Katalog

23 OCAK 2022 PAZAR EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 İran’dan gelen doğalgazda yaşanan sorunlar sanayide elektrik kesintisine dönüştü Yeni ekonomik Üretime üç gün ara model çalışır mı? Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi yönetimi, ürkiye ekonomisinde, 2001 krizin- den sonra, 2021 yılına gelinceye ka- üyelerine sirkü yollayarak 26-28 Ocak arasında “üretim Tdar düzenli olarak reel faiz ödenmiş, Doğalgaz depoları yetersiz amaçlı” elektrik kullanılamayacağını duyurdu. bu sayede kurların düşük kalması sağ- lanmıştır. Bu dönemde, Amerika kaynaklı Türkiye’nin eksiklerini ve yaşayacağı ürkiye, son günlerde enerjide günlerinde, tam gün olarak “üre- MUSTAFA ÇAKIR mali krizin 2008 yılında yarattığı daraltıcı süreci şöyle özetledi: dışa bağımlılığın ve bu konu- tim amaçlı” elektrik enerjisi kullanı- etki bir kenara bırakılırsa, ekonomide sü- az krizine ilişkin değerlendirme ya- 4 Tuz Gölü ve Silivri’de depolama Tdaki yanlış politika tercihleri- lamayacağını duyurdu. İran-Türki- rekli büyüme gözlenmiştir. Gpan Makina Mühendisleri Oda- tesisleri var ama yetmiyor. Bu tesis- Merkez Bankası, “faiz sebep, enflasyon nin faturasını bir kez daha yaşıyor. ye arasında doğalgaz tedarikinde so- sı Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz lerde kapasite artırımı yapılıyor ama sonuç” varsayımından hareketle, 23 Eylül İran’ın, teknik arıza nedeniy- run yaşandığına atıf yapılan sirkü- Türkyılmaz, öncelikle İran gazını ko- bunda gecikme var. Silivri 25 milyon tarihinden itibaren politika faizlerini ka- le 19 Ocak’ta 21 Ocak itibarıyla 10 de “Türkiye Elektrik İletim AŞ tara- layca ikame etmenin mümkün olmadı- metreküp, Tuz Gölü 20 milyon metre- demeli olarak yüzde 19’dan yüzde 14’e gün doğalgaz veremeyeceğini fından şifahen verilen bilgi ve yö- ğına atıfla şunlara dikkat çekti: “Çün- düşürmüş, beraberinde döviz kurlarının küp kapasiteli. Halen her iki depoda Türkiye’ye bildirmesi son- nergeler doğrultusunda aşa- hızla yükseldiği bir döneme girilmiş, do- kü Rusya ya da başka bir ülke verdiği da gaz var ama yetmiyor. Bunlar za- lar kuru yaklaşık üç ayda, 8.63 TL’den 18 rası gaz ve elektrikle ilgi- ğıda belirtilen tarih ve sa- gazı artıramaz. Bu, önceden öngörü- manında devreye girmiş olsaydı yine TL’ye çıkmıştır. li başlayan kesinti tartış- atler arasında bölgemize, lebilen bir şey olsa o zaman ek anlaş- de sıkıntı tamamen ortadan kalkmaz- Ekonomi yönetimi, “...kurları kont- ma olabilirdi. Türkiye’de gazın üçte bi- ması sürüyor. Her ne ka- dolayısıyla tüm üyeleri- dı ama en azından azalırdı. rol etmekten vazgeçtiğini ve değersiz rini konutlar tüketiyor. Burada gaz ke- 4 Elektrik üretiminin üçte biri do- dar İran, yine 21 Ocak’ta mize elektrik kısıntısı uy- Türk Lirası’nın yaratacağı rekabet gücü- silirse insanlar donacağı için en kolayı ğalgazdan karşılanıyor. Elektrik sant- Türkiye’ye gaz akışının gulanacaktır” denildi. Yi- nü kullanarak dış ticaret ve dolayısıyla ‘sanayiye üretimi kıs’ diyorlar. rallarına verilen gaz kesilirse doğal yeniden başladığını açıkla- ne sirküde fabrikalara sağ- cari dengeyi sağlama...” yoluna gidece- Elektrik santrallarında da kesin- olarak elektrikte de kesintiler olacak- ğini ve yeni ekonomik modele geçtiği- sa da hem akışın düşük ha- lanan elektrik enerjisinin ke- tiye gidecekler. Kesintileri gezdire- tır. Kesintileri dolaştıracaklardır. 10 ni açıklamıştır. cimli olduğunun öğrenilmesi silmemesi için sadece idari, ba- cekler.” İran’ın gazı, ihtiyacını karşı- gün boyunca sıkıntılı geçecek. Ülke- İhracata dayalı büyüme modeli ola- hem organize sanayi bölgelerinde- kım onarım ve montaj amaçlı elekt- lamak için kesmiş olabileceğini, so- nin 81 vilayetine doğalgaz götürdüler. rak da ifade edilen yeni ekonomik mode- ki somut gelişmeler bu sürecin de- rik tüketilmesi gerektiği vurgulan- nuçta bu işten para kazandığını ifa- Bu çok büyük bir marifet değil. Doğal- le göre; Türk Lirası’nın zayıflaması ihra- vam ettiğini ortaya koydu. Bu kap- dı. Sirküde ayrıca, TEİAŞ’nin süre- de eden Türkyılmaz, bu ülkenin gaz gazın yüzde 99.5’ini ithal ediyoruz. Ta- catı artıracak, ithal mallar pahalı hale ge- samda Ankara Sanayi Odası 1. Orga- ci takip edeceği, tahsis aşılırsa tüm kaynakları olmasına rağmen ambar- leceği için ithalatı azaltacak ve cari den- mamen dışa bağımlı bir kaynağa da- ge sağlanacaktır. Modelin bir diğer ayağı nize Sanayi Bölgesi yönetimi, üye- OSB’nin elektriksiz kalabileceği ha- golar nedeniyle yatırım yapamadığı- yanırsanız böyle bir kesintide de sıkın- olan düşük faiz politikasına uygun olarak nı da belirtti. Türkyılmaz, bu noktada lerine 21 Ocak’ta “önemli” notuyla tırlatıldı. Diğer OSB'lere de benzer tı çekersiniz. l ANKARA faizlerin indirilmesi, bu sayede yatırımla- bir sirkü yollayarak 26-27-28 Ocak uyarılar gitti. l Ekonomi Servisi rın artması ve büyüme/istihdam artışına ulaşılması öngörülmüştür. Hemen ardından çelişkili bir politikayla, 20 Aralık’ta kur korumalı mevduat düzen- BAKAN NEBATİ: lemesi getirilerek döviz kurunun kontrol edilmesi amaçlanmıştır. Ancak enflasyon 10 milyar dolar yükselirken, döviz kurlarını, sadece talep koşullarına müdahale ederek çözmeye çalışmak bazı sorunların sadece ertelen- bekliyorum mesine ve sonrasında daha güçlü biçim- azine ve Maliye Bakanı Nu- de ortaya çıkmasına yol açacaktır. Ayrı- Hreddin Nebati’nin ekono- ca politika faizindeki indirime rağmen pi- mist ve akademisyenler ile yap- yasada mevduat ve kredi faizleri düşme- tığı toplantıda döviz konusunda miş, aksine artmıştır. mesajlar verdiği öğrenildi. Bakan Nebati’nin, “Elindeki DTH’yi Kur Bu model daha önce Korumalı Mevduata geçerek Ku- denendi rumlar Vergisi istisnasından fay- Türkiye, 1980 sonrasında da ihracata dalanmak isteyen şirketlerden 10 dayalı büyüme modeli deneyimini yaşa- milyar dolar döviz bozumu bek- mıştır. Bu dönem ithal ikameci sanayileş- liyorum” dediği belirtildi. Ayrıca me stratejisini bırakarak dışa açık politi- Nebati’nin, enflasyonun 2022 so- kalar izlemeye başlamış, buna bağlı ola- nuna kadar yüzde 30’un altına in- rak dış ticaret rakamlarında hızlı artışlar meme potansiyeli olduğunu söyle- gerçekleşmiştir. Ancak ticarette yaşanan diği ifade edildi. liberalleşme süreci ve uzun süre oluşan Şirketler için Kur Korumalı Mev- düşük kur etkisiyle; ithalata, dış borçlan- maya ve tüketmeye dayanan büyüme duata geçiş halinde sağlanacak döngüsünde yerli üretim ve tarım büyük Kurumlar Vergisi’nin vadelerine Kartlı ödemede temassız işlem limiti 350 liradan 500 liraya yükseltildi zarar görmüştür. ilişkin, “Uygulamada üç ay olacak İhracat artışının ithalata olan bağımlılığı ama altı ayı kabul edeceğiz” diyen artmış, ihracat içindeki yüksek teknolojili Nebati’nin, enflasyonun birkaç ay ürünlerin oranı sadece yüzde 2.8 civarın- yüzde 40’larda kalabileceğini, fa- ‘Temassız’a TÜFE zammı! da kalmıştır. İhracat artışları, yeni yatırım- kat yüzde 50’ye yükselmesini bek- lar oluşturmak yerine hammadde ve ara lemediğini kaydettiği belirtildi. malı ithalatını ve kapasite kullanımını ar- ankacılık Düzenleme ve Denet- Öte yandan enflasyon oranının, tırmış ancak, aleyhimize dönen dış tica- Ödeme şirketlerine Bleme Kurulu (BDDK), ilgili kuru- ocak ayında aylık yüzde 6-8 arası ret hadleri (artan dış açıklar) nedeniyle ül- luşlara bir yazı yollayarak kartlı öde- olacağını söyleyen Nebati’nin, “Şu- yeni özkaynak şartı keden kaynak transferine sebep olmuş, bat da yüksek olacak, ama yılso- melerde temassız işlem limitinin 1 daha çok ithalat yaptığımız ülkelerin üre- nu yani aralık ayında baz etkisi ile Şubat’tan itibaren yüzde 43 artırıla- ürkiye Cumhuriyet Merkez Ban- timine ve istihdamına katkı vermiştir. 14 puan inecek. Gıda enflasyonu rak 500 TL’ye çıkarıldığını duyurdu. Tkası tarafından (TCMB) bazı öde- kuraklık olmaması nedeniyle aşağı Yazısında Covid-19 salgınının me ve elektronik para kuruluşları Model gelişmekte olan gelecek” dediği aktarıldı. 1.5 milyar işlem için belirlenen asgari özkaynak yü- Türkiye’de yayılımının önlenme- ülkelerde sorunlu l Haber Merkezi kümlülüğü tutarları yükseltildi. si amacıyla bankacılık sektörün- icaret Altyapı Sağlayıcıları Der- Seksen ve doksanlı yıllarda, modelin TCMB’nin dünkü Resmi Gazete’de de bazı önlemler alındığı hatırla- Tneği (EDER) Sözcüsü Yüksel Güney Amerika uygulamaları da başarı- KARŞILIKSIZ ÇEK yayımlanan tebliğine göre, özkayna- tan BDDK, salgın vakalarının de- lı olmamıştır. Aynı şekilde Türkiye örne- Eminoğlu, BKM’nin verilerine göre ğın fatura ödeme kuruluşları için 5.5 vam ettiği bugünlerde bu limitin ğinde cari denge konusunda başarı sağ- internetten yapılan kartlı alışveriş- lanamamış, hatta dış tasarruflara bağımlı Banka ‘garantisi’ milyon liradan, diğer ödeme kuru- lerin sayısının 2020’de 956.4 mil- bir kez daha güncellendiğini belirt- hale gelen bir büyüme yapısı ortaya çık- luşları için 9 milyon liradan ve elekt- yon adet iken geçen yıl aralık ayı ti. Ancak bu artışın tüketici enflas- mıştır. İhracatın artırıldığı dönemlerde 3 bin 600 lira oldu ronik para kuruluşları için 25 milyon hariç 1 milyar 339 milyon adede yonunda (TÜFE) rekorlar kırılan, yüksek büyüme hızlarına ulaşılmış ancak, liradan az olmaması hükme bağ- yükseldiğini belirtti. Eminoğlu, “Bu zam yağmuru yaşanan ve aynı alış- CMB’nin Çek Defterlerinin her büyüme dönemi sonrasında bir döviz landı. Söz konusu tutarlar 1 Aralık rakam Covid-19 salgını öncesi ve- veriş sepetleri için daha fazla para krizi gözlenmiştir. TBaskı Şekline ve Bankala- 2021’de yayımlanan yönetmelikte, rilerle yani 2019 yılı ile kıyaslandı- ödenen bir döneme gelmesi de dik- Modelde sorunlu olan diğer önemli bir rın Hamile Ödemekle Yüküm- öz kaynağın fatura ödeme kuruluşla- ğında artış yüzde 97 oluyor. Yılın kat çekti. Temassız ödeme limitleri husus ise enflasyon yaratan bir özelliği- lü Olduğu Miktarın Belirlenmesi- son ayı da eklendiğinde e-ticarette rı için 3 milyon liradan, diğer ödeme nin olmasıdır. Enflasyonun ise sadece Mart 2018’de 50 TL’den 90 TL’ye, ne İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Ya- yaklaşık 1.5 milyar adetlik bir iş- kuruluşları için 5 milyon liradan ve belirsizliğin sürmesi ve yatırımların gecik- Ağustos 2019’da 90 TL’den 120 pılmasına Dair Tebliğ dün Resmi lem hacmine ulaşılacağı da görüle- elektronik para kuruluşları için 13 mesi şeklinde değil, fakirleşmenin ve ge- Gazete’de yayımlandı. Buna gö- TL’ye, Mart 2020’de 120 TL’den biliyor. E-ticarette bu hızlı yükseli- milyon liradan az olmaması şeklin- lir dağılımında bozulmanın sürmesi şek- re karşılıksız çekte; karşılığının 250 TL’ye ve Mayıs 2021’de 250 şin 2022’de de süreceğini öngörü- de belirlenmişti. Yeni tebliğ, 1 Nisan linde sonuçları olmaktadır. hiç bulunmaması halinde muha- TL’den 350 TL’ye yükseltilmişti. yoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Öte yandan Türkiye ekonomisi başka 2022’de yürürlüğe girecek. l AA tap bankanın hamile ödemek- l Ekonomi Servisi önemli sorunlarla sakatlanmış durumda- le sorumlu olduğu miktar 2 bin dır. Hukukunu ve kurumsallığını yitirmiş; 670 liradan 3 bin 600 liraya yük- dolarizasyon, devalüasyon, eriyen dö- seltildi. viz rezervi, yüksek dış borç bağımlılığı ve Ayrıca bu tebliğden önce ya- yüksek kredi risk primi (CDS) tehdidi al- CEO’nun gözü, girdi fiyatı ve siber saldırıda yımlanan tebliğlere göre bastı- tına gitmiştir. Dolayısıyla bu riskler gide- rılan çeklerden ötürü muhatap rilmeden, rekabet gücünün sadece dö- ünya genelinde şirketlerin üst yöneti- ca ticari gerilimleri (yüzde 18), iklim deği- en büyük tehdit olarak göstermişti. Bu yıl bankanın sorumluluğu ise her bir viz kuru üzerinden sağlanmaya çalışılma- Dcileri (CEO), bu yıla ve orta vadeli ge- şikliğinin etkilerini (yüzde 17) ve artan re- ise yüzde 49 ile siber risklere bağlı siber çek yaprağı için 1680 liradan 3 sı bir başarı getirmeyecektir. leceği daha umutlu baksa da önemli risk- kabeti (yüzde13) de işlerinin gelecekte- güvenlik ilk sıraya yerleşti. Bunu, salgın- bin liraya çıkarıldı. l AA Bu modelde başarı elde edebilmek için lere dikkat çekmeyi de sürdürüyor. Yayın- ki büyümesini etkileyecek en ciddi riskler la bağlantılı olarak yüzde 48 ile küresel en azından, dış ticaret fazlası üzerinden lanan iki yeni araştırma buna ışık tutuyor. olarak tanımlıyorlar. sağlık durumu izledi. Milli gelirdeki dalga- elde edilecek olan bir teknolojik avantajın REKLAMCILARDAN TALEP Dünya genelinde 2 binden fazla üst yö- lanma, işsizlik ve enflasyonun birlikte de- olması, pozitif ölçek ekonomisinin yara- neticinin görüşlerini ortaya koyan “EY Türkiye’de ekonomi ğerlendirildiği makroekonomik dalgalan- tılması ve bunların ülkede yaratacağı fak- ‘Sektör’ olarak 2022 CEO Görünüm Araştırması”nda, bu ma faktörü ise yüzde 43 ile üçüncü sıra- tör verimliliği üzerinden sağlanacak olan PwC’nin “25. Küresel CEO Araştırma- kişiler işleri etkileyebilecek dışsal riskler da yer aldı. Araştırmaya Türkiye’den katı- üretim artışının olması gerekir. Katma de- sı” da üst yöneticilerin küresel ekonomi tanımlanmalıyız ğeri yüksek mal ve hizmet ihracatı artırı- yüzünden yatırım planlarının rotasından lan üst yöneticilerin kaygıları arasında ise önünde ciddi tehditler gördüklerini bel- lamadıkça, dış ticaretin açık vermesi ön- sapabileceğine dikkat çekti. Bu kapsam- yüzde 69 ile makroekonomik dalgalanma geliyor. Kısa vadede potansiyel gelir ke- eklamverenler Derneği ve Diji- lenemeyecektir. da üst yöneticilerin yüzde 87’si artan gir- ve yüzde 49 ile iklim değişikliği öne çıktı. sintileriyle ilgili kaygı duyan bu yönetici- Rtal Pazarlama İletişim Platfor- di fiyatları konusunda hayli kaygılı. Ayrı- l Ekonomi Servisi ler, geçen yıl küresel Covid-19 salgınını mu Yönetim Kurulu Başkanı Ah- met Pura, reklam sektörü tanımı- nın işkolları yönetmeliğinde ol- madığına dikkat çekerek “Uygun ‘Cumhuriyetin değerleriyle var olduk’ Lisanslı depoculuğa destek bir ‘nace kodu’ tanımı dahi yok. Bu nedenle Ticaret Bakanlı- ğı öncülüğünde toplanan aşar Holding’de, yöne- Bir açıklama yapan Fey- salgınla açıklamayaca- ş Bankası’nın, Türkiye Ürün İh- lerinin gelişmesi açısından çok Reklam Konseyi’nde, Ytim kurulu başkanı Selim han Yaşar, “Türkiye Cum- ğını kaydeden Yaşar şu İtisas Borsası (TÜRİB) ile yaptı- önemli olduğunu vurguladı. TÜ- sektörün adı olması ko- Yaşar’ın vefatı sonrası yeni huriyeti değerleri ile var ol- vurguyu yaptı: “İdea- ğı işbirliği kapsamında elektronik RİB Genel Müdürü Ali Kırali ise nusunda destek talebin- görev dağılımı yapıldı. Buna duk, ülkemizle birlikte bü- limiz, ülkemizin kal- ürün senetlerine (ELÜS) dayalı şunları söyledi: “41 il ve 223 de bulunduk” diye ko- göre Feyhan Yaşar yönetim yüdük, geleceğe sürdürü- kınmasına, toplu- kredi olanağı sunduğu açıklandı. farklı lokasyonda 8.3 milyon ton nuştu. Pura, bu sayede kurulu başkanı, İdil Yiğitba- lebilirlik, inovasyon ve tek- mun gelişimine Bilgi veren Türkiye İş Bankası saklama kapasitesi ile hizmet reklam sektörünün şı yönetim kurulu başkan ve- noloji odaklı güçlü bir viz- katkı sağlamak, Genel Müdür Yardımcısı Şahis- veren 156 lisanslı depo, Türki- de kamu destek ve kili olurken diğer üyeler şöy- yonla ilerliyoruz” dedi. Ayrı- gelecek nesille- mail Şimşek, tarım sektörünün ye hububat rekoltesinin yüzde teşviklerinden ya- le sıralandı: Yılmaz Gökoğlu, ca bugün dünyanın daha ön- re yaşanabilir derinleşmesinin, farklı finansal 25’ine yakınına ev sahipliği ya- rarlanabileceğini Cengiz Erol, Mehmet Aktaş, ce çok az görülmüş bir de- bir dünya bı- araçların kullanıma sunulması- pabilecek potansiyele ulaştı.” söyledi. l AA Kemal Semerciler ve Hakkı ğişim döngüsünden geçtiği- rakmak.” nın lisanslı depoculuk faaliyet- l Ekonomi Servisi Feyhan Yaşar Ahmet Pura Hikmet Altan. ni belirten ve bunun sadece l İZMİR