Katalog

GEDİZ ÇAĞRISI TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü İzmir Milletvekili mir Körfezi’ne akan Gediz Nehri’ndeki kirlilik kaynaklarının tespit edilmesi, ilgili de- Murat Bakan; Gediz Havzası’nın yaşadığı kirlilik ve kuraklıkla mücadele için Çev- netim mekanizmalarının işletilmesi ve temizlik ile kuraklık noktasında gerekli ted- re ve Şehircilik Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na çağrı yaptı. Bakan, “İz- birlerin alınması amacıyla ne zaman harekete geçeceksiniz?” diye sordu. l İZMİR Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlandı. 23 AĞUSTOS 2021 PAZARTESİ Eğer öyleyse Irkçılık ve bağnazlık bazıları bu dürtüleri baskılamayı nasıl DNA’mızda mı var? başarıyor? DERLEYEN: REYHAN OKSAY www. theconversation.com www.psychologytoday.com nsanoğlu gezegenimizde iş- birliğine en yatkın tür. Her İbirey, birbirine sıkı sıkıya bağlı devasa bir ekosistemin parçası. Bugüne dek kurmuş ol- duğumuz binlerce kent, küre- Gizem Erman Soysaldı, Nuriş Oran, Başkan M. Ekrem Oran, sel çapta kara/denizyolları ve Azra Deniz Okyay ve Emrah Özdemir (soldan sağa). optik fiberlerle birbiriyle yakın temas halinde. Uzaya gönderdi- ğimiz binlerce uydu, gezegeni- mizin çevresinde tur atarak ile- ‘Bu festivalin tişimimizi sağlıyor. Amerikalı düşünür Leonard Read’in “Ben, Kurşunkalem” (I, pencil) baş- lıklı ünlü makalesinde belirttiği tam zamanı’ gibi basit bir kurşunkalem bile binlerce elin birlikte çalışması eşme’de yazın film izle- ması var. Biri sürdürüle- sonucu ortaya çıkıyor. Çmek belki de akla gele- bilir olmak, biri barış. Ta- Buna karşın insanoğlu birbiri- cek son şeylerden biri. En bii barış ve sürdürülebilir- ne karşı son derece hoşgörüsüz. azından bu yaza kadar öy- lik yanında toplumsal cinsi- Dürüst olmak gerekirse hepimi- leydi. Ama bu yıl Çeşme yet eşitliği de var. Yani böy- EMRAH zin içinde, derinlerde bir yerde, Belediye Başkanı M. Ekrem le üç koldan gidelim istedik KOLUKISA az da olsa yabancı düşmanlığı, Oran’ın da tam desteğiy- ama bunların hepsi de as- ırkçılık, cinsiyetçilik ve bağnaz- le başlayan Kıyıdan Kıyıya lında o kadar iç içe ki, bir- lık var. Sorun bunların dışarı Türkiye - Yunanistan Film Festi- birini destekleyen, birbirine bağ- çıkmasına ne kadar izin verdi- vali sessiz sedasız ama etkili bir lı... Filmlerin sayısındaki kadın ğimizle ilgili. Neyse ki hem ken- biçimde Çeşme’de önemli bir erkek yönetmenleri bile ona gö- dimizin hem de toplumun iyili- atılımı gerçekleştiriyor. Bir yan- re seçmeye çalıştık... Seneye dan Alaçatı’da yapılan açık ha- mesela yapmak istediğimiz mas- ği için bu eğilimleri baskılamayı Bireysellik belki de bir yanılsama va film gösterimleri, bir yandan terclass’lardan birinde bu da ola- ve kontrol altında tutmayı başa- gündüzleri yapılan kıyı temizlik- cak; toplumsal cinsiyet eşitliğine rabiliyoruz. Bu, en azından bazı- leri ve farklı başlıklar altında dü- dair bir çalışma... Ya da mese- larımız için geçerli. ngiltere’de Reading Üniversitesi’nde uygulamalı reyler olduğumuza inanmak üzere evrildik. Ne var ki zenlenen masteclass ve atölye- la kompost yapımı hakkında bir İekoloji profesörü Tom Oliver, DNA’ya kayıtlı, doğuş- bu bireyselciliğin aşırıya vardırıldığı bir dünyada, ben- ler belirgin bir çevre farkındalı- atölye olacak... Genetik ve tan gelen yabancı düşmanlığı ve bağnazlığın akılcı merkezci bireylerin toplumsal sorunları çözmesini ğı yaratacak gibi görünüyor. Ko- - Festivalin mesele edindi- düşünce ile üstesinden gelineceğini düşünüyor. Bu- beklemek aşırı iyimserlik olur.. çevresel etmenler nuyla ilgili olarak festivalin sanat ği konular çok güncel bir yan- nun için de bazı stratejiler öneriyor. İnsan davranış ve tutumları- yönetmenlerinden oyuncu Gi- dan da... İşte yakın geçmişte Oliver, pozitif değerleri güçlendirmek, merhamet Bütünün bir parçası nın çoğu genetik ve çevresel et- zem Erman Soysaldı (diğer sanat yaşanan çevresel felaketleri ve güven duygusu oluşturmak ve en önemlisi “biz- Kuramsal olarak insanlığın ortak yapıtlarının birey- menlerin karışımının dışavuru- yönetmeni Yusuf Saygı) ile Asma gördük hepimiz, yangınlar, sel den” ve “yabancı” kavramları arasındaki farkın kapa- sel çabalardan oluştuğu gerçeğini kabul etsek de be- mu. Yabancı düşmanlığı olarak Yaprağı’nda yenen bir akşam ye- baskınları... tılması için bazı adımların atılmasını gerekli görüyor: yinlerimizdeki bağlantıların yeniden oluşması için bilinen zenofobi ve farklı görüş- meği sırasında sessiz bir köşeye Çok doğru. Hatta bu yangın- İlk önce diğer insanlarla aramızdaki bağlantının pratik yapmak gerekir. Nöral ağlar ancak sevecen lere karşı hoşgörüsüzlük olarak oturduk ve festivali konuştuk. lar olduğunda bazı etkinlikler de önemini kavramak gerekiyor. Hepimizin ortak ata- davranışlar yardımıyla güçlenir. Toplumsal yardımlaş- bilinen bağnazlık da bu iki et- iptal edildi biliyorsun. Biz de bir sı bakteriye benzer bir organizma. Şu anda gezegen- ma faaliyetleri insanlar arasındaki psikolojik bağlan- menin etkisinde. Beynin amig- Hepimiz kaygılıyız tereddüt ettik aslında, bir dur- deki herkesle DNA’mızın yüzde 99’unu paylaşıyoruz. tıları geliştirir. Benzer şekilde meditasyon uygulama- duk 15-20 gün önce, ama dedik dala bölgesinde doğuştan varo- - Birçok film festivali dü- Düşüncelerimiz sosyal ağlarla birbirine bağlı. Dünya- ları da nöral ağları değiştirir ve insanların bir bütünün ki tam zamanı... Biz zaten bu- lan korku refleksi, tanımadığı- zenleniyor ülkemizde ama bu- da yaratılan her şey bu kolektif işbirliğinin eseri. parçası olduğu fikrini besler. na dikkat çekiyoruz. Biz zaten radaki gibi çevreyi, ekolojiyi mız, daha önce karşılaşmadığı- İnovasyonlar, ırk ve ulusal sınırlardan bağımsız Toplumsal düzeyde çevre sorunlarıyla ilgili samimi atık üretmiyoruz, biz zaten çöp dert edinen, bunu birinci amaç mız her şeye karşı bizi dikkatli olarak insan emeklerinin birikimi sonucu ortaya çı- ve açık tartışmalara ihtiyacımız var. Bireysel tutum toplayacağız, o yüzden yapma- haline getiren festival yok. Fi- ve tedbirli olmaya hazırlar. kar. Biyoloji, psikoloji ve sinirbilim gibi çok sayıda bi- ve davranışlarımızın diğerlerinin yaşantısını nasıl de- mız lazım dedik. Ne kadar duyu- kir nasıl doğdu? Modern dönem öncesinde in- lim dallarına baktığımız zaman insanların ayrık birey- ğiştirdiği konusunda farkındalığın artması da önem- rabilirsek o kadar iyi... Bu sene Bizde filmlerin teması değil ler olup olmadığı sorusu üzerinde daha çok düşün- sanların yabancılar karşısın- li. İklim değişikliğinin zorlamasıyla artan insan göçle- Türkiye’de iki belediye buna ka- festivalin yapılış şekli ‘sürdürüle- memiz gerekecek. Belki de bireysellik duygusu sa- rine birey olarak değil, toplum olarak nasıl yaklaşma- da korku duymasının bir işle- rar verse, ‘biz de yapalım, man- bilir’. Festivali ilk hayal ettikten dece bir yanılsama olabilir. Aslında hepimiz ayrık bi- mız gerektiğini tartışmanın zamanı geldi de geçiyor. vi vardı. Bu kişiler sizi öldürebi- tıklıymış bu’ dese, çok büyük bir sonra birlikte çalıştığımız, yani lir, kaynaklarınızı çalabilir, bağı- artı değer değil mi bizim için. Se- festivalin beyin takımı diyebile- şıklığınızın olmadığı hastalıkla- Bu da derinlerde yatan yabancı düşman- ha çalışmaları yürüttü. Toplumların sıkılaş- neye belki 20 belediye karar ve- ceğim arkadaşlarım, Gülen (Say- rı bulaştırabilirdi. Tam tersi bize benzeyen lığı düğmesine basar ve beynin prefrontal ması, bağlı olunan gruba sadakatin gide- recek. Film seçkisi de çok içi- gı ), Ferdi (Akarsu), Yusuf (Say- kişilere güven duymak ise yarar sağlayabi- korteksinin fren mekanizmasını bozar. Bu rek artması anlamına geliyor. Bu tür top- mize sindi. Yani “Körfez” olsun, gı), Hüseyin (Karabey), ben. Za- “Hayaletler” olsun ve “Apples”, lirdi. Ve bize benzeyen kişilere yardım et- mekanizmanın bozulması Nazizm gibi akım- lumların oylarını otoriter liderlerden ya- ten Ferdi sürdürülebilirlik uz- üçü de distopik filmler. mek genlerimizi gelecek nesillere aktarma- ların gelişmesine zemin hazırlar. Sonuçta na kullanma eğiliminde olmaları kaçınıl- manı. Hepimizin zaten bireysel olarak bu konuda kaygıları var. mızı kolaylaştırabilirdi. aynı gruba dahil olanlar arasındaki sadakat maz. Yaklaşan tehlike karşısında insanla- Mesajlı seçki Ben mesela 6 aydır bokaşi yapı- güçlenirken, yabancılara duyulan nefret ve rın kendilerini koruyacak bir “baba figü- Genetik etkilerin yanı sıra kültürel altyapı yorum, yani kompost. Bireysel - Hem öyle hem de içlerin- yok etme arzusu tetiklenir. Buna toplumbi- rü” altında toplanmaları tarih boyunca sık- da bu dürtüleri baskılamakta ya da güçlen- olarak günde çıkardığımız çöp de çevreye dair çok mesele de limde kabilecilik denir. Aşırı boyutlara ula- lıkla karşılaşılan bir yaklaşım. Ve insan- dirmekte etkiliydi. miktarının farkına vardıkça in- var, “Körfez” mesela... şan kabilecilik yaklaşımı, gruplar, ülkeler ların yabancılara karşı önyargılarının art- Modern dönemde gelişen uygarlık, genel san olarak utanıyorsun. Sürekli Evet, ne kadar doğru öngörü- arasında sağlıksız ilişkilerin savaşlara uza- ması da güven arayışının bir parçası. olarak tanımadığımız insanlara da saygı ve omuzlarında bir yük varmış gibi ler değil mi?... Emre’nin (Yeksan) nan bir sürece evrilmesine yol açar. Aşırı hava olaylarının artması, gıda tedari- hoşgörü göstermek gibi tutumları cesaret- hissediyorsun. Ben bir süre öyle filmi... Keza “Unutma Beni İstan- Bugün dünyanın hızla bu noktaya doğru kinde yaşanan darboğazlar toplumların ge- lendiriyor. Bu değerleri kalıcı olarak benim- hissettim mesela, bokaşiye öyle bul” da festivalin ruhuna çok uy- ilerlediğine tanık oluyoruz. Brezilya, Hindis- nel “hoşgörülerine” darbe vuruyor. Aynı du- sediğimiz gibi çocuklarımıza da öğretiyoruz. başladım. Açıkçası her şey orga- gun düşen bir film. Ayrıca “Bil- tan, Polonya, Macaristan liderleri gibi baskı- rum Covid-19 pandemisinde de izleniyor. Dini ve siyasi liderler de toplumlarını bu nik olarak gelişti. Şimdi tutup bir memek” (Leyla Yılmaz) çok sev- cı liderler, medya platformlarından yararla- İçinde bulunulan gruba sadakatin artması yolda eğitmeye çalışıyor. Bütün bunlar, kar- çevre festivali yapsak ve desek diğim bir film. Sonuçta o da fa- narak hoşgörüsüzlük, fanatiklik ve bağnaz- da bir savunma mekanizmasıdır. Tarih bo- şılıklı saygı ve hoşgörüye dayalı toplumların ki işte ‘plastik atık kullanmayın’, şizmi anlatan, toplumun dışarı it- lık tohumları ekiyor. yunca toplumlar bu tür felaketlerden grup oluşmasına zemin hazırlıyor. ‘iklim krizi var’; bu kadar etki- tiği bütün grupları ilgilendiren, birliği sayesinde kurtulmuşlar. Ne var ki kü- li olmaz diye düşündük. Sinema tabii ki festivali de ilgilendiren İklim değişikliği ve bağnazlık Kabilecilik ile başladı reselleşmiş bir dünyada bu tür bir yaklaşım çok etkili bir sanat dalı, kitlelere bir şiddet var orada. “Journey İklim değişikliği, hava kirliliği ve biyo- yarar sağlamaz. Büyük bir köy haline gelen Düşüncelerimizi ve eylemlerimizi farkın- ulaşıyor ve çok etkileyici, dolayı- Through Smyrna” da iki ülkenin lojik çeşitliliğin kaybı gibi ekolojik kriz- dünyada ekolojik sorunlar ve ekonomik so- da olmadan birlikte yaşadığımız insanlar sıyla sinemayla birleştirmek çok müziklerini anlatan bir belgesel. ler, yabancı düşmanlığı ve bağnazlığı kö- runlar sınırları aşan özellikler gösterir. Kü- şekillendirir. Bu kültürel içerik bilinçal- doğru geldi bize. Filmden sonra bir de dinleti- rükleyen gelişmelerdir. resel sorunlara tepki olarak bağnazlığa, ya- tımıza işlenir. Öncelikle kendilerine ben- - Nasıl bir sürdürüle- miz olacak, Alaçatı Açık Ha- Kültürel psikolog Michele Gelfand, çalış- bancı düşmanlığına kapı aralamak, diğer ül- bilirliği var festivalin va Tiyatrosu’nda. Filmdeki zemeyen insanları damgalama eğiliminde malarında çevresel felaketlerin toplumla- kelerle işbirliğine darbe vurur. Sonuçta en aklınızda? müzisyenler o şarkıları ça- olan insanların arasında yaşamak içimiz- Festivalin birkaç te- lacaklar canlı olarak. rı giderek “sıkı” hale getirdiğini gösteren sa- büyük zararı içinde yaşadığımız ülke görür. deki güvensizliği ve saldırganlığı besler. 10 MADDEDE DİJİTAL KÜLTÜR Migrene karşı da etkili DOĞA ONARIMDA TANOL TÜRKOĞLU ykosapentenoik asit (EPA) ve dokosa- Eheksaenoik asit (DHA) gibi Omega 3 BİR APPLE yağ asitlerinin iyileştirici etkileri hakkın- da uzun bir süredir yazılıp çiziliyor. Bu doymamış yağlar özellikle yağlı balıklar- ETMEYEN da ve bazı fındık türü yemişlerde bulunu- yor ve her şeyden önce iltihap önleyici bir etkiye sahipler. Örneğin kalp-dolaşım 10 ÜLKE hastalıklarını önledikleri gibi beyin geli- şimini de destekliyorlar. Buna karşın bir- Apple’ın piyasa çok bitkide bulunan Omega 6 yağ asitle- değeri olan 2.1 trilyon ri, iltihapları tetiklediği gibi aşırı bağışık- lık reaksiyonuna da yol açıyor. doların altında GSMH’ye sahip belli Amerikan Ulusal Yaşlılık başlı 10 ülke şöyle: Enstitüsü’nden Christopher Ramsden • İtalya, 2 trilyon dolar ve ekibi Omega 3 yağ asitlerinin baş uğla’da yanan ormanları inceleyen Sıtkı Koç- • Brezilya, 1.8 trilyon dolar Mman Üniversitesi Çevre Koruma Teknolojile- ağrısı ve migren üzerindeki rolünü in- celeyerek, uygun beslenmeyle tekrarla- ri Bölümü öğretim görevlisi Dr. Yasin İlemin, doğa- • Kanada, 1.7 trilyon dolar nın kendini onarmaya başladığını, maki türlerinin nan nöbetlerin engellenip, engellenme- tedavilerinin veya botoks enjeksiyonlarının • Rusya, 1.7 trilyon dolar başarabileceği kadar. sürgün verdiğini, kuşlar ve böceklerin ormana dön- yeceğini öğrenmeye çalıştı. • G. Kore, 1.6 trilyon dolar düğünü belirtti. İlemin Twitter hesabından fotoğraf- Sonuçlara göre bol Omega 3 yağlarıy- Buna karşın Omega 6 yağ asitleri beden- • Avustralya, 1.4 trilyon dolar larla birlikte şu paylaşımları yaptı: “Kızıl başlı örüm- la beslenen grupta çok daha az baş ağrısı de daha çok ağrı tetikleyici etki yapan ürün- cek kuşu yanmış ormanın ortasında bir ahlata kon- • İspanya, 1.4 trilyon dolar ler olarak indirgeniyor. Bilim insanlarına gö- meydana geldi. Aylık migren nöbetleri 16.3 muş! Yanmış ormanın içinden ağaçkakan sesleri günden dört ila beş güne düştü. Ama en iyi re beslenme biçimini değiştirmek migreni • Meksika, 1.3 trilyon dolar geliyor! Bu sesler yangına rağmen kızılçamın kalın iyileşme bol miktarda Omega 3 ve az mik- hatta diğer bazı kronik ağrıların azaltılma- • Hindistan, 1.1 trilyon dolar kabukları altında hâlâ böcekler olduğuna önemli bir tarda Omega 6 alanlarda görülmüş. Ayrı- sında etkili olabiliyor. “Araştırmamız balıkta • Hollanda, 907 milyar dolar kanıt! Kızılçam yansa bile yangına karşı geliştirdi- ca baş ağrısı nöbetlerinin süresi bir saat ka- bulunan Omega 3 yağ asitlerine dayanıyor. Not: Türkiye’nin GSMH’si ği kalın kabuklarının altında böcekleri korumuş ve dar azaldı ve katılımcılar daha az ağrı kesi- Yani takviye edici gıdalarda aynı etkinin or- alana kuşları davet ediyor!!” l Haber Merkezi ci aldılar. Bilim insanlarının açıkladıkları gi- taya çıkıp çıkmayacağını bilmiyoruz” diyor 761 milyar dolar bi, beslenmenin olumlu etkisi, özel antikor araştırmacılar.