Katalog

23 EYLÜL 2021 PERŞEMBE EKONOMI [email protected] 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLIN FAIZ BORSA ALTIN ALTIN 8.6470 10.1350 11.8160 17.81 1.407 3325.21 492.96 0.7 kuruş 0.5 kuruş 0.2 kuruş Sabit 21.85 puan 88 kuruş 43 kuruş Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, faizle ilgili yeni kararını bugün açıklayacak ‘BİR CESARET SINAVI’ AKP rejimi, kez Bankası’nın, faiz oranları enflas- Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, eğer koltuğundan ülkeyi çöküşe mi yonun gerisinde kalmışken, faiz indi- olacağını görürse, yanlış olduğunu bile bile, yine de faiz rim kararı vermesi demek, ekonomiyi ve TL’yi bile bile ateşe atmak anlamı- indirimi kararı verir mi derseniz; bence verebilir. sürüklüyor? na gelecek. ilgisayarımdaki eski dosyala- Piyasalar, “Bu kadar vahim bir ha- Cumhurbaşkanı’nın istediği faiz indi- ce şahsileştirildiği de ortada... rı, güvenceye almak için “bulu- ta da yapılamaz” beklentisiyle bugünkü rimini yapmaması halinde, aynen Na- En zoru ise Merkez Banka- Bta” transfer ediyordum, 8 Nisan Merkez Bankası toplantısından indirim erkez Bankası’nın bugün alaca- ci Ağbal gibi görevden alınma ihtima- sı yönetimi, daha doğrusu Baş- 2005 yılında Yıldız Üniversitesi’nde kararı çıkmasını beklemiyor. Aslında ğı faiz kararının, Merkez Banka- li konuşulmaya başlandı. Bu söylenti- kan Kavcıoğlu’nun sınavı olacak. sunduğum “Küreselleşmeden Son- Cumhurbaşkanı’nın tavrına bağlı ola- ler ne kadar doğrudur, Başkan Kavcı- Kavcıoğlu’nun bile, mevcut koşullar- Msı yönetiminin Cumhurbaşka- ra” konulu bir seminerin notlarıyla kar- rak, hâlâ faiz indirimi bekleyen az sa- oğlu daha önceden Cumhurbaşkanı’na da faiz indirilmeyeceğini gördüğünü nı Erdoğan’la ilişkisi açısından “bir ce- şılaştım. Seminerin ana savı, “Bu kü- yıda piyasa oyuncusu olduğunu söy- tahmin ediyoruz. Eğer koltuğundan saret sınavı” haline geldiğini de söyle- bu ay faiz indirim sözü vermiş midir, reselleşme de kendi çelişkileri (eko- lemeliyiz. mek gerekiyor. Cumhurbaşkanı bu ay faiz indirimi ko- olacağını görürse, yanlış olduğunu bi- nomik, ekolojik, jeopolitik) altında Faiz indirim beklentisi taşıyanların nusunda ne kadar ısrarlıdır, orasını ke- le bile, yine de faiz indirimi kararı verir Çağdaş ülkelerde Merkez Bankası ve büyük olasılıkla bir finansal kriz- en önemli dayanaklarından birini Mer- mi derseniz; bence verebilir. Bu tak- yönetimleri, enflasyonla mücadele ön- sin olarak bilmiyoruz. le çökecektir” idi. Henüz tarihin en kez Bankası Başkanı Kavcıoğlu’nun dirde zaten iyice yıpranan isminin, bi- celikleri doğrultusunda, mevcut eko- Peki, kendisine böyle bir taahhüt- büyük finansal krizi patlak vermemiş- “Manşet yerine çekirdek enflasyo- raz daha görevde kalsa bile, Merkez nomik tablo ve beklentileri değerlen- te bulunuldu ve ona rağmen faiz in- ti, küresel ısınmanın bir iklim krizine bu na odaklanacağız” sözü oluşturuyor. dirilmezse Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bankası ve ekonomi tarihinde iyi anıl- dirip karar verirler. Ancak bizde uzun kadar kısa sürede dönüşmesi beklen- Hangi çekirdek orana göre karar ve- mayacağı, şimdiden belli. zamandır Merkez Bankası yönetimle- yarın Kavcıoğlu’nu görevden alır mı? miyordu. Çin, henüz hegemonya mer- rileceği ayrı bir tartışma konusu ama ri, “Cumhurbaşkanı’nın kararını uygula- Eğer alırsa bunun, “Cumhurbaşka- kezi, teknolojik lider olma iddiasını eğer indirim yapılacaksa, belli ki man- ma mercii” haline getirilmiş durumda. nı Erdoğan’ın piyasalarla cesaret sı- Gereken ortada açıklamamıştı. şet enflasyonun 2-3 puan altında- navı” haline geleceğini söyleyebiliriz. Faiz artıran Merkez Bankası başkanla- Gereksiz biçimde cesaret sınavına O sunuşumda, Jared Diamond’un ki çekirdek türü baz alınıp indirime kı- rının birkaç ay içinde görevden alınma- Çünkü bu ay faiz indirilmez ve baş- dönüşen faiz kararı için, normal koşul- toplumların çöküş nedenlerini araştı- lıf aranacak. sı, neredeyse her yılı farklı başkanlarla kan görevden alınırsa, işte o zaman pi- larda ne yapılacağı belli: Faizin artırıl- Merkez Bankası yönetimi eğer duru- ran ve Janet Jacopson’un kentlerde- geçirmemiz zaten Merkez Bankası ba- yasaları tutmak mümkün olamaz. Ge- ması gerekiyor. Aslında artık tek ba- mu idare etmek yolunu seçerse; o za- ki çürümeyi tartışan yapıtlarından da ğımsızlığının kalmadığını gösteriyor. Bu linen siyasi ve ekonomik ortamda şına faiz artırımıyla işlerin düzelece- man bu ayki toplantıyı pas geçerek, yararlanmıştım. Şimdi, kendimi tebrik nedenle de piyasalarda istikrarı sağla- Cumhurbaşkanı’nın böyle bir karar ala- ği noktadan uzaklaştık ama böylesine kasım veya aralık ayında indirimin baş- ederken, toplumların çöküş nedenleri- mak mümkün olamıyor. bileceğine ihtimal vermek istemiyoruz. bir ekonomik konjonktürde, beklenti- layacağı işaretini verir. Piyasalar bugün nin listesi aklımda, korkutucu biçimde, Bu kararın bir cesaret sınavına dö- Eğer faiz indirilmez ve Başkan Kav- ler ve mevcut tablo faiz artışına ihtiyaç indirim olmasa bile açıklanacak met- siyasal İslamın AKP rejiminin o semi- nüşmesinin nedeni, kendisini tek kişi- cıoğlu yerinde kalırsa, cesaret sınavı- gösteriyor. ni dikkatle inceleyecek. Eğer söylem- nerden bu yana tanık olduğumuz uy- ye bağlı karar almak zorunda hisseden nın uzayacağını, bir sonraki aya öte- Dün bu satırlar yazılırken Fed’in ka- de yapılacak değişikliklerle ekimde faiz gulamalarıyla örtüşmeye başladı. Merkez Bankası yönetimi. Daha doğ- leneceğini söylemek mümkün. Çünkü rarı henüz açıklanmamıştı. Bu ay ol- indirimi sinyali verilirse, piyasalar buna Kapitalist toplumlar, ekonomik kriz rusu işleyişi buraya getiren Cumhur- Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Temmuz mazsa gelecek ay varlık alım progra- da tepki gösterebilir. eğilimleriyle boğuşurken, tüketebile- başkanı demek daha doğru olabilir. veya ağustosta faiz indirmeye başla- mının azaltılması kararının verilece- Merkez Bankası yönetimi, Cumhur- ceklerinden daha fazlasını piyasaya Son dönemde çıkan kulis haberle- yacağız” sözü vermişti ve ekimde de ği, bununla birlikte bizim gibi ülkelerin başkanı Erdoğan’ı ikna edebilecek mi sürerler, aradaki talep eksikliğini kre- ri, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez faiz indirilmezse bu sözünü tutmamış para birimlerinin değer kaybedeceğini bilmiyoruz. Bildiğimiz şu ki faiz indirim di ve spekülasyonla kapatmaya çalı- olacak. Birçok konuda bugün fark- herkes biliyor. Sadece ne zaman ve ne Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’na kararı verilirse, Başkan Kavcıoğlu kol- şırken finansal krizlere yol açarlar. Bu kadar olacağı merak konusu. olan güveninin zayıfladığına işa- lı, yarın tam tersi sözler verildiğini za- tuğunu korur ama piyasaları tutmak süreçte, ürettikçe doğal çevre “yaşam ret ediyor. Başkan Kavcıoğlu’nun, ten biliyoruz ama faiz konusunun iyi- Böyle bir küresel konjonktürde Mer- pek mümkün olmayabilir. dünyası” yıkıma sürüklenir. Sonuç, ik- lim krizi, kimi ekolojik ortamların çökü- şü, gıda ve su krizi, kaynak savaşları, göçler... Bu toplumların uygarlığı şim- TÜİK VERİ AÇIKLADI di derinleşen, zaman zaman kaotik bi- çimler sergileyen bir istikrasızlıklar sü- Tüketici güveni reci içinde debeleniyor. Bu uygarlığa bir düzen verebilecek, sorunların çö- eylülde yükseldi zümünde liderlik edecek bir merkez de artık yok. Ancak, kapitalist uygar- ÜİK’in “Tüketici Güven Endek- lığın tarihi bize hegemonya boşluğu- Tsi, Eylül 2021” raporuna göre, nun “bağımsız ulus devletlerin” cenne- TÜİK ve Merkez Bankası işbirliği YÜZDE 44 tine değil, büyük savaşlara yol açtığı- Yılın ilk sekiz ayında ortalama ile yürütülen tüketici eğilim anke- nı gösteriyor. otel doluluk oranı. ti sonuçlarından hesaplanan mev- sim etkilerinden arındırılmış tüke- Ve AKP Türkiyesi tici güven endeksi, Eylül 2021’de 10.1 MILYON KIŞI Bu “büyük resim” ve “uzun dönem” İlk yedi ayda gelen turist Ağustos 2021’e kıyasla yüzde 1.8 içinde, AKP Türkiyesi’nin durumu “kı- sayısı. Bu sayı 2019’un aynı artışla 78.2’den 79.7 puana çık- sa dönemde” daha da vahimdir. Jared döneminde 24.7 milyondu. tı. Bu kapsamda “gelecek 12 aylık Diamond’un büyük ilgi çeken Collap- Müberra Eresin döneme ilişkin hanenin maddi du- se: How Societies Choose to Fa- rum beklentisi” endeksi yüzde 0.5 il or Succeed (Çöküş: Toplumlar Ba- artışla 78.6 puandan 79, gelecek TÜROB Başkanı Eresin, ‘Kredi olmadan şehir otelleri ayakta duramaz’ dedi şarılı ya da Başarısız Olmayı Nasıl Se- 12 aylık döneme ilişkin genel eko- çiyorlar) başlıklı kitabındakiler, çöküş- nomik durum beklentisi endek- lerin, toplumun kendi varlığını sürdür- mesini sağlayan doğal koşulları tüket- si de yüzde 5.3 artışla 75.3 puan- dan 79.3 puana yükseldi. Tüketici mesiyle (ormanları kesmesi, su kaynak- larını kirletmesi, kurutması, gıda üretim güven endeksinin 100’den küçük Oteller ‘borç’ krizinde alanlarını ihmal etmesi vb.) yönetici sı- olması ise kötümser durumu gös- nıfın toplumun sıkıntılarını yadsımasıyla teriyor. l Ekonomi Servisi başladığını gösteriyor. ürkiye Otelciler Birliği (TÜ- rüşeceğiz. Ayrıca KDV’nin de ko- “O toplumun egemen sınıfları, yö- TROB) Başkanı Müberra Eresin, naklama sektöründe 2022’ye ka- KARAR, RESMİ GAZETE’DE neticileri neden tehlikeyi göremiyor, 2022’de güzel dün bir basın toplantısı düzenle- dar yüzde 1 olmasını talep ediyo- gereken tedbirleri alamıyorlar” so- yerek sektörün güncel durumunu ruz. Konaklama vergisi 1 yıl daha rusunun cevabı çok tanıdık, o neden- Özelleştirme için bir sezon yaşarız yorumladı. ötelenmeli.” le de çok korkutucu: Yönetici sınıfın Ağustos ayından itibaren sektör- İstanbul’da halen otellerin yüz- üyeleri, dikkatlerini zenginleşmek, bir- ilanlar devam etti ngiltere’nin Türkiye’yi “kırmızı de büyük bir hareketlenme yaşan- de 20’sinin kapalı olduğunu, ka- birleriyle rekabet etmek, yüceliklerini İliste”den çıkarmasının umut verici KP iktidarı, krize soktuğu kanıtlamak için anıtlar dikmek, saray- dığını aktaran Eresin, ancak to- panma korkusuyla işbaşı yapma- olduğunu söyleyen Türkiye Otelciler ATürkiye ekonomisinin her lar yapmak üzerinde yoğunlaştırıyorlar. parlamanın hem zaman alacağını yan bu otellerin 2022 yılı ocak Federasyonu Başkanı Sururi Çora- Tüm bu etkinlikleri desteklemek için gün artan kaynak ihtiyacını kar- hem yeni desteklere ihtiyaç duyu- ayını beklediğini aktaran Eresin, batır, “Vaka sayıları düştüğü, aşılan- şılamak için küçük büyük deme- köylüyü, üreticiyi, doğal çevreyi tüke- lacağını vurguladı. Özellikle kre- “2019’da Türkiye genelinde dolu- ma arttığı takdirde 2022’de çok gü- tene kadar sömürüyor; iktidarda kal- den özelleştirme uygulamalarını di desteğinin çok önemli olduğu- luk oranı yüzde 67’ydi. 2021’in ilk zel bir sezon yaşayacağımızı tahmin mak adına kısa dönemli, göz boyayıcı sürdürüyor. nu ifade eden Eresin, şöyle devam sekiz ayında ise bu oran yüzde 44. ediyorum” dedi. hedeflere öncelik veriyorlar. Bu yolda Bu kapsamda Hazine ve Mali- etti: “Krediler olmadan şehir otel- Avrupa Oteller Birliği, şehir otel- sürdürülemez bir noktaya ulaşan top- Ege’de erken kapanma kararı ye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi leri ayakta duramaz. Bu faizlerle lerinin 2024’e kadar toparlana- alan bazı otellerin, İngiltere’nin ye- lumlar, geri dönemezlerse, çoğu za- Başkanlığı, dün Resmi Gazete’de man 10-20 yıl gibi çok kısa bir sürede ni uygulaması sonrası kasım ortala- bir ilan yayımlayarak yine ta- kredi istediğimize göre gerçekten mayacağını söyledi ama bugünkü çökebiliyor. rına kadar çalışmaya devam etmeyi şınmaz satacağını duyurdu. Bu zor durumdayız demektir. Banka- resme bakarak Türkiye’de 2023’e Kent yaşamı araştırmacısı Janet Ja- planladığını belirten Çorabatır, şöyle kez Ankara ili Çankaya ilçesi lar, turizmi riskli sektör olarak gö- gelindiğinde ciddi bir toparlanma copson (Dark Ages Ahead, 2005), ka- devam etti: “İngiltere’deki operatör- Söğütözü’nde 24 bin 936 met- rüyor ama Türkiye’de batık kredi- görüyoruz” dedi. Ayrıca sektörde- pitalist toplumun kendisini destek- lerle görüşmeye başladık. Hem THY rekarelik bir taşınmaz satılacak. si olmayan tek sektör turizmdir. ki iflas ve el değiştirmelerin kor- leyen ve yeniden üreten kurumları hem buradaki tur operatörlerinin Son teklif verme tarihi 23 Ka- Bugün özellikle Kredi Garanti Fo- kulacak boyutlarda olmadığını be- hızla yıprattığına dikkat çekiyor. Antalya, Bodrum, Dalaman’a yönelik sım olan ihale için belirlenen ge- nu (KGF) kredilerinin taksidi gel- lirten Eresin, örneğin İstanbul’da Devlet yönetimi (kamu alanları -ver- rezervasyon aldıklarını görmekte- çici teminat 15 milyon lira olarak gi sistemi- para sistemleri, demokrasi, di, burada zorluk yaşıyoruz. Bu en fazla 10-12 otelin iflas ettiğini, yiz.” Çorabatır, ayrıca kış aylarında açıklandı. l Ekonomi Servisi adalet) hızla aşınıyor, verimliliğini kay- taksitlerin ödenmesi için yeni kre- 2-3 tanesinin de banka borcu se- kongre ve spor turizminde hareket- bediyor. Aile, kişisel özel alanlar hız- diler açılmasını istiyoruz. Konu- bebiyle el değiştirdiğini kaydetti. lilik beklediklerini anlattı. l AA İSO BAŞKANI UYARDI: la zayıflıyor hatta yok olmaya başlıyor. yu Türkiye Bankalar Birliği ile gö- l Ekonomi Servisi Kentler betonlaşmaktan, tarım çö- Nitelikli eğitime kerken kente sığınanların getirdiği aşı- rı (belediye hizmetlerinin kapasitesi- Unilever Dondurma Kategorisi Başkan Yardımcısı Tanrıdağlı: KISA... KISA... önem vermeliyiz ni aşan) nüfus yoğunluğundan, tra- fikten ve gelir dağılımındaki hızlı bo- ün, Milli Eğitim Bakanı Mah- l Eski BOTAŞ Doğalgaz Daire Baş- zulmadan (lümpenleşmeden, mafya- Bölgesel gelişime destek verdik Dmut Özer’in de katıldığı İs- kanı Arif Aktürk, kışla birlikte laşmadan) dolayı yaşanmaz hale geli- tanbul Sanayi Odası (İSO) Mecli- spot alımların çoğalacağını, bunun yor. Eğitim -özellikle akademik eğitim-, nilever Dondurma Kategorisin- kullandığı hammaddelerin yüzde si toplantısında konuşan İSO Yö- Türkiye’nin gaz maliyetini yüzde ticarileşerek dejenere oluyor, okuma Uden Sorumlu Başkan Yardımcı- 97’lik bölümünü yerli kaynaklar- netim Kurulu Başkanı Erdal Bah- 30 artıracağını söyledi. alışkanlığı geriliyor; bilimsel metodo- sı Toloy Tanrıdağlı, dün basın top- da işlenmiş hammaddelerden sağ- çıvan, mesleki eğitimin önemine l Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil loji, akılcılığa yönelik saldırılar, teolojik lantısı düzenleyerek Algida’nın ya- lıyor” diye konuştu. dikkat çekerek şu vurguyu yaptı: Karaismailoğlu, 1915 Çanakkale baskı altında sulanıyor, zayıflıyor. Tarih “Yeni çağın, yeni mesleklerini et- tırımlarıyla bölgesel gelişime des- Endüstriyel dondurma paza- Köprüsü’nün 18 Mart 2022’de açı- bilinci zayıflarken, “gelecek” kavramı- kili bir şekilde icra edebilecek ni- tek verdiğini, bu şirketin her bir rıyla ilgili güncel bilgiler de ve- lacağını, ücretin 15 Avro (152 lira) nın içi boşalıyor. Jacopson, kapitalist telikli insan kaynağını yetiştirme- toplumun bir karanlık çağa girmekte kişilik istihdamının Türki- ren Tanrıdağlı, 2021’in ilk yarı- olacağını açıkladı. ye odaklanmalıyız. Bu noktada şu olduğunu düşünüyor. l Karadeniz Holding’in şirketi ye ekonomisi için 22 kişilik sında dondurmanın tüm hanele- sorunun sorulması gerekiyor: Çok Diamond’u ve Jacopson’u kay- Karpowership’e Güney Afrika’da li- istihdamı tetiklediğini di- rin yüzde 75.4’üne girdiğini, bu ora- yakın bir gelecekte daha da haya- gılandıran tüm gelişmeleri, AKP manlara santral gemisi yerleştir- le getirdi. Bu kapsamda son nın 2020’nin aynı döneminde yüz- ti öneme sahip olacak nitelikli in- Türkiyesi’nde, siyasal İslamın rejimin mesi için izin verildiği duyuruldu. 10 yılda Türkiye’de 315 mil- de 65.6 olduğunu söyledi. Pazar, uygulamalarında, kadınlar üzerinde- san ihtiyacı karşısında ne yapabi- Çevre davası ise sürüyor. yon dolarlık yatırım son 12 ayda ciro olarak 4.7 milyar ki baskıları da ekledik mi, kolaylıkla ve liriz? Yapmamız gereken ilk şey, l TOGG Üst Yöneticisi Gürcan Ka- gerçekleştirdiklerini TL büyüklüğe ulaştı. Öte yandan fazlasıyla görebiliyoruz. Diğer bir de- nitelikli eğitime bugünden başla- rakaş, “Oyunun kuralını değişti- hatırlatan Tanrıdağlı, Algida’nın “Kalpten Kalbe Mutluluk yişle siyasal İslamın rejimi toplumu, yarak gereken önemi vermektir.” recek alanlarda adım atan start- “Algida, Türkiye’de Hareketi” başlattığı açıklandı. hızla bir çöküşe doğru sürüklüyor. l Ekonomi Servisi up’lar radarımızda” dedi. Toloy Tanrıdağlı ürettiği ürünlerde l Ekonomi Servisi