Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 11 EYLÜL 2021 CUMARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER DEMOKRASI, LAIKLIK, DIYANET le eğitim, devlet, toplum düzenini adım Ne yazık ki DİB, bugün kuru- MUSTAFA GAZALCI İktidar ve onu gözü kapalı destekleyen kamu görevlileri, adım dinselleştirmeye çalıştı. Şimdiki luş amacının tam tersine laiklik 16 VE 22. DÖNEM DENIZLI MV., EĞITIMCI gündem değiştirmek için ne yaparsa yapsın başarılı başkanı bununla da yetinmiyor, açıkça karşıtı bir duruma geldi, getirildi. olamayacak, laik Cumhuriyet ve demokrasi, ilk genel şeriat çağrısı yapıyor. aiklik, Türkiye Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, seçimde kazanacaktır. Cumhuriyeti’nin temel ilke- tartışmalı kılıçlı gösterileri ve bir- Laiklik olmadığında Llerindendir. Onsuz Cumhuri- çok konuşmasından sonra, açık- laiklik, Türkiye Cumhuriyeti’nin Komisyonu Başkanı olan es- yet, demokrasi, barış ve gelişme ça şeriat düzenini öven şu sözleri Halkın büyük çoğunluğu her şe- olmazsa olmaz temel ilkesidir. ki Diyanet İşleri Başkanı Tayyar ye karşın laikliğe, demokrasiye, düşünülemez. Cumhuriyet’in ila- söyleyebildi: Altıkulaç’la birlikte çalışmaktan nından yaklaşık dört ay sonra, 3 “İnanç (din) sokakta olmasın, Cumhuriyete ve Atatürk’e bağlıdır. Olumlu örnekler vardı… mutluluk duyduk. Laikliğe, de- Afganistan’da, laikliğin olmadığı bir- Mart 1924’te, 3 devrim yasası çı- mahallede olmasın, şehirde ol- DİB, bir zamanlar kuruluş ama- mokratik kurallara, yasalara bağ- karılarak devlette, toplumda, eği- masın ve insanın içinde olsun gi- çok İslam ülkesinde yaşananları, kadın cına uygun olarak laikliğe sadık lıydı. Bu iki eski başkan, Ali Er- haklarının, insan hak ve özgürlükleri- timde laikliğin temeli atılmıştır. bi bir anlayış var. İnsan ile Allah kalmıştır. Hatta AKP’nin ilk yılla- baş gibi davranmadılar. Kuruluş Bu yasalarla hilafet, din ve vakıf- arasında olsun, evine ve ticare- nin çiğnendiğini görmektedir. İktidar rında, Mehmet Aydın’ın bakanlığı yasasının dışına çıkmadılar. Öz- ve onu gözü kapalı destekleyen kamu lar bakanlığı kaldırılmış, eğitim- tine, siyasetine, adaletine yansı- zamanında atanıp uzun süre baş- gür kişiliklerini korudular. Çev- de ikilik (dinsel-bilimsel) yerine masın diye ortalığı ayağa kaldırı- görevlileri, gündem değiştirmek için ne kanlık yapan Ali Bardakoğlu dö- relerinde saygı gördüler. yaparsa yapsın başarılı olamayacak, la- Öğretim birliği getirilmiş, Diya- yorlar.” nemini arar olduk. DİB, 19 yıllık AKP iktidarında net İşleri Başkanlığı (DİB) kurul- Erbaş’ın “bir anlayış” dediği, ik Cumhuriyet ve demokrasi, ilk genel Yine TBMM’de Milli Eğitim devasa bütçesiyle, etkinlikleriy- seçimde kazanacaktır. muştur. aklı sıra küçümseyerek söylediği Rusya’nın "Ne yazık ki birçok insan, aslında mutlu ok insan, aslındaa mutlu 2020 Yunus Nadi Sosyal Bilimler Araştır- küresel olduğunu mutluluğunu kluğunu kaaybedince anlar."ybedinnce anlar." ması Ödülü alan bu kitap; kalemlerini Bertrand Russellell ülkesi ve milleti için değil bireysel çıkarlarının kesiştiği emperyalistler için Hayatta her şeye sahipe sahip, tek eksiğ, tek eksiği yaşama ği yaşama güç oluşu kullanan yirmi iki gazetecinin yaşamöykü- sevinci olan zengin bir Çinlidir Kgin bir Çinlidir Kinin-Fn-Fo.o. sünü konu almıştır. Bir gün bütün servetini kervetini kaaybettiğini ybettiiğini YAHYA EMIRHAN KARABAY / ARAŞTIRMACI Tarihimize Yüzellilikler olarak geçen listede öğrenince bir sigorta şirkgorta şirketine getine gidip gidip yer alan bu isimlerin on üçü Millî Mücadele kendisi için kapsamlı bir hasamlı bir hayayat sigortası t ssigortası luslararası sistemde hiçbir şekilde yıllarında aktif olarak “gazetecilik” yapmış, yaptırır. Şimdi geriye keriye kalan tekalan tek şey ölüp şşey ölüp Ugözardı edilemeyen, onun işbirliği ol- arkalarına bile bakmadan ülkelerini terk herkesi mutlu etmektir...etmektir... madan uluslararası veya bölgesel siyasi, ettiklerinde de bu mesleği sürdürmüştür. askeri, iktisadi hiçbir sorunun çözüleme- F. Dilek Ünver ve Se Saadet Akıncı çaadet Akıncı çevirisi çevirisi Dokuzu ise Millî Mücadele zaferle diği devlete, küresel güç denir. Soğuk Sa- “Mutluluğun Bedeli”, sizi olağanüstü bir “Mutlulu deli”, sizi olağanüüstü bir sonuçlasonuçlandırıldıktan sonra kaçtıkları ülkede vaş döneminde, SSCB ve ABD, birbirleri- yolculyolculuğa çıkuğ arıyor...yor... “gazetecilik” mesleğine atılmıştır.“gazetec nin tepkisini dikkate almış, birbirlerini göz ardı etmemişlerdi. Soğuk Savaş bittikten sonra, 1991’de kurulan Rusya Federasyonu’nda ideolo- ji boşluğu oluştu. İç karışıklıklar yaşan- dı. Askeri gücü zayıfladı. Doğal kaynak- larının bir kısmını kaybetti. Ekonomide uygulanan “şok terapi” yani ülke ekono- Mâhinur ve İlhan kendi karakterleri "...Nesnelere gösterterdiğimiz vefa, özellikle, diğimiz vefa, özellikle, misini özelleştirme ve serbest piyasa uy- olan anne babalarından eşlerine, hatıra nesneler ya da yadigârlar söz ya da yadigârlar söz gulamalarıyla geliştirme politikası, bek- sevgililerine onlarla baş etmeye konusu ise daha farklı bir anlam kfarklı bir anlam kazanıyor. azanıyor. lenen sonucu vermedi. Rusya, küresel je- çalışırken anlaşabilecekler, birlikte bir opolitik rekabette savunma pozisyonun- dostluk köprüsü kurabilecekler mi? Benim de vefa gösterösterdiğim yadigdiğim yadigâr gâr da kaldı. Siyasi anlamda eski SSCB ül- nesnelerim var. BunlarBunlardan biridan biri, babamın , babamın Belli mi olur? keleri üzerinde etkisini korumak için ölmeden önce bana ‘oğlum, hiç değilse ana ‘oğlum, hiç ddeğilse 1991’de Bağımsız Devletler Topluluğu’nu Yeter ki ilişkide taraflar ille de kendi bazen kendi ayakkkkabılarını tamir edersin’ abılarını tamir edersin’ (BDT) kurdu. Sonra, 1993’te Yakın Çevre iktidarını dayatmaya kalkmasın, diyerek armağan ettiği demir bir örs. Ama n ettiği demir birr örs. Ama Doktrini’ni ilan etti. o kırılgan sınırlar keskin uçlu kalemle ben, zamana taştan da datan da dayanıklı o demir yanıklı o demir 1991’den beri Rusya, ABD hegemon- değil suluboyayla çizilsin ki keskinliği örsü aldım, kitaplığımın üstüne klığımın üstüne kkooydum, ydum, yasının olduğu tek kutuplu dünya düze- giderilmiş olsun. bir tek ayakkabı bile tamir etmeden. bile tamir etmedden. nini, kendi varlığına yönelik bir tehlike Sizi Kavşakta’da, içine heyecanla olarak görmekte, mevcut dünya düzenini Nesneye vefa gösterstereyim derkeyim derkenen babama n babama dalacağdalacağınız, sürprizlerle dolu bir roman Rusya lehine değiştirmek amacıyla, ulu- vefasızlvefasızlık mı ettim yoksa?..."ı m yoksa?..." labirlabirenti bekliyor.enti sal güç kapasitesini artırmaya çalışmak- tadır. Ulusal güç unsurları arasında en çok dikkat çekenler, siyasi ve askeri gü- cüdür. Ayrıca enerji zenginliği de küre- sel ölçekte önemli bir kozdur. Siyasi gücüne bakıldığında SSCB’nin ar- dılı olması sebebiyle Rusya, Birleşmiş Mil- “Yemişim lan büyüsünü” dedi adam. Eli, küsünü” dedi adam. EEli, köpeğin öpeğin letler Güvenlik Konseyi’nde daimi üyedir. Bu kitap, Fener Patrikhanesi’nin ortaya açlıktan kemik torbasına dönmüş borbasına dönmüş booynundaynundaydı. ydı. Bu da onun, uluslararası gelişmelerde etki çıkışından başlayarak, “Büyü bilsem kendime yaparım önce ydime yaparım önce y.....!”...!” alanını genişletmekte, küresel sorunlarda son 80 yılda ABD’yle Fener Bir yudum daha çekti elindeki gazete kçekti elindeki gazetee kâğıdına âğıdına Moskova’ya söz hakkı tanımaktadır. AGİT sarılmış şişeden. “Bır“Bıraktık büyü yapmaktık büyü yapmamayı, adam yı, adam arasındaki yoğun ilişkileri ve Şanghay İşbirliği Örgütü’ndeki kurucu bile sayılmam ben. Adam olsam şu mern. Adam olsam şu mmereti eti Ortodoksluğun Doğu Avrupa üyeliği de Rusya’ya, dünyanın birçok böl- içmem. O kadar da söz verda söz verdik başkdik başkaana…”na…” halklarının milli kimliğinde oynadığı gesindeki gelişmelerde, siyasi ve diploma- Köpek, adamın elindeki şişeyi sarindeki şişeyi saran an gazete gazete rolü ve Fener’le Moskova arasındaki tik anlamda güç vermektedir. kâğıdını yaladı, sonronra adamın a adamın yüzüne derin bir yüzünee derin bir en büyük çatışmanın neden Ukrayna’da minnetle baktı. Adamın başkdamın başka bir ka bir kâğıt içâğğıt içinde inde Rusya’nın ittifakları patlak verdiğini ortaya koymaya çalışıyor. getirdiği kıymayla ekmek ka ekmek karnını doarnını doyyurmayurmaya ya Askeri anlamda, stratejik ve taktik dü- yetmemişti. Gece yarısı, kyarısı, köpekle adaöpekle adamın yan amın yan ABD’nin Fener Patrikhanesi’ne zeyde, toplam 7 bin 500 adet nükleer si- yana altına sığındıkları yaprıkları yaprakları boakları boyuyyun n “ekümeniklik” statüsü verilmesi konusunda laha sahiptir. Geliştirdiği Avangard ve bükmüş ağaca inceccecik bir yağmur tıpırik bir yağmur tıppırdıyordıyordu. du. Türkiye’ye neden bu kadar baskı yaptığı Satan-2 füzeleriyle, ihraç ettiği silahla- K…. kasabası bilmem kem kaçaçıncı uykıncı uykusunusunda nda sorusuna da bu kitap, kapsamlı rın küresel silah pazarındaki payıyla homurhom danarak devinirkevinirken, adamla ken, adamla köpek bir yılı öpek bir yılı ö bir yanıt veriyor.bir yan (yüzde 22), yurtdışındaki askeri konuş- aşkıaşkın bir süredir adamın mutlu ve mutsuz tüm adamın mutlu ve mmutsuz tüm lanmasıyla (10 ülkede 21 adet askeri üs- gecegecelerini paylaştıkları yertıkları yerde, fabrikde, fabrikaa a sü vardır), dünyanın en yüksek savun- lolojmanlarının ortasındaki bakımsız parkta jm asındaki bakımsız parkta gegeceyi dinliyorlarce dı.dı. ma harcamasına sahip dördüncü ülke- si olmasıyla dikkat çekmektedir. Askeri güç özelliği, öne çıkmaktadır. Enerji zenginliğine bakıldığında Rus- ya, dünyanın en çok doğalgaz ihraç eden ,&-0õ-"/ +SY?IR?LISY?Ú? Q Ö V E W E X  P I ^ i ülkesidir. Petrol ihracatında da üçüncü- @?ÚÎKQÎXJÎIBCQR?LÎ ,6,-"5ó:"53046 dür. Bu konumu da dış politikada elini güçlendirmektedir.    Ö V E P E T Y O    Bir diğer husus da ulusal güç kapasite-    sini artırmaya çalışan Rusya’nın, tek ku- tuplu sistemi değiştirmek amacıyla, hem bölgesel hem küresel düzeyde aynı teh- didi algılayan ülkelerle işbirliği yapma- sı, ittifak kurmasıdır. Bölgesel düzeyde Suriye bunalımının çözümü için İran ve Türkiye’yle işbirliği yapmakta, Suriye’nin ABD’nin etki alanına girmesini önlemek- tedir. Libya’da da benzer durum mevcut- -?ÒO/E PE]ÒT RWY´RYRLE^ÒV tur. ABD’nin bu bölgede etkisini artırma- KYPEHÒ?ÒpSGYOPE VÒRÒ^PE YV O sını önlemek için diplomatik alanda krizin LIQI?PIRMTLIQHI iç ve dış aktörleriyle görüşmektedir. Bu MLFMPKMRM^M XE V sayede bölgedeki güç boşluğunu doldur- I IGI?MRM^I?MXMGMZ IPI] XE^ ]YRY YXYS MGMO FMPKMPIRHMV maya çalışmaktadır. Küresel düzeyde de ,ESBIRLEñTIROYNA BB II LL TT II PI IX²WM^PIV M] E?EWÒR'YQLYV ±= ABD’ye karşı, Çin’le ittifak yapmaktadır. Kısacası Rusya, 90’larda kendi içine çe- kilen, ülkedeki politik ve ekonomik sorun- larla boğuşan bir devletken günümüzde ulusal güç kapasitesini artırmıştır. ABD’ye karşı küresel ölçekte jeopolitik mücadele veren, küresel bir güç olmuştur. Orhan Veli ve Cumhuriyet Orhan Veli CCuumhmhuurriiyyeetttt