Katalog

9 EYLÜL 2021 PERŞEMBE EKONOMI [email protected] 7 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.4500 9.9700 11.6550 18.39 1433.85 3274.72 486.48 11 kuruş 10 kuruş 13 kuruş Sabit 20.89 puan 18.24 lira 3.59 lira İşverenlere konan ‘yasak’ın bittiği temmuzda işsizlik ödeneği başvurusu patladı İşten çıkarma katlandı Çok ‘yararlı’ bir felaket İşten atıldığı için işsizlik ödeneği almak amacıyla ew York’un merkezin- keri güce ve dayatmaya da- ürkiye İş Kurumu’nun (İŞ- da 290 bin 545, temmuz ayında de 11 Eylül 2001’de yalı bir imparatorluk proje- KUR) “2021 Yılı Ağustos ise 128 bin 823 kişi oldu. geçen temmuzda 232 bin emekçi İŞKUR’a N“İkiz Kuleler”i yıkan, üç si öneriyor, ABD’nin artık bir TAyı İstatistik Bülteni”, kü- 4 Ayrıca yılın ilk yedi ayın- başvurdu. Bu sayı haziranda 104 bin kişiydi. binden fazla insanın ölümü- imparatorluk haline geldiği- resel Covid-19 salgını sürecin- da işsizlik ödeneği almak için ne yol açan saldırının 20. yıl- ni, halkın da bu durumu ka- İlk yedi ayda ise başvuru 796 bin. de, 17 Nisan 2020’de ilan edilen başvuranların 547 bin 515’i er- dönümünde “olay”ın artık ta- bullenmesi gerektiğini savu- işten çıkarma yasağının 1 Tem- kek, 248 bin 626’sı kadınlardan nüldüğünde bu sayıyı “en az iş- haziran ayında 104 bin 463 kişi, rih olduğunu, komplo teorileri nuyordu. muz 2021 itibarıyla bitirilme- oluştu. Yine ilk yedi ayda, baş- ten çıkarılan kişi sayısı” olarak yılın ilk altı ayında da ortalama alanına giren boyutlarının an- 1998 yılında üç kritik geliş- siyle zaten bu dönemde de hiç vuranların yüzde 20.1’i “25-29”, lamsızlaştığını söyleyebiliriz. me, ikinci kesimin etkili olma- nitelemek mümkün. Bu kap- 94 bin 46 kişiydi. Temmuz ayın- ya başladığını gösterdi. Le- durmayan işten çıkarmaların yüzde 17’si “30-34” ve yüzde samda birçok emekçi de bu ya- daki başvuru haziran ayının iki winski skandalı, 1. yaklaşı- Bu kez farklı yasağın kalktığı ilk ayda katlan- 15.1’i “35-39” yaş grubundaki sak kapsamında olmayan ve katını aşarken ilk altı aylık orta- mı temsil eden Clinton yöne- Bu kez, çok daha anlam dığını ortaya koydu. lamanın da neredeyse 2.5 katı. kişiler tarafından yapıldı. zaman zaman işveren tarafın- timini sarstı. Kosova Sava- yüklü bir yıldönümü var kar- Hatırlanacağı gibi çalışma Devrimci İşçi Sendikala- dan suiistimal edilen neden- Ayrıca işten çıkarılanların aylık şı, “ABD ordusunu özellik- şımızda. Birincisi, o felake- hayatında yaşanan sorunların başvuru ortalaması 2020 yılın- rı Konfederasyonu Araştırma lerle işten çıkarıldı. İŞKUR’un le de hava kuvvetlerini kul- tin 10. yıldönümünde, eko- salgında daha da büyümeme- Merkezi (DİSK-AR) ise işsiz- dün yayımlanan yeni bültenin- da 125 bin 905, 2019 yılında ise lanarak sonuç alınabilece- nomik-siyasi coğrafyanın en si için ilan edilen işten çıkar- 162 bin 920 kişiydi. likte artışın süreceğini belirt- ğine” ilişkin savları güçlen- deki detaylar ise şöyle: yeğin çizgilerini finansal kriz dirdi. “Büyük Ortadoğu böl- ma yasağı döneminde 1 milyon 4 Ocak-Temmuz 2021 döne- ti. DİSK-AR, açıklamasını şöy- ve “Meydan İsyanları” hare- gesi” ilk kez, ABD Ulusal Gü- 25-29 yaş grubu ketleri oluşturuyordu. İkin- 572 bin 934 emekçi işsizlik minde ise işsizlik ödeneği al- le sonlandırdı: “Bu artışın mev- venlik Belgesi’nde özgün bir cisi, uluslararası jeopolitiğin ödeneği için İŞKUR’a başvurdu. 4 2021 yılı temmuz ayında mak için başvuran emekçi sa- sim etkilerinin (tarım, inşaat, coğrafya olarak tanımlandı. büyük güçler arası “dengele- Birçok emekçinin de özellikle 231 bin 867 emekçi işsizlik öde- yısı 796 bin 141 kişi oldu. Bu turizm) sona ermesiyle sonba- İkinci eğilimi temsil edenlerin me dönemi” içinde Çin, he- ağır ödenek alma şartları nede- neği almak için İŞKUR’a başvur- kapsamda ödenek almaya hak har aylarında hızlanması bek- 1997 yılının 2. yarısında kur- nüz “Kuşak ve Yol” projesi- kazanan kişi sayısı ilk yedi ay- niyle başvuru yapmadığı düşü- du. Başvuru yapan kişiler, geçen lenebilir.” l Ekonomi Servisi duğu Project for New Ame- ni, yeni bir hegemonya süre- rican Centurty (PNAC), Irak cine girdiğini açıklamamış- ve İran’ı hedef göstererek tı. Üçüncüsü, Afganistan’da, imparatorluk projesi için lo- ABD’nin ve NATO’nun çıka- Merkez Bankası 23 Eylül’de açıklayacağı faiz kararından önce politika değiştirdi bi yapmaya başladı; projenin cağına Taliban’ın geri gelece- mantığını, dış politikada radi- ğine ilişkin bir işaret yoktu. kal bir değişikliğin haritasını 11 Eylül’ün 20. yıldö- betimleyen bir rapor da 1999 nümünden az önce ABD, yılında başkanlık seçimlerin- Afganistan’dan, yönetimi den önce hazırdı. 11 Eylül’ün Odakta ‘çekirdek enflasyon’ var Taliban’a bırakarak çıktı. Çin, hemen arkasından açıklanan hegemonya inşa sürecini salt QDR2001 (4 Yıllık Savunma “Kuşak ve Yol” projesi üze- erkez Bankası Başka- ların etkisini yitireceğini ve Gözden Geçirme) Clinton’un rinden ilerletmiyor; günde- ikinci döneminde, Kosova Mnı Prof. Dr. Şahap Kav- son çeyrekte enflasyonun dü- minde yeni bir sermaye biri- Savaşı’nın ve bu tartışmaların cıoğlu, politika faizinin belir- şüş eğilimine gireceğini düşü- kim rejimi inşası ve bilimsel- etkisi altında şekillendi. teknolojik gelişmelerde dün- leneceği 23 Eylül öncesinde nüyoruz. Tartışmalı biçimde sonuçla- ya lideri olma iddiası var. Kü- yeni bir politika değişikliği- 4 Gıda dışı enflasyonun yı- nan başkanlık seçimleri, ikinci resel pandemi dalgası içinde nin sinyallerini verdi. Man- lın geri kalanında da manşet eğilimin projesinin benimsen- Çin’in biyopolitik ve disiplin şet enflasyon değil, gıda ve enflasyonun altında kalmaya mekte olduğunu gösteriyor- rejimlerinin salgını kontrol enerji fiyatlarından arındırıl- devam etmesini bekliyoruz. du. Ancak PNAC raporu, dış altına almakta çok etkili oldu- mış çekirdek enflasyon gös- Gıda fiyatlarında, olumsuz ha- politikada önerilen radikal de- ğu görülüyor. tergelerinin önem kazandığı- va koşulları, kuraklık, bazı ül- ğişikliği ABD halkının ve ABD Belki de tam bu nedenler- müttefiklerinin benimseyece- nı söyleyen Kavcıoğlu, “Son kelerde gıda ihracatına yöne- den Prof. Stephen M. Walt, ğinden emin değildi; uygula- Foreign Policy dergisinde, çeyrekte enflasyonun düşme lik özel kısıtlamalarla küresel “9/11 Bir asır sonra nasıl be- maya koyabilmek için “sarsıcı” eğilimine gireceğini düşünü- bir artış görüyoruz. bir olayı beklemeyi öneriyor- timlenecek” diye soruyor ve yoruz” diye konuştu. ekliyordu: “Bu, daha çok ki- du. Diğer bir deyişle ABD dış İyileşme alanımız var Alman-Türk Ticaret ve Sana- min betimlediğine bağlı ola- politika tartışması, taraflardan 4 Önümüzdeki dönemde yi Odası’nın ekonomi toplan- biri ağır basmakla birlikte kilit- cak.” Ben, 11 Eylül’ün, ABD tısına katılan Merkez Bankası de makro göstergelerdeki iyi- dış politikasındaki bir tıkan- lenmişti. leşme devam ettikçe, cari iş- Başkanı Kavcıoğlu, konuşma- manın kilidini açan “yarar- 11 Eylül saldırısı, yarattığı sında gıda fiyatları gibi enflas- lemler ve enflasyon görünü- lı bir felaket” olarak betimle- felaket ve toplumsal travma, münün iyileşmesiyle risk nebileceğini, gelecek 100 yı- o kilidi açtı. Ancak açılan ka- yonda artışa yol açan unsur- lın da bu tanımı eskitemeye- pıdan geçerek imparatorluk ların geçici olduğu ve etkisini primi düştükçe ve oynaklık ceğini düşünüyorum. projesi inşa etmeye koyulan- azaldıkça, kredi kanalının et- yitireceği görüşünü tekrarladı. lar, bir milyondan fazla insa- Yıllık enflasyonun 19.25 ola- kin bir şekilde çalışarak ya- Faiz indirimi sinyali verildi nın ölümüne, projeyi finan- İki yaklaşım, bir kilit tırım iştahına ilişkin olumlu rak gerçekleştiğini, bu dönem- se ederken yeni bir mali kri- 9/11 konuşmak için 1990’lı de, çekirdek enflasyon göster- görünüme istikrar kazandı- erkez Bankası Başkanı ekonomik yapı karar verici- zin oluşmasına katkıda bu- yılların son çeyreğine Clinton racağını düşünüyoruz. gelerinden olan ve TÜFE’den MKavcıoğlu’nun manşet lerin konuşmalarıyla çıkma- lunduktan sonra, amaçlarının dönemine gitmek gerekiyor. işlenmemiş gıda ürünleri, 4 Krediye erişimde belirgin enflasyon üzerinde faiz belir- za itiliyor. Merkez Bankası olanaksızlığını kanıtlamanın O yıllarda ABD dış politika bir sorun gözükmemekle bir- enerji, alkollü içkiler ve tü- leme politikasına bir süredir faiz seviyesi ile onun değişi- ötesine geçemediler. çevrelerinde iki yaklaşım var- tün dışlanarak elde edilen en- likte kredi faiz oranlarındaki Obama başkan seçildiğin- değinmemesi ve bu kez çe- mi hakkında piyasalara sin- dı. Birincisi, ABD hegemon- de, ABD’nin ekonomik, siya- yükseklik krediye erişimi deksin yıllık enflasyonunun kirdek enflasyona işaret et- yal vermemeli. yasının restore edilebilece- si ve kültürel kapasiteleri da- yüzde 18.46’ya, işlenmiş gı- sınırlandırmaktadır. ğine inanıyordu. İkincisi, eko- mesi “erken bir faiz indiri- Prof. Dr. Osman Altuğ: ha da zayıflamıştı. İmpara- nomik ve siyasi olarak ye- 4 Gelişmekte olan da ürünlerinin de dışlandığı mi” sinyali olarak algılandı. “Kavcıoğlu’nun açıklaması torluk projesi de yerini, “gö- ni güçlerin yükselmeye baş- yıllık enflasyonun ise yüz- ekonomilerle karşı- Kavcıoğlu’nun konuştuğu sa- ona faiz indirimi talimatının reve başlama” merasimin- ladığını, hegemonya resto- laştırdığımızda, Tür- de 16.76’ya gerilediğini ha- atlerde TL yüzde 1.5 değer gittiğini gösteriyor. Bu açık- deki, görkemli imparatorluk rasyonunun artık gerçekleşti- tırlatan Kavcıoğlu’nun, ko- kiye ekonomisinde kaybetti. Ekonomistlerin yo- lamanın bir nedeni de erken taklidi gösterisine bırakmış- rilemeyeceğini, buna karşılık enflasyon, rezervler nuşmasından bazı rumu şöyle oldu: seçim hazırlığı olabilir. Çe- tı. ABD hegemonyasının res- ABD’nin ordusunun hâlâ ra- başlıklar şöyle: ve risk primi konu- Prof. Dr. Veysel Ulusoy: kirdek enflasyonun neden torasyonu ise artık tam anla- kipsiz olduğuna dikkat çeki- larında iyileşme mıyla bir hayaldi. Geriye ka- 4 Kısa vade- Merkez Bankası Başkanı’nın düşük çıktığını anlamak da yor; rıza alma, işbirliği çaba- lan da tarih... de enflasyon alanı olduğunu larını ikinci plana atıyor, as- ne konuştuğunu iyice tart- imkânsız. Faizin indirileceği- görüyoruz. görünümün- ması gerekir. Son dönem- ni düşünmek zor ancak de- de etkili olan l Ekonomi de olumsuz çizgide ilerleyen neneceği sinyali veriliyor.” Şahap Kavcıoğlu Servisi geçici unsur- Taban fiyatı düşük açıklayan TMO, yabancı çiftçiye muhtaç kaldı BEŞ AYIN EN DÜŞÜĞÜ Hububat ithalatına sıfır vergi İhracatın iklimi esmi Gazete’de yayımla- bozuluyor Rnan cumhurbaşkanı ka- Eczacıbaşı Grubu’nun 62 yıldır verdiği tıp ödülleri sahiplerini buldu. emmuz ayında 57.7 rarı ekinde yer alan listeye Özlem Türeci ve Uğur Şahin, ödüllerini Almanya’da Bülent Tolan İstanbul Sanayi göre, nohut, yeşil ve kırmı- Eczacıbaşı (sağ başta) ile Bilimsel Değerlendirme Kurulu Başkanı Odası Türkiye İmalat Sektörü İh- zı mercimek, buğday, mah- Prof. Dr. Turgay Dalkara’nın (sol başta) elinden aldı. racat İklimi Endeksi, ağustosta lut, tohumluk çavdar, beyaz 55.9’a geriledi. Endekste eşik de- ve maltlık arpa, tohumluk ğer olan 50.0’ın üzerinde ölçülen yulaf, mısır ve buğdaygil- Şahin ve Türeci’ye tüm rakamlar ihracat ikliminde iyi- ler ailesinden bir yem bitki- leşmeye, 50’nin altındaki değerler si olan sorgum tohumu itha- ise bozulmaya işaret ediyor. latında gümrük vergisi 31 disleri Odası Yönetim Kuru- vekili Gürsel Tekin ise şöy- Son beş ayın en düşük seviyesi- Aralık’a kadar sıfır olarak ONUR ÖDÜLÜ lu Başkanı Baki Remzi Su- le konuştu: ne gerileyen ihracat iklimi endek- uygulanacak. Toprak Mah- içmez, “Geçen yıl da böy- “Bir ülkenin tarımı sı- si, düşüşe rağmen üst üste yedi ay- sulleri Ofisi (TMO), taban czacıbaşı Topluluğu’nun Elif Çadırcı, Bilimsel Araştırma le oldu. Aynı mantıkla gi- fırlanıyor, gıda geleceği dır büyüme bölgesinde kalmış ol- fiyatları düşük açıklayın- E1959 yılında tıp alanında Destek Ödülü’nü Doç. Dr. Öz- dilirse seneye de böyle ola- yok ediliyor. 2005 yılın- du. Avro bölgesi ekonomilerinde- ca çiftçiler ürünlerini ser- başlattığı Dr. Nejat F. Eczacıba- gür Kütük, Tıp Öğrencileri Pro- cak. TMO çiftçinin kâr ede- da tarım kesiminin ban- ki büyüme ağustosta genel olarak best piyasadaki yüksek fi- şı Tıp Ödülleri’nde Onur Ödülü je Ödülü’nü de Bengisu Kara- bileceği bir fiyat açıklasaydı kalara olan borcu 4.3 mil- yüksek tempoda kalsa da Almanya, yatlardan sattı. Durum böy- Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Öz- köse kazandı. Eczacıbaşı Hol- ve çiftçiye düzgün destekle- yar dolarken Bankacılık Fransa, İspanya ve Hollanda’da bü- le olunca TMO’nun stoku lem Türeci’ye verildi. ding Yönetim Kurulu Başka- meler yapılsaydı TMO’nun Düzenleme ve Denetle- yüme hafiften yavaşlamaya başladı. azaldı ve TMO, un ve yem 2021 Tıp Bilim Ödülü ise nı Bülent Eczacıbaşı, “Salgın, yurtdışından yüksek fiyat- me Kurulu’nun 2021 yı- Avro Bölgesi’ndeki büyümenin yer- sanayicisinin maliyetini dü- immünoloji alanında birçok araştırma ve bilimin önemini larla alım yapmasına gerek lı mart ayı raporuna göre li imalatçıları desteklediğini söyle- şürmek için daha yüksek fi- önemli buluşun sahibi bir bi- bir kez daha anlattı. Aşı gele- kalmayacaktı” dedi. 17 milyar dolara çıktı. İt- yen IHS Markit Ekonomi Direktörü yata ithalat yapmak zorun- lim insanı olan ve Swiss Ins- ceğe dair umudumuzu daha da halatın desteklendiği, ne- Andrew Harker, “Firmaların umudu, da kaldı. Bu yüksek fiyat- titute of Allergy and Asthma güçlendirdi. 4 milyonun üzerin- Ülkenin tarımı redeyse bir milyon kişinin yılın geri kalanında koşulların güçlü lardaki zararı azaltmak için Research’te 2003 yılından beri de can kaybı yaşayan dünya, 2 sıfırlanıyor tarımdan çekildiği, AKP ve sürdürülebilir bir hızda iyileşme- gümrük vergisinin sıfırlan- İmmün Regülasyon Bölüm Baş- yıl dolmadan 5 milyar doz dola- iktidarı döneminde çiftçi Çiftçinin borcunun 16 ye devam etmesi yönünde” diye ko- dığını söyleyen Türkiye Mi- kanı olarak çalışan Prof. Dr. yında aşı yapabildiyse bu onla- yılda dört kattan fazla art- kendi toprağında işçi ko- nuştu. l Ekonomi Servisi mar Mühendis Odaları Birli- Mübeccel Akdiş’e verilirken rın katkılarıyla gerçekleşebildi” numuna getirildi.” tığını söyleyen CHP millet- ği (TMMOB) Ziraat Mühen- Tıp Teşvik Ödülü’nü Prof. Dr. dedi. l Ekonomi Servisi