Katalog

30 TEMMUZ 2021 CUMA EKONOMİ 11 Türkiye ekonomisini ayakta tutuyor denilen Suriyeliler 16 saat çalışıyor Kölelik düzeni itirafı Emeğin gücü... Emeğin sömürüsü... Türkiye’de geçici koruma al- SGK PRİM ALAMIYOR e yapıyoruz yahu? “İnsan olmanın” tındaki Suriyelilerden 1 mil- BÜTÇEYE YÜK ARTIYOR hangi vasıflarını, hangi değerleri- yona yakını kayıt dışı olarak Nni eleyerek bugünlere kadar geldik? 16 saate kadar çalıştırılıyor, Ne uğruna? Ve bugün karşımızdaki tablo SEFA UYAR ne? Memnun muyuz? gecikmeli maaş alıyor, dil Birilerinin üzerlerine basarak, onları eze- KP Genel Başkan Yardımcısı bilmediği için de iş kazaları- rek yükselmenin; emeğin hakkını sömürerek AMehmet Özhaseki’nin “bazı şe- elde edilen zenginliğin; eşitsizliği besleyen na maruz kalıyor. hirlerde sanayiyi mültecilerin ayak- politikaların bedelinin çok yüksek olduğu- ta tuttuğunu” belirterek, “Gaziantep aziantep’te fason iş yapan bir nu hâlâ anlamıyor muyuz? Neden öyleyse sanayisine gidin, yüzbinlerce insan tekstilci. Adını vermek iste- karşı çıkmıyoruz? Direnmiyoruz? en ağır ve en zor işlerde çalışıyor. Gmiyor. Tıpkı AKP Genel Baş- Göçmen sorununa “ucuz işgücü” ola- Kayseri sanayisinde de öyle” sözle- rak bakmaya kadar indirgendi olay. Hatta kan Yardımcısı Meh- rine tepki sürüyor. “yabancı işçiler olmazsa ekonomi çöker” met Özhaseki’nin söy- Ankara Hacı Bayram Veli Üniversi- lafları bile ortada dolaşıyor. Daha da va- lediği gibi “Suriyeli- tesi öğretim üyesi, iktisatçı Prof. Dr. himi, göçmenler üzerinden emekçiler bir- ler olmazsa çalıştıracak Aziz Konukman, mültecilerle birlikte birine düşürülüyor. İnsanlar “kölelik düze- işçi bulamam” diyor. artan kayıt dışı istihdamın uzun vade- yinde emek sömürüsü” ile “işsizlik” ara- Çünkü kayıt dışı çalış- ESRA de Türkiye’ye zarar vereceğini belirt- sında seçim yapmaya zorlanıyor. tırdığı Suriyeli işçi, ya- ALUS ti. “Niteliksiz emeğe dayalı üretim ya- Bir oto yıkama galerisindeki işletme- şamak için her türlü pıp ihracat piyasasında yer almak ka- ci ile sohbet ediyorum. Yanında dört işçi koşula uymak zorunda... lıcı sonuçlar yaratmaz” yorumunu ya- çalışıyor. İki Türkmen, bir Özbek, biri de Türkiye dünyada en fazla sayı- Vanlı. İşleri başından aşkın. Durmaksızın pan Konukman, “Bütçemiz de bun- çalışıyorlar. İşletmeci “Çalıştıracak adam da mülteciye ev sahipliği yapan ül- dan olumsuz etkileniyor çünkü kayıt bulamıyorum, yabancılar çok iyi iş çıkarı- ke. Yaklaşık 3.6 milyon kayıtlı Su- dışı istihdam giderek derinleşiyor. Bu ler olmazsa işçi bulamayacağını” söy- haklarını nerede arayacaklarını bil- yorlar” diye anlatıyor. Bunun meali “Be- da SGK’nin prim toplayamamasına ve riyeli mültecinin yanı sıra 320 bin nim verdiğim parayı ve çalışma koşullarını leyen tekstilcinin derdi, aslında ucuz miyorlar. daha fazla açık vermesine neden olu- kadar diğer uyruklardan sığınma- beğenmiyorlar” demek. Asgari ücretin bi- işgücü. Suriyeli işçiye o derece ba- n Dil sorunu nedeniyle iş kazaları- yor. Bütçeye yük oluşturuyor” dedi. cı var. Aslında uluslararası literatü- le altında çalışacak olan adam sırada iken ğımlı olmuş ki, “Bayram dönüşlerini na maruz kalıyorlar. re göre “mülteci” statüsünde değiller. neden daha fazla versin ki... endişeyle bekliyoruz” diyor. Tekstil İş Sendikası Proje Koordi- ‘Nüfus 90 milyon’ 2011’den beri onlara Geçici Koruma İşte sorun tam da bu bakış açısında. Ve Tekstilciye göre kayıt dışı çalış- natörü Erhan Keleşoğlu ise mülte- Mültecilerin, tüketim harcamaları Statüsü verilmiş. bu hemen hemen her sektörde, her alan- mayı isteyen ise Suriyeliler. “Sigor- ci işçilerin Türkiye işçi sınıfının bir yoluyla milli gelire katkı yaptığını an- Son günlerde Türkiye’de gündemin da.. Sapır sapır doktorlar, aile hekimleri talı olmayı istemiyor. Sigorta yapan parçası olduğunu belirtiyor. Kayıt dı- cak kişi başına düşen milli gelirin he- en yakıcı sorunlarından biri olan Su- istifa ediyorlar... Neden? saplanması sırasında hesaba katılma- işverenler giderinin yarısını işçi- şı çalıştırılanların sigorta müfettişle- Görmüyor muyuz? Anlamıyor muyuz? riyelilere ilişkin Özhaseki’nin yaptığı dığını söyleyen Konukman, “Nüfus 83 den kesiyor” diyor. rinden kaçırıldığını söyleyen Keleş- Bu düzen yürümüyor? Yürümez. açıklama, kayıt dışı çalışan milyon olarak hesaplanıyor, halbuki oğlu, “Devletin politikası adeta göz Ne yapacaksın? Suriyelilerin yaşadıkla- yapılan hesaplar 90 milyona ulaştığı- Ücretler ödenmiyor Emeğin karşılığını vereceksin. Maliyet yummak olmuş. Asgari ücretin al- rını da ortaya sermiş mızı gösteriyor. O zaman ki- azaltıcı kalemlerin ilk sırasına kendi çalışa- tında işçi çalıştırmaktan işverenler Kayıt dışı çalışan Suriyeli işçiler ka- oluyor. Neler yaşanı- şi başına düşen milli ge- nının ücretini kısmayı koymayacaksın. Ya memnun” diyor. yıtlı ve örgütlü çalışan işçilerin de ra- yor? Bu soruyu ön- lir dehşet biçimde düşer. da aynı maaşı vererek çok daha fazla ça- Çanakkale 18 Mart Üniversite- kibi oluyor. Devrimci İşçi Sendikala- ce reel sektörün için- lıştırmaktan vazgeçeceksin. İnsanca ya- TÜİK, bunu saklamak için si öğretim üyesi Dr. Nihal Eminoğ- rı Konfederasyonu Genel-İş Sendikası den iş insanlarına so- şayacağı ücreti vereceksin ki insanca de- kişi başına düşen gelir lu ise “Suriyeliler Türkiye’nin ken- yetkililerine soruyoruz. Saha çalışma- ralım diyoruz. ğerleri o da benimsesin. Çocuğunun eği- hesaplarında göçmenle- dileriyle ilgili politikasının ne ola- larına göre şartları şöyle sıralıyorlar: Genç işsizlik timine, kendi becerilerini geliştirmeye, tatil ri hesaba katmıyor. cağını bilmiyor. Bu nedenle her ay n İşçiler 16 saate kadar çalışıyor- yapmaya, kültürel, sosyal faaliyetlerde bu- oranı yüzde Böyle kepazelik aldıkları 155 TL para ve yardımlar- lar, ücretleri düşük, kimi zaman üç lunmaya bütçesinden pay ayırabilsin. Bu 25’leri bulan olur mu?” dan olmamak için sigortalı çalış- işveren olarak senin de görevin. dört ay ödenmiyor. Gaziantep’te dedi. Metin Çorabatır Aziz Konukman mak istemeyenler var” diyor. n Irkçı yaklaşımlara maruz kalıyor, “Suriyeli- Çok iyi örnekler de var Örnek iş insanları da yok değil. Ama ‘AÇ KALMAMAK İÇİN sayıca o kadar az ki... Gebze Organize Sanayi Bölgesi’nde faali- HER İŞE GİRİYORLAR’ yet gösteren bir sanayici. İsmi bende. Hem ‘İş mahkemesine davalar açılıyor’ kazanıyor hem kazancını çalışanlarının re- ltica ve Göç Araştırmaları Merkezi Baş- fahını artırmak için kullanıyor. Fabrikasın- ukukçu Prof. Dr. Ersan Şen, geçi- demenin hukukta karşılığı yok. Sosyal re işaret eden Şen, “Onların hepsi yarın İkanı Metin Çorabatır, “Mülteciler ülkeyi da devasa bir kütüphanesi... Tiyatro etkin- Hci koruma altındaki Suriyelilerin, güvenlik kaydı olmaksızın, asgari bir gün iş mahkemelerinde dava açar- terk etsin” söylemlerinin bilgisizce savu- likleri düzenliyor; 15 günde bir çalışanlara nulduğunu söylüyor ve şöyle konuşuyor: “ucuz işgücü” tanımı altında çalışması- ücretin altında insan çalıştırıl- lar, açmaya da başlamışlar” dedi. Bu ve ailelerine konser düzenletiyor. Piyano, “1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsü- na yönelik açıklamalara tepki gösterdi. masından kaynaklı işverene davaların devlete de bir yükünün olaca- keman ya da başka bir enstrümana ilgisi ne Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne “Ucuz işgücü ne demek? Kölelik mi? katkı olarak değerlendirebi- ğına işaret eden Şen, “Yarın bir gün iş- olan çocukların kabiliyetlerini geliştirmele- tam olarak uyulmalı. Mültecilerin düzensiz Böyle şey olur mu?” diyen Şen, şu bil- lirler ama hukuka, insan hak veren bunları karşılayamayacak, devle- rine destek oluyor. Fotoğraf kulübü, okuma çalışmaya devam etmeleri mümkün de- gileri verdi: ve hürriyetlerine aykırıdır.” te kalacak. Nasıl karşılayacak? Batar. kulübü... Ulusal bayramlarda Türkiye tarihi ğil. Ancak aç kalmamak için her işe girmek “Sosyal hukuk devletinde Kayıt dışı olarak, sos- Bu kadar ucuz işçi çalıştırıyorsan, alma- ile ilgili kitaplar dağıtıyor çalışanlarına. Her zorundalar. Aileden bir kişinin dahi sigor- böyle bir gerekçe konulamaz. yal güvenlik sağlanma- ları gereken ücretin altında ücret veri- Ersan Şen yıl fabrikanın önüne bir gezici araç getirti- talı çalışması yardımın kesilmesine neden Ucuz işgücü gibi bir tanımı dan ve verilmesi gere- yorsan, kanuni dayanağın yoksa ne ola- yor ve sağlık taraması yaptırtıyor. oluyor. Bu fondan ise sadece 1.7 milyon sosyal hukuk devletinde ya- ken ücretler verilme- cak? Bunların hepsinin faizi var” ifade- Çalışanları ile sohbet toplantıları gerçek- kişi faydalanabiliyor” dedi. pamazsınız. Ucuz işgücü den çalıştırılan kişile- lerini kullandı. l ANKARA leştiriyor; hayatını, işe nasıl başladığını, kar- şılaştığı engelleri.. “Saklayacak bir şeyim yok ki” diyor. Neysem oyum, vergimi ve- riyor, çalışanlarımın haklarını gözetiyorum. Ekonomik sıkıntı arttıkça yabancılar öfkenin odağına yerleşiyor, Suriyeliler topun ağzında Onlar mutlu, ben mutlu... Zor mu yapmak? Değil aslında. Herke- sin kazandığı ve herkesin mutlu olduğu dü- zen sadece. “Sendikalı mı çalışanlarınız” diye sor- dum. “Değiller” dedi ve ekledi: “Sendika y Krizin faturası mülteci e benden daha iyi veriyorsa gelsin, dedim. Ben kendime güveniyorum.” Sanayici dostumuz ender insanlardan Tu¨rkiye Sosyal Ekonomik ve Siyasal Ara ştırmalar biri. Keşke sayıca daha fazla olsalar. Ama “SURİYELİLERİN YÜZDE Jale Özgentürk Vakfı’nın yaptığı araştırmaya göre İstanbulluların unutmayalım. Dünya ne yazık ki öyle de- ğil. Ve emek, ne yazık ki patronun iki du- yu¨ zde 64’u¨ Suriyelileri “ekonomi için yu¨ k” olarak gö- 50’Sİ DÖNMEM DİYOR” dağının arasından çıkan söze mahkûm YAKIN PLAN ru¨ yor. Parasal geliri iyi olan İstanbullular ise “şartlı edilmiş halde. Bu yüzden sendikalaşma mar Kadkoy Şam doğumlu. önemli. Bu yüzden arkasında duruyoruz. vatandaşlığa” olumlu bakıyor... jale.ozgenturk@cumhuriyet.com.tr OSuriye’de iç çatışmaların yo- ğunlaştığı 2012’de Türkiye’ye Gelelim bize... Yani uriyeliler giderse Türkiye gelmiş. Bugün Türkiye Ekono- Cumhuriyet’e.. ekonomisi çöker!” İktidar mi Politikaları Araştırma Vak- Her zaman gurur duyduk sendikalı ol- “Spartisi milletvekili Mehmet fı (TEPAV) araştırmacılarından. makla. Ülkenin çarpık medya düzeni için- Özhaseki’nin bu akıl almaz sözleri, Son günlerde muhalefetten yapı- de, “bağımsız, üstelik sendikalı bir yayın yıllardır dillendirilmeyen ama bili- lan “göndereceğiz” açıklamaları- organının çalışanı olmanın” haklı gururu- nen bir sorunu gözler önüne serdi. na hükümetten herhangi bir ya- nu taşıdık hep. Bildiğiniz gibi Cumhuri- Bu sözler, 10 yıl önce savaştan ka- yet üzerine daima oyunlar oynandı. Kıska- nıt gelmemesinin Suriyelileri hu- çıp evlerini, ülkelerini terketmek zo- ca alındı. Baskılar, gözaltılar, tutuklama- zursuz ettiğini söyleyen Kadkoy, runda kalan Suriyelilerin, merdiven- lar hep vardı. Zor dönemler hep yaşandı. şu bilgileri veriyor: altı işlerde ucuz işgücü olarak açıkça Maaşlarımızı alamadığımız dönemler oldu. n Suriyelilerin yüzde 50’si dön- sömürüldüğünün bir itirafı gibiydi... Hiç ses çıkarmadık, hatta daha da özveri meyeceğiz, diyor. Türkiyelilerin Türkiye’de sayıları 3 milyon 690 ile çalıştık. Çünkü biliyorduk. Hepimiz ay- yüzde 80’i ise ülkelerine dönsün- nı gemideydik. Sendika çoğu zaman sa- bine ulaşan Suriyeli göçmenlerle il- ler diyor. Ortada ciddi bir sorun dece isim olarak var oldu. Müdahale bi- gili tartışmalar, kitleselleşme eğili- var. “Dönecek miyiz, dönmeye- le ettirmedik kimi zaman. Ama o hep var- mindeki Afgan göçüyle birlikte, gi- cek miyiz” sorusu ortada. dı ve olması bizim için önemliydi. Aksat- derek olumsuz bir mecrada ilerli- n Entegrasyon için adım atıl- madan aidatlarımızı ödedik. Sendikalı ol- yor. Covid salgınından sonra resmi madı. Suriyeli sığınmacılara yö- maktan asla vazgeçmedik. Özgür bir ba- işsizliğin yüzde 13’ü geçmesi, eko- Ankara’nın Suriye’deki iç savaşın ilk yıllarında Türkiye’ye sığınanlar için uyguladığı nelik mali kaynakların uzun va- sının olmazsa olmazı olduğunun bilincin- açık kapı politikasının doğru olduğunu düşünenler yüzde 36’da kaldı. nomide krizin derinleşmekte olma- deydik. Bugün de öyleyiz. Sendikasız bir deli istihdam hedefli projelere sı, ne yazık ki suçlamaların merke- Cumhuriyet yaratılmasına izin vermeyece- aktarılması gerekirdi, olmadı. çalışması da gerçekleştirilmiş. Rapor- yeli sığınmacılar Türk vatandaşlarına zine kayıtdışı ve çok zor koşullar- ğiz. Çünkü biliyoruz, Cumhuriyet’in ilkele- n Çalışma izni almak çok zor. dan çıkan bazı çarpıcı sonuçlar şöyle: kıyasla ayrıcalıklı muamele gören in- da yaşamaya çalışan ve hala mülte- ri bunun üzerine kurulu. Şu ana kadar alan 130 bin kişi. ci değil “Geçici Koruma” statüsünde n Katılımcıların yüzde 65.33’ü sanlardır” diyor. Geri kalan 1 milyon kişi kayıt dı- ülkenin ekonomik gidişatından n Aylık hane geliri 7 bin 500 TL’nin olan Suriyelileri oturtuyor. şı çalışıyor. yüksek düzeyde kaygı duyduğunu be- üzerinde olanlar arasında şartlı vatan- Son günlerde yapılan konuşmalar, Almanya’daki Ziraat’e n Ekonomiyi ayakta tutuyor- lirtiyor. daşlığa destek oranı yüzde 41.64. tartışmalar ürkütücü. İşte böyle bir lar söylemi çok abartılı. Asga- ‘uyumsuzluk’ incelemesi n Ülkenin ekonomik gidişatı hak- n Bu oran, aylık hane geliri 2.500 süreçte vahim durumu rakamlarla or- ri ücretin altında çalışıyorlar. Ki- kındaki kaygılar arttıkça Suriyelilere TL’nin altında olanlar arasında ise taya koyan bu rapordan söz edeceğim. lman Federal Mali Denetleme Kurumu (Ba- mi zaman üç ay maaş alamıyor- yönelik negatif hisler de artıyor. yüzde 18.28’e kadar düşüyor. Türkiye Sosyal Ekonomik ve Siyasal AFin) Ziraat Bankası’nın Almanya birimi ile, lar. 100 TL fazla para için iş de- Araştırmalar Vakfı (TÜSES), Heinrich n “Suriyeli sığınmacılar ekonomik Görünen o ki ekonomideki negatif bankanın geçmiş dönem bazı kredi işlemle- ğiştiren var. Böll Vakfı’nın desteğiyle İstanbul’da olarak bize yük olan insanlardır” di- seyir sürdükçe, yabancı düşmanlığı- ri ve bankanın bilançosundaki bazı rasyolarda- n 500 bin çocuk okula gidemi- yaşayan Suriyelilere yönelik algı ve yenlerin oranı yüzde 64. nın dozu artarak sürecek. Popülist si- ki uyumsuzluklar nedeniyle görüşmeler yürütü- yor çünkü ailelerine yardım et- tutumu saptamak amacıyla bir araş- n Mahallelerine Suriyeli ailelerin ta- yasetçiler bu tahterevallide yerini ala- yor. Konuya yakın kaynakların Reuters’a verdi- mek zorundalar. tırma raporu yayınladı. şınmasından rahatsız olacağını belir- cak, yoksullar yoksulluklarının kay- ği bilgiye göre BaFin bankanın geçmiş dönem n Türkiye ekonomisine kat- bazı işlemleri ve kredileri ile ilgili olarak ban- Rapor için İstanbul’daki 34 ilçe- tenlerin oranı yüzde 71.90. nağı olarak mültecileri görecek, mül- kı sağlayan işletmeler vardı. On- kanın iş yapış şeklinden memnun değil. Geçen n Suriyeli bir sığınmacıyla yakın ve teciler güvencesiz ve insana yakışma- ye bağlı 111 mahallede 16 odak grup lar da pandemide dijitalleşme- haftalarda görüşmeler yapan BaFin ve Ziraat görüşmesi yapılmış. Yine İstanbul’da düzenli ilişkiler kuranların oranı sa- yan koşullarda çalıştırılmaya devam nin gerisinde kaldıkları için zo- Bankası International’ın konuyla ilgili olarak bu 18 yaş ve üzeri Türkiye Cumhuriyeti dece yüzde 6.34. edecek, sömürünün asıl boyutu top- ra girdiler. görüşmeleri sürdürdüğü belirtiliyor. vatandaşı 2 bin 284 kişiyle bir anket n Katılımcıların yüzde 66’sı “Suri- lumdan yine gizlenecek.