Katalog

11 EYLÜL 2021 CUMARTESİ KÜLTÜR 11 25. İSTANBUL TİYATRO FESTİVALİ, 22 EKİM’DE PERDELERİNİ AÇIYOR zar sabahı Uğur Mumcu öldürül- dü. İlk defa kendi kuşağımla sokak- ta buluştum. Bu ül- kede Cumhuriye- tin tamamlanama- Şimdi tiyatro zamanı mış bir proje ol- Ben geldim... duğu fikri, zihnime iyiden iyi- ye kazındı. Demokrasi ve la- epimiz bir zamanlar küçük- ikliği kendi konforu için unut- Pippo Delbono, ödülünü 4 Kasım’da Zorlu PSM’de ENKA Vakfı stanbul Kültür Sanat Vak- tük, ufacıktık. Doğar doğ- turmaya çalışan kesimlerin desteğiyle sahnelenecek “Neşe” oyununun ardından alacak. fı (İKSV) tarafından düzen- Hmaz kimimiz çaput par- sahtekârlığına öfkem arttı. çasına, kimimiz ise ipekten bir İlenecek 25. İstanbul Tiyat- Çok değil altı ay sonra bu zıbına sarıldık. Bense ülke, 12 defa Sivas’ta, “Laiklik Sivas’ta ro Festivali, 22 Ekim’de perde- Eylül’e koşar adım ilerlerken or- kuruldu, Sivas’ta yıkılacak” di- lerini açıyor. “Bu Zamanda Ti- ta halli bir evde dünyaya geldim. ye kendinden geçip ortaçağ yatro” sloganıyla festivalin 25. Hâlâ yurdum Ankara’dır. Belki de karanlığının tapusunu elinde edisyonu, yeni bir normal ara- bu nedenle bilincime başkentin tutan güruh, babam Behçet yışındaki dünyaya tiyatronun coşkun dönemlerinin aydınlan- Aysan’ı ve arkadaşlarını öl- gözünden bakan pek çoğu yeni ma düşüncesi karışmıştır. Deni- dürdü. O yaz otuz üç cenaze- yapımla hem tiyatro dünyasına zi aradığım da oldu ama bozkı- yi yalnızca toprağa değil kalbi- Pippo Delbono ra âşık kaldım. Suyuna, havası- hem de tiyatroseverlere nefes me gömdüm. na, toprağına... HHH aldırmak üzere yola çıktı. HHH Sözlükte adalet sözcüğünü Festivalin onur ödülleri, bu Çocukluğum 12 Eylül paşa- aramakla geçirdim kısa hayatı- yıl gazetemiz yazarı ve akade- larına boyun eğmemek adına mı. Bu arada kendimi sözcük- misyen Prof. Dr. Ayşegül Yük- Cumhuriyet gazetesi okuru ol- lerin büyüsüne iyiden iyiye kap- sel ile İtalyan yönetmen Pippo mayı yüreğinde mühür gibi taşı- tırdım. Yazarak kendimi arındır- Delbono’ya sunulacak. Pippo yan geniş bir ailede geçti. Devir dım. Altı kitabım kitapçı rafların- Delbono, ödülünü 4 Kasım’da değişti ama Cumhuriyet gazete- da yer aldı. BirGün gazetesinde sinin anlamı değişmedi! Zorlu PSM’de ENKA Vakfı des- okurla buluştum. Oradaki dost- HHH larıma, gazetenin emekçilerine teğiyle sahnelenecek “Ne- com adresinden izlenebilecek. FESTIVAL ‘TOZ’ ILE BAŞLIYOR Biraz gözümü açtığımda teşekkürü bir borç bilirim. şe” oyununun ardından alacak. Yurtdışından 11 fiziki ve çev- Cumhuriyet’te çalışmanın onu- HHH Festival, bu yıl fiziki yapım- rimiçi yapımı tiyatroseverlerle Festival, bu yıl Murat runu taşıyan gazetecileri tanıdım. Küçük bir çocukken babamın lardan çevrimiçi gösterimlere, Mahmutyazıcıoğlu’nun yazdığı, Hi- buluşturacak festival, 14 yer- Babamın arkadaşlarıydı hepsi. muayenehanesinin yanındaki bü- ra Tekindor’un yönettiği, Zerrin “kulak tiyatrosu”ndan li yapımın ise Türkiye Akşamları kurulan uzun, beyaz ronun kapısında yazan “Cumhu- Tekindor’un rol aldığı “Toz” adlı oyun- çocuk oyunlarına, be- prömiyerine sahne ola- örtülü masalarda yapılan siya- riyet” yazısına vurulmuştum. Bir la 22 Ekim’de açılıyor. Oyun, başkarak- yazperde gösterimin- si tartışmalara kulak misafiri ol- cak. gün o kapıdan gireceğim günle- ter Handan’ın ve onun hafızasından çıkıp dum. Kimi zaman canım sıkıldı, den ücretsiz takip edi- rin hayalini kurmuştum. Festivalin çevrimiçi dü- gelen annesi Feri’nin 1960’lardan bugüne kâğıt peçetelere resim çiziktir- Bugün, “ustalar meclisi”ne gel- lebilecek panel, söyle- zenlenen basın toplantı- uzanan hikâyesini anlatarak bütün karak- dim. Kimi zaman bebeğimle oy- dim; masanın bir ucuna ustalara şi ve okuma tiyatrola- sında konuşan İKSV Ge- terleri konu alıyor. nadım. Ama hoyrat zamanlarda hürmetle oturdum. Artık Cum- rına uzanan zengin bir nel Müdürü Görgün Ta- Zerrin Tekindor inadına gülümseyen o aydınlık huriyet gazetesi çatısı altında- programla bir ay bo- ner, “Festivalimizin ta- yüzleri hiç unutmadım. ki “Selvi Gölgesi”ndeyim. Yu- Festivali Direktörü Leman Yıl- da ilk kez seyircimizle buluşa- yunca izleyicilerle bu- Ayşegül Yüksel nıtımlarında göreceğiniz HHH suf Ziya Ortaç’tan ilham ala- maz ise “Festival programını cak. Her festivalde olduğu gi- luşacak. ‘bu zamanda tiyatro’ slo- Derken günün birinde babam rak, “Bir selvinin gölgesi / son hem fiziksel hem de çevrimiçi bi bu yıl da öğrenme ve geliş- İnkılap Sokak’ta muayenehane ganı, tüm dünyanın altüst oldu- cenneti ümidin” diyeceğim. Ya- Festival mekânları tiyatro, dans, performans gös- me programında çeşitli konu- açtı. Uzun uğraşlar sonunda ki- zının her zaman umudu perçin- ğu bu dönemde tiyatronun bizi raladığı yeri Uğur Mumcu salık leyeceğini bilerek... Festivale konuk olacak 25 yerli terilerinin yer aldığı karma bir ların ele alındığı paneller, oku- nasıl birleştirdiğini, nasıl değiş- vermişti. Hatta orası Mumcu’nun Sonra, “Bugünler de geçer el- ve uluslararası yapımın bir bölü- kurgu ile hazırladık. Geçtiği- ma tiyatroları ve atölyeler de tirdiğini; bize nasıl nefes aldırdı- ilk avukatlık yazıhanesiydi. En bet...” diyerek Âşık Hüseyin’e mü çevrimiçi gösterimlerle tüm miz festivalde edindiğimiz de- yer alıyor. Festival programın- ğını hatırlatıyor. 20 Kasım’a dek önemlisi muayenehanenin ya- sığınacağım: “Buna dünya der- Türkiye’den izlenebilirken bir bö- neyim, bu yılın programını ha- da öne çıkan üç bölüm söz ko- devam edecek festivalimizin, ti- nı Cumhuriyet gazetesinin An- ler hepisi geçer; hangi günü gör- lümüyse Alan Kadıköy, Atlas 1948 zırlarken bize yol gösterdi. 25. nusu: Hollanda seçkisi, Bu İşte yatronun verdiği bu olumlu hisle- kara bürosuydu. dün akşam olmamış!” Sineması, Profilo Kültür Merke- İstanbul Tiyatro Festivali’nin Bir Kadın Var ve Golden Mask ri tekrar yaşamamıza vesile olur- Akşamları Cumhuriyet’ten Biz o akşamı bekliyoruz ina- zi Batı Ana Sahne, Duru Ataşe- programında yurtdışından 3’ü İstanbul’da - Çevrimiçi. Sahne- çıkan kimi gazeteciler, baba- ken, pandemiden olumsuz etki- dına. Bu despotluk devrinde, mın muayenehanesine gelir- hir, Moda Sahnesi, Caddebostan fiziksel, biri ekran gösterimi lerde oyun izlemeyi çok özle- ahlaksız ticaretin, ilkesiz siya- lenen tiyatro sahnemizin yeni- di. Ankara’nın keçisinin, armu- setin, niteliksiz eğitimin, emek- Kültür Merkezi, Müze Gazhane, ve 7’si çevrimiçi olmak üzere dik. Bu zorlu zamanda tiyatro- den güç kazanmasına da destek dunun değil, gazetecisinin ve siz zenginliğin, vicdansız haz- Yapı Kredi bomontiada ve Zorlu 11 yapım yer alıyor. Yerli ya- nun nefes aldıracağına inancı- olacağını ümit ediyorum” dedi. edebiyatçısının meşhur olduğu zın, insaniyetsiz bilimin, gös- PSM’de fiziksel olarak Covid-19 pımlar ise ağırlıklı olarak fi- mız çok güçlü. Umudumuz ise zamanlardı. Ülke henüz bir çöl terişe bulanmış ibadetin, hu- önlemleri altında izleyicileriyle 14 oyun ilk kez sahnede ziksel mekânlarda sahnelene- bu zorlu süreci göğüslememiz- rüzgârının esiri olmamıştı! kuksuz adaletin olduğu yapıya buluşacak. Çevrimiçi gösterim- cek. 11’i fiziksel, 3’ü çevrimi- de en önemli desteğimiz” diye Toplantıda festivalin progra- HHH karşı duran son kaledeyim. ler festival boyunca passostudio. çi olmak üzere 14 yerli yapım konuştu. l Kültür Servisi mını açıklayan İstanbul Tiyatro Lise son sınıftaydım. Bir pa- Ben geldim. Hoş geldim. BU AKŞAM SONUÇLANACAK OLAN 78. VENEDİK FİLM FESTİVALİ’NDEN NOTLAR: El yakan ve yakılan ödüller... Urla’da mış yönetmeni Pablo Larrain, “Spen- birbirine rakip, zıt karakterler oluş- cer” ile gösterişli mizansen cilvele- turan iki erkek oyuncusundan erte- Çağrı Sertel rinden uzak, farklı bir Lady Di port- si gün sete o güne dek kazandıkları caz ve resi çiziyor. ödüllerin en önemsedikleriyle birlik- En iyi oyuncu ödülleri için de o te gelmelerini ister. Sonra, sete yer- gastronomi... kadar çok güçlü aday var ki, say- leştirdiği imha makinesinin sert dişli- makla bitmez! Alfabetik sırayla de- leri arasına bu heykelcikleri ve başa- ine, zenginliğini tanımlamak için neyelim: Antonio Banderas, Olivia rı belgelerini tek tek atıp yok eder... lk kez 2019 yılında yapılan Urla etkinlikleri ile başlayacak olan Yuygun sıfatları bulmakta zorlan- Colman, Penelope Cruz, Oscar Isa- Antonio Banderas ile Oscar Marti- İCaz ve Gastronomi Festivali, bu festival, Sultanlar Vadisi’ndeki dığımız, sinema düzeyi beklenenin ac, Sandrine Kiberlain, Vincent Lin- nez, ilk kez rol kesmeyi unutup ay- yıl 13-19 Eylül tarihleri arasında konserlerle devam edecek. Prog- çok üzerinde seyreden, katıksız tut- don, Oscar Martinez, Tim Roth, Toni nı tepkide buluşarak isyan ederler... “Spencer” filminde Diana’yı Urla’nın açık hava mekânlarında ram şöyle: l 17 EYLÜL CUMA - kulara can katan, heyecan veren Servillo, Kristen Stewart, Anamaria Bu gece Lido’da ödüllendirilecek yö- Kristen Stewart canlandırıyor. düzenlenecek. Festivalde, ko- Karsu, Çağrı Sertel, Dolunay Ob- bir Venedik Festivali daha sonuçla- Vartolomei ve diğerleri. netmen ve oyuncular, tören sonra- nusunda uzman şef ve araştır- ruk. l 18 EYLÜL - BaBa ZuLa, Jü- nıyor. Bu gece verilecek ödüller ne Bu durumda, ödüllerin gerçekten sı “Resmi Yarışma”nın bu sahnesine macıların hikâyeleri ve uzman- lide Özçelik, Elif Çağlar, Erdem Cohn yanında sahneye çıkma olasılığı olursa olsun, La Mostra’nın yaratıcı anlamı kalmıyor. Ya topluca herkese göndermede bulunan ütopik bir ey- yüksek birçok yönetmen var: Fransız lık alanlarına dair bilgi paylaşım- Özkan, Cansu Nihal Akarsu ft. sinemasına öncelik tanıyan kimliği- verilmeli ya da bu olağanüstü seçki- lem gerçekleştirmeyecek; kalkıp el- ları, ürün-üretici-şef buluşmaları, Batu Şallıel. l 19 EYLÜL - Birsen sinemasının usta adlarından Stéphane ne yeniden dört elle sarıldığını gör- yi oluşturan Alberto Barbera’ya içten lerindeki ödülleri ateşe atmayacak- Brizé, gerçekçi toplumsal sinemanın sohbet ve tadım etkinlikleri, sos- Tezer, Jehan Barbur, Moe, Kites. mek, belirsizliklerin bol olduğu bu teşekkür etmekle yetinilmeli! lar herhalde. yal sorumluluk projeleri ve atöl- Detaylar @urlacazfestival Instag- çarpıcı örneği “Başka Bir Dünya” ile fırtınalı süreçte, yedinci sanat adına Kaldı ki, o güzelim filmin söz ko- Xavier Giannoli de başarılı Balzac uyar- yeler de yapılacak. Gastronomi ram hesabında. umut verdi. nusu metaforik sahnesinde yönet- Çarpıcı sahne! laması “Sönmüş Hayaller”le göz dol- Altın Aslan adayı 21 filmin sunul- men tarafından çıtır çıtır yok edilen Belki de verilecek bütün ödülleri, duruyor... İtalyan yönetmen Mario duğu geniş ve son derece zengin si- ödüller, oyuncuların aldıkları ödül- tören bitiminde, yeni bir törenle çö- ‘Akdeniz Şarkıları’ İstanbul ve İzmir’de Martone, “Güldürü Kralı” ile, yüzyıl nemasal yelpaze, bu gece verilecek lerdir. Çekmekte olduğu filmle bü- pe atmalı! önceki Napoli tiyatrolarının ünlü ko- ödülleri bir noktada anlamsızlaştırı- yük ödüller kazanmayı düşleyen ya- Bu oldukça kışkırtıcı son öneriyi, stanbul Fransız Kültür Merke- miği Eduardo De Filippo’yu yeniden veriyor... ratıcı yönetmen, kendi ödüllerini Arjantinli yönetmenlerin filmi “Res- İzi tarafından Notre-Dame de yaşatıyor... Jackie Kennedy’den son- getirip yok etmez o gün... Ödüllere mi Yarışma”nın en çarpıcı sahnele- Sion Fransız Lisesi’nde bu ak- ra Prenses Diana’yı da değişik bir ba- Farklı bir Diana portresi karşı olup ödül kazanmak kadar ke- rinden birini anımsayarak yapıyorum: şam saat 20.30’da, İzmir Aya kışla mercek altına alan, Şili sinema- yifli olan şey, rakiplerinin ödüllerini Jane Campion, Paul Schrader ve Ar- Penelope Cruz’un yorumladığı hırslı ve Vukla Kilisesi’nde ise yarın saat sının uluslararası başarılara imza at- jantinli ikili Gaston Duprat ile Mariano yakmaktır! sert mizaçlı yaratıcı kadın yönetmen, 20.00’de “Akdeniz Şarkıları” kon- Ensemble Sequenza serleri verilecek. Altı kadın sanat- çının oluşturduğu akapella gru- dı. Ülkemizde her alanda leği olan, Erbil Tuşalp’in Eylül Kısaca bilanço lecek. Konserin şefliğini ise Cat- bu Ensemble Sequenza tarafından köklü değişimlerle, dö- İmparatorluğu’nda ayrıntılarıyla 12 Eylül döneminde, yüz binler- herine Simonpietri yapacak. Re- verilecek konserler rezervasyon nüşümlerle yeni bir top- sergilediği dönemle ilgili onlarca ce kişi 90 güne varan gözaltı sü- zervasyon: shorturl.at/buLM5 lumsal düzenin kuruldu- roman, öykü, şiir, inceleme, anı alındıktan sonra ücretsiz izlenebi- relerinde ağır işkence gördü. 1.5 ğu, bugünkü çöküşün te- kitapları kitap yazıldı. Mehmet milyondan fazla kişi fişlendi. 230 mellerinin atıldığı bir dö- Ali Birand, 12 Eylül-Türkiye’nin bin kişinin yargılandığı sıkıyönetim nemin adı olarak yaşamı- Miladı’nda, 2000’li yıllara girer- mahkemelerinde, 50 bine yakın ki- mıza girdi. ken egemenlerin hedeflerine şiye müebbete kadar hapis cezası İşçisinden köylüsüne, memu- ulaştığını belgeledi. Yarın 12 Eylül verildi. 7 bin kişiye ölüm cezası is- runa, aydınına, kadınına, genci- 12 Eylül Kültürü adlı kitabında tendi, 50 kişi idam edildi. ne toplumumuz örgütlü ve bilinç- dönemi toplumbilimci gözüyle de- ugüne ayna tutar, bugünü 30 bin kişi işinden atıldı, 14 bin liydi, ayaktaydı. Geleceğe yatırım ğerlendiren Emre Kongar, darbe- aydınlatır dün. kişi yurttaşlıktan çıkarıldı. 30 bin yapan ırkçı, etnikçi örgütlenmeler nin gelecek yıllara nasıl yansıya- B Zaman içindeki bir günün kişi mülteci olarak yurtdışına git- yurtseverlere saldırıyor, onlar da cağını, tam bağımsızlığın Batı’ya değil yeni bir topluma gidişimizin ti. 366 kişi kuşkulu bir şekilde öl- kendilerini ve değerlerini savunu- bağımlılığa, halkçılığın ve devlet- adı olan 12 Eylül, “Dün, bugünün dü, 171 kişinin işkenceden öldü- yordu. Pusudaki dinsel örgütlen- çiliğin liberalizme, laikliğin Türk- hazırlayıcısıdır” sözünün yerini ğü belgelendi. meler, tarikatlar sinsi bir biçim- İslam Sentezi’ne dönüştürülürken bulduğu bir yakın geçmişimizdir. Bine yakın film yasaklandı, 24 bi- de ağlarını örüyor, geleceğe ha- demokrasinin rafa mı kaldırılacağı 12 Eylül’ü, Marx’ın “Zor, ye- ne yakın derneğin çalışması dur- zırlanıyordu. sorularının yanıtını araştırdı. ni bir topluma gebe olan her eski duruldu. 400 gazeteciye 3 bin yıl- Önceden hazırlanmış olan plan- Bugün yaşadığımız, 12 Eylül’le toplumun ebesidir” sözünü, kar- dan fazla hapis cezası verildi, 300 ların (24 Ocak 1980 kararları) ya- birlikte atılmaya başlanan adım- şıdevrimle doğrulayan bir ger- gazeteci saldırıya uğradı. 300’den şama geçirilmesi için devlet sefer- ların sonuçları olarak uluslarara- çeklik olarak kabul edip bugünü fazla dava açılan gazeteler 300 gün ber edildi. Bu politikalara karşı olan sı tekellerin Yeşil Kuşak, Ilımlı İs- kavramaktır asıl olan. yayın yapamadı. 39 ton gazete ve insanlarla kurumlar tasfiye edildi. lam teorileriyle, Yeni Dünya Dü- Alain, “Yüzü geleceğe dönük ola- dergi, örneğin Bilim ve Sosyalizm Anayasa ve birçok yasa değiştiri- zeni aldatmacası da Türk-İslam rak geçmişi anımsayan kişi, nereye Yayınları’nın el konulan 133 bin lerek, yaşamın yeniden biçimlen- Sentezi ile 12 Eylül’ün buluşma- gittiğini çok iyi bilir” demiş. 607 kitabı imha edildi. dirilmesine başlandı. sı, kaynaşmasıdır. “Bugüne vuralım yarını kura- İzlenen yıldırma politikalarıyla Geçmişi değiştiremeyiz, za- lım” diyorduk bir marşımızda... Geleceği kurmak için uluslararası sermayenin gerçek- man makineleri bilimkurguda var Uğur Mumcu’nun 12 Eylül leştirmek istediği düzenin kurul- yalnızca. 12 Eylül ması yönündeki adımlarla gele- Adaleti, 12 Eylül ve Şeriat adlı ki- Ama kendimizin biçimlendire- Adını, 12 Eylül 1980 günü, ordu- ceğimiz onların bağnaz, vahşi el- taplarıyla adını koyduğu, toplu- ceği bir geleceği kurma umudu- nun yönetime el koymasından al- lerine bırakıldı. ma zorla giydirilen bir deli göm- muzu da hiç yitirmedik.