Katalog

6 HAZİRAN 2021 PAZAR DIŞ HABERLER [email protected] 7 Rus lider, ilişkilerin kötüleşmesinden Washington’ı sorumlu tuttu Stoltenberg ‘Türkiye önemli ortak’ Putin’den yaylım ateşi ATO’nun gelecek haftaki zirvesi ön- Ncesi Genel Sekreter Jens Stolten- Rusya’da “aşırılık yanlısı” olarak belirlenen kurum, berg, “Türkiye’nin önemli bir ortak ol- duğunu” belirterek, IŞİD’le mücadele- örgütlerin yöneticilerine 5 yıl meclis yasağı getiren den sonra da ittifakın güney sınırında is- yasa Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından tikrarın sağlanması için birlikte çalışma- imzalanarak yürürlüğe girdi. ya devam edeceklerini söyledi. Stolten- berg, NATO, Alman Dış İlişkiler Konse- yi ve Bookings Enstitüsü ortaklığıyla dü- usya Devlet Başkanı Vla- bir güç” olarak tanımlayan zenlenen panele video konferans yönte- dimir Putin, gelecek hafta İngiltere’nin dış istihbarat ser- miyle katıldı. Stoltenberg, bir soru üzeri- RABD Başkanı Joe Biden ile visi MI6’in Başkanı Richard ne “Türkiye’nin önemli bir NATO mütte- yapması beklenen görüşme ön- Moore’a “Kendisi bu görevde he- fiki olduğunu hatırlamamız önemli. Hari- cesinde St. Petersburg Uluslara- nüz yeni, biraz tecrübe kazana- taya şöyle bir baktığımızda topraklarının rası Ekonomi Forumu’nda yaptı- cak ve sonra Rusya’nın gerile- önemini, büyüklüğünü ve aynı zaman- ğı konuşmada sert mesajlar ver- yen bir güç olup olmadığına iliş- da Irak ve Suriye’ye sınırı olan tek NA- di. Biden ile görüşmesinin so- kin değerlendirmelerine muhte- TO ortağı olduğunu fark edebiliriz” dedi. nuçlarıyla ilgili çok büyük bir melen dönüp yeniden bakacak- Türkiye’nin aynı zamanda göçmen ve sı- gelişme beklemediğini belirten tır. Eğer Rusya zayıflayan bir ül- ğınmacı krizi için de kritik konumda bu- Putin, “ABD’nin ikili ilişkileri keyse, o zaman neden endişe lunduğunu kaydetti. NATO içerisinde- kötüleştirdiğine” işaret ederek ediyorsunuz ki? Hayatını yaşa ki farklılıklar ve anlaşmazlıkları aşmak “Ancak, Rusya tarafının yarat- ve iki ülkelişkilerini daha fazla için ittifakın önemli bir platform olduğu- madığı çelişkilere rağmen, uyu- bozmaya çalışma” diye seslendi. nu belirten Stoltenberg, “Türkiye ile Yu- şan çıkarlarımız var” dedi. Bi- Moskova-Berlin ilişkilerine de nanistan arasında Doğu Akdeniz’de ça- den ile görüşmesinin ikili ilişki- değinen Putin, Almanya yöne- tışmayı önlemek için kurulan mekaniz- Sığınmacı leri normalleştirecek şartlar ya- timinin değişeceğine işaret etti. manın bunun en önemli örneği olduğu- ratmasını umduğunu kaydetti. ABD ve Avrupa Birliği’nin tep- nu” dile getirdi. kampını Putin, ABD yaptırımlarını tam kili olduğu, Rusya’dan çıkarılan Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden’ın, bir muamma olarak değerlen- doğalgazı Baltık Denizi altından 14 Haziran’daki NATO Zirvesi öncesi dirdi ve Washington’ın Avrupa’ya taşıya- yangın vurdu Stoltenberg’i yarın Beyaz Saray’da kabul doları Rusya’ya karşı cak olan Kuzey edeceği belirtildi. yürütülen ekonomik ve Akım 2 projesinin siyasi savaş için silah ilk etabında bo- olarak kullandığını söy- rak’ın kuzeyindeki Duhok kentinde bulunan Yangın, rüzgârın etkisi ile kısa sürede diğer ru döşeme işlemi- Isığınmacı kampında önceki gün çıkan yan- kamplara sıçradı. Bölgeye çok sayıda itfaiye ledi. Petrol ve doğalgaz nin tamamlandığı- Köyde vahşet gında yaklaşık 400 çadır kül olurken, 1400 ki- aracı sevk edilirken, dev yangına helikopter- gibi kaynakların alım- nı açıkladı, “Avru- urkina Faso’nun kuzeyinde silah- şi evsiz kaldı. 2014 yılından bu yana Yezidi sı- ler de havadan müdahale etti. Şarya kampı, satım işlemlerinde dolar pa ile benzer proje- ğınmacıların kaldığı Şarya Kampı’ndaki yangı- IŞİD’in ülkenin büyük bir kısmını işgal etmesi- Blı grubun bir köye saldırdığı, onlarca yerine Avro kullanma- ler gerçekleştirme- nın elektrik arızası nedeniyle çıktığı bildirildi. nin ardından kurulmuştu. kişiyi öldürdüğü belirtildi. Yetkililer, sal- yı değerlendirdiğini kay- ye hazırız” dedi. Vladimir Putin dırganların önceki gece Nijer’le kom- detti. ABD’nin doları si- Rusya Devlet şu Solhan köyüne baskın düzenlediğini, yasi bir araç olarak kul- Başkanı Putin, İsrail-Filistin so- saldırıda aralarında çocukların da ol- lanarak kendine zarar verdiğini runu çözülmeden bölgede barı- duğu yaklaşık 100 kişinin yaşamını yi- belirterek, “Oturdukları dalı ke- şın sağlanmasının mümkün ol- PKK’dan Peşmergeye pusu tirdiğini duyurdu. Saldırganların bölge- siyorlar. Bunu herkes görebili- madığını belirterek, “Filistin so- deki evleri, dükkânları ateşe verdiği de yor. Bu nedenle de sadece bizim rununa dair konuların uluslara- erör örgütü PKK’nin Irak’ın Duhok kentinde dü- Irak’ta merkezi Bağdat hükümeti ile Er- kaydedildi. Hükümet saldırının terör ör- ülkemizde değil tüm dünyada- rası siyasetin arka planına atıl- Tzenlediği saldırıda 5 Peşmerge’nin öldüğü, bil merkezli IKBY arasında, başta terör örgü- gütü tarafından düzenlendiğini belirtir- ki rezervlerde doların payı aza- maması önemlidir” dedi. 4’ünün yaralandığı bildirildi. Irak Kürdistan Bölge- tü PKK olmak üzere silahlı grupların Sincar’da- ken grup ismi açıklanmadı. Ancak böl- lıyor” dedi. Koronavirüs salgınına ve aşı sel Yönetimi (IKBY) Peşmerge Bakanlığı’ndan yapı- ki varlığının bitirilmesi ve bölgeden tasfiyesi- gede IŞİD ve El Kaide bağlantılı kökten- krizine de değinen Putin, Avru- lan açıklamada, PKK’nın Amedi ilçesinde Peşmer- ni içeren anlaşmaya varılmıştı. Ancak Sincar dinci grupların etkinliğine dikkat çekili- ‘Hayatını yaşa’ ge güçlerine pusu kurduğu kaydedildi. Rudaw’ın pa ilaç otoritesi EMA’nın, Rus Anlaşması’na rağmen PKK’nin bölgeden tam yor. Saldırının ardından ülkede 72 saat Rusya’daki siyasi muhale- haberine göre açıklamada, “daha önce bu tür olay- anlamıyla çekilmediği haberleri gündeme yan- Sputnik V koronavirüs aşısı- ulusal yas ilan edildi. fetin faaliyetleriyle ilgili ko- ların yaşanacağı konusunda uyarıda bulunmuştuk. sımıştı. AFP’nin haberinde TSK’nin PKK’ye yö- nı onaylama sürecinin yavaş nuşan Putin, “muhalefetin ya- Herkes bölge sınırlarına saygı duymalı, bölgenin is- nelik sınırötesi Irak operasyonlarına Bağdat’tan ilerlemesinin ardında “para sa- salar çerçevesinde faaliyetle- tikrarı ve asayişini tehlikeye atmamalıdır” denildi. zaman zaman tepkiler geldiğine işaret edildi. vaşının” olduğunu savundu. rini sürdürmesi gerektiğini” Geçen nisan ayında Dışişleri Bakanı Mev- Belgeleri yok etmişler Rusya’nın koronavirüse karşı Barzani: Saldırılara kaydetti. ABD Kongre binası- lüt Çavuşoğlu, Irak’ın kuzeyindeki Başika üs- aşı olmak isteyenlere kapılarını na düzenlenen baskını anım- eçmişte yerlileri asimile etmekte karşı tek ses olalım süne düzenlenen saldırının Şii Haşdi Şabi mi- açabileceği sinyalini verdi. satan Rus lider, birçok kişinin Gkullanılan bir yatılı okulun bahçe- Peşmerge Bakan Yardımcısı da “Peşmerge güçleri lislerince yapıldığı iddiasına ilişkin soruya, “Bu- Öte yandan “aşırılık yanlısı” gözaltına alındığını belirterek sinde 215 çocuğun ceset kalıntıları- bölgedeki köyleri korumak ve boşaltılmasının önü- rada PKK’nin bulunması herkes için bir tehdit. olarak belirlenen kurum ve ör- “Bu adamların neden gözaltına nın bulunduğu Kanada’nın yatılı kilise ne geçmek amacıyla daha fazla organize olmak isti- Milisler de bağımsız değil. Bu saldırıları yapan- gütlerin yöneticilerinin 5 yıl bo- alındığını hiç merak ettiniz mi? okulları ile ilgili tonlarca belgeyi imha yordu. Harekete geçildiği an PKK’nin korkakça dü- lar Sincar bölgesinde PKK’yla işbirliği yapan mi- yunca milletvekili seçilmesini Neden sadece Rusya’daki sis- ettiği belirtildi. zenlediği bir pusuyla karşı karşıya geldiler” ifadesi- lisler” yanıtını vermişti. Irak konusunda İran’la engelleyen yasa, parlamentonun tem dışı muhalefet sizleri ilgi- AA’nın Kanadalı CTV News’ten ak- ni kullandı. IKBY Başbakanı Mesrur Barzani, PKK’nın her zaman temasta olduklarını kaydetmişti. onayının ardından Putin tarafın- lendiriyor?” ifadelediri kullan- tardığına göre ailelerinden zorla alı- saldırısını kınadı, parlamento ve siyasi tarafları sal- Öte yandan Irak Başbakanı Mustafa Kazımi, dan da imzalanarak yürürlüğe dı. Moskova’nın ABD seçimle- nan ve kiliselere ait yatılı okullara dırılara karşı tek ses olmaya çağırdı. Türkiye’nin Er- ülkesi ve İran arasındaki ilişkilerin en iyi dö- girdi. Muhalefet, söz konusu ya- rine müdahale etmediğini be- yerleştirilen çocuklara ait en önem- bil Başkonsolosluğu da “PKK terör örgütü hem Tür- neminde olduğunu söyledi. Kazımi, İran’ın ya- lirtirken son dönemde ABD şir- sanın, cezaevinde bulunan mu- li kayıtların, Vatikan ile Kanada dev- kiye hem Irak hem de IKBY’nin ortak düşmanı- nı sıra Türkiye ve bölgedeki Arap ülkeleriyle halif lider Navalny’e yakın isim- ketlerine düzenlenen siber sal- let arşivlerinde bulunduğu kaydedildi. dır. Bu ortak tehditle mücadeleye matuf adımlarda de ilişkileri geliştirmeye çalıştıklarını kaydet- lerin eylüldeki yapılacak meclis dırılarda Rusya’nın parmağı ol- Kanada’da yatılı okul sistemiyle ilgili IKBY makamlarının yanındayız” açıklaması yaptı. ti. AA’nın haberine göre, İran’a yakınlığıyla bi- duğu iddialarını da reddetti. seçimlerine katılmasının engel- 15 ton kâğıt belgenin 1936 ve 1944 AFP’nin haberinde ise TSK’nin Irak’ın kuzeyine linen Haşdi Şabi ile ilişkisine de değinen Ka- Rusya’yı “ekonomik ve de- lenmesi için çıkarıldığını belir- yılları arasında devlet tarafından imha insansız hava aracı ile düzenlediği saldırıda “üç si- zımi, oluşumun Irak’ın güvenlik mekanizması- mografik olarak gerileyen terek tepki gösterdi. edildiği iddiası aktarıldı. vilin yaşamını yitirdiği” iddia edildi. nın parçası olduğunu belirtti. Demokrasi rayından çıkıldı nkara-Brüksel hattında di- zakere süreci içerisinde her bir kıs- dece Berlin-Paris-Brüksel hat- mi yansıtıyor. Karar hukuki olarak bağlayıcı- konusunda için daha fazla havuç verilme- Ayolog, uzun süredir Doğu tas başarıyla tamamlanıp tüm baş- tında cereyan etmiyor ki, ör- lığı olmasa da troika’nın sacayağı olan par- si gerektiğini söyleyenler. Amor da raporu- lıklar kapatıldıktan sonra Komisyon neğin bir üye olarak Güney lamento, AB kurumlarına kendisiyle uyumlu nun sert tonuna rağmen Türkiye ile müza- Akdeniz gerilimi, eleştirilerin Katılım Antlaşması’nı hazırlar. AP kere kapısının açık tutulması gerektiği tu- odağındaki mülteci-vize serbes- Kıbrıs Rum Yönetimi’nin katı- bir müzakere süreç yönetimi yapılması konu- tumunu benimsiyor. ve Konsey’in antlaşmayı onaylama- sunda serzenişte bulunuyor. Kurumlar ara- tisi anlaşması konuları merke- lım sürecini bloke etme gücü- MINE sı, tüm üye ülkelerin ve adayın im- zinde inişli çıkışlı seyirde. Av- nü azımsayamayız. Diğer yan- sında AB iç işleyişini ilgilendiren konularda ESEN ‘Ne seninle ne sensiz’... zalayıp kendi iç hukuk sistemlerinde bir süredir gerilim var. Bunu Nisan ayında- rupa Parlamentosu’nun (AP) dan Brexit’in yarattığı bölünme onaylamaları gerekmektedir. Bu, si- n Sizce önümüzdeki dönemde gündeme ki Von der Leyen-Michel’in Ankara ziyaretin- Türkiye’ye yönelik sert vurgularla dolu son ra- birlik felsefesine dair de tar- metrik ilerleyen bir süreç değil. tam üyelik hedefi yerine yeni ortaklık me- de koltuk krizinde gördük. AP genişleme kri- poru ise çoktandır unuttuğumuz, derin don- tışmaları da şekillendirdi. İs- Türkiye-AB ilişkilerine dair ra- kanizması önerileri mi getirilecek? terlerinin eksiksiz şekilde yerine getirilme- durucuda olan üyelik müzakerelerini akıllara tanbul Sözleşmesi’nden çekil- por AP’de 19 Mayıs’ta kabul edil- Yarım asırı çoktan geçmiş çatışmalı bir si konusunda kararlılığın benimsenmesini yeniden getirdi... Raporda Ankara’ya yönelik me, Osman Kavala ve Demir- Canan-Sokullu di. Oylamanın sonucu çarpıcı: Tür- durağanlık sonucunda tam üyelik, imtiyaz- ve özellikle insan hakları kriterlerinin Güm- demokrasi, hukukun üstünlüğü, basın özgür- taş krizleri gibi haklar ve öz- kiye Raportörü Amor’un hazırla- lı ortaklık, farklılaştırılmış entegrasyon gi- rük Birliği sürecindeki ilerlemenin bir koşu- lüğü, muhalefete baskı konularında öncekiler- gürlükleri ilgilendiren sorunlar Komisyon dığı rapor 64 olumsuz, 150 çekimser ve bi bir sürü alternatif sunuldu. Ne senin- lu olarak sunulması gerektiğini vurguluyor. den daha ağır çıkışlar dikkat çekiyor. Süreç- ve Konsey’e kıyasla, AP’de daha fazla yan- 480 olumlu oy aldı. Ve maalesef İstanbul le ne sensiz, karşılıklı faydacı bir ilişki. Bu- AB Konseyi ve Komisyon, Türkiye’ye -bölge- te iyileşme olmaması halinde ise Türkiye ile kı buluyor. Bu son AP raporunun bize an- Sözleşmesi’nden çekilme kararından, par- rada da her bir model, ilişkilerdeki çatış- sel güvenlik, dış politika ittifakı ve ekonomik tam üyelik müzakerelerinin sonlanması talebi latması gereken ve çıkartılabilecek tek bir ti kapatma davaları, uzun ve hukuksuz tu- ma-işbirliği düzeylerine, tarafların yüküm- işbirliği bağlamında daha stratejik bir tutum AP tarafından öneriliyor. Raporun, AB-Türkiye önemli ders var o da; demokratikleşme, tuklamalar, milletvekili dokunulmazlıkları- lülükleri ve yetkilerin dağılımına ve ilişki- içerisinde “iyi polisi” oynamaya çalışınca, AP ilişkileri açısından yansımalarını Bahçeşe- AB-Türkiye ilişkilerinin çıpası. Ve bu rapo- nın kaldırılmasına kadar pek çok endişe ve- nin hükümetlerarası-ulusustü seyir yönüne “kötü polis” durumunda kalıyor. hir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası run ana sonucu: Türkiye demokrasi değil, rici gelişmeyi - yani aslında Türkiye’deki gi- (Gümrük Birliği’nin modernizasyonu-terörle Ancak raporda Türkiye’ye sadece sopa İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ebru Canan- Türkiye’nin demokrasi rayına tekrar otur- derek derinleşen demokratik gerileme ve mücadelede ortaklık- mülteciler konusun- uzatılmıyor. Hem komşu hem de müttefik Sokullu’ya sorduk. Canan-Sokullu, “Aslında ması öncelikli koşul. AB norm, değerlerinden istikrarlı bir şekilde da işbirliği gibi) uzanan birçok farklı para- bir ülke olarak Türkiye’yi dışlamak isteme- hükümet de Cumhurbaşkanı Erdoğan da tam uzaklaşan bir aday ülkenin ne kadar AB’ye metreye göre üretiliyor. AB üyeliğini - tam yen, “geçmişte hiç olmadığı kadar AB’ye ya- üyelik perspektifi söylemindeki iradeyi –ki bu ‘İyi polis, kötü polis’ uyumlu olduğu sorusunu oyladılar AP’de. üyeliği bir hükümet politikasından ziya- kın bir Türkiye” mesajı veriliyor ama kamu- da terkedildi- reformların hayata geçirilmesi, Diğer yandan bir yol ayrımına gelindi- n Brüksel-Ankara hattında geçen yıla de Türkiye Cumhuriyeti’nin modern dünya- oyuna. Bu siyasi bir mesaj değil. Zira iki AP uyum sürecinin işletilmesinde eyleme dönüş- ğini düşünmüyorum. İlişkilerdeki tıkanık- göre özellikle D. Akdeniz’de gerilimi dü- ya ulaşma ülküsünün somutlaşması olarak var: Türkiye’de reformları devam ettirmek is- türemedi. Söylem ile eylem arasındaki kopuk- lık ve çözümsüzlükler siyasi faydalar su- şürme, Atina-Ankara arasında öngörüş- görmek esas olan. O nedenle “tam üyelik teyen bir siyasi iradenin olmadığı görüşün- luk sürecin en sorunlu kısmı” diyor. “AP rapo- nuyor. Sürecin tekrar rayına oturması için melere atıfla gerilimin azaldığı izlenimi de olan ve müzakerenin sonlandırmasını is- perspektifini kaybettiysek en azından al- runun ana sonucu: Türkiye demokrasi değil dışsal bir kriz ya da içsel bir dönüşüm ol- vardı. AP’nin adımı, AB kurumları arasın- ternatif işbirliği modellerini hayata geçir- teyen aşırı sağcılar, Avrupa Halk Partisi gi- ve Türkiye’nin demokrasi rayına tekrar otur- malı. Her “iki taraf” diyemeyeceğiz, çün- da farklı tutumların yansıması mı yoksa meye bakalım” gibi olasılıklar tedirginlik bi sopa gösterenler ve bunların karşısında- ması öncelikli koşul” ifadesini kullanıyor. kü Avrupa Birliği karar alma mekanizmala- “havuç-sopa” taktiği mi?.. ki koşulluluk kapsamında müzakerelere de- verici. Aslında hükümet de Cumhurbaşkanı n AP’nin 2019-2020 Türkiye raporuy- rı göz önünde tutulduğunda “Ankara-Brük- Rapor sadece Ankara-Brüksel gerilimi- vam edilmesini destekleyen Bağımsızlar gi- Erdoğan da tam üyelik perspektifinde söy- la birlikte Ankara’ya verilen mesajı na- sel+27” gibi bir çerçeve var. İlişkiler sa- ni değil aynı zamanda troika’da da bir gerili- bi Türkiye’ye demokrasisini olgunlaştırması lemindeki iradeyi –ki bu da terk edildi - re- sıl okumak gerek? Bir yol ayrımına gelindi formların hayata geçirilmesi, uyum süreci- denilebilir mi?.. nin işletilmesinde eyleme dönüştüremedi. n Türkiye’de kamuoyunda AB algısı ne yönde, özellikle gençler açısından? Avrupa genişlemesi AB kurumları (Komis- Söylem ile eylem arasındaki kopukluk sü- Rapor, AB’nin Türk kamuoyuna daha fazla angaje olması gerektiğini, katılım sürecinin siyasi iradenin gerekli reformlarda yol alma- yon, Konsey ve AP başta olmak üzere) aday recin en sorunlu kısmı. ması nedeniyle tıkandığını dile getiriyor. 2006’da dönemin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Rehn’in bir yuvarlak masa toplantısın- ülke ekseninde yürütülen uzun soluklu bir Bir alternatif olarak sadece Gümrük da vurguladığı gibi “Türk halkının AB üyeliğini istemesi gerekli”. Ama genel olarak AB karşıtlığının hâkim olduğu bir siyasi iklimde en müzakere sürecinden oluşuyor. Bu çok kat- Birliği sunulduğunda, belirli reformların önemli sorunumuz AB değil, pandemi, işsizlik, hak ve özgürlükler. 2020 Türkiye Eğilimler Araştırması’na (KHÜ) göre, AB bir ulusal he- manlı yapının bir paydaşı olan AP’nin ise mü- yapılması öneriliyor. Ama AP tarafından deften ziyade NATO ve ABD’li “Batı”mız. Dış politikada en az işbirliği yapmak istenilen AB ülkeleri, üstüne üstlük o ülkeleri bırakın ya- zakere sürecine adaylar hakkında ra- bu öneri eksik bulunuyor. AP’ye göre, bancı dostlar olarak görmeyi, ulusal güvenliğimize tehdit olarak da görüyoruz. AB üyeliği bizi kutuplaştıran birçok etmenden birisi. porları hazırlayarak, AB siyasi top- Gümrük Birliği modeli sadece ekonomik Birkaç puanla AB destekçileri önde ama görünmeyen bir de kayıtsızlar grubu var. Neredeyse her üç kişiden birinin “fikri yok”. 2023 lumu adına hem Avrupa kamuo- bir işbirliğinin değil hukuki ve siyasi alt- gençliği, Cumhuriyet’in 100. yılında gençlik ne düşünüyor? Gençler için en önemli sorun hayat pahalılığı ve işsizlik. Türkiye’de yaşa- yundaki kaygı, tercih ve tutumla- yapının da uyumlandırıldığı bir model ol- maktan en mutsuz olan ve imkânı olsa yurtdışında yaşamayı en çok isteyenler de gençler. AB üyeliğine gençler toplumun geneline rı yansıtıp hem de kamuoyu oluş- malı, demokratik koşulluluk baz alınarak göre daha fazla destek veriyor (yüzde 55 destekliyor, yüzde 45 desteklemiyor) ama aradaki makas çok da yüksek değil. turmak gibi önemli bir işlevi var. Mü- yapılandırılmalı. Prof. Dr. Canan-Sokullu: ‘Demokratikleşme, AB- Türkiye ilişkilerinin çıpası’