Katalog

12 AĞUSTOS 2021 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.6500 10.1400 12.0070 18.97 1410.87 3269.57 485.7 4 kuruş 5 kuruş 6 kuruş 0.1 puan 26.59 puan 55.28 lira 7.03 lira Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan 700 bin işçi için taban ücret 4 bin 100 TL oldu ANLAŞMA TAMAM! En büyük tehlike Hükümet ve sendikalar anlaştı. Ücretlere 2021-2022’nin ilk 6 ayı için yüzde 12, diğer her 6 ay için yüzde 5 artı enflas- ükümetlerarası İklim Değişik- liği Paneli’nin pazartesi günü yon farkı oranında zam yapıldı. Çalışma Bakanı Bilgin, orta- Haçıklanan raporu çok korkutucu lama işçi ücretlerinin 5 bin 835 TL’ye çıkacağını açıkladı. saptamalar içeriyor ve bir paradig- ma değişikliğine işaret ediyor: Tüm ktidar ile Türk-İş ve Hak-İş dız protokolü imzaladı. Protoko- önlemler zamanında alınsa bile, iklim krizinin, kutuplardaki buzların, dağ- arasında yaklaşık 700 bin iş- lün detayları şöyle: lardaki buzulların erimesi, deniz sevi- İçiyi kapsayan 2 yıllık Kamu 4 Taban ücret brüt 4 bin 100 yesinin yükselmesi, okyanus suların- Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve TL’ye çekildi. İlk 6 ay için yüzde da asit oranının artması gibi bileşen- Protokolü imzalandı. En düşük 12, ikinci 6 ay için yüzde 5 zam MUSTAFA leri artık geri çevrilemeyecek. Küresel ücret brüt 4 bin 100 TL’ye çekil- ÇAKIR artı enflasyon farkı verildi. 3. ve o sıcaklık artışı 1.5 C ile sınırlanabilse di. Onun üzerine de ilk 6 ay için 4. aylarda da ücretlere yüzde 5 bile aşırı sıcak dalgaları, sert fırtınalar, yüzde 12, diğer 6 aylar için de yüzde 5 zam artı enflasyon farkı ödenecek. seller ve kuraklıklar “insanların” yaşa- artı enflasyon farkı oranında zam veril- 4 Taşerondan kadroya geçen işçile- mını etkilemeye devam edecek. di. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı rin ikramiyeleri ilk yıl 30 güne, ikin- Bu koşullarda ülkelerin, 15 Vedat Bilgin, düşük ücretlerde yüzde ci yıl da 40 güne çekildi. Böylece bu iş- Kasım’da Glasgow ilkim zirve- 34.62, bütün işçiler için de yüzde 27.17 çiler için ikramiye gelecek yıl 60 güne sinde, ekonomik maliyet, The oranında artış olacağını söyledi. tamamlanmış olacak. Economist’in deyimiyle, “göz yaşar- tacak düzeye” ulaşan önlemleri be- Mayıs ayında başlayan toplu pazarlık 4 Sözleşmeye bu yıl ilk kez “hizmet İmza törenine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Bakan Yardımcısı Ahmet nimsemeleri, uluslararası düzeyde iş- görüşmelerinde Türk-İş ve Hak-İş asga- zammı” adı altında kıdem zammı da Erdem, Türk-İş Başkanı Ergün Atalay ve Yönetim Kurulu Üyeleri, Hak-İş Başkanvekili Os- birliği yapmayı kabul etmeleri gere- ri ücret seviyesindeki düşük ücretlerin girdi. Her yıl için 7 TL hizmet zammı o man Yıldız ile Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS) Genel Sekreteri Adnan Çiçek katıldı. kiyor. Küresel sıcaklık artışını 1.5 C brüt 4 bin 800 TL’ye çekilmesini, ilk al- verilecek. düzeyinde tutabilmek için gerekli kar- tı ay için de yüzde 20 zam verilmesini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı bondioksit ve metan gazı emisyo- istemişti. İktidar ilk teklifinde ilk 6 ay Vedat Bilgin, taşerondan kadroya ge- MEMURUN GÖZÜ HÜKÜMET TEKLİFİNDE nunun hızla “0” düzeyine çekilmesi için yüzde 9, ikinci altı ay için yüzde 5 çen yaklaşık 315 bin kişilik düşük üc- amaçlanıyor. Öyleyse petrol, gaz, kö- artı enflasyon farkı önerdi. Düşük üc- retli bir grup olduğuna işaret ederek, mür üretiminin, bunlara dayanan sa- retler konusunda ise iktidar brüt 3 bin bunların ücretlerini de brüt 4 bin 100 emur ve memur emeklileri için ise yüzde 17 zam olarak açıklanmıştı. nayilerin, taşımacılık sistemlerinin ye- 577 lira (asgari ücret) ile 3 bin 750 li- TL’ye çıkardıklarını söyledi. Bilgin, dü- Mbugün önemli bir gün. Çalış- Bu arada Memur-Sen, “Sözleşme- niden düzenlenmesi, et üretimi ve tü- ra arasındaki ücretlere 100 TL seyya- şük ücretlerde yüzde 34.62 oranında, ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ve- li Kamu Görevlilerinin Sorun ve Bek- ketiminin, ağaç kesiminin çok büyük dat Bilgin’in “memuru enflasyona ez- lentileri Araştırması” isimli bir çalış- nen zam, brüt 3 bin 750 lira ile 4 bin li- bütün işçiler için de yüzde 27.17 ora- ölçüde sınırlanması, bu sektörlerde dirmeyeceğiz” açıklamasından son- ma açıkladı. Genel Başkanı Ali Yal- ra arasındaki ücretlere de 60 TL seyya- nında artış olacağını söyledi. Bakan, or- oluşacak büyük istihdam sorunlarına ra 6 milyonu aşkın kişi bugün yapıla- çın, sözleşmeli kamu personeli so- çare bulunması gerekiyor. Sonra, ye- nen zam teklif etmişti. İktidarın ilk tek- talama işçi ücretlerinin 5 bin 835 TL’ye cak toplantıda hükümetin ilk zam tek- rununun büyüdüğünü belirterek ni yaşam koşullarına, büyük göçlere, lifi konfederasyonlar tarafından red- çıkacağını dile getirdi. lifini öğrenecek. İlerleyen toplantılar- “2000’den günümüze, sözleşme- su-gıda krizlerine, “kaynak savaşları”, dedildi. Sonrasında iktidar ile Türk- Türk-İş Başkanı Atalay ise “Sendika- da pazarlık bu teklif üzerinden yapıla- li personel sayısında yaklaşık 50 kat hegemonya rekabeti ortamına uyum İş arasındaki müzakereler devam etti. cı hem mücadele yapacak hem müza- cak. Toplusözleşme masasında otu- artış yaşandı. Diyoruz ki sorunun çö- sağlamak gibi bir sorun da var. Anlaşmaya varılması üzerine imza için kere yapacak. Geçen sene kıdem tazmi- ran Memur-Sen ve Kamu-Sen’in ortak zümü konusunda en etkili yöntem ilk kez Türk-İş’te toplanan Çalışma ve natında, esnek çalışmada aynısını yap- talebi öncelikle 600 TL seyyanen ar- temel model olarak kadrolu istihda- ‘İnsanlık’ ve evrim Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, tık. Bu çalışmaları yapmasaydık, şu an- tış, 2022 için yüzde 21, 2023 yılı için mı benimsemektir” dedi. Geçen hafta Financial Times’ta bir Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay ve da kıdem tazminatıyla ilgili kanun geç- yazar, uluslararası ilişkiler ortamına, Hak-İş Genel Başkan Vekili Osman Yıl- mişti” diye konuştu. l ANKARA internetin kimlik siyaseti üzerinde- ki kutuplaştırıcı etkisine bakarak so- ruyordu: “Ya insanlar artık birbirleriyle İnşaat maliyet endeksi, tarihinin en yüksek artışıyla yüzde 42.48 yükseldi geçinme kapasitelerinin sınırına geldi- FAİZ İNECEK Mİ? lerse?” İklim krizi ve Covid-19 gibi vi- rüs salgınları ortamında çok önem- li bir soru. Çünkü bir organizma, ev- Piyasa, nefesini rim sürecinde, varlığının en zayıf nok- Zamlar, konutu vuruyor tasına denk düşen bir engelle karşı- tuttu bekliyor laştığında genellikle yok oluyor. “İn- sanlığın” da toplumsal evriminin gel- erkez Bankası, piyasaların bir ALI CAN POLAT diği noktada en zayıf noktası kolektif Mhaftadır merakla beklediği fa- davranma, “birbiriyle geçinme” zorlu- iz kararını açıklayacak. ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ğu, düşmanlık ve kutuplaşma. Enflasyonun yüzde 18.95 ile Ttarafından açıklanan 2021 Ha- Ancak “insan” her zaman ait oldu- yüzde 19 olan politika faizi düze- ğu toplumsal üretim tarzının insanı ziran ayına ait inşaat maliyet en- yine yaklaşmasına rağmen Cum- olarak var olageldi. Bu nedenle, “bir- deksi, inşaat sektöründeki zamla- hurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dü- biriyle geçinemeyen” ya da “eylemle- rı gözler önüne serdi. 2021 yılı hazi- şük faiz çağrısını tekrarlaması pi- riyle küresel ısınmaya yol açan” insan ran ayında bir önceki aya göre, yüz- yasalarda erken faiz indirimi te- aslında kapitalizmin insanıdır, genel de 2.89 artan endeks, bir önceki yı- dirginliğine neden olmuş ve dolar olarak insan değil. Birbiriyle geçine- 8.3’ten 8.67’ye kadar yükselmiş- lın aynı ayına göre ise yüzde 42.48 bilme kapasitesinin sonuna gelen de ti. Piyasa çevreleri faizde indirim arttı. Bu artış endeksin yayımlan- işte bu insandır. beklemiyor ancak Para Politikası maya başlandığı 2015’ten bu ya- İklim krizinin genel olarak insan Kurulu’nun metinde vereceği me- na en yüksek yıllık artış olarak tari- eyleminin değil de kapitalizmin ürü- sajı bekliyor. l Ekonomi Servisi he geçti. İnşaatçılar ise bu rakamla- nü olduğunu gösterebilmek için son rın buzdağının görünen yüzü oldu- 1000 yılın, karbondioksit ve me- ğunu, reel sektördeki artışların çok tan gazı emisyonlarındaki artışı, fo- ATO BAŞKANI BARAN: sil yakıt kullanımındaki artışı bir gra- daha fazla olduğunu söylüyor. fikte buluşturmak yeter. Bu grafikte, TÜİK’in verilerine göre bir önce- İşsizlik var üç değişkenin, 18. yüzyıldan (kapita- ki yılın aynı ayına göre malzeme list sanayileşme) birlikte yükselmeye endeksi yüzde 53.70, işçilik endek- başlayan eğrileri bir şey daha gösteri- ancak işsiz yok si de yüzde 19.88 arttı. Bina inşaatı yor. Neoliberal küreselleşmeyle birlik- maliyet endeksi, bir önceki aya gö- nkara Ticaret Odası (ATO) Yö- te eğrilerdeki yükseliş aniden büyük re yüzde 2.85, bir önceki yılın aynı büyük kısmını absorbe ederek enflas- deksa.com Genel Müdürü Görkem Anetim Kurulu Başkanı Gür- bir ivme kazanıyor. Bu son dönem- ayına göre yüzde 42.49 arttı. yonu daha fazla körüklememesine ve Öğüt ise 2021’in ilk altı ayında ko- sel Baran’a göre Türkiye’de işsiz- de, kredilerle, yeni teknolojilerle ve konut fiyatlarının erişilebilir kalması- nut satışlarının, geçen yıla göre yüz- hazlara dayalı bireyci, kısa döneme lik var ama işsiz yok. Türkiye İs- Asıl artış yüzde 100 na gayret ettik. Devam eden projeler- de 11.5 azalışla 552 bin 810 olduğu- odaklanmış öznellikler üreterek hız- tatistik Kurumu’nun (TÜİK) açık- de bu gayretimiz olumlu sonuç buldu. nu belirtti. İstanbul İnşaatçılar Derneği (İN- landırılan tüketim, gezegenin kapi- ladığı verileri yorumlayan Baran, Bundan sonra zor.” Konut satış fiyatlarındaki yıllık DER) Yönetim Kurulu Başkanı Naz- talist uygarlığı destekleme kapasitesi- yüzde 10.6 düzeyinde olan işsiz- artışın yüzde 29.4 olduğunu da be- nin sınırına dayandı. mi Durbakayım, gerçek artışın yüzde lik oranının, eleman aranmasında Konut satışları da düştü Örneğin, kapitalist uygarlığın tü- lirten Öğüt, “Ortalama konut metre- sıfıra yaklaştığını belirterek, “Ele- 100’ün üzerinde olduğunu söyledi. Bu ketim kapasitesi, dünya kaynakları- Bu artışların konut satışlarına et- kare satış fiyatı 3 bin 316 TL, orta- man aradığınızda kimse başvur- artışların yeni başlayan projelere bü- nın yenilenebilmesi için gereken yıllık muyor ya da iş beğenmiyor. İsta- kisini değerlendiren gayrimenkul lama konut fiyatı 431 bin 80 TL ol- yük etki edeceğini belirten Durbaka- tüketim sınırını her yıl geçiyor; geç- tistiklerdeki işsizler nerede?” de- değerleme analizi platformu En- du” diye konuştu. yım şöyle konuştu: “Maliyet artışının me süresi de giderek kısalıyor: Bu sı- di. Baran, sorunun işsizlikten ziya- nır 2020 yılında 22 Ağustos’ta ge- de mesleksizlik olduğunu savun- çilmiş; 2021’de 29 Temmuz’da. Tek du. l Ekonomi Servisi İş Bankası ‘iş’ modelini Teklifte yer almayan bütçe öngörüleri 7 ay sonra açıklandı tek ülkelerin katkısına gelince, bu sı- nırın Dubai’de şubatta, ABD, Ka- ihracata endeksledi SALGIN ÖNCESİNE GÖRE nada, Avustralya, Belçika’da mart- ta, Almanya ve İngiltere’de mayısta, Meclis devre dışı bırakıldı ürkiye İş Bankası, ilk altı ay- Çin’de haziranda geçildiği görülüyor. THY yolcusu Tlık finansal sonuçlarını açık- Kısacası insanlık toplumsal evrimi- de uygulamaya koyabilirsiniz. 2021 büt- MUSTAFA ÇAKIR ladı. Haziran 2021 itibarıyla aktif nin kapitalizm aşamasında, varlığı- çesini yeni bütçe tekniğine göre hazırla- yüzde 23 azaldı büyüklüğünü 2020 sonuna gö- nın en zayıf yerine denk gelen sorunu ktidar, Meclis’e sunduğu bütçe teklifin- yamazsınız. Skandal olur. Anayasa ihlali re yüzde 11.4 artırarak 661.6 mil- bizzat kendisi üretiyor: “İnsanlık” ik- İde yer vermediği, bu nedenle de komis- olur. Nitekim oldu da. Bence suç işlemiş- ürk Hava Yolları (THY) yılın yar TL’ye yükselten banka, nak- lim krizine uyum sağlayamazsa yok yon ve genel kurul görüşmelerinde ele lerdir, bürokratlar da suç işlemişlerdir. Tikinci çeyreğinde 497 milyon di kredi hacmini de 396.4 milyar olacak. Uyum sağlamak için de aci- alınamayan bütçe öngörülerini yedi ay Mevcut bütçe tekniğini değil 16’sında çı- TL olarak gerçekleştirdi. Banka- lira zarar etti. İlk altı aydaki za- len, “göz yaşartıcı düzeyde ekonomik sonra yayımladı. İktisatçı Prof. Dr. Aziz kacak tekniği kullanmışlardır.” rar ise 59 milyon TL olarak ger- nın ekonomiye sağladığı toplam maliyeti” kabullenmesi gerekiyor. Konukman, Meclis’te bütçe teklifi ve gö- kaynak tutarı ise 544.4 milyar TL çekleşti. Hızlandırılmış tüketimin hazlara, kısa rüşmelerinde bu tabloların verilmemesini Geçmişle bağ koptu olarak açıklandı. İlk altı ayın finansal sonuçla- döneme odaklı öznelliklerine, sosyal “dehşet verici” olarak yorumladı. Konukman, bu yeni teknikle birlikte Ayrıca, bankanın toplam mevdu- rını açıklayan THY’nin yolcu sa- medya içinde kışkırtılan kimlik ça- Prof. Dr. Aziz Konukman, uygulamanın at hacminin haziranda, yıl sonuna bütçe teklifinde bütçenin fonksiyonel da- yısı ise temmuz ayında salgın tışmalarıyla sürekli parçalanan top- Meclis’i devre dışı bıraktığını belirterek ğılımının verilmediğini kaydederek, göre yüzde 12.7 oranında artarak lumlara bu maliyeti ve küresel çapta öncesi dönem olan 2019 Tem- şunları söyledi: 415.6 milyar TL olduğu da belirtil- “Böylece bütçenin geçmişle olan uzun dönemli işbirliklerini benimset- muz ayının yüzde 23 altında ka- “Dehşet bir durum. 8 Ekim’de büt- di. İş Bankası’nın ilk altı aylık net bağını kopardılar. Yeni bir siste- mek çok zor. larak 5.5 milyon olarak gerçek- çe teklifinizi performans esaslı prog- kârı ise 4 milyar TL düzeyinde ol- me geçtik ama bu yıl ve daha Ülke düzeyine inersek, Türkiye’de, leşirken, iç hatlardaki yolcu sa- du. İş Bankası Genel Müdürü Ha- ram bütçeye göre hazırlayın, deniyor. sonrası için fonksiyonel dağılı- rasyonel akıldan kopuk, bu dünyayı yısı aynı dönemde yüzde 7 Ama o tekniği öngören yasal düzen- kan Aran, “Kaynaklarımızı ve de- salt tüketim alanı olarak gören, asa- ma göre de tablolar vereceğiz, düştü. l Ekonomi neyimlerimizi, Türkiye’nin büyü- leme henüz ortada yok. Ne zaman ya- lak tabakanın rejiminden kurtulma- diyebilirlerdi. Geçmiş yıllar- Servisi me modelini üretime ve ihracata yımlanmış 16 Ekim. Bu, Meclis’i dan iklim krizinin getirmekte olduğu la mukayeseye olanak dayalı bir yapıya dönüştürme he- yok saymak demektir. Meclis’i sorunlara uyum sağlamak için ça- sağlayan bu veri se- defi doğrultusunda kullanmaya çantada keklik kabul etmek lışmaya başlamak bile mümkün ol- risi mutlaka sürdü- özen gösterdik” diye konuştu. mayacak. demektir. Bunu ancak bir rülmelidir” dedi. sonraki 2022 bütçesin- Aziz Konukman l ANKARA