Katalog

19 OCAK 2022 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterl İn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 13.5800 15.4300 18.4960 23.31 1.979 5368.57 796.24 14 kuruş 14 kuruş 11 kuruş 0.10 puan 105.92 puan 54.49 lira 8 lira Pandeminin ardından patlayan kur ve enflasyon, veresiye defterlerini yeniden kabarttı yoksulluk kara yazgımız Fiyat İstanbul’un farklı semtlerin- Bir esnaf “Es- deki bakkalların yüzde 71’i belirlenmesi kiden kalıp ALİ CAN veresiye defteri tutuyor. Ay- ‘Veresiyeye peynir satar- POLAT iyat indirim önerileri, beklentile- lık borç tutarının 6-7 binden dık biz. Sonra ri tartışılırken firmalarca fiyat be- gramlara düş- 13 bin TL’ye çıktığını söyle- muhtacız’ Flirleme etkenlerini, eğilimlerini göz müştük. Şim- önünde tutmak gerekir. yen bakkallar, veresiye tale- di insanlar da erin Yoksulluk Ağı Kurucu- Firmalar, maliyetin arttığı dönemler- utanıyor bor- binin yüzde 80 arttığını be- Dsu Hacer Foggo, yoksullu- de maliyet artışını fiyatlara yansıttıkla- ca alırken gra- ğun Türkiye’nin her bölgesi- lirtiyor. En sık veresiye yaz- rı halde maliyet azalışını fiyata yansıt- maj da vermi- ne yayıldığını söylüyor. Şişli’de mazlar. Maliyet azalırken fiyatın değiş- dırılan ilk üç ürün ise ek- yorlar. ‘Biraz yaşananların Bodrum gibi eko- memesi, dişli çarklarda çarkın ileriye peynir, biraz mek, peynir ve yağ oldu. nomik gelir durumu biraz da- gitmesini sağlayan, geri dönüşü engel- zeytin’ diyor- ha yüksek yaşandığını söyle- leyen dilin varlığı (kastonyola) düzenin- lar ben ken- bi günlük iş buldum, biraz- yen Foggo, “önceden herhan- den esinlenerek ekonomide dişli çark dimce bir gra- dan gideceğim. Ekmek ara- gi bir geliri olmayan yurttaşların mandalı etkisi (ratchet effect) olarak maj ayarlayıp “Ası peynir versen biraz, aç ifade edilmektedir. veresiye yazdırdığını ancak ar- veriyorum” Kâr, satış fiyatıyla tarihi maliyet ara- çalışmasam. Akşam alacağım yev- tık asgari ücret seviyesinde ya- dedi. sındaki fark değil; yerine koyma mali- miyeden öderim.” şayan yurttaşların da veresiye- yetinin üstünde elde edilen fazladır. Sa- ye muhtaç duruma düştüğünü” Bu sözler, İstanbul’da lüks gökde- tış fiyatıyla ikame maliyetinin üstünde belirtiyor. Foggo, “Yoksulluk lenlerin hemen arkasındaki Gülbağ bir araştırma yok ancak biz de ya- fazla elde ediliyorsa kârdır. Satış fiya- herkesin yanı başında ve gün- ve Kuştepe semt sakin- şananları yaşayanlardan dinlemek tıyla ürün yenilenemiyor, yerine yenisi den güne derinleşiyor” diye ko- lerinden birine ait. Ma- istedik ve yoksul mahalle bakkalla- sağlanamıyorsa gerçek zarar söz konu- nuşuyor. hallenin 30 yıllık bakka- rıyla sohbet ettik, veresiye defterle- sudur. Firma sürekli işletme sermayesi lı tabii ki geri çevirmi- rine baktık. kaybına uğrar. Enflasyon, belirsizlik dönemlerinde yor bu teklifleri. Her gün ALİ CAN değerleme yöntemi olarak son giren-ilk 7 binden 13 bin TL’ye çıktı böyle onlarca hikâyeye Sosyal patlama POLAT çıkar (LIFO) yöntemi kullanılır. Kâr he- şahit olduğunu söylüyor Veresiye tekliflerinin 2021 ortala- kir Özcan ise veresiye vermeme- saplanırken ürün son maliyetle değer- bakkal Mehmet Bey. Yurttaşın dü- rından bu yana yüzde 80 oranında ye çalıştıklarını söylüyor. Genelde riski büyüyor lendirilerek fiktif, gerçek olmayan kâr şen alım gücünün en yakın şahidi. arttığını söylüyor bakkallar. Sattık- markalardan indirimler isteyip fi- hesaplanması önlenir. urttaşın şu an en bü- Zincir marketler ve kredi kartla- ları malı yeniden yerine koyma ihti- Fiyatlamada, piyasa yapısı, tam veya yat düşürmeye çalıştıklarını söylü- Yyük derdinin gıda alışveri- rının yaygınlaşmaya başladığı pan- malleri azaldıkça veresiyeden uzak eksik rekabet şekli belirleyicidir. Tam yor. “Peynir, sosis, bisküvi gibi şey- şi olduğunu söyleyen Tüketi- demi öncesinde bir süre bakkalların durmaya çalışıyorlar. Ancak yoksul- rekabet piyasasında piyasada oluşan lerde bazen veresiye veriyoruz, hal- ci Dernekleri Konfederasyo- fiyat firma için veridir. Firmanın fiyatı et- gündeminden çıkan veresiye talep- luğa bu kadar yakın olup duyarsız den anlarız ama sigara gibi ürünler- nu Başkanı Aziz Koçal ise şun- kileme olanağı yoktur. Ancak tam reka- leri yeniden gündemde. kalmak da zor onlar için. de yapamıyoruz. Bizim de kazancı- ları söylüyor: “Mutfak yanıyor, bet piyasası kurumsal, varsayımsaldır. İstanbul’da yaklaşık 12 bin bak- İki yıl önce veresiye defteri ortala- yoksulluk ve açlık artıyor, halk mız çok düştü, riske atabileceğimiz Piyasalardaki rekabet şekli eksik reka- kal var. Geçen yıl İstanbul İstatis- ma 6-7 bin TL civarına gelince fark beslenemez duruma geldi. para yok” diyor. bettir. Eksik rekabet şeklinde büyük fir- tik Ofisi bir araştırma yaparak 39 etmiş yoksulluğun derinleşmeye Tüketicinin alım gücünü ve Müşterileri ile artık sadece eko- malar, alacakları kararlarla iş ortamını ilçede 402 mahalle bakkalıyla gö- yaşam kalitesini artıracak ted- başladığını bakkal Mehmet Bey; bu- etkileyebilirler. nomi konuştuklarını söyleyen bir birler alınmalı. Ücretler ve ma- rüşmüştü. Araştırma, geçen yılın gün bu rakamın 13 bin TL’ye kadar Eksik rekabette iki büyük firmanın pi- başka mahalle bakkalı Yavuz T. ise aşlar acilen yeniden güncel- martında bakkalların yüzde 71’i çıktığını söylüyor. yasaya egemen olduğu düopol piyasa- “Halkın içindeyiz, direkt görebili- lemeli, gerçek enflasyon ora- sı ile tek bir firmanın, yakın ikamesi ol- veresiye defteri tutarken veresiye Yılbaşı gecesi gelen zam haberle- yoruz, gerçekten alım gücü kalma- nına ayarlanmalıdır. Bu ülkede mayan ürünü piyasaya sunduğu, en- yazdıranların sayısının yüzde 32.2, rinden sonra üç gün dükkâna kim- dı. İnsanlar çok öfkeli. Bu öfke na- gerçek enflasyon oranı son düstri - firma ayrımının olmadığı piya- borç miktarının ise yüzde 54.8 art- senin girmediğini söylüyor bakkal sıl patlayacak, çok merak ediyorum. açıklanan ÜFE oranıdır. Aksi sa, tekel piyasasıdır. Yaygın olan pi- tığını ortaya koymuştu. Volkan Karko. “Girenler fiyat sorup Az önce bir çocuk geldi, 24 liralık takdirde, toplumsal bunalım- yasa yapısı, tekelci rekabet ile oligo- Pandeminin üzerine yaklaşık küfredip çıkıyordu. Bizim kullandı- sigaranın 20 TL’sini bir karttan, 4 lar, intiharlar, sosyal patlama- pol piyasalardır. Tekelci rekabet piya- yüzde 100 artan döviz kuru ve res- ğımız poşetin kilosu bile bir ayda 11 TL’sini başka bir karttan çekti. Na- lar, dağılan aileler ile karşı kar- sası, çok sayıda firmanın varlığı nede- mi rakamlara göre yüzde 36 olan TL’den 25 TL’ye çıktı” diyor. kit yok artık, herkes borçlanarak şıya kalacağız.” niyle tam rekabet piyasası öğesi her fir- enflasyon eklendi. Yapılmış yeni Gültepe’de bir başka bakkal Be- günü geçiriyor” diye konuşuyor. manın yakın ikamesi olsa da farklı ken- di ürünü üstünde tekelci konumu nede- niyle de tekelci öğe taşır. Tekelci reka- bet piyasaları giderek oligopol piyasa- İş dünyası, artan t İcar İ kred İ faİzler İne ac İl önlem bekl İyor sına evrilmektedir. Oligopol piyasasında az sayıda bü- yük firma, tüketicilerin taleplerini karşı- lar. Her firma, marjinal maliyeti üstünde Finansmana ulaşamaz olduk fiyat uygulayarak normal üstü kâr sağ- lar. Oligopol piyasasında rekabet ge- nelde yoktur. Anlaşmalı, işbirlikçi ola- aiz indirimleri ile başlayan TÜRKONFED çözüm için üç öne- rak her firmanın pay aldığı, endüstrinin Fyüksek kur ve öngörülemez ride bulunarak şunları söyledi: Süleyman ‘dünyaya örnek olacak ’ kârının ençoklanması amaçlanır. Firma- Ekinci maliyet dönemi devam ederken “Bankalara üretim, yatırım, istih- lar arası gizli, açık anlaşmalar yapılarak Türk Girişim ve İş Dünyası Kon- dam ve ihracat gücümüzün sürdü- fiyat rekabetinden kaçınılır. Fiyat, ge- Askıda Fatura’ya federasyonu (TÜRKONFED), kre- rülebilirliği için kredi maliyetleri- nelde fiyat lideri olarak kabul edilen fir- ma izlenerek belirlenir. Fiyat lideri, pi- di faizlerindeki artış nedeniyle fi- nin düşürülmesi çağrısı yapıyoruz. 1 milyon yasa payı en büyük firma olabileceği nansman kanallarının kapandı- Kredi Garanti Fonu’nun acil dev- gibi maliyeti en düşük firma olabilir; pi- ğını, üretim ve yatırımın sürmesi reye alınması ve Eximbank’ın doğ- yasayı en iyi izleyen firma da baromet- dolarlık ödül ‘enerji maliyeti için acil önlem alınmasını istedi. rudan teminat mektupsuz ihracat rik fiyat liderliği yapabilir. Konfederasyondan yapılan açık- desteğine geçmesi de gerekiyor.” stanbul Büyükşehir Belediyesi Yasal düzenlemeler, firmalar ara- sanayici kaçırır’ lamada, firmaların işletme serma- Türkiye’de büyümenin sürdürü- İ(İBB), “Askıda Fatura” kampanya- sı açık ve gizli anlaşmaların yapılması- sıyla 2021 yılı “Bloomberg Küresel STİM Sanayici ve İş İnsanları Der- yesi ihtiyacında son bir yılda dört lebilirliği ve kalitesi için yüksek nı, danışıklı işbirliğini, kartel oluşması- Belediye Başkanları Yarışması”nı Oneği (OSİAD) Başkanı Süleyman nı, piyasa gücünün kötüye kullanılması- kata yakın artış görülen sektörler enflasyon-faiz-kur sarmalından kazanarak 1 milyon dolar ödüle la- Ekinci, doğalgazda tüketime göre fi- nı önlemeye, rekabet koşulları yaratma- olduğu belirtildi. bir an önce kurtulunması gerekti- yatlandırma uygulamasının Organi- yık görüldü. ya yöneliktir. ği belirtilen açıklamada şu ifadele- ze Sanayi Bölgeleri (OSB) ile dışarı- Dünyanın dört bir yanından ABD’de Sherman Act, rekabeti en- Kredi Garanti Fonu gelsin re yer verildi: daki sanayicilerin kullandığı doğalga- 650 şehrin başvurduğu yarış- gelleyecek her türlü girişimi yasak- Ayrıca politika faizine kıyasla “Öngörülebilirliği sağlayarak, ya- zın faturalarında farklılıklar olduğunu mada, İstanbul’la birlikte 50 şe- layan, kartel oluşmasına, firmaların bankaların ticari işletmelere uygu- tırım, üretim, istihdam ve katma söyledi. Fiyatlandırmada adalet iste- hir finale kaldı. İstanbul, araların- uyumlu uygulamalar yapmak, karar al- ladığı kredi faizinin iki kat arttığı yen Ekinci şöyle konuştu: “Aynı mik- değerli ihracata odaklanmamız ge- da Avrupa’dan Paris ve Londra, mak birlikteliği sağlama amacıyla bağ- tarda doğalgaz kullanan iki sanayici- vurgulanan açıklamada, “Sanayici- Amerika’dan New Orleans gibi şe- rekiyor. Ancak içinde bulunduğu- lanmalarına karşı olan yasa 1890 yı- den OSB içindekine 159 bin lira, OSB hirlerin de bulunduğu birçok dün- nin ve reel sektörün yatırım iştahı- muz bu sarmal, pandeminin yol aç- lında kabul edilmiş; yasa 1914 yılında dışındakine ise 46 bin 627 lira fatu- ya kentini geride bırakarak büyük Clayton Act ile tamamlanmış, 1950 yı- nın devam etmesi için gerek devlet tığı global kriz ve yapısal sorunla- ra çıkarılacak. Yeni bir düzenleme ol- ödüle ulaştı. lında da değişikliğe uğramıştır. gerekse de finans sektörü tarafın- rımızın da etkisiyle iç piyasadaki mazsa OSB’ler boşalabilir” ifadelerini Ödül haberini sosyal medya he- Avrupa Birliği’nin İşleyişi Sözleşme- dan finansmana erişimin bir an ön- alışverişi ve dış ticareti durma nok- kullandı. l ANKARA sabından duyuran İBB Başkanı Ek- si’nin (TFEU) 101 ve 102. maddelerine ce açılması gerekiyor” denildi. tasına getirdi.” l Ekonomi Servisi rem İmamoğlu, “Bu ödülü, gele- dayanan Avrupa Birliği Rekabet Yasa- neklerimizden gelen dayanışma sı, firmaların toplam zararına tekel veya kültürünü teknoloji ile buluştu- kartel oluşturarak rekabete aykırı uy- Dream Games’e ran Askıda Fatura ile kazandığımız gulamalarını; başat (hâkim) konumları- borsa İstanbul’da için çok mutluyuz, gururluyuz. Bu nı kötüye kullanımlarını, piyasayı kont- akbank ‘kob İ 255 milyon dolarlık ödül sayesinde Askıda Fatura tüm rol amacıyla birleşmeleri, satın alma- r usya etkisi dünya kentlerine yayılacak. Yani ları önlemek yoluyla Avrupa Tek Paza- yatırım İstanbul’un dayanışması tüm dün- Hareketi’ başlattı rında serbest rekabetin sürdürülmesini orsa İstanbul’da öğleden son- yaya örnek olacak. Birlikte başar- amaçlamakta; uygulamada Avrupa Ko- Bra satışlar hız kazandı. BIST kbank, küçük ve or- ve bankacılık dışı avan- dık, birlikte daha nice başarılara erli oyun şirketleri yatırımcıların misyonu ve komisyonun Rekabet Ge- 100 Endeksi yüzde 5 düşüşle imza atacağız” dedi. Ata boylu işletme- tajlar içeren 16 paket Yilgi odağı olmaya devam ediyor. nel Yönetim Kurulu yetkili kılınmaktadır. 1.979 puana geriledi. Sert kayıp- lerin (KOBİ) işine hız, oluşturuldu. Son olarak yerli girişim Dream Ga- Gümrük Birliği sürecinde AB reka- ların ardından kapanışa yarım sa- gücüne güç katmak Yeni müşteri olan ya mes, yeni bir yatırım turunda 2.75 bet hukuku mevzuatına uyum amacıyla at kala devre kesici çalıştı. Borsa ePGİs’t en açıklama: için “Akbank’la KOBİ da tekrar aktif olarak ça- milyar dolar değerlemeyle 255 mil- 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hak- tekrar açılmadı ve gün, devre ke- Hareketi”ni başlattı. Ak- lışmaya başlayan müş- yon dolar yatırım aldı. Altı ay önce kında Kanun’da: 1- rekabeti engelleyi- sicinin çalıştığı anda geçerli olan bank KOBİ Bankacılığı teriler ilk üç ay hava- yapılan değerlemede şirketin değeri ci, bozucu, kısıtlayıcı teşebbüsler ara- Motorine 52 1.979 puandan kapanmış ol- Genel Müdür Yardımcısı le, EFT, swift, çek ve se- 1 milyar dolar olarak belirlenmişti. sındaki anlaşma, karar, uyumlu eylem- du. Analistler piyasaya yansıyan Bülent Oğuz, Türkiye’de net işlemlerini ücretsiz Şirketin son bir yılda yaptığı üçün- ler, 2- mal ya da hizmet piyasalarının olumsuz bir gelişmenin olmadığı- kuruş zam geldi yaklaşık 3.5 milyon kü- yapabiliyor. Akbank Mo- cü yatırım turu olan Seri C turuna bir bölümünde ya da tamamında hâkim nı belirtirken, Ukrayna gerginliği çük ve orta ölçekli işlet- bil üzerinden yeni müş- Makers Fund, BlackRock, IVP, Ko- durumun kötüye kullanılması, 3- piya- nedeniyle Rusya borsasında ya- PGİS’ten yapılan açıklamada pompa menin bulunduğunu, ye- teri olanlar masrafsız, 50 ra ve Balderton Capital gibi sanın tamamında veya bir bölümünde şanan yüzde 8’lik kaybın, yurtiçi Efiyatlarına yansıyacayacak şekilde, ni ekonominin ihtiyaçla- bin TL’ye ve 36 aya varan önemli fonlar da katıldı. Dre- rekabetin önemli ölçüde azaltılması so- piyasaya da yansımış olabilece- motorine 52 kuruş zam geldiği belirtil- rına bağlı olarak yeni şir- vadeli aylık eşit taksit- am Games CEO’su Soner nucunu doğuracak, hakem durum ya- ği ve teknik seviyelerin geçilme- di. Söz konusu zam, 19 Ocak 2022 iti- ketlerin de hayata geç- li ticari kredi imkânından Aydemir, dünya standartla- ratacak veya güçlendirecek birleşme siyle düşüşün hızlandığı kayde- barıyla geçerli olacak. tiğini belirterek KOBİ’le- faydalanabiliyor. Müşte- rında işler ortaya koyan ta- ve devralmalar yasaklanmıştır. dildi. Öte yandan geçen yılın son EPGİS’in sosyal medya hesabından rin ihtiyaçlarına ve yeni riler Akbank Mobil’den Devlet gerekli gördüğünde fiyatlara kım arkadaşları ile bir- iki gününde yaptığı işlemlerle yapılan paylaşımda, “Akaryakıt ürünle- ekonomiye yönelik ola- 7-8 dakikada POS, tica- likte mobil oyun sek- müdahale ederek sınır getirebilir, narh 60 milyar TL zarardan 70 milyar rinde fiyat artışı 19/01/2022 tarihin- rak birtakım yeni ürün ri kredi kartı, artı para ve koyabilir veya destekleme yapabilir. töründe kaliteli ve kâra geçen Merkez Bankası, bu den itibaren geçerli olmak üzere; mo- Ancak müdahalenin amaca ulaşacak ve hizmetleri devreye POS Plus sigortası ürün- kalıcı işe imza atma- kaynağı Hazine’ye erken aktar- torinde 52 krş/LT pompa satış fiyatla- alacaklarını dile getirdi. leri içeren paketlere baş- etkinlikle yapılması, gösterişten kaçınıl- mak için 3 Şubat’ta olağanüstü yı hedeflediklerini rına yansıyacak şekilde artış olmuştur” ması gerekir. KOBİ’lerin ihtiyaçlarına vurularını tamamlayabile- söyledi. genel kurul yapacağını duyurdu. denildi. l Haber Merkezi göre bankacılık ürünleri cek. l Ekonomi Servisi Soner Aydemir l Ekonomi Servisi