Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 22 TEMMUZ 2021 PERŞEMBE 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ANKARA GARI 2021 Rize taşkını ve VE YHT GARI kesişmesinden dolayı kaldırıl- RECEP YILMAZ ması ve hızlı tren hatlarının alınması gereken önlemler MÜHENDİS / YAZAR ayrı bir gara alınması projesi ile tarihi Ankara Garı sessiz- smanlı döneminde PROF. DR. HÜSEYİN E. ÇELİK Rize’de 15 Temmuz 2021 tarihinde meydana gelen taşkınla Batı Avrupa’da leştirildi ve insansızlaştırıldı. OAnadolu’ya uzanacak olan İÜ-CERRAHPAŞA ORMAN FAKÜLTESİ Yerleşke içinde bulunan bir- meydana gelen taşkının aynı tarihe rastlaması ilginç olmuştur. Türkiye demiryollarının imtiyazını çok tarihi yapı Ankara Medi- alan Almanlar İstanbul’dan gibi gelişmekte olan bir ülke ile Almanya gibi gelişmiş bir ülkenin aynı el terimi, çoğunlukla şid- pol Üniversitesi’ne devredildi. Eskişehir’e oradan Ankara ve sorundan zarar görmesi, olaya gelişmişlik açısından değil de bilime ve detli yağışların ardından Yaklaşık 85 yıldır hizmet ve- Konya’ya nihai olarak da hem Syan derelerden ani olarak tekniğe uygunluk açısından bakmayı gerektirmiştir. ren tarihi gar binasının karşısı- doğuya hem güneye ulaşmış gelen ve fazla miktarda katı na YHT garı olarak kullanılmak olacaklardı. Yapım ve işletme materyal (moloz) içeren büyük üzere yeni neo-liberal düzenin imtiyazı “Chemin de fer Otto- su kitlesini ifade eder. Orman- ruhuna uygun yarı AVM tarzın- man d’Anatolie” şirketine bağ- cılık literatüründe, yukarı hav- da bir gar binası yapıldı. 2016 lı olarak Deutsche Bank’taydı. zada yan derelerdeki yüksek yılında açılışı yapılan YHT garı, Alman emperyalizminin sür- akıma “sel”, sellerin kısa süre- Limak-Kolin-Cengiz ortaklığına dürdüğü bu Anadolu demiryol- de ana akarsuya ulaşmasıyla 20 yıllık işletme imtiyazı verile- ları politikası sonucu ilk tren vadideki yüksek akıma ve nor- rek Yap-İşlet-Devret (YİD) mode- 1893’te artık Ankara’ya yani mal yatağına sığamayıp taşkın liyle inşa ettirildi. Cumhuriyet’in dönemin küçük taşra şehrine yatağını basmasına ise “taş- def ettiği emperyalist imtiyazlar ulaşmıştı. Kısa bir süre sonra kın” denir. Seller yukarı havza- AKP ürünü yerli oligarkların im- patlak veren birinci paylaşım larda meydana geldiği zaman tiyazlı YİD projeleriyle yer değiş- savaşından sonra Ankara yeni toplumun fazla dikkatini çek- tirdi. Burada yolcu başına yapıla- bir sürece gebeydi. memektedir. Ancak taşkınlar cak garanti ödemesi yine TL de- Kurtuluş mücadelesine aşağı havzada, yerleşimin yo- ğil dolar üzerindendi. Kullanıl- karargâh olacak olan Anka- ğun olduğu vadilerde meydana sın kullanılmasın yolcu garan- ra için 27 Aralık 1919 gü- geldiği, can ve mal kaybına ne- ti bedelinin “tamamının öden- nü yani o kutsal misafirleri- den olduğu için toplumu daha diği” bu gar modeli rant akta- ni Dikmen’de karşıladığı gün fazla etkilemektedir. rımının yeni bir örneğiydi. Yol- yeni bir dönemin başlangıcıy- Havzaların yüksek eğim- cu başına 1.5 dolar+KDV olarak dı. İleride başkent olacak bu li yukarı kısımlarında yağı- yapılacak garanti ödemesi ve- şehir Mustafa Kemal Paşa ve şın yüzeysel akışa geçişini bit- rilen yolcu sayısı aşılırsa aşan yol arkadaşlarına ev sahipliği ki örtüsü kontrol eder. Özellik- her yolcu sayısı için de 50 cent yapıyordu. le ormanlar, yağışlardan son- olarak belirlendi. Tam “Yağma ra derelere ulaşan su mikta- Hasan’ın Böreği”! Yine aynı ağır şartlar rını azaltmak ve belli bir dü- Sözleşme kapsamında ilk iki Mustafa Kemal Paşa için ön- zeyde tutmak, toprağın sular- yıl için 2’şer milyon, sonraki ce Keçiören’deki ziraat mektebi la sürüklenmesini önlemek, iki yıl için 5’er milyon, sonra- ikamet yeri olarak belirlendiy- her türlü materyalin dere ya- ki dört yıl için 8’er milyon, do- se de güvenlik sorunundan do- taklarına ulaşmasını azaltmak kuzuncu ve sonraki yıllar için layı Paşa, Ankara istasyonunda gibi özelliklere sahiptir. Küre- de 10’ar milyon yolcu garan- bulunan direksiyon binasına ta- sel iklim değişikliği de dikka- tisi verilmişti. Yani içinde bu- şındı. Bir yılı aşkın bir süre bu- te alınınca ormanların en ge- lunduğumuz 2021 yılı için ga- rada Ankara Garı’nın hemen ya- niş fonksiyona sahip arazi kul- ranti yolcu sayısı 8 milyon! nında ikamet etti. lanma şekli olduğu genel ka- Her zaman olduğu gibi bu söz- Batı Cephesi’nde sürdürülen bul görmektedir. leşmede de olağanüstü koşullar, yelanları önleme yeteneğine sorunlarla sürekli karşı karşı- rın daha güvenli yerlere taşın- Kurtuluş Savaşı’nda demiryol- salgın hastalık vb. durumlar ak- sahip değildir. yadır. Sorunlar ve çözüm yol- ması amacıyla insanlar teşvik ları önemli bir yere sahip ol- Sellerin ve la bile getirilmedi. YHT garını Öte yandan havzaları iyi or- ları 1960’lı yıllardan günümü- edilmelidir. Bu konuda İstan- du. İnebolu’dan gelen cephane bu yılın ilk 5 ayında salgın do- taşkınların nedenleri manlarla kaplı olmasına kar- ze yazılmış, bul Kâğıthane Deresi’ndeki uy- Ankara’dan demiryoluyla cep- layısıyla sadece 272 bin 676 yol- Sellerin oluşumunu iklimsel şın Giresun ilinde 2009 yılında projelendirilmiş ve birçok gulama güzel bir örnektir. heye ulaştırıldı. Bu yolla cep- cunun kullandığı açıklandı. Yıl ve fizyografik faktörler etkile- taşkın meydana gelmiştir. Taş- başarılı sonuçlar alınmıştır. hane ve yiyecek temini sağlan- sonuna kadar isterse 1 milyon Risk haritaları mektedir. İklimsel faktörlerin kın ve zarar, aşağı havzadaki Ancak başarılı uygulamaların dı. Demiryollarının stratejik olsun her halükarda 8 milyon en önemlisi şiddetli yağmur yanlış arazi kullanımından ya- yaygınlaşamadığı görülmekte- önemini savaş meydanlarında Dünyada taşkın vd. felaketle- yolcu için toplam 12 milyon do- veya dolu yağışıdır. Sel ve taş- ni dere yatağının daraltılması dir. Sel, taşkın, deprem vb. so- bir kez daha anlayan Cumhu- rin zararlarını azaltmaya karşı lar bu müteahhitlere ödenecek! kınların ana nedeni şiddetli ya- ve taşkın yatağının özel/resmi mut konularda uzlaşma sağla- riyet kadrolarının ilk işi yeni kullanılan araçlardan biri risk ğışlardır. Yarı kurak iklime sa- binalarla işgal edilmesinden namaması ve yapılması gere- hatlar inşa etmek ve yabancı haritalarıdır. Bu haritalarda, İmtiyazlı yük hip Türkiye’de sel ve taşkınla- kaynaklanmıştır. Okul ve yurt kenlerin oy kaybı endişesiyle devletlerin elindeki imtiyazlı taşkın riski yüksek olan bölge- 2016-2020 arası 4 yılda top- rın önemli bir kısmına yaz ay- binaları bile riskli taşkın yata- ertelenmesi en çok da seçmene hatları devletleştirmek oldu. ler kırmızı renkle gösterilmek- lam 21 milyon 352 bin dolar larındaki sağanak yağışlar ne- ğında, dere yatağına çok yakın zarar vermektedir. Cumhuriyet kurulduktan te ve bu bölgelerde yapılaşma zaten ödendi. Buna 12 milyon den olmaktadır. konumdadırlar. Sonuçta sadece sel/taşkın sonra ihtiyaçları ve nüfusu git- engellenmektedir. Ülkemiz- dolar daha eklenecek ve 5 yıl- Fizyografik faktörlerden en İstanbul’da 2004 yılında ya- yatağında bulunan insanlar gide artan, yeni yapılan demir- de de bu yöntem uygulanmalı, da sadece bir gar binası için kritiği ve insan tarafından de- şanan Kozdere seli de taşkın can ve mal kaybına uğruyor gi- yolu hatlarıyla bir kavşak nok- taşkın yatağında riskli kısımda yaklaşık 200 milyon lira öden- ğiştirilebilir olanı, yukarı ve yatağının hatta dere yatağının bi gözükse de temizleme çalış- tası haline gelen Ankara’da yerleşik nüfusun bir proje da- miş olacak. İşlettikleri otel, aşağı havzadaki yanlış ara- yapılarla işgal edilmesinden maları, yardımlar, çöken altya- başkentin ruhunu yansıtacak hilinde ve bir süre zarfında gü- AVM, otopark ise cabası. zi kullanımıdır. Araziler, arazi kaynaklanmıştır. Kozdere’de pının yenilenmesi gibi harca- bir gar binası planlandı. Mi- venli alanlara doğru yer değiş- Salgın hastalık döneminde kullanma disiplinine göre 8 sı- 1985 yılındaki 212.6 mm’lik malar bütçeye önemli bir yük mar Şekip Akalın tarafından tirmelerine imkân sağlayacak zarar etmeyen tek kurum ka- nıfa ayrılmıştır. Sınıflandırma- yağış taşkın yaratmazken yapı getirmektedir. tasarlanan gar binasının yapı- maddi teşvik programı uygu- munun sırtına binmiş olan bu da ana ölçüt eğimdir. Az eğimli yoğunluğunun artması sonu- Belediyelerin/hükümetin mına 1935 tarihinde başlan- lanmalıdır. imtiyazlı müteahhitlik şirket- olmaları ile ön plana çıkan I, II, cunda 168 mm’lik yağış taşkın kararlı olduğu ve sorunu kök- dı ve Ulus’ta bulunan Anka- Dünyada taşkın zararlarını leridir. Yüz yıl önce def edile- III ve IV. sınıf arazilerde (tarım meydana getirebilmiştir. ten çözdüğü örnekler de bu- ra Garı 30 Ekim 1937’de hiz- telafi etmede kullanılan araç- nin yerli versiyonu haline ge- arazisi) tarım yapılması ara- lunmaktadır. Bunlardan biri mete girdi. Cumhuriyet’in ka- lardan bir diğeri de sigorta sis- len yerli oligarklardır. Yetersiz kalıyor zi kullanma disiplinine uygun- İstanbul Küçükköy Deresi’dir. rakterini ve ruhunu yansı- temidir. Risk haritalarına daya- Hasan Hüseyin’in şiirin- dur. Yüksek eğimli olmaları Bu dere, yağmurlardan son- tan bir abide olarak bugüne Yağışlardan sonra meydana narak firmalar binaları sigorta de söylediği gibi “İnsan değil ile ön plana çıkan V, VI ve VII. ra gazetecilerin haber yapmak dek Cumhuriyet’in başkenti gelen yüksek akımların taşkı- etmektedir. Sigortacılar riskli -hâşâ- bir yağmacı soyu bu, sınıf arazilerin (orman arazi- için koşturduğu bir yerken Ankara’ya gelenleri karşılıyor- na dönüşmesine bazen hidro- bölgede yer alan binaları ya si- bıçak kemikte”. si) ormanla kaplı olması, tarım 2005 yılında uygulanan ıslah du. Bazı ekspreslerin YHT ile lik yapıların neden olduğu gö- gorta etmemekte ya da yüksek yapılmaması gerekir. VIII. sı- projesinden sonra haber nite- rülmektedir. Hidrolik yapıla- prim uygulamaktadır. Bu şekil- nıf arazi ise av ve yaban hayatı liğini yitirmiştir. rın 100 yıl tekerrür aralıklı de her selden/taşkından son- için kullanılmalıdır, bu arazide yağışlara göre tasarlandığı ve ra kurtarma, yardım, temizle- Yeni önlemler alınmalı yükseltiden dolayı orman ye- küresel ısınmayla artan akımı me vb. çalışmalar sonucunda tişmemektedir. Ülkemizde yu- taşımaya yetersiz kaldığı gö- Ülkemizde sel ve taşkınların kamuya gelen yük azaltılmak- karı ve aşağı havzada genellik- rülmektedir. nedenleri sağanak yağışlar, yu- tadır. le arazi kullanma disiplinine Yukarı havzadan gelen bü- karı ve aşağı havzadaki yanlış Sellerin ve taşkınların na- uyulmadığı görülmektedir. yük ağaç kütükleri ve dalla- arazi kullanımı ve kesiti yeter- sıl önleneceği ve kontrol edi- Ülkemizde 22 milyon 933 rı ile taşlar da menfezleri tıka- siz hidrolik yapılardır. leceğinin gerek bilim dünyası bin hektar (OGM) V, VI ve VII. maktadır. Yeni köprüler/men- Yağışların şiddet ve karak- gerekse kamu tarafından doğ- sınıf orman arazisi içinde 6.1 fezler tıkanır, tahrip olur veya terine müdahale edilemeye- ru algılandığı, hazırlanan pro- milyon hektar alanda usul- yıkılırken bu köprülerin mem- ceğine göre (küresel ısınma jelerden ve uygulamalarından süz tarım yapılması yağışla- basında yüzyıl önce yapılmış hariç), sel ve taşkınlara ne- anlaşılmaktadır. Köprü menfez rın sellere dönüşmesini hız- olan kemer köprülerin tıkan- den olan arazi kullanımında- gibi yapıların tıkanarak taşkın- landırmaktadır. Usulsüz ta- maması ve tahrip olmaması, ki ve hidrolik yapılardaki yan- ların şiddetini artırmasına kar- rım yapılan alanın 1.6 milyon kesit yüzeylerinin fazla olma- lışları düzeltmek gerekecek- şı gerekiyorsa yapıların kesit hektarlık kısmının Karadeniz sıyla açıklanabilir. Molozu tu- tir. Ormanların selleri önleme yüzeyleri artırılmalıdır. Köp- Bölgesi’nde bulunması ile taş- tarak menfezlerin tıkanmasını ve kontroldeki etkileri dikkate rülerin tıkanmasını önlemek kınların yüzde 36’sının yine önlemek amacıyla Rize Güney- alınarak yukarı havzalarda or- amacıyla membalarında süzü- Karadeniz Bölgesi’nde mey- su Deresi’ne süzücü barajlar man tahribi önlenmeli, tahrip cü barajlar yapılarak moloz tu- dana gelmesi arasında anlam- yapılmıştır. Ancak 2021 taş- edilmiş alanlar hızla ağaçlan- zaklanmalıdır. lı bir ilişki bulunduğu görül- kını yukarı havzada meydana dırılmalıdır. Ülkemizde genellikle felaket mektedir. Doğu Karadeniz’de gelmiştir. Aşağı havzalarda, belediyele- yönetimi vardır, felaket meyda- fındık ve çay tarımı genellikle rin imar planlarında taşkın ve na geldikten sonra yaralar sarıl- ormanla kaplı olması gereken Yürütmenin tutumu dere yataklarında başta kamu maktadır. Ancak artık risk yöne- arazide yapılmaktadır. Fındık Taşkın meydana gelen yöre- olmak üzere yapılaşmaya izin timine geçilmeli, sorunlar mey- ve çay orman kadar suyu tut- lerdeki belediyeler, taşkın za- verilmemesi gerekir. Taşkın ve dana gelmeden risk azaltmaya ma, toprağı koruma ve sığ he- rarları ve bunların yarattığı dere yatağında bulunan binala- yönelik önlemler alınmalıdır. Kitap okuduğunuzu biliyoruz. 40 ktaptan oluşan “Bütün Yazıları” dzsn knc 5 ktabı