Katalog

23 EYLÜL 2021 PERŞEMBE 10 KÜLTÜR Mimarlık tarihinin en önemli 100 yaşında olsa bile! isimlerinden, bir dönem gazetemiz Giydiği çoğu Mimarinin Bilim Teknik eki yazarı Prof. Dr. beyaz ama kol Doğan Kuban yaşamını yitirdi. ve etek uçla- rı koyulaşan ve siyaha dönen ‘KIYMETLİ BİR DEĞERİ KAYBETTİK’ ustasını elbisesi -ken- di söyledi- günümüzde- stanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İma- Nermin ki karanlık kafalara, ka- İmoğlu, Kuban için sosyal medyadan yayımladığı me- sajda şu ifadelere yer verdi: ranlık emellere, karan- kaybettik Ülkemizin ve İstanbul’un mimari tarihi açısından lık eylemlere bir protes- Doğan Kuban Abadan Unat önemli çalışmalara imza atmış mimar Doğan Kuban’ın to! Karanlığa geçit ver- uhteşem bir kutla- vefat haberini üzüntüyle öğrendim. Kıymetli bir de- meyeceğini ilan ediyor ürkiye’nin ve İstanbul’un la konuk öğretim görevli- Enstitüsü’nün kurulması maydı. 100. yaşında ğeri, önemli bir akademisyeni yitirdik, üzgünüz. üzerinde taşıdığı renklerle. Tmimari tarihi açısın- si olarak ABD’deki Michi- için çalışan Kuban, 1974’te Mona şükran, minnet, Evet, o 100 yaşında. Zaten dan önemli çalışmalara im- gan Üniversitesi’nde bulun- kuruluşu tamamlanan ensti- sevgi ve saygımızı sunmak A. İlhan Gülek konuşmasında en üzerinde za atan, Türkiye’de mimar- du. Kuban, 1960’lı ve 70’li tünün başkanlığını yürüttü. üzere bir araya gelmiştik. O, ADD GYK Üyesi / İstanbul Sorumlusu durduğu konu laiklik! lık ve mimarlık tarihi deni- yıllarda belli süreler boyun- Ağa Han Mimarlık Ödü- Nermin Abadan Unat. Cumhuriyet bilgesi Prof. Dr. Doğan Kuban’ı yitirme- Ama bir cümlesi var ki lince akla gelen ilk isimler- ca Harvard Üniversitesi’nin lü Yürütme Komitesi üyeliği nin derin üzüntüsü yaşıyoruz. Ülkemizin ve Cumhuri- Neden mi ona minnet beni can evimden yakala- den Prof. Dr. Doğan Kuban bursuyla Washington yapan; Türk, İslam, Anadolu yet ailesinin başı sağ olsun. borcumuz var? Başta kadın dı: “Ben öğretmenliği çok yaşamını yitirdi. D.C.’deki Dumbarton Oaks mimarlığı ve sanatını konu hakları, insan hakları olmak sevdim ve hep sürdürdüm. Doğan Kuban, 1926 yı- Araştırma Kütüphanesi ve alan kitaplar ve makaleler ESERLERİ: Türk Barok Mimarisi Hakkında Bir Deneme üzere hukuktan siyasete, Çünkü... Çünkü öğretirken (1954), Osmanlı Dini Mimarisinde İç Mekân Teşekkülü - Rö- lında Paris’te doğdu. Koleksiyonu’nda çalıştı. yayımlayan Doğan Kuban, iletişimden bilim insanlığı- öğreniyordum.” Evet, o 100 nesansla Bir Mukayese (1958), 100 Soruda Türkiye Sanat Tari- 1949 yılında İstanbul Tek- 1965’te Anadolu Türk Mi- çalışmalarında, Türk sanat na ve kadın olmaya uzanan; yaşında! hi (1970), Türk ve İslam Sanatı Üzerine Dene meler (1982), Mi- nik Üniversitesi Mimarlık marlığının Kaynak ve Sorun- ve mimarlığının özgün bir yaşamın her alanında örnek marlık Kavramları: Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Ku- Fakültesi’ni bitirdikten son- ları adlı çalışmasıyla pro- yaratı alanı olarak görülme- oluşturduğu için... Ön- rumsal Sözlüğüne Giriş (5. bas. 1998), Sinan’ın Sanatı ve Se- ra fakültenin mimarlık tari- fesör olan Doğan Kuban, si gerektiğini öne sürdü. cü olduğu için... Emeği- limiye (2. bas. 1998), İstanbul Yazıları (1998), Divriği Mucizesi- hi kürsüsüne asistan oldu. 1973-76 yılları arasında İTÜ 2019 Cumhurbaşkan- ni savunduğu ilkeler ve Selçuklular Çağında İslâm Bezeme Sanatı Üzerine Bir Dene- 1950’li yıllarda İtalya’ya gi- Mimarlık Fakültesi’nde de- lığı Kültür ve Sanat Bü- insanlık uğrana cömert- me (1999), Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu: Kuram derek Rönesans mimarlı- kanlık yaptı. İTÜ Mimar- yük Ödülleri’nde “Mimarlık çe sunduğu için... Dik ve ve Uygulama (2000), Türkiye’de Kentsel Koruma: Kent Ta- ğı üzerinde çalışan Kuban, lık Fakültesi’nde Mimar- Ödülü”ne Prof. Dr. Doğan onurlu duruşundan asla rihleri ve Koruma Yöntemleri (2000), İstanbul Bir Kent Tari- 1962’de Fullbright bursuy- lık Tarihi ve Restorasyon Kuban değer görülmüştü. ödün vermediği için... hi: Bizantion Konstantinopolis İstanbul (2. bas. 2000), Çağ- Kutlamayı İstanbul lar Boyunca Türkiye Sanatının Anahtarı (2004). Barosu Başkan Yardım- cısı Nazan Moroğlu dü- zenlemişti. 20 kişilik kü- Senarist kadınlara belirgin şekilde cinsiyet ayrımcılığı yapılıyor çük bir gruptuk. Hukuk fakültesi dekanı, İstan- bul Baro Başkanı, “Çağdaş Mücadeleci ruh Yaşamı Destekleme Derne- Ne mutlu bana ki onu, ği” ve “İstanbul Üniversitesi mesleğe başladığım ilk yıl- Kadın Araştırmaları Bölümü” yoldaşları Necla Arat, Ay- larda tanıma şansım oldu. Önce hayatta eşitlik Beni bağrına basması, an- sel Çelikel... nemin çocukluk arkadaşı ol- ması nedeniyleydi. (Teşek- Yüz Yıllık Umut kürler anneciğim, muhte- Dizilerden şiddet Viyana’da doğan, İŞTE O ÇARPICI şem arkadaş seçimin için) Atatürk’ün laiklik ilkesi ve sahnelerinin 1970’lerin ikinci yarısınday- her çocuğa ücretsiz eğitim kaldırılmasının toplumu dı. Bir gün bana “Benim- SONUÇLAR uygulaması nedeniyle hiç le Strasbourg’a gelir misin? şekillendirmeyeceğini Türkçe bilmeden tek başına oplamda 101 senarist kadının ka- Avrupa Konseyi’nde Kadın Türkiye’ye gelmeyi seçen dile getiren senaristler, Ttıldığı ankette, katılımcılara, ça- Erkek Eşitlik Komisyonu ku- 14 yaşındaki kız çocuğun lıştıkları yazar grupları ya da yapım- bu sorunun, toplumun racağız” demesiyle, kendi- yaşamöyküsü kendi başına cı ve kanallardan, sırf kadın oldukla- mi onun peşinden koşarken her katmanında kadın bir serüven. Sedef Kabaş’ın rı için ayrımcılığa ya da baskı ve sin- buldum. “Hayatını Seçen Kadın”ı dirmeye maruz kalıp kalmadıkları- erkek eşitliğinin Hiç unutmuyorum. Top- okumuş olmalısınız. nı ölçmek amacıyla toplam 28 soru sağlanmasıyla lantı salonuna girerken çev- Bu yaş günü buluşmasın- soruldu. Gelen cevapların en çarpı- resine ışık saçıyordu. Mü- da elimizde bir kitap daha çözülebileceğini ifade cı olanları ise şöyle: kemmel İngilizce, Fransız- var: Kendi yazdığı “Yüz Yıl- n Kadın senaristlerin yüzde 64’ü, ediyorlar. ca, Almancasıyla her konuş- çalışma ortamında cinsiyet ayrımcı- lık Umut”. İlk baskıdan 25 yıl ması alkışlarla karşılanıyor, lığına uğradığını düşünüyor. sonra, yenilediği, günümü- Raparda bu konuya da bir siyet Eşitliği Komisyonu üye- kimse çevresinden ayrılmak enaryo ve Diyalog Yaza- n Çalışma koşulları konuşulurken ze dek getirdiği anıları; ya- açıklama getiriliyor. Senarist si Ezgi Özcan, konu hakkında istemiyordu. rı Sinema Eseri Sahipleri talepkâr görünebileceği düşüncesiy- şadıklarından aldığı ders- kadınlar, hayatın bütününde şunları söylüyor: “Senaristlik Şimdi aynı ışığı, bu yaş le hakkı olan ücreti istemeye çekinen SMeslek Birliği, kısa adıyla ler. Üç gündür elimden düş- eşitlik yoksa şiddetin olduğu- her ne kadar dışarıdan çok pa- günü kutlamasında da gö- kadın senaristlerin oranı yüzde 78. müyor. Nefes nefese öğre- SenaristBir’in Toplumsal Cinsi- rüyorum... Yine ışığa ko- nu belirterek dizilerde her tür- rıltılı bir meslek gibi görünse n Senaryo çalışmalarında erkek nerek okuyorum. Hayranlı- yet Eşitliği Komisyonu, geçen şan pervaneler gibiyiz çev- lü konu ve karakterin ele alı- de senaristler, birçok işçi gibi ekip üyelerinin mansplaning’ine ma- ğım, sevgim, saygım bin kat günlerde mesleki cinsiyet ay- resinde. ruz kaldığını düşünen katılımcıların nabileceğini dile getiriyorlar. bazı çarpık, adaletsiz ve aslın- artıyor! rımcılığı raporu ya- Aynı ışığı kısa bir süre ön- oranı yüzde 70. Önemli olanın ise öncelikle cin- da müdahale edilmesi gereken Yaş günü kutlamasında- ce Boğaziçi Üniversitesi’nde yımladı. Raporun n İçerik üretiminde herhangi bir yız: “Fırından” yeni çıkmış siyet eşitliğini gözeten, şiddet çalışma koşulları içinde üre- kayyum rektöre karşı pro- görüşünün kadın olması nedeniy- çarpıcı sonuçlarına “Yüz Yıllık Umut” kitabının konusunda didaktik olmadan tim yapıyor. Bu çalışma koşul- le etkisizleştirilmeye, duygusal ala- testolara katıldığında da sayfaları arasında dolaşan, göre, kadın sena- farkındalık yaratabilecek bir ları, kadın senaristlerin özelin- na itilmeye, (“duygusallık” biçimin- gördük. Bastonuna dayan- en çarpıcı bölümleri anın- ristler ile erkek se- ORHUN “bakış açısı”nda ortaklaşmak de nasıl spesifiklikler barındı- de yaftalamaya) küçümsenmeye mış, sırtını rektörlük binası- da bizlere ileten meslekta- naristler arasında ATMIŞ çalışıldığını hisseden kadın sena- na dönmüş o dimdik duru- olduğunu düşünüyorlar. rıyor, toplumsal cinsiyete bağ- şım Özlem Gürses, mikro- büyük bir oranda rist oranı da yine yüzde 70 gibi bü- şu, hiç gitmeyecek gözü- Senarist kadınlara göre di- lı hangi sorunları içeriyor, bu- fonu uzatarak sırayla hepi- yük bir oran. eşitsizlik olduğu ortaya konu- mün önünden. zilere yönelik olarak gide- nu anlamaya çalıştığımız bir mizin Nermin Hoca üzerine n Ekip çalışmalarında herkesin Konuşmaları, yaş günü luyor. Yani, kadınlar meslekte rek artan sansür uygulama- çalışma yapmak istedik. Di- konuşmasını sağlıyor... Ama fikrini eşit olarak ifade edemediği- pastası ve şampanya izledi. açıkça dezavantajlı konumda. elbet en çarpıcı konuşma yi- larıyla toplumu şekillendir- zi içerikleriyle ilgili mesele- ni, ekip içi işleyişin iktidar ilişkileri Kadehlerimizi umuda, gele- ne hocadan geliyor. mek mümkün değil. Bu soru- ler ya da mesele olarak göste- ile şekillendiğini düşünen katılımcı- ceğe, güzel günlere kaldır- Sansür çözüm değil nun, toplumun her katmanın- rilen noktalar, bir anketle öl- ların oranı yüzde 62. dık. Ama elbet mücadele- Öğrenmenin Diğer yandan, günlük yaşam- n Ekipte senaryo metni oluşturu- da kadın erkek eşitliğinin sağ- çülmeyecek kadar katman- den vazgeçmeyecektik. Son da kadına yönelik erkek şidde- lurken kadın bakış açısını geliştiren mutluluğu lanmasıyla çözülebileceğini ifa- lı ve kapsamlı büyüklükteki eylem olarak hepimiz “İs- öneri ve yorumlarının görünürde “ti- ti ve kadın cinayetleri bir türlü Ah evet! O bir profesör, tanbul Antlaşması Yaşatır” de ediyorlar. Bununla birlikte alanı küçümsemek olur. O ne- cari” bahanelerle ama aslında eril ba- bir bilim kadını. Ama aynı maskelerimizi takıp birbiri- azalmıyor. Konuyla ilgili çoğu SenaristBir’in komisyonu iler- denle meslek örgütü içinde, kış açısının bir ürünü olan gerekçeler- zamanda nasıl da “feminin” mizi kucaklayarak niyetimizi zaman tartışılan konulardan leyen günlerde üretilen içerik- kadınlığın aynı zamanda sınıf- le reddedildiğini düşünen katılımcıla- bir kadın. Dudağında kırmı- ortaya koyduk! biri de televizyon dizilerinin bu lerde toplumsal cinsiyet eşitli- sal bir mesele olduğunu da he- rın oranı yüzde 64. zı ruju, bana sorarsanız hak- Evet, o 100 yaşında ve şiddetteki rolü. Kimileri sahne- ğini gözetme sözünü vermeye saba katarak, çalışma şartları- n Kadın olmasından dolayı duy- sızlıklar karşısındaki isyanını hepimizden genç! Pırıl pı- gusal, tepkisel, histerik, fazla ti- ler nedeniyle şiddetin azalama- yönelik bir çeşit mesleki mani- mızı hakkıyla anlamaya çalı- simgeliyor. Her zaman mü- rıl berrak aklı ve yüreği de tiz, ayrıntıcı vb. olmakla etiketlen- yacağını savunurken, dizilerde festo, bir mutabakat anlaşması şarak ve bu çalışma şartlarını cadele etme azmini! San- öyle! diğini ifade eden katılımcıların ora- bir tür toplum mühendisliği ya- hazırlamayı hedefliyor. anlamlı verilerle netleştirerek ki bir isyan bayrağı. Evet, o, İyi ki varsınız Nermin Hoca! nı yüzde 73. pıldığını dile getiriyor. SenaristBir Toplumsal Cin- yola çıkmak istedik.” larımızın da uluslararası başarısına dikkat çek- vet edildi ve şiirlerini okudu. mek; o kadar... Müesser Yeniay’ın şiiri İtalya Parlamentosu’nda Necati Cumalı’nın “Günaydın” şiiriy- le başladım, Müesser Yeniay’ın yazdığı İtal- okunan şiir yan Parlamentosu’nda milletvekili Susanna Melek Özlem Sezer’in Azerbaycan’da Ceccardi’nin okuduğu “Ana Yas” şiiriyle bitir- bir şiir kitabı çıktı. Çocuk kitapları da iki kez mek istiyorum. Almanya’da ve bir kez Fransa’da yayımlandı. Kadın şairlerimizin bu yurtdışı başarılarını da Suriye’de iki festivale katıldı. Bu ekimde de Herkese günaydın bugünlerde yaşanan Atatürk devrimlerinden Kiev’de bir uluslararası şiir festivaline davet edildi. biri olan dil devriminin 89. yıldönümünde yü- Oya Uysal’ın kitap olarak değil ama çevrilen rekten kutluyorum. (“Ana Yas” şiirinin derin an- / Şiirin sultanları şiirleri var. Yurtdışında Budapeşte şiir festivali- lamını merak edenlere Engin Fırat’ın Müesser ne katıldı. ecati Cumalı’nın Nurullah Ataç’a adadığı Yeniay Şiirini Kuramsal Okumak kitabını öneri- Neşe Yaşın’ın Türkçe dışında Yunanistan’da “Günaydın” başlıklı kısa bir şiiri var: yorum. ) Yunanca ve Kıbrıs’ta iki İngilizce şiir kitabı ya- N İyi ki şair, iyi ki şiir var... yımlandı. Uluslararası yirmiden fazla şiir festiva- Günaydın tavuklar, horozlar line davetli katıldı. Yurtdışından aldığı dört şiir Artık memnunum yaşamaktan Kadın olmak ödülü bulunuyor. Sabah erkenden kalktığım zaman istila edilmekmiş anne Müesser Yeniay’ın Türkçe dışında Maca- Siz varsınız; ristan, ABD (San Francisco), Vietnam, İspan- Gündüz, işim var, arkadaşlarım, her şeyimi aldılar ya, Kolombiya, Hindistan, Fransa, Japonya, Gece, yıldızlar var, karım var, ABD (Texas), İran, Portekiz ülkelerinde Macar- Günaydın tavuklar, horozlar! çocukluğumu bir kadın ca, İngilizce, Vietnamca, İspanyolca, Hintçe, kadınlığımı bir erkek Fransızca, Japonca, Farsça, Portekizce dille- Ne güzel bir şiirdir! Kimi ders kitaplarında da rinde on bir şiir kitabı yayımlandı. Uluslarara- yer alır. Şimdi herkese bu şiir, ilaç gibi gelmiştir. Tanrı kadını yaratmasın sı Voix Vives Şiir Festivali Temmuz 2013 (Se- Çünkü güzel alışkanlıklarımız gibi, güzel sözcük- Tanrı doğurmayı bilmez te, Fransa), Medellin Şiir Festivali, Temmuz lerimizden biri olan “günaydın” da artık kuşatıl- 2014 (Kolombiya), II. Asya Pasifik Şiir Fes- mış durumda. Ama Cumhuriyet felsefesini içsel- kaburga kemikleri kırıldı işte tivali 2015 (Vietnam) başta olmak üzere bir- leştiren bireyler, hele de İlhan Berk’in “Cum- bütün erkeklerin çok şiir festivaline davetli olarak katıldı. ABD, huriyetin ilk günleri gibiydi yüzün” dizesin- Hong Kong ve Belçika’da bir ay süresince ko- deki gibi, Cumhuriyetin güzelliğini yaşamak/ya- boynumuz kıldan ince nuk yazar olarak bulundu. Türkiye’nin İstanbul şatmak isteyenler, bu kuşatılmışlığa boyun eğ- Sözleşmesi’nden ayrılmasını protesto etmek mezler. Tam tersine kuşatanlara ders olsun di- erkekler bir cenaze gibi için İtalya Parlamentosu’nda “Ana Yas” ad- ye, belki de üç kez “günaydın” derler! taşıyor omuzlarında bizi lı şiiri Susanna Ceccardi tarafından okundu. Şiirin sultanlarına gelince... Yurtdışında ABD’de 2016 Pushcart Ödülü’ne Geçen yazıda beş, bugün altı kadın şairimizin ayak altında kaldık Muse Pie Press tarafından aday gösterildi. yurtdışındaki başarılarını anlatmaya çalışıyorum. Zeynep Aliye’nin yurtiçinde ya da yurtdı- Böylece on bir şairimizi “Şiirin sultanları” diye şında herhangi bir yarışmaya katılmışlığı yok. bir tüy gibi hafif uçtuk tanımlasam da yanıtı gecikenler olsa da elbette bir âlemden bir âdeme Ancak şair olarak İspanya’nın Murcia kentin- şiirleri yurtdışında yayımlanan daha pek çok ka- de, ikincisi 1997 yılında Avrupa Kültür Baş- dın/erkek şairimiz var. Zaten amacım herkesi ta- kenti seçilen Selanik’te, üçüncüsü Sırbistan sözlerim de onların nıtmak da değil. Sporda olduğu gibi, şair kadın- Belgrad’da olmak üzere üç ayrı festivale da- ayak izidir anne