanmıyorum”. Oy- leniyor. Myetin 99. yılına özel olarak hayata devrimci ruhu, ileri görüşlülüğü, çok açık olacak sergide 10 Kasım Atatürk’ü saki Taylor özellikle pop endüstrisi- Etkinliklerin detaylarına “@meet_to_ geçirdiği, Mustafa Kemal Atatürk’e olan yönlülüğü ve tüm dünyanın kabul et- Anma Günü ve Atatürk Haftası’na özel nin kadın yıldızları 25 yaşından son- move” ve “@palizmir” Instagram hesapla- hayranlığını, farklı bir görsel deneyimle tiği büyük bir lider olması gibi özellik- olarak gene Cumhuriyet Altın’ın üzeri- ra ihtiyar popçu saydığı düzeni yıkı- rından ya da “meettomove.org” isimli in- ifade ettiği “Ata” sergisi 28 Ekim Cuma lerini Cumhuriyet Altın’ı üzerine fark- ne o kara gün gibi simsiyah bir eser de yor ve endüstrinin aklını başına geti- ternet sitesinden ulaşılabilir. günü Akatlar Kültür Merkezi’nde açıla- lı renkler kullanarak ifade ediyor. Akat- yer alacak. riyor. Ellerine sağlık.