Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
24 AĞUSTOS 2021 SALI
2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER
BOZKURT YIKIMI...
Afganistan,
KARADENIZ HES’LERI...
Neo-Emperyalizm ve
SERDAR KARSU
İklim başkaldırısına, küresel ısınmaya, sellere, yangınlara,
ELEKTRİK MÜHENDİSİ (İTÜ)
kuraklığa karşı çözümlerden başta geleni, doğa/çevre/yaşam dostu
Türkiye 5
enerji üretimlerine yönelmektir. Doğayı, çevreyi yok eden taş
kdeniz ve Ege bölgelerimizde ci-
fganistan konusunda 6) Obama da Bush’un bu
ocakları, yabansı (vahşi) madencilik, otoyollar-
ğerlerimizi kavuran yangınlardan
bilinen pek çok gerçek projesini, Türkiye’ye Erdoğan/
Asonra, Batı Karadeniz bölgemizde
betonlaşmalar durdurulmalıdır!..
Ayeterince ya gündeme AKP iktidarı ile biçilen “model
sellerle boğulduk... Sellerden en ağır ya-
getirilmiyor ya da tartışılmı- ülke” rolü dahil, daha şiddet-
rayı almış olan Bozkurt ilçemizdeki yıkı-
yor. lendirerek sürdürdü.
mın, Ezine Çayı üzerine kurulu hidroe-
Önce bunlardan bazılarını İlk adımlar başarılı gibi de
lektrik santralin etkisiyle mi arttığı soru-
anımsayalım: görüldü:
su gündemde.
(Atatürk ile Afganistan’ın Türkiye’de, Erdoğan/AKP
HES’in işletmeci firması, DSİ Genel Mü-
bağımsızlığını ilan eden ve ka- iktidara getirildi, Irak’ta Sad-
dürlüğü ve ilgili bakanlar “HES regüla- dın hakları gibi ülkeyi çağdaş- dam, Mısır’da Mübarek,
laştırma yolundaki reformla- Libya’da Kaddafi iktidardan
tör tipidir. Bendi, kapağı yoktur. Patlama-
rından dolayı dinci aşiretler ta- düşürüldü.
sı söz konusu değildir. HES’in sele etkisi
rafından iktidardan düşürülen Afganistan’da 11 Eylül sal-
yoktur” gibi açıklamalar yaptılar.
Emanullah Han arasındaki dırılarından sorumlu El Kaide
Ne var ki, 16 Ağustos 2021’de, CHP
ilişkiler çok konuşulduğu için militanlarına ev sahipliği yapan
Kastamonu milletvekili Hasan Baltacı,
onu bir yana bırakarak sadece Taliban da NATO’nun mü-
dağ yamaçlarına tırmanarak 31 MW’lık
son krizin tarihine bakacağım) dahalesiyle kentlerden hızla
HES’in gölet fotoğraflarını çekti. Gerçek
1) Afganistan’daki ABD iş- sürüldü.
de su yüzüne çıktı: Paramparça olmuş bir
gali, aslında ABD ve müttefik- Ama sonra Taliban birkaç yıl
HES göleti. Santralın iki göletinden biri-
lerinin birlikte yaptığı bir NATO içinde yeniden toparlandı ve
nin parçalandığı, diğerinin ağır hasarlı ol-
harekâtıydı. 2004’te ABD/NATO işgaline
duğu saptandı.
Dolayısıyla, yenilgi, sadece ve yeni Afgan yönetimine karşı
Göletin işletmedeki su tutma oylumu-
ABD’nin değil, NATO’nun da bir savaş yürütebilecek duru-
nun (hacminin) 45-50 bin metreküp oldu- yenilgisidir ve Orta Asya’dan ma geldi.
başlayarak bütün dünyayı et- Bu sırada, Türkiye’de iktidar
ğu açıklandı. Verilen bu büyüklük tek bir
kileyecektir. Demokrasi’den baskı rejimi-
gölet içinse toplam 100 bin metreküplük
2) ABD’nin Afganistan’a ne kayıyor ve halk desteğini
bir su kütlesi söz konusu. Göletlerin dolup
müdahalesi, daha Sovyetler kaybediyor, Irak kan gölüne
su duvarını yıkması durumu için ise daha
Birliği zamanında, Afgan Hü- dönüyor, Mısır’da Mursi-Sisi
yede yaklaşık 5 metre) olarak alındığında, insanların üzerine jandarma gönderildi.
da fazla.
kümetinin Sovyetler’i davet skandalı yaşanıyor, Libya bir
2.222/5 = 444 saniye yani 7-8 dakika bo- Maden ve taş ocaklarına karşı çıkan, doğa-
HES’in alt yamaçlarında 6.5 MW’lık bir
etmesi üzerine başlamıştır. aşiretler savaşı içinde istikrar-
yunca, sel yüksekliğini kanalda 3 metre sını savununan yurttaşlarımıza uygulan-
HES daha var. Onun ne durumda oldu-
Bölgeye Sovyet askerleri o sızlaşıyor ve Suriye’de Esad
artıran bir bindirme. Bozkurt’taki köprü- dığı gibi...
ğu ise şimdilik belirsiz. Göleti, büyük ola-
sırada yönetimde olan Komü- yerinden kıpırdatılamıyordu.
nün tomruklarla tıkanması sonucunda da Karadeniz’in eşsiz güzellikteki dağ ya-
sılıkla, yukarıdaki HES’ten hızla gelen su
nist Afganistan Hükümeti’nin Hem Ortadoğu/Ku-
süpürtü etkisiyle aniden yükselmiş olan maçlarına yüzlerce HES yapıldı, devam da
kütlesinin vuruş etkisiyle yıkılmış ve de-
daveti üzerine 24 Aralık zey Afrika’da hem de
sel sularının çok hızlı bir şekilde yerleşim etmekte. “ÇED gerekli değildir” denilerek,
poladığı suyu diğer HES’ten gelen su küt-
1979’da Brejnev’in emriyle Afganistan’da “Siyasal
yerlerine akını... Giden canlar!.. Dere yata- mahkeme kararları hiçe sayılarak acele
lesine eklenmiş olmalı.
gönderildi. Radikal İslam Terörizmi”
ğında çöken konutlar... kamulaştırmalarla...
Sayın Baltacı’nın çektiği HES göleti fo- Bunun üzerine ABD ve dedikleri ama aslında ken-
Yıkımı yaşayanlar, sel sularının bir an- Dün Bozkurt’ta olan yıkım, Karadeniz Suudi Arabistan sonradan dilerinin yarattığı örgütlere
toğrafına bakıldığında, aşağıya doğru
“Radikal Siyasal İslam Terörü” karşı “Ilımlı (Amerikancı) İs-
da yükseldiğini ve insanların kaçamadık- bölgesinin pek çok yerleşim yeri için de
ağaçlardan arındırılmış bir yol görünmek-
diyerek savaş ilan ettikleri İs- lam” modeliyle ve doğrudan
larını acıyla anlatmaktalar. Yapımcı fir- olasıdır...
te. Neredeyse, sel akış yolu oluşturulmuş.
lamcıları “El Kaide Mücahitle- işgallerle başlatılan “Haçlı
ma ve ülke yönetimine yakın kaynak-
HES yapımı için dengesi/bütünlüğü bozu-
ri” olarak örgütleyip eğittiler. Seferi” böylece başarısızlık-
Doğanın çığlığı
lar; HES’ten gelen suyun, akan toplam
lan doğa... Kesilen ağaçlar, kazılan toprak-
Sadece Hindistan tarafından la sonuçlanıyordu.
sel sularına göre çok az miktarda olduğu- Küresel salgından da önce, 2018 yılın-
lar, çoraklaştırılan dere tabanları... Yıkı-
desteklenen Afgan Hükümeti Bu durumda, Taliban’ın ar-
nu açıklamaktalar. Yanıtlayalım: Deprem- dan bu yana, ülkemizdeki elektrik santral-
lan HES göletinden akan su kütlesinin, va-
ve Sovyetler, Amerika Birleşik tan saldırıları karşısında Oba-
ler sonrası büyük yıkımlara yol açan de- larının sunum (arz) fazlası olduğu, rapor-
di tabanına yönelmesi... Dik yamaçlardan
Devletleri, Suudi Arabistan, ma, 2009’da Afganistan’da
nizlerden gelen su süpürtüsü, okyanus- larla/sayılarla kanıtlanmıştır. Ülke elekt-
bir anda aşağıya doğru hızlanarak akan
Pakistan, Çin tarafından des- asker sayısını artırdı. Bu sayı
lardaki suyun milyarda birinden daha az.. rik üretimine yalnızca yüzde 2-3 katkı-
onbinlerce metreküp su kütlesi... Yamaç-
teklenen El Kaide tarafından bir ara 140 bine kadar çıktı.
Önemli olan, su miktarından da öte, anlık sı olan, yerleşim yerlerinin tepesine kuru-
lardan gelen yağmur sularıyla da birleşe-
mağlup edildi. Böylece Taliban bir kez daha
bindirme etkileridir.. lu, çevresel yıkım riski oluşturan HES’ler
rek önüne ne geldiyse sürükleyip götüren, 14 Nisan 1988’de püskürtüldü.
Ağır yıkımın nedenlerinin, öncelikle durdurulmalıdır!..
HES nedeniyle çoraklaşmış olan dere taba- Cenevre’de imzalanan An- Ama bu tırmanma da uzun
toplumsal görevleri/sorumlulukları olan Ege’de, Menderes havzalarını/doğayı/in- laşmayla, Sovyet güçleri 15 vadede ABD/NATO güçle-
nından ve dolgu alanlarından, önüne ka-
Mayıs’ta çekilmeye başladı rinin yenilgisini engelleye-
meslek odalarınca ve bağımsız uzman- sanlarımızı zehirleyen (ülke elektrik kuru-
tarak sürüklediği taş, toprak, ağaç ve tom-
ve 5 Şubat 1989’da, Sovyet medi.
larca, olay yerlerinde incelemeler de ya- lu gücünün yalnızca yüzde 1.6’sı olan) jeo-
ruklarla kütlesi giderek artan sel...
güçleri arkalarında 14 bin 453 Açıklanan resmi sayılara
pılarak saptanması ve topluma açıklan- termal santrallar durdurulmalıdır!..
ölü ve 451 uçak bırakarak ül- göre Afganistan savaşının
HES’in sele etkisi ması gerek. Büyük risklere gebe (gelişmiş ülkelerin
keden çıktı. ABD’ye maliyeti 1 trilyon (bin
durdurmakta olduğu) nükleer santraldan
Bir soruya yanıt arayalım: Bozkurt ilçe
3) ABD-NATO tarafından milyar) dolar ve 2 bin 500’e
EMO raporu
vazgeçilmelidir!..
merkezinde olağan koşullarda akacak olan
Afganistan’ın işgali, 11 Eylül yakın asker kaybıydı.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), İklim krizine, küresel ısınmaya, selle-
sel sularına, HES su kütlesinin eklenmesi-
2001 tarihinde ABD’ye, El Gayri resmi sayılar, mali-
2010 yılında, Karadeniz bölgesinde- re, yangınlara, kuraklığa karşı çözümler-
nin etkisi nedir?
Kaide tarafından yapılan “İkiz yetin en az iki trilyon dolar
ki HES’leri yerinde inceleyerek kapsam- den başta geleni, doğa/çevre/yaşam dos-
HES’lerin göletlerinin yıkımından
Kuleler Saldırısı” üzerine G. olduğunu söylüyor. Afganların
lı bir rapor hazırladı. Raporda bölgede- tu enerji üretimlerine yönelmektir. Doğa-
kaynaklanan 100 bin metreküp selin,
W. Bush tarafından başlatılan kayıpları ise resmen 50 binin
ki HES’lerin hidrolojik araştırmalar yapıl- yı, çevreyi yok eden taş ocakları, yabansı
Bozkurt’ta eni yalnızca 15 metre olan ka- “Radikal Siyasal İslama Karşı” üzerinde deniliyor ama gerçek
maksızın uygulamaya konulduğu, taşkın (vahşi) madencilik, otoyollar, betonlaşma- bir “Haçlı Seferi”ydi. sayı tahmin edilemiyor.
nalda, 3 metre yüksekliğinde akması du-
olasılıkları vurgulandı, HES’lerin doğaya, lar durdurulmalıdır!.. 4) Bu harekât aslında Sov- 7) ABD Afganistan’dan çe-
rumunda (100.000/15)/3= 2.222 metre
yetler Birliği’nin çöküşünden kilme ve ülkeyi Taliban’a terk
bölgedeki insan yaşamlarına verdiği za- Yağma talan düzeninin sonucu, her ge-
uzunluğunda bir sel kütlesi. Eni 15 metre,
sonra, “İslam Uygarlığını” düş- etme kararını, Trump döne-
rarlarla birlikte. çen gün artmakta olan yıkımlar da öyle
yüksekliği 3 metre olan 2.222 metre uzun-
man olarak gören ve bunun minde Taliban ile bir yıl önce
Bilimsel araştırmalara/saptamalara yö- söylemiyor mu?..
luğundaki sel kütlesinin, akmakta olan sel
somut örneklerini de yaşayan 2020 Şubat ayında yaptığı
netim erkinden kulak veren olmadı. Kara- Tüm canlılar için sağlıklı bir çevre ve
sularına aniden eklenmesi. Süpürtü (tsu-
ABD’nin, Küreselleşme bağla- anlaşma ile bütün dünyaya
denizdeki HES’lere karşı, sularının/doğa- yaşam hakkı diyorsak, doğanın çığlığına
nami) etkisi... Süpürtünün, ne süre de-
mında başlattığı “Küresel Te- ilan etmişti. Askerler çekilir
larının elinden alınmasına karşı direnen yanıt gerek!..
vam ettiği ise sel hızı, saatte 20 km (sani-
röre Karşı Savaş”ın ilanıydı. çekilmez devlet başkanının ve
5) “Afganistan harekâtı” onu destekleyenlerin kaçması,
ile “Arap Baharı” uygula- Taliban’ın da Kâbil’i derhal ele
ması aynı amaçla yürürlüğe geçirme başarısı, bu bir yıllık
kondu. hazırlık döneminden kaynak-
Bu bağlamda Ortadoğu’da lanmaktadır
ve Kuzey Afrika’da, Irak’a, ABD Afganistan’dan çe-
Taban puanları düşürmek Mısır’a, Suriye’ye, Libya’ya, kilişini bir yıl önceden ilan
(bu projenin Türkiye ayağı ederek kendi ipini bizzat
olan AKP/Erdoğan iktidarının kendisi çekmiştir.
da içine balıklama daldığı) 8) Askerlerimiz, NATO
müdahaleler ile Afganistan harekâtı bağlamında ve kaçan
harekâtı aynı projenin birbirine hükümetin daveti üzerine Af-
bir aldatmacadır
bağlı parçalarıydı. ganistan’dadır.
Özellikle bu konu, yani Ama Afganistan’da ne
Ortadoğu/Kuzey Afrika ile NATO kalmıştır ne de as-
GÜLSÜN KAYA / EĞİTİMCİ
Kontenjan aynı kaldıkça taban puanlarını düşürmek, üniversiteye
Afganistan ilişkisi, med- kerimizi davet eden “Meşru
yerleştirilecek öğrenci sayısını çoğaltmaz. Taban puanlarının
yada ve kamuoyunda hiç Hükümet”.
ükseköğretim Kurumları sınav sistemine
gündeme getirilmedi ve HHH
düşürülmesinin üniversitelerin kalitesini düşüreceğini savunarak
Ygöre üniversiteye girmek isteyen herkes
tartışılmadı. Sonuç yazısı perşembeye!
önce Temel Yeterlilik Testi (TYT) sınavına
iktidar partilerini eleştirmek de yanlıştır. Kalite zaten düşüktür.
girmek zorundadır. Bu sınavdan yeterli pua-
Yapılması gereken, eğitimin kalitesini yükseltmenin gereğini ve
nı alan adaylar Alan Yeterlilik Testi (AYT) ve
yollarını halka anlatmaktır.
Yabancı Dil Testi (YDT) sınavlarına girebilir.
İki yıllık meslek yüksek okulları öğrenci-
lerini TYT, dört yıllık lisans bölümleri AYT
mesinin sorumluluğunu Covid-19’a yükleye- programların kontenjanları doluncaya ka-
ve yabancı dil bölümleri YDT ile alıyor.
rek işin içinden sıyrılmaya çalışıyor; YÖK de dar sürdürülür.
Bu yıla kadar TYT’den en az 150 puan alan
“Küresel çapta devam eden Covid-19 salgını-
adaylar isterlerse üniversite tercih listele- Sorunun aslı
nın ülkemizdeki eğitim ve öğretim alanında-
rine meslek yüksek okullarını yazabiliyor,
ki olumsuz etkileri de dikkate alınarak yük- 2021’de üniversite sınavına başvuran aday-
AYT ve YDT’den en az 180 puan almış aday-
seköğretim kurumlarının mevcut kapasitele- ların sayısı 2.5 milyonu aştı. Açıköğretim ha-
lar da dört ve daha fazla yıllık lisans prog-
rinin en verimli şekilde kullanılmasını sağ- riç, vakıf, Kıbrıs ve başka ülkelerin YKS ile
ramlarını seçebiliyordu.
lamak amacıyla” gibi bulanık bir açıklamay- öğrenci alan programlarının toplam konten-
la karara bilimsel bir kılıf uyduruyor. janı 1 milyonu biraz geçiyor. Bu demektir ki
Erdoğan’ın müjdesi!
YÖK’ün açıklamasına göre önce AYT/YDT taban puanlarını sıfır da yapsanız 1 milyon
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan puanı 180 ve üzerinde olan adayların mer- aday açıkta kalacak. Kontenjan aynı kaldıkça
“Genç kardeşlerime bir müjde vermek is- kezi yerleştirme ve ek yerleştirme işlemle- taban puanlarını düşürmek, üniversiteye yer-
tiyorum” diye başlayan bir açıklama yap- ri yapılacak, sonra boş kalan kontenjanlar leştirilecek öğrenci sayısını çoğaltmaz.
tı. YÖK’ün, 2021 tercih sürecinde merkezi için bir yerleştirme daha yapılacak. Bu ikin- Taban puanları düşürmek, bir aldatmaca-
ve ek yerleştirmeye ilave bir ek yerleştirme ci ek yerleştirme olanağından TYT puanı en dır. Bu karar siyasi iktidarın sorumluluğu
yapılmasını kararlaştırdığını, bu ek yerleş- az 140, AYT/YDT puanı en az 170 olan aday- üzerinden atmak, bu yolla oy yatırımı yap-
tirmede baraj puanının TYT’de 140, AYT ve lar da yararlanabilecek. mak, eğitim konusundaki başarısızlığını giz-
YDT’de 170 olarak uygulanacağını söyledi. Bu tür sınavların amacı, öğrencileri başa- lemek amacına yöneliktir.
“Cumhur İttifakı olarak gençlerimizin yanın- rılarına göre sıralamaktır. Sıralamada önde Taban puanlarının düşürülmesinin üniver-
da olmaya devam edeceğiz” dedi. yer alan adaylar, tercih ettikleri programlara sitelerin kalitesini düşüreceğini savunarak
Öncesinde de MHP Genel Başkanı Devlet öncelikle yerleştirilir. iktidar partilerini eleştirmek de yanlıştır.
Bahçeli, salgın dönemi göz önüne alınarak Herhangi bir adayın istediği programlar, Kalite zaten düşüktür. Yapılması gereken,
baraj puanlarının düşürülmesini istemişti. sıra ona gelmeden önce dolmuşsa aday eğitimin kalitesini yükseltmenin gereğini ve
İktidar ortakları eğitimin kalitesinin düş- açıkta kalır. İşlem bu yöntemle bütün yollarını halka anlatmaktır.